AMERSFOORTSCH DAGBLAD
I
GARAGE MOLENAAR
FIRMA DUIM BURGER
MIDDAG-JAPONNEN ARNHEMSCHE WEG 26
BUICK - FIAT
MARQUETTE
DE EEMLANDER
PILS0EDSKI CONTRA HET PARLEMENT
STATIONSPLEIN - TELEFOON 1210
Zaterdag 2 fvovemöer 1929
28e Jaargang No. 107
in
DAMES MODEZAAK
in wol en zijde
8UITENLANDSCH OVERZICHT
EEUWEN GELE DEN
WIJZE MENSCHEN
TEGENWOORDIG
IN ELKE FORD
Firma L. A. A. VAN HAMERSVELD
BELEEDIGING V03R
OFFICIEREN?
DE
Fa. L. J. Luycx en Zn.
HANDSCHOENEN
ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort t 2.10. per maand 0.75, per
wetfc (met gratis verzekering regen ongelukken» f 0.I71/,,
Binnenland franco per post per 3 maande© f Afzonderlijke oumtners f 0.05.
POSTREKKNING 47910 TELEFOON INTERG 513
UITGAVE: VALKHOFF C?
PRIJS OER AOVERTENTIEN
eike regel meer f 0.25 Llefdadlghelds-advertenflen voor ae
helft v.a den pr1|l - Klemt Adverteertto ..KE1TIES bl) voorultbtfaliog 1-5 «g«l»
50 cent elke tegel meer 10 cent. driemaal pleaoen I I.- Bervllsnummer eitra I 0-05
EXPOSITIE
ROMANTIEK
door
H. G. CANNEGIETER.
Prachtige zomeravond. Voor het hotel
van do kleine badplaats zitten bezoekers te
droomen bij de muziek van de jazz achter
hen in de danszaal. Gcdachtenloos staren
ze voor zich uit op dc grauwe, oudo kerk,
die, half een bouwval reeds, zich in
den schemer verliest. Als een witte vlek in
het donker rijst op het kerkhof do graf
zerk op, de eenige, welke is overgebleven
uit het verre verleden, toen men deze plek
nosr als begraafplaats gebruikte.
Fantastische tegenstelling tusschen de
oude romantiek van dit kerkhof en de nieu
we romantiek van 't mondaine cafe.
Een muurtje van baksteen omsluit het
kerkhof. Het geeft een wolkomen steun in
don rug aan de slenterende dorpelingen,
die zich na hun dagtaak verpoozen. Als een
vlieg aan de lijmprik raken ze vast aan
deze betooverende plek. Zo blijven staan,
roerloos, eerbiedig, de mond half open van
spanning. Ze leunen tegen het muurtje en
turen door de kier van het venster, waar
door zij de dansers kunnen ontwaren. Ze
turen en blijven turen, aandachtig, devoot,
als stonden zij voor het geheimenis van
een godstempel.
Als de muziek zwijgt en de dansers een
oogenblik rusten, rukken dc turende dor
pelingen zich uit hun betoovering los en
vervolgen hun slentergang. Het is bedtijd;
6traks zullen ze droomen van mondaniteit.
Straks zal hun verbeelding voor hen tot
werkelijkheid maken, wat thans hun too-
melooze begeerte gewekt heeft: ook rijk to
zijn en loszinnig als de badgasten, die dan
sen bij champagne en jazz-muziek. Straks
zal de droom hen bekleeden met gedurfde
gewaden en gedurfde gedachten; zij zullen
Toet edele jonkvrouwen avonturen beleven,
hun hand zal In ztjdo en parelen tasten,
hun tong zich wagen aan hoofsche scherts.
Chauffeurs cn lakeien, kellncrs en kappers
zullen ten dienst hun staan; zwoele geur en
zwoele muziek hen omringen. En, als de
ontnuchterende morgen hen wekt, zullen zo
■wrevelig hun spade of hun vischtuig op
nemen en hunkeren naar den komenden
avond
De badgasten voor bet hotel turen naai
de menschen, welke het muurtje vangt.
Nooit staat er een troep tegelijk; hot is daar
de plek voor de eenzamen. De ééne droo-
mer vervangt er den anderen.
Stille figuren doemen op uit den sche
mer; men bemerkt ze eerst, als ze er al een
tijd staan, in hun droom verloren. Zwijgen
de figuren; geruchtloos zijn ze in den sche
nder verdwenen en nu staat er een ander,
even stil, even zwijgend, even in droom
verloren als zij.
't Wordt laat en dc straat raakt ont
volkt. Tegen den achtergrond van dc oude
kerk, met de grafzerk als eenig decor,
hangt tegen het muurtje do dorpsrentenier.
Hij is geen boer en geen heer. Hij is dc ge
achte Ingezetene, wiens vader cn voorvader
ook reeds geachte ingezetenen waren. Hij
is nooit buiten het dorp geweest.
Wat denkt hij, wat droomt hij, terwijl hij
met hunkerenden schroom naar de dansen
den tuurt? Wat denkt hij, wat droomt hij,
verloren in dat wufte cn wereldsche tafe
reel, waarvan hij door de kier der gordij
nen een tipje ontwaart? Hij is oud gewor
den met God cn met cere en toch omspint
hem de romantiek.
Twee menschen: een man cn een vrouw.
Moe en goor zien ze er uit. Nog jong zijn
ze, misschien een.paar jaar getrouwd. Maar
het slovend bestaan heeft reeds zijn stem
pel gedrukt in hun trekken.
Strak houden ze eikaars hand omklemd,
daar voor 't muurtje. Alsof ze bang zijn,
elkaar te zullen verliezen, nu dit groota en
mooie hen weglokt uit hun tevreden be
krompenheid naar de grenzelooze verten
van het onbereikbare. Een innigen hand
druk wisselen ze, onbewust en onwillekeu-
rig, nu een nieuwe vertecdering hun liefde
opwekt uit de verdooving der sleur. Ze
turen en turen en droomen van gloed cn
hartstocht, van do liefde der loszinnigen cn
der rijken, waarover ze tot nu too slechts
in hun leesboeken lazen, maar die zo nu
in werkelijkheid vóór zich zien door de
kier van 't gordijn
Een bleek, stil jongetje. Hij zit op het
muur het noofd op de ellebogen ge
steund. Gister zat hij er ook, toen de dorps
straat ontvolkt raakte in het late uur. En
eergister.
Peinzend boren zijn ouwelijke oogen zich
door do kier van 't gordijn. Onbeweeglijk
zit hij te staren, te luisteren naar dc vreem
de muziek van de loszinnige rijken. Wat
denkt hij, wat droomt hij?
De badgasten voor het hotel wijzen hem
voorzichtig elkaar en hij wordt op zijn
beurt in hun verbeelding de held uit een
sentimenteel' sprookje, zooals voor hen de
rcnteDler en het afgetobde echtpaar helden
zjjn geworden uit een teer zomeravond-ver
haal.
Als bet klimop langs den bouwval der
oude kerk, als de rozen, welke zich slinge
ren rondom de veranda van 't moderne
café, rankt zich in luchtige avondstonden
rondom den ernst en de zakelijkheid van
het leven de romantiek, die aan dc over
zijde het wonder veronderstelt, dat men
aan deze zijde ontbeert.
(Nadruk verboden).
Ook de aan Clémentel ver
strekte opdracht mislukt.
Thans zal Tardieu het pro-
beeren.
Clémentel is er, evenmin als Daladier, in
kunnen slagen een nieuw Fransch kabinet
te formeeren. De houding van de radicaal
socialisten is hiervan de oorzaak en mis
schien wol in hoofdzaak de houding van
Daladier, den voorzitter der radicale partij
Het zag er anders gisteren in den beginne
naar uit, alsof Clémentel zijn mannen bij
oen zou kunnen brengen. Verscheidene kop
stukken, bij wie hij informeerde, of zij be
reid zouden zijn een ministerportefeuille te
aanvaarden, gaven in beginsel hun toestem
ming. zoodat bijna de stevige basis was ge
legd van een concentratiekabinet met repu
blikeinsch karakter, waaraan alle partijen
van do socialistische republikeinen tot de
links-republikeinen, zouden deelnemen
De ultra-nationalisten zouden uit het minis
terie worden geweerd. Toen do kansen zoo
goed stonden, wiemen echter de radicaal
socialisten roet in het eten.
De ernstigste moeilijkheden baarde de be
zetting van 't departement van binnenland
scho zaken. Dit is een bij uitstek „politieke
portefeuille en het waren de radicalen, die
leze voor zich oDeischten. Clémentel nam
hier echter geen genoegen mee en achtte
Tardieu, die dezen post ook in het ten val
gebrachte ministerie-Briand bekleedde, ei
•Ie aangewezen persoon voor. Zoodoende
mislukten Clémcntcl's pogingen en zag hij
zich genoodzaakt Doumergue, den president
der republiek, mee le declen» dat hij het
kluwen niet kon ontwarren.
Dc geprikkeldheid van Daladier, die van
meening was, dat Briand hem bij zijn ka
binetsformatie had tegengewerkt en ont
stemd was, omdat Clémentel niet bereid was
in de zitting der radicale Kamerfractie ver
lof te vragen, of hij wel een ministerie
mocht samenstellen als senator wilde hij
tegenover de Kamergroep geen verantwoor
ding afleggen van zijn doden heeft bij
de mislukking der kabinetsvorming een be
langrijke rol gespeeld. Wel waren verschil
lende radicalen bereid tot dc regeering toe
le treden, doch Daladier wist te bewerken,
dat zijn partijgenooten zich afzijdig hielden
Zoo weigerde niet alleen hij een portefeuil
le, maar dit voorbeeld werd evenzeer ge
volgd door Hcriot. Clémentel had vermoe
delijk wel den steun der centrumgroepen
kunnen verkrijgen, maar dezo alleen was
niet voldoende; de bijstand van de radica
len was onontbeerlijk.
Nu zal een nieuwe poging worden gedaan
door Tardieu, wien Doumergue gisteravond
laat nog de opdracht verstrekte. Waar
schijnlijk zal ook deze een beroep op dc ra
dicalen doen,-doch dezen zullen waarschijn
lijk gezien dc gebeurtenissen der laatste
dagen opnieuw weigeren. Geschiedt dit
inderdaad, dan zal waarschijnlijk getracht
worden een regeerir.g te vormen der cen
trumgroepen met een uitbreiding naar
rechts. Wanneer de politieke toestand zich
inderdaad in deze richting ontwikkelt, dan
ontstaat een kabinet, dat ongeveer denzelf
den parlementairen steun geniet als inder
tijd Poincaré. Het is dan ook nipt üitgeslo
Ion, dat een eventueel kabinet-TarJieu zeer
veel verwantschap zal vertooncn met het
kabinet-Briand, dat werd weggevaagd.
WAS DIO JEN ES VERPLICHT
TE ZOEKEN METEEN LANTAARN
ZIJN ZE TE VINDEN
FORD-DEALER VOOR AMERSFOORT OMSTREKEN
TEL. 42 AMERSFOORT
Zij naren allerminst om demon
stratieve redenen
gekomen
Motie van wantrouwen in
den Sejm-voorzitter
Warschau, 1 Nov. (V. D.) De ochtend
bladen wijden uitvoerige beschouwingen
aan het scherpe conflict tusschen regeering
cn Sejm. Do regeeringsgezinde bladen stel
len den gang van zaken zoo voor, dat de it
ficie.ren volkomen rustig, zonder daarbij
door iemand gehinderd te worden, de hal
van het parlementsgebouw betraden. Lm
einde hulde te brengen aan maarschalk
Pilsoedski, van wiens bezoek aan de Sejrn
zij verwittigd waren. F.enigon tijd, nadat zij
de hal betreden hadden, werden zij don*
het dienstpersoneel in beleedigenden vortn
aangemaand het gebouw te verlaten. Zij
hadden daarop geantwoord, dat dan ook
WIJ VE3 JE3EN.V3OR0IGEN VOOR
A ..iE RSFJORT EN O...STnEKEN
EN
alle andere in de hal aanwezige niet-leden
van het parlement het gebouw dienden t"
verlaten. De Sejm-maarschalk heeft ver
zuimd zich met do officieren in verbinding
te stellen. Het gesprek tusschen den scjm-
maarschalk en maarschalk Pilsoedski werd
op uiterst scherpe wijze gevoerd en Pi'-
scedski zou de Sejm eerst verlaten hebben,
toen de sejm-voorzitter, na drie maal daar
om te zijn verzocht, bleef weigeren do zit
ting te openen, In den brief van den presi
dent aan den sejm-maarschap schrijft de
president, dat de voorstelling, die de sejm-
maarschalk en Pilsoedski van het incidom
geven, geheel met elkaar in tegenspraak
zijn en dat de president op het oogenblik
niet in staat is de juiste toedracht van de
zaak uit te vinden. Daarom stelde hij voor
de zitting van de Sejm te verdagen, tot dc
hcele zaak opgelost zou zijn.
Dc socialistische fractie nam een motie
van vertrouwen in het beleid van den parle
mentsvoorzitter aan. Terwijl de oppositie
bladen schrijven, dat hpt niet met Je rei
van het parlement strookt, onder den
dwang der sabels te vergaderen, schrijft de
rcgecringspers, dat de sejm-maarschalk zijn
maarschalk-staf op straat heeft geworpen.
Omtrent deze kwestie verneemt het Va
derland nog het volgende:
Onmiddellijk na de verdaging der Sejm-
zitting hield de parlementaire club der rv-
geeringspnrtijen een zitting, waarin met ai-
gemeene stemmen een motie werd aange
nomen, waarin o. a. wordt gezegd: In ver
band met de verdaging der opening van do
Sejm en Daszynskis verklaringen omtrent
de verdaging verklaart de club der 'geoo-
ringspartijen, dat het door de Sejm-bcamb-
tcn tot de officieren gerichte verzoek om
de vestibule der Sejm te verlaten, een on
gehoorde beleediging der officieren betee-
kent, daar de toegang tot de vestibule aan
niemand verboden is. Aan het slot spreekt
de club haar wantrouwen in Daszynski uit
Naar in parlemcntskringen bekend wordt,
zouden in de voorstad Praga arbeiders
volksverzamelingen hebben veroorzaakt,
teneinde een betooging in het Sejmgebouw
(c houden. Zij werden echter door de politie
tegengehouden.
Op het oogenblik bevinden zich in het
parlementsgebouw nog steeds een negentig
tal officieren.
Dc socialistische Vorwarts van Berlijn
meldt uit Warschau, d.d. 31 Oct.: Zooeven
is de commandant van Warschau in het ge»
bouw van de Sejm verschenen; hij heeft
den officieren bevel gegeven het gebouw
terstond te verlaten.
Orntrent het begin der zitting verneemt
de Telegraaf* Eenigen tijd vóór de opening
der zitting verzamelden zich in de vesti-
Hoogste barometerstand:
te Blaavouds'huk.
Laagste barometerstand:
739.3 te isafjord.
Verwachting tot den avond
van 3 Nov.:
Zwakke tot matige O. tot
Z. of Z. W. wind; in het
Z. O. meest heldor tot half
bewolkt, droog en weinig
verandering in tempera
tuur; in het N. W. toenemen
de bewolking met weinig of
geen regen, en later iets zach
ter.
LANQESTRAAT 49-51 TEL. 190
Nappa en Euède
met pelsrand, f 4.25 en hoorer.
Ook in lichte tinten.
bule van het Landdaggehouw omstreeks 150
officieren, klaarblijkelijk om maarschalk
Pilsoedski te beschermen en tevens om door
hun aanwezigheid aan de eischen der regee
ring kracht bij te zetten. Volgens hun zeg
gen echter droeg hun aanwezigheid in het
Landdaggehouw con veel vreedzamer kat»
rakter en waren zij allerminst om demon
stratieve redenen gekomen, doch uitsluj-
lend met het doel om van het postkantoor
gebruik te maken, dat in dc vestibule is go-*
vestigd.
Terwijl de afgevaardigden nog opgewon
den over de aanwezigheid der militairen
discussieerden, verscheen Pilsoedski zelf in
het gebouw. Hij betrad echter aanvankelijk
de zittingzaal niet, doch bleef oveneens in
de vestibule vertoeven.
Daar de spanning voortdurend toenam,
wendde de leider der rneerderheldsgrocp
zich tot den voorzitter van den Landdag, -
Daszynski, met verzoek om interventio. Het
toeval wilde evenwel, dat de premier, t>t
wien de voorzitter zich feitelijk had moeten
wenden, sedert eenige dagen het bed meet
houden, met het gevolg, dat Pilsoedski tij
delijk als hoofd der regeering fungeert.
Daszynski wendde zich echter niet tot den
maarschalk, doch rechtstreeks tot den
Staatspresident Moscicki, wien hij verzocht
den officieren bevel te geven, het gebouw
te verlaten, daar hij eerder dc zitting niet
zou openen.
Eindelijk, om zes uur, verscheen Pil
soedski zelf in de zittingszaal, vergezeld
door een aantal ministers. Hij begaf zich
naar Daszynski cn had met dezen het on
derhoud.
Uit Warschau wordt d.d. 1 November nog
gemeld:
De Poolsche sociaal-democratische partij
heeft een oproep tot haar aanhangers ge
richt om zich Maandagmiddag in de partij
lokalen gereed te houden togen het oogen
blik, waarop het parlement zal worden ge
opend. Het te Warschau verschijnende por-
tijorgaan der sociaal-democpatcn is van
morgen in beslag genomen.
ITALIE'S KONING NAAR DEN PAUS.
Rome. 31 Oct. Het officieele bezoek van
den koning van Italië aan den paus zal in
de maand November plaats hebben. Naar
verluidt, zal in het Vaticaan een vertrek
in gereedheid worden gebracht, waar de
koning cn vreemde staatshoofden, die Home
mochten bezoeken, voorloopig ontvangen
zullen worden. Do paus zou zoodoende het
bezoek terstond kunnen reciproceeren. Men
gelooft, dat de koning van Italië zal wor
den vrijgesteld van de formaliteit, dat be
zoekers des pausen voet kussen; een der
gelijke dispensatie zou zich zonder twijfel
ook tot alle huitenlandsche staatshoofden
uitstrekken.
DE KANAALTUNNEL.
N&ar aanleiding van de mededeeling,
gisteravond in ons blad opgenomen, als zou
de betreffende commissie tot een ongunsti
ge conclusie gekomen zijn ten aanzien van
de commercieele especton van het Kanaal
tunnelplan, wordt officieel medegedeeld, dat
de commissie weliswaar met haar onder
zoek in een vergevorderd stadium is geko
men. maar dat zij nog tot geen enkel be
sluit is gekomen ten aanzien van den in
houd van haar rapport.