DE EEMLAMDEIi
AMERSFOORT
Zijden Sjaals
Woensdag 20 hovemaer 1929
28e Jaargang Mo 122
EUITENLANDSCrl 0/ERZICH1
DE VREDESIDEE WINT
VELD
OPSTAND TEGEN IBN
SAOED
WAAROM ZOF6K0F WERD
GEARRESTEERD
WILLEM GROENHUIZEN
JUW£LIER.
Gouden trouw en verlovingsringen
MOSKOU TEGEN DE
DUITSCHE BOEREN
Een ramp voor de
getroffenen
HET SAARGEBttD WJL
WEER VRIJ WORDEN
PLEIDOOI VOOR DEN
BURGEROORLOG
Fa. L. J. ILuycx en Zn.
voor dag en avond
Mooie Fransche dingen.
PAUL VAN DAM
AMERSFQORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pei 3 na«mdeo vooi Amersfoort 2.10 pc» maand 0.75 pa
week (met gratia verzekering reqeo ongelukken* 0.I71/».
Binnenland fraoco per poar per 9 maanden 1- Afondrrl||ke nummers t 0.05.
POSTRKKHMING *7910 1 KI KPOON INI ERG JIJ
UITJ5AVE: VALKHOFF Cf
PRIJS OER ADVERTENTIEN ✓ao 1—4 regel» 1 1.05 mei inbegrip vbd een oewijsnummet
elke regel mee» 10 25 Liefdadigheid» edvertentiën voor de
helft vod den prt)s - Klein* AdvtrtentHo „KEITJES bi) vooruitbetaling 1—4 regel»
SO cent elke regel meer 10 cent driemaal plaatsen f I.- Bewiisnummei extra 0.05
De conferentie der maritieme
mogendheden. Nog ernsti-
go moeilijkheden to wachten.
Zooals men weet, heeft Engeland uitnoo
digingen verstuurd aan Amerika, Japan,
Italië en Frankrijk, om op 21 Januari te
Londen van gedachten te wisselen over 't
vraagstuk van de ontwapening ter zee; de
Fransche regeering heelt de invitatie, over
gebracht. door den Engtlschen gezanl Tyr
rell, reeds aanvaard. Liever had zij echter,
naar men mag aannemen, de maritieme
i
poosje uitgesteld, want in beginsel is het
niet uitgesloten, dat Frankrijk op de vloot
ontwapeningsconferentie een geïsoleerde en
dus weinig benijdenswaardige positie zo*
innemen. Dat kan alleen worden voorko
men, wanneer I-rankrijk met Italië tot een
vergelijk komt In den betrekkelijk korten
tijd, die nog rest, dient er dus met man en
macht naar te worden gestreefd een ac
coord tusschen Home en Parijs naderbij te
brengen. Zal dit lukken?
Deze vraag is moeilijk te beantwoorden;
ondertusschi'.n moge eraan worden herin
nërd, dat reeds voorafgaande besprekingen
te dezer zake hebben plaats gehad tusschen
Frankrijk en Italié, maar daze kwamen ai
spoedig op het doode punt en nadien schij
non zij niet ernstig te zijn hervat. Toch kan
Frankrijk zijn eenigen eventueelen bond
genoot Italië, dat zich in October plotse
ling terugtrok, niet missen. Een tijdje gele
den heeft bovendien eon voor Frankrijk
verontrustend gerucht de ronde gedaan; hei
bericht, blijkbaar uit Italië zelf afkomstig
werd verspreid, dat Rome zijn standpunt
inzake de duikbooten had laten varen en
thans niet meer zoo onwelwillend stond te
genover dp afschaffing van dit wapen
welks onmisbaarheid Frankrijk en Italië
meermalen hartstochtelijk hebben bepleit
Onderzeeëërs toch zijn. in verhouding tot de
groote geduchte oorlogsbodems, verbazend
goedkoop en een flinke hoeveelheid daar
van vergoedt ruimschoots het gebrek aan
kopitale schepen. Engeland en Amerika
wcnschcn echter, dat de duikboot van "f
tooneel verdwijnt: zij zeggen dat deze
wensch voortspruit uit overwegingen van
humaniteit en inderdaad is de onderzeeër
één der onmemchclijkste wapenen, doch
men mag wel aannemen, dat de afkeerig
heid der beide Angelsaksische staten, wal
het duikbootwapen betreft, ook niet in de
laatste plaats verband houdt niet het in
zicht, dat duikbooten. hoe klein'zij ook zijn
door haar felheid echter zoowel de handels
aJs militaire vloot van groote mogendheden
groote schade kunnen berokkenen.
Een samengaan van Frankrijk en Italië
lag dan ook voor de hand. maar tusschen
beide staten is oneenigheid gerezen, omdat
Italië dezelfde maritieme sterkte, die
Frankrijk voor zich noodig acht, opeischt
Beide landen zijn Middellandsche Zee-mo-
gendheden en Italië kan niet gedoogen. dat
Frankrijk over een krachtiger vloot be
schikt; het verlnngt, met betrekking tot
Frankrijk, het beginsel der pariteit te zien
verwerkelijkt. De Fransche marine-autori
teiten zeggen echter, dat de vloot van
Frankrijk krachtiger dan de Ita'^ansclie
moet zijn, omdat hun land niet r 'een re
kening heeft te houden met de Middelland
sche zee. doch er tevens zorg voor dient ti-
dragen. dat de verbindingen met de kolo
niën, die zich in ver afgelegen werelddee
len bevinden, afdoende worden beveiligd
Daar Italië echter halsstarrig is en geen
Fransch overwicht op maritiem gebied
wenscht te gedoogen. is een vergelijk voor
eerst nog niet tc bereiken. Gelijk men zich
herinnert, is reeds aan de hand gedaan het
aanzijn te geven aan een Locarno voor de
Middellandsche Zee. hetgeen hierop neer
zou komen, dat Engeland er voor in zou
staan hetzij Frankrijk, hetzij Italië in mill
tair opzicht te hulp te snellen, wanneer de
eene staat het slachtoffer werd van een
aanval van den ander. Engeland schijnt ei
echter niet biister veel voor te voelen nien
we verplichtingen op zich te nemen en ga
rant te ziin voor den vrede in de Middel
landsche Zee.
Men ziet dus. dat er nog moeilijkheden tr
over zijn. Bovendien is het nog de vraag. or
Japan ter conferentie in zal stemmen met
dn verhoudingsciifers op 't gebied der
vlootsterkte, die de beide Angelsaksische
staien aan de nanrl zullen doen. Tot dus
ver luiden de berichten uit Tokio nog niet
gunstig. Het zal dan ook veel hoofdbrekens
kosten zoodanige formules le vinden, rii»
n!et alleen alle vijf mogendheden hevredi
gen. maar die tevens de ontwanoning ter
zee dichter bij baar verwerkelijking bron
gen.
Een voormalige kapitein van een
Duitsche duikboot spreekt
in Engeland
ONTZETTEND DRAMA.
Vader doodt zijn zoons en z5ch-
zelf.
Berjij n, 19 Noy. (H.N.) Te Buschhoven
heeft de rentenier Heinnch Heinen zijn 15-
jarigen zoon Hermann en zijn S-jarigcn
zoo li Rudolf in een aanval van waanzin
rnet een jachtmes gedood en daarna zich
zelf door een schot gedood Zijn vrouw lag
ziek te bed en moest hulpéloos het ontzet
tende drama aanschouwen.
De goede wil keert op
de wereld terug
Londen, 18 Nov. (V.D.) Op initiatief
van den Britschen marine-officier Lewis,
die tijdens den oorlog door een Duitsche
onderzeeboot gevangen was genomen, hield
de Engelsche Volkenbondsvereeniging te
Reading hedenavond een zeer druk bezoch
ie receptie, waar als gast werd ontvangen
de Duitsche voormalige kapitein ter-zee
Iloshagen, die indertijd commandant van
genoemde Duitsche duikboot was. Nadat
captain Lewis het woord had gevoerd, kreeg
kapitein ilashagen het woord, die eraan
herinnerde, hoe hij captain Lewis geduren
Je diens gevangenschap aan boord van zijn
du.kbopf in drie weken tijds had loeren
kennen Ze kwamen toen tol de wederzijd
.-cho erkenning, dat elk hunner hel belang
van zijn land op het oog had" gehad en ten
slotte waren zij het over verschillende za
ken eens geworden Dit was te danken aan
den goeden vil van weerskanten. Spr had
hot vervolgens over de Duitseh Engelsche
samenwerking. Er is een lijd geweest, dat
tie kapitein van een Duitschen onderzeeër
nu niet bepaald de populairste spreker ir,
Engeland was cn ze.lfs nu meende spr nog
wel hel tegendeel te mogen zeggen Maar
dat sy.r niol-icmin thans op deze plaa's hel
woord kon voeren als gast, achtte hij een
wairdrvol toeken voor de eépheid eri den
goeden wil, lie weer op de wereld terug
keert Zot we' kapitein Hnshagnn nis cap
tain Lewis woeden door de talrijke nanwe-
zigen ha;lelijk-en uitbundig toegejuicht.
Hevige gevechten
'verwacht
Londen, 18 Nov.. In het Arabische Wa-
habiëtenrijk zouden hevige gevechten voor
de deur staan tusschen opstandige sum-
men en koning Ibn Saoed, Blijkens berich
ten uil Arabic zouden de opstandelingen
den laatsten tijd ■aanzienlijke versterkingen
ontvangen hebben door.het overlóopon van
verscheidene stammen.. In de iioofdslad
zou een algemeene mobilisatie afgekondigd
zijn. Ibn Saoed zelf heeft zich naar de Zui
dergrens van zijn land begeven, waar de
beslissende slag geleverd zal worden.
Vrees voor bet versloren
der orde
Bonn, 19 Nov. (H.N.) De politie te Bonn,
die wegens baar optreden tegenover Zoeb-
kof in de pers nog al aangevallen is, heeft
thans een communiqué in het licht gege
ven, om haar houding toe te lichten. Zoeb-
kof had le kennen gegeven, dat hij zich des
Donderdags naar Cronberg zou begeven en
het was daarom to vrcezen, dat hij de open
bare orde zou verstoren. Werkelijk heeft hij
dan ook bij zijn verhoor verklaard, dat het
zijn voornemen was om als echtgenoot van
zijn recht gebruik le maken cn het lijk van
zijn vrouw op te eischen, dat hij dan had
willen medenemen. Onder deze omstandig
heden kon van zijn arrestatie niet worden
afgezien, te meer, daar hij door de justitie
nog wegens andere delicten werd gezocht
en te verwachten was. dat Zoebkof Duitseh
land spoedig voor altijd zou verlaten.
FEL. 852. LAMGI-sTRAAT 43
MODERNE MODELLEN.
De emigranten moeten weer
naar hun haardsteden
terugkeeren
B e r 1 ij n, 18 Nov. (V. D.) Naar de och
tendbladen melden, heeft de sovjet-regee
ring Insloten de Duitsche emigranten, die
reeds Moskou bereikt hadden, onder dwang
naar het binnenland terug te zenden, daar
zij, naar men zegt, niet in de gelegenheid
is hen In de nabijheid van de hoofdstad
onder te brengen Voor de Duitsche boeren
beteekent deze besliséing een ontstellende
ramp, daar zij in hun voormalige woon
plaatsen de basis van hun kostwinning
haddon opgegeven en nu als hedplnnrs te
rug moeten këeren. Naar verluidt, is de
terugzending der emigranten reeds begon
nen.
E o f n o, 18 Nov. (V. D.). Uit Moskob
wordt gemeld, dat de Duitsche boeren, die
naar Moskou gekomen waren in de hoop
vergunning te krijgen Rusland te verlaten,
Zondag voor een deel nnar de Duitsche
VVolga-republiek zijn teruggevoerd. Met
twee treinen zouden 30Ó boeren terugge
bracht zijn De communistische organisa
lies in hot Wnlga-gebied hebben de sovjet-
icgeering verzocht, onmiddellijk een verbo-1
te willen uitvaardigen tégen verdpre emi
gratie van Duitsche kolonisten De Gopene
zou eveneens geweigerd hebben, aan Duit
sche emigranten passen te verstrekken.
Berlijn, 18 Nov. IV D.}. liet rijkska-
hlnét besloot rijksmiddelen ter beschikking
le stollen voor den terugkeer en het. ver
blijf in Duitschland d^r in Moskou verza
melde Duitsche kolonisten.
Tot rijkscommissaris voor de verzorging
werd het rijksdaglid Stücklen aangewezen,
die reeds met süëce* dergelijke werkzaam
heden heeft verricht
EET VLIEGTUIG VAN EILSON
GEVONDEN.
De vl'.egers omgekomen.
New York, 19 Nov. (V.D.) De Associa
ted Press meldt uit Nome in Alaska, dat
Eskimo's het zwaar beschadigde vliegtuig
van den sinds een week vermisten beken
den vlieger Karl Ben F.ilson hebben gevon
den. Men neemt aan. dat Eilson en zijn
metgezel, den mecanicien Borland, in de
ijswoestijn van Alaska zijn omgekomen.
DE BEVRIJDING VAN 'T BEZETTE
GEBIED.
De Rijnlandcommissie naar
Wiesbaden.
Wiesbaden, 18 Nov De wacht van de
Rijnlandcommissie, die ongeveer 800 man
sterk is, kwam hedenmiddag met een spe-
cialen trein te Wiesbaden Biebrich uit
Hoechst a. d M. aan en beeft haar intrek
genomen in de vroegere a-tilleriekazerne.
Woensdag zal de Rijnlandcommissie hiei
aankomen.
DE GROOTSTE ONDERZEEBOOT TER
WERELD.
Parijs, 18 Nov. (V.D.) Uit Cherbourg
wórdt gemeld, dat daar hedenmorgen vroeg
de grootste onderzeeboot ter wereld, de
Surcouf, vlot van' stapel is geloopen.
SANCHEZ GUERRA IN. VRIJHEID
GESTELD.
M a d r i d, 18 Nov. (V.D.) In verband met
de uitspraak van den krijgsraad cn met het
oog op zijn hoogen ouderdom is de voor
mali,ge Spoansche minister-president San
chez Guerra in vrijheid gesteld. De geruch
ten omtrent komende wijzigingen in de ro
gecring en het aftreden van Primo de Ri
vera, voor uien, volgens deze geruchten, de
hertog van AI va als minister president in
de piakts zou komen, worden van de zijde
der regeering tegengesproken.
RELLETJES AAN DE UNIVERSITEIT
TE PRAAG.
Praag, IS Nov. (V. D.) Maandagoch
tend kwam het aan dc Duitsche universi
teit te Praag tot relletjes. Prof. Kohn be
toogde aan het begin van zijn collegeles,
dat. het liberale karakter van de Duitsche
universiteit te Praag gehandhaafd moet
blijven. Bij de volgende lezing in het che
misch instituut ontstonden relletjes, toen
Oost-Joodsche elementen beschuldigd wer
den van gebrek aan goeden wil. De Duit
sche studenten verdreven dë Joodsche stil
denten uit het chemisch instituut en korten
tijd later uit het anatomisch instituut. Het
kwam tot vechtpartijen, waarbij verschei
dene studenten gewond werden
De Tsjechische staatspolitie greep in en
verdreef de Duitsche studenten. Verschei
dene studenten werden gearrésteerd.
Praag, 18 Nov. (V.D.) Hedenavond werd
door de socialistische studenten te Praag
een protestvergadering belegd tegen de
voorvallen aan de Duitsche universiteit te
Praag. De Duitsche studenten trachtten tc
vergeefs in het vergaderlokaal te komen.
Daarop ontstond voor het lokaal een bot
sing lusschen de Duitsche studenten en de
politie, waarbij harde klappen vielen. Ver
scheidene sludentcn werden gewond en
een groot aantal werd gearresteerd.
DE JONGSTE VERKIEZING IN MEXICO.
Vasconcelos op de vlucht.
New Y o r k, 18 Nov. (V D.) Uit Nogales
in den staat Arizona wordt gemeld, dat de
bij de jongste verkiezingen voor het pre-
siden'schnp van Mexico verslagen candi-
daat Vasconcelos met honderd aanhangers
is gevlucht en thans tracht de Vereenigde
Staten te bereiken.
NAAST ITALIAANSCH WEER
DUITSCH.
Verzachtende maatregelen in
Znld-TlroL
Innsbruck, 19 N o v. (H. N.) De on
langs voor Zuid Tirol uitgevaardigde taal
verordening, volgens welke in hel open
baar slechts de Italiaansche taal mag vvor
den gebruikt, is verzacht Het Duitseh ip
weer toegelaten op de spijskaarten in de
restaurants, mi s aan het hoofd daaivan de
Italiaansche tekst staat. Verder kunnen
ook borden, vorken en lepels, tafellinnen
enz. met Duitsche opschriften worden ge
bruikt, totdat een en ander door nieuw
ver\nngen moet worden Aan den handel
wordt het verder toegestaan in brieven aan
den ftaliannschen tekst ook eon Duitsche
vertaling toe te voegen De handel onder
vond er tot heden groot nadeel van, dat de
kooplieden met hun afnemers op het plat
teland slechts in het Italiaansch mochten
correspondeeren, daar deze uitsluitend
Duitseh verstaan.
DE ENGELSCHE MIJNWERKERSBOND.
Herbert Smith treedt al als
voorzitter.
Londen, 19 Nov. (H. N.) Herbert
Smith, die 12 jaar lang voorzitter van den
Rngelschen mijnw erkersbond is geweest,
heeft als zoodanig zijn ontslag genomen,
omdat hij zich niet kon verecnigen met de
regeeringsvoorstellen tot reorganisatie van
de mijnnijverheick welke door den bond
echter zijn aanvaard Hij bi ij ft echter voor
zitter van de mljnwerkersvereeniging van
Yorkshire, die zijn houding ten opzichte
van de voorstellen steunt.
TREIN TEGEN AUTO.
Drie dooden.
Parijs, 18 Nov. De sneltrein Calais—
Bazel heeft op oen overweg tusschen Laon
en Reims een auto gegrepen en overreden.
De drie Inzittenden waren dadelijk dood.
De bevolking tegen internae
tionalisatie gekant
Geen gemengd b beer
der Saarmi oen
Saarbrü.cken, 19 Nov., (V. DIn
verband met de op 21 November aanvan
gende besprekingen te Parijs over het Saar
gebied betoogt de Saarbrücker Zeitung, dat
zoowel alle Berlijnsche officieele personen,
als de bevolking van het Saargebied over
tuigd zijn van de noodzakelijkheid, dat het
Saargebied onvoorwaardelijk bij het Duit
sche rijk terugkeert. Toch is het gewenscht
in verband met de onderhandelingen te Pa
rijs nog eens nadrukkelijk tc verklaren, dat
alle' geruchten, dat een deel der bevolking
van het Saargebied tegen internationali
satie geen bezwaar zou hebben, onjuist zijn
Ook het denkbeeld van de internationali-
seering der mijnen is belachelijk. Deson
danks loopt het gerucht opnieuw te Parijs
cn beïnvloed de bevoegde kringen.
De voorzitter van de centrumpartij van
het Saargebied heeft tot de Saarbrücker
Zeitung een brief gericht, waarin het stand
punt van het centrum als volgt wordt
samengevat:
„De Saarmijnen moeten onvoorwaardelijk
in het bezit van den Pruisischen, respectie
velijk Beierschen staat terugkeeren. De cen
trumpartij wijst onder allo omstandigheden
een gemengd Fransch-Duitseh beheer af".
De communistische Internationale
dringt aan op omverwerping
der bourgeoisie
Ook te Londen moet de
roode vlag wappeien
Kofno, 19 Nov. (V. D.) Naar uit Mos
kou gemeld wordt, publiceert het presidium
van de executieve der communistische In
ternationale een oproep ter gelegenheid van
het: jubileum der communistische jeugd
Internationale, waarin de arbeidersklasse
van Engeland, Frankrijk en Duitschland
wordt opgeroepen tot verderen strijd tegen
de heerschappij van-de bourgeoisie. In den
oproep'wordt gewezen op de groote rol, die
ce Duitsche Jeugd tijdens de Spartakus-ge-
vechten heeft gespeeld en - wordt betoogd,
dat de Duitsche jeugd zich, moet wapenen
voor een nieuwen burgeroorlog in Duitsch-
lnnd. Ook de Britsche jeugd moet haar
plicht voor het wereldorolctariaat vervul
len door te Londen de roode vlag te
hljschen.
De communistische Internationale hoopt
op een nieuwe revolutie, die door den. bur-
beroorlog moet ontstaan.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
768.8 te Stensele.
Laagste barometerstand:
731.5 te Thorshavn.
Verwachting tot den avond
van 21 November:
Meest matige Z. O. tot Z. W.
wind, gedeeltelijk bewolkt,
wellicht enkele regenbuien,
weinig verandering in tempe
ratuur.
Langestraat 49-51. Tel 190.
VIER TEEKENINGEN VAN
MUUHHUIZEN (T SUJHJB)
VANMORGEN AFGEVEN WIJ DEZE
MAP CADEAU AAN IEDER DIE AAN
ONS BUREAU EEN „KEITJE" TER
PLAATSING OPGEEFT.
DEr.E RECLAME IS SLECHTS GEL
DIG TOT NADERE AANKONDIGING
DE MAPPEN MOETEN AAN ONS
BUREAU WORDEN AFGEHAALD.
ADM. AMERSFOORTSCH DAGBLAD
VROEGER KOLONEL THANS
PORTIER.
B e r 1 ij n, 19 N o v. (H. N.) Vandaag is
de zaak van den diefstal in het Fransche
gezantschap voor do rech bank behandeld.
Zooals bekend, waren den Franschen ge
zant op 5 October juweelen ter waarde van
60.000 Mk. ontstolen, die men later echter
weer in een nis van een trap heeft terug
gevonden. Van don diefstal werd de' por
tier van het gezantschap, de vroegere Rus
sische kolonel Michailoff verdacht, die dan
ook bij zijn verhoord voor den commissaris
Busdorf bekende, dat hij den chauffeur van
het Fransche gezantschap, eveneens een
vroegeren Russischen officier, een hak had
willen zetten. Later heeft hij deze verkla
ring echter herroepen cn vandaag hield hij
vour de rechtbank vol aan den diefstal ge
heel onschuldig te zijn. Behalve commissa
ris Busdorf was van de ge uigen niemand
verschenen, daar hun wegens de exterrito
rialiteit van het gezantschap geen dogvanr-
ding overhandigd had kunnen worden
Door het wegblijven van de getuigen wer
den de in wijden kring verbreide geruch
ten, volgens welke de diefstal slechts
dekmantel voor een groo'e spionnagezank
is geweest, niet ontzenuwd Michailoff
wordt n.l van spionage ten gunste van de
Sovietregeerinp verdacht, daar een zijner
dochters met den Sovjetagenf Pfeil gehuwd
is Het O.M. achtte het bewijs geleverd en
eischte 4 maanden gevangenisstraf voor
waardelijk Hef O.M nam verzachtende om
standigheden aan, daar geen schade Is ge
leden en de gezondheid van beklaagde zeer
geschokt Is. Nadat de rechtbank V4 uur be
raadslaagd had. volgde vrilsnraak op de
overweging, dat het niet de bedoeling van
beklaagde is geweest, diefstal te plegen.