DE EEMLANDER
BUITENLAND
m
ABONNEMENTSPRIJS pcr f "aandeo vo°* Amersfoort t 2.!0. pa maand 1 0.75, pet
Vrijdag 6 December 1929
PRIJS DER AOVERTENTIEN «-*lm." !^8r!pT?,noe^sa.u™
28e Jaargang No. 136
BülTENLANDSCH QVERZICHT
FELLE DORPSBRAND
IN THURINGEN
Misdaad in 'tspel?
HET VLOOTPROGRAM
VAN FRANKRIJK
Talrijke nieuwe
schepen
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons
Handelscredieien
incasseeringen
Spaar-deposito's rente 4"«
DE MUITERIJ TE
POEKAU
Uitbreiding van
de beweging.
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER.
Modern handgedreven Zilverenwerken
HEVIGE STORM BOVEN
ENGELAND
De overstroomingen
nemen toe
ITALIES STANDPUNT
TE LONDEN
Pariteitskwestie een
twistappel
Tsjang Fat Kwei
bedreigt Kanton
SCHERPE CRITIEK OP
HET YOUNG-PLAN
Heden behandeling door
de Rijksregeering
if
Fa. L. J. Luycx en Zn.
GR0NDWETS HERZIENING
!N OOSTENRIJK
AMERSFOORTSCLi DAGBLAD
week (a*t gr et ls verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binaesland franco per post per 3 marodes f 3.-% Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
UITGAVE; VALKHOFF Cf
- elke regel meer f0.25. Liefdadigheids-advertentiio voorde
helft vu den prils. - Kleine Advertentie „KEIT]ES" b/J voorultbetnltno 1—5 repels
50 cent. elke regel neet 10 cent, drtemoel plaatsen f 1.— Bewilsmimmer eitralOCb
Het geschil in het Verre Oos»
1en. De tusschcnkomst der
mogendheden. De reeds aan
geknoopte onderhandelingen.
De berichten omtrent den toestand in bet
Verre Oosten, waar China en Rusland met
elkaar overhoop liggen, zijn af en toe wel
een beetje verwarrend. Wunncer men de
Russische berichten mag gelooven, is een
regeling van het geschil reeds zoo goed als
een feit. Wellicht stelt Moskou de zaak te
simplistisch voor en verkeert de sovjet-unie
.in den waan, dat, nu Tsjang Hsoc Liang, dc
gouverneur van Mandsjoerije, wien men
desnoods ook den titel van onderkoning zou
kunnen geven, onder den druk van 't Rus
sische wapengeweld heeft gecapituleerd,
ook het geschil reeds in volkomen Russi-
scheri geest is geregeld. Van Moskou uit
zijn berichten de wereld ingezonden, die be
helsden, dat tüsschen de onderhandelende
partijen, i.e. de 'sovjet-unie en Mandsjoerije,
is overeengekomen, dat de status quo aan
den Oosterspoi rv. eg zou worden hersteld,
ra. a. \v., dat de toestand weer gelijk zou
worden aan de situatie, zooals die bestond
vóór de confiscatie van do spoorlijn door
de Chineezen. Verder laten de Russen het
voorkomen, als;of den Cliineeschen spoorweg
directeur voorgoed zijn congé is gegeven.
Van officieele Chineesche zijde is tegen
deze voorstelling Van zaken reeds verzet
aangeteckend en erop gewezen, dat de sov-
jetau tori tei ten valschelijk de meening in
gang trachten te doen vinden, dat de plaat
selijke Chineesche overheden de Russische
eischen hebben aangenomen, „een manoeu
vre, die blijkbaar moet dienen om de pu
blieke opinie te beinvloeden en de eenheid
in de buitenlandsche politiek van de Chi
neesche regeering in gevaar tc brengen."
Verdere'Pekiügsche berichten geven te
verstaan, dat Tsjang Kai Tsjek, het hoofd
van de centrale regeering, die te Nanking
de lakens uitdeelt, te kennen heeft gegeven,
dat Moskou zich weigerachtig betoont om
rechtstreeks met Nanking te onderhande
len, doch een afzonderlijk accoord met
Moekden wil aangaan, teneinde tüsschen
China cn Mandsjoerije geschillen in 't leven
te roepen. Ündertusscheri heeft het Chinee
sche kabinet beslist, dat zij de resultaten
van de onderhandelingen tüsschen Moek
den en Moskou niet erkent.
De centrale regeering beijvert zich bo
vendien overal de meening te doen post
vatten, dal. zij te allen tijde volstrekt vre
delievend is geweest, dat zij het geschil aan
arbitrage heeft willen onderworpen cn zich
steeds heeft gedragen naar den geest en de
letter van het pact van Kellogg, dat zoowel
China als Rusland hebben onderteekend.
Het antwoord der sovjet-unie was echter
een uitgebreide actie met dc wapenen.
Ou der tüsschen hebben de groöte mogend
heden Amerika vooraan en met uitzon
dering van Duitschland, Italië cn Japan, die
zich tot dusver afzijdig hebben gehouden -
heide partijen nog eens vriendelijk in een
nota aan 't bestaan van 't pact-Kellogg her
innerd. China lreefi in welwillendcn en
vriendelij ken geest geantwoord, doch in T
Moskousche antwoord komt heel wat ont
stemming tot uiting, vooral tegen Amerika.
Dit land wordt het kwalijk genomen, dat
het tot een slap over ging op een moment,
dat er tüsschen Moskou en Moekden reeds
werd onderhandeld. De Russische regeering
spreekt in dit verband dan ook van eeri
„niet ie rechtvaardigen druk" en een „on
vriendschappelijke daad". Het geschil over
Mandsjoerije aldus de Russische ziens
wijze kan slechts worden geregeld op do
basis van de voorwaarden, die de Mandsjoe-
rijsche autoriteiten al hebben aanvaard:
vreemde inmenging kan niet worden ge
doogd. Bovendien spreekt de Russische re
geering op gemelijken toon er haar verba
zing over uit, dat Amerika, hetwelk geen
enkele officieele betrekking met de sovjet
unie onderhoudt, nochtans ongevraagd ad
vies geeft.
Het zure antwoord is natuurlijk niet op
zijn plaats, omdat Amerika heelemaal geen
onvriendelijkheid bedoelde en alleen, zij het
wat laat, tot den bemiddelenden stap over
ging om den vrede in 't algemeen te dienen.
Onloochenbaar is in elk geval, dat Rusland
door zijn militaire actie in flagranten strijd
met het anti-oorlogspaci heeft gehandeld:
het feit, dat het hieraan, zij liet wellicht
niet rechtstreeks, maar dan toch tüsschen
de regels door, werd herinnerd, verklaart
de ontstemming, die tot uiting komt in 't
Russische antwoord op den stap van En
geland, Frankrijk cn Amerika.
Wij moeten onderlusschen maar weer af
wachten hoe het conflict zicli ontwikkelt.
De heide bij het geschil, betrokken partijen
gaan ijverig door elkaar allerlei leelijks in
'de schoenen te schuiven. China verwijt
Rusland landhonger. Rusland beschuldigt
China er zijnerzijds van, dat Nanking liet
geheele geschil moedwillig heeft uitgelokt
om den Russischen invloed in 't Verre Oos
ten te niet te doen.
NOODLOTTIGE BRAND.
Zes dooden.
Londen, 5 Dec. (H.N.) Uit Toronto
wordt gemeld, dat hij een brand op een
boerderij in de provincie Toronto de eige
naar van de boerderij en zijn vijf kinderen
om het leven zijn gekomen.
Tien gebouwen tol aan den grond
toe afgebrand
Mülliausen, 5 Dec. (V. D.) In do ver
leden jaar door zoovele ernstige branden
geteisterde plaats Ammern bij Mülliausen
in Thüringen) heeft, in den afgeloopcn
nacht Wederom een brand gewoed. Uit de
schuur van een landbouwer sloegen plotse
ling dc vlammen fel naar büiten en door
clen sterken wind werd het vuur levendig
aangewakkerd, zoodat binnen enkele
oogenblikken de belendende gebouwen even
eens in lichter laaie stónden. In totaal zijn
10 gebouwen tot den grond toe afgebrand.
Voedervoorraden, landbouwwerktuigen en
vee gingen verloren. Bovendien hebben tal
van woonhuizen belangrijke waterschade
'bekomen. Men vermoedt, dat hier brand
stichting in het spel is en er zijn reeds
twee arrestaties verricht.
REUKELOOS GAS ONTPLOFT
Ecu pleegzuster en een admini
strateur gedood
Paniek in een zekeobuis
Boekarest, 5 Dec. (H.N.) In liol zie
kenhuis te Ploesii was door een onbeken
de oorzaak reukeloos gas de ontvangkamer
binnengedrongen. Een ambtenaresse stak
een sigaret aan, waarop een ontploffing
volgde, zoodat het gehcelc lokaal een puin
hoop werd. De ambtenaresse, een pleeg
zuster, en dc administrateur werden zoo
ernstig gewond, dat zij spoedig daarop
.overleden. Door het instorten van den tus-
eohenmuur werden ook op de ziekenzaal
vele verpleegden gewond. Onder de ver
pleegden brak een paniek uii. daar ook
brand ontstond.' Het gelukte de brandweer
slechts met moeite het vuur te lócaïisecren
cn de'patrenten gerust te stellen.
Parijs, 5 Dec. (V. D.) Het Fransfchc
vlootprogram van 1 Januari tot 31 Decem
ber 1930 bevat het op stapel zetten van een
kruiser van 10.009 ton, een mijnenlegger,
zes torpedobootjagers, zes duikbooten eer
ste klasse, een duikboot-mi.inlegger en nog
eenige kleine schepen.
De Fransclie minister van marine licelt
aan de directie van de staatswerf van' Lo-
rient medegedeeld, dat aan deze werf de
bouw van een mijnenlegger cn twee torpe
dobootjagers zal worden opgedragen. Bo
vendien rnoet de werf zorgen voor de bewa
pening van vier andere torpedobootjagers
en twee politievaartuigen, die op particu
liere werven gebouwd worden.
De. werf van Cherbourg krijgt in 1939 op
dracht voor den bouw van een duikboot
tweede klasse en twee duikbooten eerste
klasse.
De werf te Brest zal den kruiser van
10.000 ton bouwen. Dc duikboot-mijnenleg-
ger zal op de werf te Toulon worden ge
bouwd.
voor Amersfoort en Omstreken
Langegracht No. 4 - Telefoon 304
AMERSFOORT
Directie: A. H. MARTENS.
Sjanghai, Dec. Nieuwe troepen uit
Noord-Kiangsoe en Zuid-Sjantoeng hebben
zich aangesloten bij de beide divisies, die op
3 December te Poekau in opstand kwamen,
waardoor de macht der opstandelingen aan
den spoorweg Tientsin—Poekau 30.000 man
telt. Aan hun hoofd staat Sji Hoei San,
voorzitter van de provinciale vergadering
van Anwei. Tsjang Kai Tsjek heeft drie
zijner beste divisies naar Poekau gezonden
om den toestand liet hoofd tc bieden.
HET VERVAARDIGEN VAN SYNTETHI-
SCHE GUMMI GESLAAGD.
Londen, 5 Dec. (V.D.) Uit New York
wordt gemeld, dat gisteren door het Edi-
son-laboratorium te Wcst-Orango officieel
is bekend gemaakt, dat men er na jaren
lange proefnemingen in geslaagd is uit een
veelvuldig voorkomend onkruid syntheti
sche rubber samen te stellen. De plant be
vat zooveel rubber, dat het; mogelijk zou
zijn te produceeren tegen een prijs van
40 cent per pond.
TEL. 852. LANGESTRAAT 43.
GEVESTIGD 1SS5
Huiven ingestort en talrijke schepen
in nood. Mier dan J00
telefoonlijnen gestoord
Londen, 3 Dcc. GE N.» Hoven Enge
land beeft een lievige storm gewoed. Bij
de Scilly-cilanden en Falmouth werd een
windsterkte van 13S rpsp. 150hi K M. per
uur geregisteerd. Overal Is"vèal schade Tiriii
gericht. Te Londen zijn talrijke winkelrui
ten ingedrukt en in Islington, ccn noorde
lijke voorstad van Londen, werden vele hui
/.en ernstig beschadigd, zoodat deze gedeel
telijk door de bewoners moesten worden
ontruimd. In Aldershot eu Portsmouth zijn
de zijmuren van drie huizen ingestort-,
waarbij een vrouw cn twee kinderen ge
dood werden. Talrijke daken zijn' afgerukt
en een zeer groot aantal hoornen werd ont
worteld. Twee kinderen zijn door vallende
hoornen ernstig gewond.
In IIuil werden vele huizen beschadigd en
ontelbare ruiten ingedrukt. De bemanningen
der yisacliors.vaartuigon, welke in zeer be
schadigden toestand in do havens hun toe
vlucht zochten, verklaren, dat zij dergelijke
stormen op de Noordzee nog niet hebben
beleefd. Het scheepvaartverkeer op het Ka
naal moest gedeeltelijk worden gestaakt.
Talrijke schepen liepen de havens van Dun-
geness cn Dover binnen om daar een toe
vlucht ie zoeken. Ook boven het Kanaal
van Bristol heeft het geducht gespookt.
Aan de kust werd oen zware kraan omge
worpen on dc spoorlijn is gedeeltelijk ver
nield. In liet stadsgebied van Londen zijn 011-
geveei duizend telefoonlijnen en 100 intèr-
localc'lijnen gestoord Talrijke schepen ver-
keeren in nood en vier schepen, twee En-
gelsche, een Fransch cn een Deensch, loo-
pen groot gevaar. Do Fransche mailboot
Ióle de France kon Plymouth niet aandoen
en moest de Engelschc passagiers achterla
ten. De loods van Plymouth moest aan
boord blijven en noodgedwongen de reis
naar New-York meemaken. In de buurt van
Portsmouth drijft een groot stoomschip,
waarvan de nationaliteit nog niet is vast
gesteld, op de kust toe. Vuurpijlapparaten
worden gereed gehouden om de bemanning
aan land te brengen. Het Spaarische stoom
schip Guecho, dat in de huurt van Swansea
met gebroken schroef in nood verkeert, is
door tweo sleepbootcn op sleeptouw geno
men, doch indien dc storm nog blijft toe
nemen, zou do positie van het schip zeer
gevaarlijk worden. Bij Landend is het Ln-
gelsche stoomschip Francis Duncan, 235 i
ton, gezonken. Tot nu toe zijn slechts vijf
leden van de bemanning gered. Door de
hevige regens zijn dc oyerstroomingeu in
heel Engeland nog toegenomen. De Theems
is sterk gewassen tot 2 M. hoven normaal.
Alle zomerhuizen in het dal van dc Theems
staan onder water.
OOK BOVEN FRANKRIJK ST3RM.
Vele schepen in nood.
Parijs, 5 Dcc. (II. N.) De hevige stor
men, die de laatste dagen aan de west- en
zuidkust van Frankrijk woedden, hebben
groote materieele schade aangericht, ter
wijl ook vele menschen in gevaar verkeer
den. Het radiostation van Marseille liceft
vandaag verschillende S. O. S.-seinen op
gevangen. Het Italiaanscbo stoomschip
Vesuvio verzocht om assistentie, evenzoo
het Engelsche stoomschip Shandon. Het
Fransche kuststation van St. Nazairo ving
S. O. S.-roepen op van het stoomschip
Helenc, dat op volle zee in grooten nood ver
keert. Een Fransche sleepboot tracht het
schip tc hereiken.
Het wenscht minstens een even
sterke vloot als Frankrijk
Rome, 5 Dec. (V. D.) Hoewel do -vloot
conferentie te Londen reeds naderbij komt,
bestaat er bij het Ttaliaansche publiek nog
slechts vrij weinig belangstelling voor de
problemen, die daar aan dc orde zullen
komen. De bladen wijden er lange beschou
wingen aan, maar de gemiddelde lezer in
teresseert er zich niet voor. In het alge
meen staat men niet afwijzend tegen vloot-
beperking, omdat Italië, indien de bewa-
peningswedslrijd zou worden voortgezel
groote offers zou moeten brengen om er
een modern geoutilleerde groote vloot op
na te kunnen liouden en men voor deze
doeleinden slechts over beperkte geldmid
delen beschikt. Volgens Italiaansche gege
vens zou Italië nooit, het volle aantal sche
pen hebben gebouwd, dat haar volgens de
vloolconferentie van Washington was toe
gestaan. Eén kant van dc zaak heeft in
Italië de volle belangstelling, omdat men
liet identiek acht met het nationaal
prestige; dat is de pariteit met Frankrijk,
die mén van Italiaansche zijde als onvoor
waardelijke eiscli stelt. Indien hieraan niet
zou worden voldaan, zou Italië alle andere
regelingen hierop laten afstuiten. Men wil
in deze niet minder bereiken dan inder
tijd dc toen nog democratische regeering
op de vlootconferentie te Washington heeft
bereikt. Aanvankelijk stond men ook nog
afzijdig tegenover de voorstellen tot hel be
perken en afschaffen van duikbooten, maar
bier schijnt men op terug te komen uit
dc overweging, dat dezelfde maatregelen
ook voor anderen gelden cn dat men in
geval van oorlog te doen zou hebben met
een vijand, die zich eveneens aan den
maatregel van beperking of afschaffing van
het duikbootwapen had te onderwerpen.
Gisteren heeft Briand aan den Italiaan-
schen ambassadeur le Parijs een nota over
handigd, waarin mcdedcelingen worden
gedaan omtrent de door Frankrijk aan te
nomen houding on da aanstaande vlootcon
ferentie te Londen.
Naar verluidt, zou het Fransche stand
punt belangrijk afwijken Nan hel Italiaan
sche, zoodat voorloopig niet op overeen
stemming inzake het vlootvraagstuk gere
kend zou kunnen worden.
STRIJD IN CHINA
Londen, 5 Dec. (H.N.) De tegenstrijdig
heid in de berichten uit China duurt nog
steeds voort. Terwijl in liet Westen de ge
vechten tot stilstand zouden zijn gekomen,
duren die in Sjansi nog voort. De tegen
strijdigheid in de berichten is hieruit te
verklaren, dat een deel der troepen van
Tsjang Fat Kwei in' kleinere mobiele af-
deelingen is gesplitst om de Kantontroepen
overal le bestoken en de concentratie van
grootere afdeelingcn te verhinderen op alle
punten, die voor een hoofdaanval in aan
merking komen. De (hoofdaanval wordt van
het Noorden uit verwacht. De leiding over
de vliegtuigformaties berust bij Tsjang
Wai Sjang, die de CJuneesclio Lindbergh
wordt genoemd. Ook de kanonneerbooten,
welke de Nankingregeering bij Kanton ter
beschikking staan, hebben goede diensten
bevvfizen. De Times maakt melding van te
Hongkong ontvangen, doch nog niet nader
bevestigde berichten, volgens welkede
üuitschc militaire adviseur der Nanking-
iogeering in Kwantocng is aangekomen,
om den generalen staf bij zijn operaties te
steunen.
Een schrijven van Dr. Schacht
den president van dc
Rijksbank
Berlijn, 5 Dcc. (V. D.) De president
van den Rijksbank dr. Schacht heeft een
memorandum geschreven inzake het
Youngplan, waarin hij aantoont, dat noch
de rijksresreering, noch dc buitenlandsche
regeeringen gedurende de zes maanden, dat
het Youngplan nu is onderteekend, reke
ning hebben gehouden met de voorwaar
den, waarop hij het Youngplan aanbevolen
lieefL Deze voorwaarden waren:
1. Dat de in het Youngplan bevatte aan
bevelingen en voorschriften door alle deel
hebbende mogendheden in alle deelen zou
den worden aanvaard cn in acht genomen.
2. Dat de Duitsche financieele en econo
mische politiek geordend zou worden en in
gesteld op verminderde druk der lasten
door het Youngplan.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
7010 tc La Caruna.
Laagste barometerstand:
717 7 te Thorshavn.
Verwachting: Krachtige tot
matige mogelijk later weer
stormachtige Z. W. tot Z.
wind, moest zwaar brwolkt ol
betrokken met tijdelijke op
klaring, waarschijnlijk re
genbuien, weinig verandering
in temperatuur.
Langestraat 49-51. Tel. 190
Crêpe de Chine, Veloutine,
Crêpe Satin, Moiré,
Taffet fantasie, Broceat en lainé
Tenslotte over het Volksbegheren spre
kende zegt hij o.a., dat hij dit met kracht
heeft bestreden, aangezien hot ecu krach
tige verdediging der Duitsche belangen on
der het Youngplan ondermijnde. luist daar
om echter ,vwil ik geen deel hebben aan
vorvalscliing van het Youngplan. liet zou
zelfbedrog zijn tc geloovcn, dat Duitsch
land bij dc tegenwoordige druk op het be
drijfsleven. die mogelijk nóg verhoogd
wórdt, de Young-betalingen cn nog ander.c
betalingen bovendien zou kunnen opbren
gen. Ik wil cri'zcil er niet loe bijdragen dn?
oen dergelijke misleiding plaats vindt."
Volgens berichten in de ochtendbladen
7.al de rijksregeering zich lieden met hel.
memorandum van dr. Schacht, inzake her
Youngplan, bezighouden in een kabinets
zitting en haar houding Le dien opzichte
bepalen.
De geschillen groolerJee's
uit den weg geruimd
We enen, 5 Dec. (II. N.) Do subcom
missie voor de grondwetsherziening is van
nacht om lialf 4 met haar werk gereed ge
komen, zoodat de voorstellen laat in den
nacht in druk konden worden gegeven tc»
verdere behandeling in het parlement. Oj>
alle hoofdpunten is thans overeenstemming
bereikt. Enkele punten van ondergeschikt
belang zullen vandaag in den loop van den
dag nog geregeld moeten worden. Volgens
alle berichten is overeenstemming bereikt
over het school- cri het kicsrechtvraagstiik
De kwestie van liet referendum zal gere
geld worden in een nieuwe wet, welke bin
nen een half jaar zal worden ingediend. De
constitutioneele positie van den staatspresi
dent is nog niet geheel geregeld. De christe-
lijk-socialen zijn van opvatting, dat de te
genwoordige bondspresident in zijn ambt
gehandhaafd moet worden tot aan den af
loop van zijn ambtstermijn, die nog drie
jaar duurt.
VERIJDELDE AANSLAG.
De plannen van een 19-jaiig
nationaal-sociaüst.
Berlijn, i Dec. (I-I.N.). Te Aurich in d<-
provincie Hannover is onder de bevolking
groote opwinding ontstaan door geruchten
volgens welke een aanslag was beraamd op
de arbeidsbeurs en het regeer öJgsgcbouw.
Een ingesteld onderzoek bracht aan her
licht, dat deze geruchten Irerin hun g-ond
vonden, dat eej; werklooz" 19-jarige -.an l
toorbediende, die tot de nationaal-socïalis-
ten moet behooren, zich tegenover .een
vriend had uitgelaten, dat hij het plan had
deze gebouwen in de lucht te laten sprin
gen. Het jongmcnsch is in hechtenis geno
men. Daar hij volgens zijn uitlatingen in
hpt bezit van ontplofbare stoffen was, zijn
bij zijn ouders en in de huizen van perso
nen, met wie hij omgang had, huiszoekin
gen verricht. Daarbij is ten huize van één
zijner kennissen een vrij groote hoeveelheid
infantcriepatronen gevonden.
