DE EEMLANDEIi
m:
Woensdag 11 Leoemaer 1329
28e laargang No 140
BUITENLANDSE! OOZICHf
SUlTEfcSUkM®
VON MAGKENSEN 80
JAAR
Huldiging door 't
„oude leger"
WILLEM GROENHUIZEN
Gedipl. Horlogemaker
Reparatie inrichting aan huis
DE NIEUWE REBELLIE
IN CHINA
TREINRAMP IN BELGIE
UITREIKING VAN
NOBELPRIJZEN
Heden plechtigheid
te Stockholm
EEN NOODLOTTIG
VERKEERSONGELUK
Zes dooden en tal
van gewonden
PARLEMENT VAN HET
EEUWFEEST
Regeeringsverklaring
in België
e
Fa. L. J. Luycx en Zn.
Corsetten, Corselettes,
Buikbanden, Bustehouders
ABONNEMENTSPRIJS p€i 3 maaodeo voor Amersfoort I 2.10 per maand 0.75. per
(nt, gratis verzekering tegeo ongeluk ken i I 0.171/*
Binoenlaod franco per po» per 3 maanden S.- Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING «7910 TEI FFOON INTERC 513
UITGAVE: VALKHOFF C?
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN •-« 1 OS mbcanp v«o «n oewusnumme,
elke repel m.er 10.25 LleMadlgheldi-odverteoelün voor d«
helft vio deD pitje Kleine Advertentlho „KEITJES bij vooruitbetaling I 5 repel»
50 cent elke regel meer 10 cent. driemaal plaatsen I I.- BcMIinummci tilt» I 0.05
De yrondwetsherziering in Oos
tenrijk een leit geworden.
Schober betoont zich een knap
staatsman.
De politieke tegenstellingen in Oostenrijk
droegen de laatste jaren meermalen een
scherp karakter en botsingen tusschen
rechts en links bleven dan ook niel uit.
Noch Seipo), nocli Streeruwilz is het mogen
gelukken een verzoening tot stand te bron
gen. Ook nu is het in Oostenrijk tusschen
de mcnschen van de Ueinw.ehrbeweging en
de sociaal democraten nog geen koek en ei
doch Schober, die in 't laatst van September
Streeruwilz als bondskanselier verving, was
niettemin in staat de politieke beroering
voor een groot deel te doen bedaren.
De grondwetsherziening, die hij aan de
hand deed en die Zaterdag j.l. haar parle
mentaire bekrachtiging kreeg, heeft hiertoe
in niet onbelangrijke mate bijgedragen
De wijziging der constitutie moest
aan den eencn kant dienen om aan
de verlangens der Ileimwehr-mcnschen
eenigszins tegemoet te komen. Deze
reactionairen vormen een sterke en
zelfs gewapende macht in den staat cn
meermalen hebben zij aangekondigd dat zij
wanneer zulks in 't parlement niet mogelijk
was, op een andere wijze zich recht zouden
verschaffen. Deze burgerwachtlieden zijnde
felste tegenstanders van de sociaal demo
era ten, die uit zelfbehoud eveneens zich
hebben gewapend cn meer dan eens heeft
het er naar uitgezien, dat de burgerwachten
(Ileimwehrcn) in Oostenrijk den burgeroor
log zouden ontketenen.
Öndertusschon beteekent de verandering
der constitutie geenszins de volledige in
williging der eischcn van rechts. Schober
zag zeer goed in. dat het van geen wijs poli
tiek beleid zou getuigen, wanneer hij eer
grondwetsherziening bepleitte, waarvan dr
sociaal-democraten volkomen het slac'ilof
fer zouden worden. De door hem voörge
stane wijzigingen zijn dan ook op te vatten
als het resultaat van een vergelijktevoren
had Schober zoowel met rechts als links
onderhandeld en door geven cn nemen
kwam een ontwerp tot stand, dat wel-is-
waar geen der partijen volkomen bevre
digde, maar ook geen der partijen op een
al ie gevaarlijke wijze verbitterde
De aanvaarding van de grondwetsherzie
ning brengt moe. dat de inachtsbevoegdhe
den van den bondspresident in den vervolge
omvangrijker zullen zijn, hetgeen onder
meer hierin tot uiting komt, dat Schober en
wie hem te eenigcr tijd mocht opvolgen, in
de toekomst het recht heeft noodverorde.
ningen uit te vaardigen, wanneer daaraan
dringende behoefte bestaat; orn te voorko
men, dat de bondskanselier via deze nood
verordeningen een dictatuur gaat uitoefe
nen. is nadrukkelijk bepaald, dat zij alleen
geldig zullen blijven, wanneer binnen af
zienbaren tijd ook het parlement er zijn
goedkeuring aan hecht.
De financiën van Weencn, waar de 'soei-
aal-democraten het heft in handen hebben,
zullen in den vervolge door de Rekenkamer
worden gecontroleerd, doch deze pil, die de
sociaal-democraten wel moeten slikken
wordt verguld door de omstandigheid, dat
de stad Weencn haar rang van „bondsland"
behoudt, zoodat aan de autonome rechten
daarvan niet kan worden getornd. De re
gecring-Schobnr had voorgesteld de stad
Wecnen deze rechten af te nemen, maar in
't parlement werd niet het vereischte twee
derde deel der stemmen ten gunste van dit
voorstel uitgebracht, dank zij het. feit. dat
de sociaal democraten in het parlement
over ruim zeventig van dc 1G5 zetels be
schikken.
Dit laatste is voor de Ileimwehren een
hard gelag en liet kan best gebeuren, dat de
mcnschcn van de burgerwacht vandaag of
morgen nog eens op een radicale manier
hun ontstemming erover zullen uiten, dat
het roode Weencn niet van zijn bevoorrech
te positie is beroofd.
In elk geval is Schober's politiek zeer
handig en bekwaam geweest, daar hij een
rechtstreeksrbe gevaarlijke beroering in
Oostenrijk heeft weten af te wenden, hei
geen aan de politieke cn economische sta
i»iliteit van Oostenrijk ten goede komt, zoo
dat het buitenland nu minder huiverig zal
zijn Oostenrijk in financieel opzicht bij tp
springen. De sociaal-democraten hebben
door hun redelijke houding zijn taak aan
merkelijk verlicht, die werkelijk heel zwaar
was als gevolg van de onverzoenlijkheid der
fanatieke Heimv 'ehrmenschen.
BRITSCH-INDISCEE EISCGEN
Men verlangt den status van
dominion.
Londen, 10 Dec. (V.D.) De vergadering
van het provinciaal Indisch congres, dat
heden te Madras bijeen is, heeft gisteren dp
volgende resolutie aangenomen:
Aangezien de verklaring van den vice
koning volkomen onbevredigend is, wordt
he* congres te Lahore verzocht de te Cal
cu;;a aangenomen resolutie, waarin het a'
gemeen verzet wordt aangekondigd, totdal
de dominion-status is ingevoerd, tot uit
voering te brengen.
Het congres dient elke uitnoodiging voor
een algenieene conferentie met veriegon
wöördigers van het Britsche gezag af te
wijzen
B e r 1 ij n, 10 Dec. (tl. N.) Veldmaar
schalk von Mackensen is gisteravond Ier
gelegenheid van zijn 80en verjaardag te
Berlijn gehuldigd door vertegenwoordigers
van het oude leger Hij werd in gezelschap
van zijn vrouw en dochter dc zaal binnen
geleid door den vroegere» kroonprins en
diens broeders, admiraal Von Scheer, gene
raal Vbn Hutier en andere officieren van
het oude legér. Generaal Von Gallwitz hield
een toespraak, waarin hij den veldmaar
schalk namontf het oude leger geluk-
wenschte. Hij gaf een kort overzicht van
zijn leven en van zijn verdiensten en roem
de hem als den vertegenwoordiger van den
besten ouden sóldntcngeest. Mackensen
zeide in zijn antwoord, dat hij zijn succes
sen te danken heeft gehad aan de genade
van zijn koning.cn keizer, die hom op zijn
post heeft gesteld en aan de onvergelijke
lijke prestaties van de onder zijn bevel
gestelde (roepen De wereldoorlog is nog
niet ten einde, dóch wordt thans met an
dere middelen gevoenl door de oude tegen
standers, die daarbij door kringen van het
eigen volk worden gesteund. 11ij spoorde
aan, om de tegenwoordige jeugd op te voe
den in don geest van het oude leger, op
dat zij weder tucht en orde zal loeren. Op
deze wijze hoopt hij weder het begin von
den opbloei van zijn vaderland te kunnen
beleven.
LAIM3ESTRAAT 43
1e klasse
TEL. 852.
Waarom Tsjang Kai Tsjek op zijn
besluit, om heen te gaan,
terugkwam.
De mo epdhei'en neiBen
voorzor smaatregelea
Talrijke personen gedood
en gewond
Geen Nederlanders onder
de slachtoffers
Brussel, 10 Doc. (V.D.) Hedenmorgen
heelt nabij het station Namen een ernstig
spoorwogongcval plaats gehad. Een voor
Arlon in Belgisch Luxemburg bestemde ar-
belderstreln is vlak bij Namen in voile vaart
ontspoord. De aangcrlchto schade is zeer
groot. De locomotief van den trein sloeg
over den kop, terwijl vier wagons zoo goed
als geheel vernield werden. Ook de spoor
weg is ernstig beschadigd. Het aantal
slachtolfers moet zeer groot zijn cn volgens
de tot nu toe binnengekomen berichten zijn
er zestien dooden en meer dan veertig ge
wonden. Gulptrcinen zijn naar dc plaats
van de ramp gezonden.
Brussel, 10 Dcc. (V.D.) Omtrent hst
spoorwegongeluk bij het station Namen ver
nemen wij, dat zich ondor de slachtoffers
geen Nederlanders bevinden.
Volgens de laatste berichten zijn er vijf
tien dooden en een vijftigtal ernstig gewon
den. (Aandere berichten reppen van 17 doo
den cn 48 of 53 gewonden).
Brussel, 10 Dec. (V.D.) Bij de oprui
mingswerkzaarn heden op de plaats van de
spoorwegramp nabij Namen zijn tot nu toe
achttien dooden geborgen. Vele lijken wa
ren zeer verminkt. Het juiste aantal gewon
den staat nog niet vast, doch bedraagt ze
ker ongeveer veertig.
De ontspoorde trein was druk bezet met
arbeiders. In volle vaart vloog de locomo
tief, zeer waarschijnlijk door het niet func-
tionneeren van een wissel, uit de rails en
sloeg over den kop. De vaart van den trein
was zoo groot, dat de vier achter den loco
motief rijdende wagons, die in Bel zie licht
gebouwd zijn. in elkaar schoven. Drie wa
gons. die gélukkig niet vol waren, werden
totaal versplinterd. De vierde wagon werd
ernstig beschadigd.
Op de plaats van het onheil was het een
groote verwoesting. Onmiddellijk werd uit
Namen hulp gezonden en allereerst werd
naar slachtoffers in de overblijfselen van
den trein gezocht. Het opruimingswerk zal
nog geruimen itjd in beslag nemen.
Da Koning naar do plaats des
onhcils.
Brussel. 10 Dec. (V.D.) Met betrek
king tot het spoorwegongeluk te Namen
wordt officieel medegedeeld, dat er thans
11 dooden zijn. terwijl het aantal gewonden
nn 75 wordt geschat, van wie er 30 als
licht gekwetsten moeten worden be
schouwd. De Koning on de minister van
verkeer hebben zich naar de plaats van de
ramp begeven. Dp vermoedelijke oorzaak
van het. ongeluk schijnt een verkeerde wis-
sftlsland te zijn geweest.
TELEFOONVERKEER BERLIJN—
LENINGRAD.
K o f n o, 9 Dcc. (V. D.). Volgens ccn te
legram uit Moskou zal binnenkort het di
rect telefoonverkeer tusschen Berlijn en
Leningrad geopend worden. IIet is nog niet
bekend, of dit telefoonverkeer alleen zal
rlinnen voor officicelc gesprekken, of dat
het verkeer ook voor particulier gebruik
zal worden opengesteld.
Peking, 9 December. (V.D.). De weige
ring van Tsjang Kai Tsjek om zijn functie
neer tc leggen, heeft tot gevolg gehad, dat
de generaals Jen Hsi-Sjan, Feng en Tsjang
lisoe-Liang, maarschalk Tsjang Kai Tsjek
hebben meegedeeld, dat zij zijn regeering
niet meer als de centrale regeering erken
nen en dat zij liet onmiddellijke aftrprlen
van het geheele kabinet cischen. Dat
Tsjang Kai-Tsjek, die reeds maatregelen
had getroffen orn af te treden, op zijn be
sluit is teruggekomen, is vermoedelijk het
gevolg van het feit, «lat de troepen in Je
provincies Kwantoon# en Kwangsi zich
bereid hebben verklaard zich achter de re-
gcering te Nanking te scharen.
Londc n, 9 December. Telegrammen
uit bevoegde Britsche kringen behelzen,
dat de opstandige beweging tegen de re
geering te Nanking groote uitbreiding
heeft gekregen. Ken opstandige generaal
heeft, de plaatselijke overheden aangezegd
Hankau te verlaten, dal klaarblijkelijk
door de regeeringstroepen ontruimd is.
President Tsjang Kai-Tsjek heeft ver
klaard, dat hij den toestand meester is.
Henderson heeft gistermiddag in hetLa-
gerhuis inlichtingen gegeven over den
toestand in China, dien hij ernstig achtte.
Drie oorlogsbodems lagen echter te Sjang
hai cn van Hongkong waren reeds twee
torpedojagers cn een bataljon marini ;rs
vertrokken om le Sjanghai en Nanking
dienst te doen, zoodat alle voorzorgsmaat
regelen getroffen waren. Behalve le It-
sjang, waar geplunderd is, had de regee
ring geen bericht ontvangen omtrent
schade, die Kngelsche eigendommen zou
den hebben geleden.
Parijs, 9 December. Volgens berichten
van den correspondent van de New-Vork
Herald heeft de comrnandaht van het Amc-
rikaansche eskader in de Chineesche wa
teren order gegeven, dat zes torpedojagers
vandaag met de grootst mogelijke snel
heid naar China moeten vertrekken. De
bemanning is van gasmaskers voorzien.
Ook Japansche oorlogsschepen zullen
naar China gezonden worden, aangezien
da Japanecho regeering den toestand in
China als zeer ernstig beschouwt. Een
kruiser is reeds ter versterking van de
Japansche marine-strijdkrachten in de
Chineesche wateren uitgezonden. Vier tor
pedojagers hebben bevel gekregen zich tot
vertrek gereed te houden.
Hankau in handen der op
standelingen?
K o f n o, 9 Dec. (V. D.). Volgens een be
richt uit Moskou, deelt het telegraaiagent-
schap der sovjet-unie mede, dat de Chinee
sche regeeringstroepen Hankau hebben moe
ten ontruimen. Volgens van andere zijde
binnengekomen berichten zou Ilankau
reeds door buitenlandsche troepen zijn be
zet.
Verdodlging van Nanking cn
Sjanghai.
Sjanghai, 10 Dec. Uitgewekenen blij
ven hier uit Nanking aankomen, waar vol
gens telegrammen Tsjang Kai Tsjek zijn
krachten samentrekt voor de verdediging
van Nanking, terwijl Sjanghai alle be
schikbare troepen uit het Westen cn het
Oosten terugtrekt voor eenzelfde doel.
In buitenlandsche kringen acht men de
aanwezige buitenlandsche troepen voldoen
de om de moeilijkheden, die in de naaste
toekomst kunnen rijzen, te boven te komen.
Niettemin zijn schikkingen getroffen
voor een snelle versterking van de mari
tieme cn militaire strijdkrachten ter ver
dediging van de internationale concessies.
Manilla, 10 Dcc. De Amcrikaansche
kruiser Pittsburgh is hedenavond naar
Sjanghai vertrokken. Vanochtend vertrok
ken zeven torpedojagers.
Opnieuw een afvallig Chineesch
generaal.
Londen, 10 Dec. (II. N.) Omtrent den
burgeroorlog in China wordt gemeld, dat
een Chineesch generaal met 35.000 man tot
de opstandelingen is overgeloopen. In mid-
den-China moet het den regeeringskringen
zijn gelukt de opstandelingen op do vlucht
te jagen, liet spoorwegverkeer tusschen
Sjanghai cn Nanking is onderbroken, daar
de rails in de buurt van Sjanghai vernield
zijn.
Stockholm, 10 Dec. (H. N.) Vandan
heeft de plechtige uitreiking der Nobelprij
zen plaats. Al de prijswinnaars zijn daar
bij tegenwoordig, n.l. prof. Kykman (Neder
land) en Ilopkins (Engeland) voor den prijs
voor geneeskunde, Thomas Mann (Duitsch-
land) voor cjcn prijs voor de litteratuur,
hertog de Broglie (Frankrijk) voor den
prijs 1929 en prof. Richardson (Engeland)
voor den prijs 1928 voor natuurkunde en
de professoren Euler (Zweden) en Harden
(Engeland) voor den prijs voor chemie. De
plechtigheid, welke in het concerthuis te
Stockholm plaats vindt, begint met een
toespraak van den gouverneur der stich
ting, de welbekende autoriteit op het ge
bied van internationaal recht II. Ham
marskjoeld. Vervolgens vindt üe uitreiking
der prijzen plaats, waarbij drie professoren
der Stockholmsche universiteit toespraken
houden om de verdiensten hunner vakge-
nooten, die de prijzen ontvangen, te huldi
gen. Thomas Mann wordt toegesproken
door den Zweedschen, schrijver en criticus
prof. BÖök. De prijzen worden zooals ge
woonlijk door den koning van Zweden
overhandigd. Daarna wordt in het Grand
Hotel te Stockholm een feestmaal aange
boden. Dc diploma's zijn gevat in een al
bum, vervaardigd door den Zweedschen
hofboekbinder Frans V. Beek. Deze firma
bond reeds boeken in voor Nobel zelf, die
een groot boekenliefhebber was en wiens
bibliotheek vele banden van deze firma
bevatte. De firma heeft zich reeds drie ge
slachten lang aan de kunöt van boekbin
den gewijd en is van vader op zoon over
gegaan.
Havana, 9 Doe. Vier mannen, een
vrouw en een kind zijn gedood en verschei
dene personen gewond bij een botsing tus
schen een vrachtauto en een autobus, dit)
zonder lichten reed.
Brussel, 10 Dec. (V. D.) De regee
ringsverklaring, door den minister-presi
dent, Jaspar uitgesproken, behandelt aller
eerst de buitenlandsche aangelegenheden
Voltooiing der schadevergoedingen ia
noodzakelijk, evenals herziening der ver
dragen van 1839
Wat den economische» toestand aan
gaat, dient men vooral de aandacht to
schenken aan de ontwikkeling van den
landbouw.
Op fiscaal gebied, verklaarde spreker, is
het gewenscht ons crediet te handhaven de
lasten te verminderen en de belastingen 1c
herzien.
Voorts zal er ccn wetsontwerp inzake dö
sociale verzekering ingediend worden
Wat de taalkwestie aangaat, deelde sp.e-
ker mede, dat de regeering kort geleden eeii
commissie heeft ingesteld, die tot taak heelt
rapport uit te brengen over de uitvoering
van de wet van 1921.
Een commissie zal voorts voorstellen in
dienen betreffende de rechtspositie .er
ambtenaren, een cn ander met inachtne
ming der administratieve eenheid.
Wat voorts het leger aangaat, zal men
zich nog een weinig tijd moeten guum-n
om de resultaten van dc wet van 7 Novem
ber 1928 onder oogen te zien.
Voorzien is in de vervlaamscbing van le
Iloogeschool te Gent, met behoud evenwel
van een facultatieven Franschen cursu«
Ten behoeve van het lager- en middel
baar onderwijs zal de regeering voorstellen
indienen, waarbij het gebruik van de moe
dertaal als voertaal geregeld wordt en te
vens rekening wordt gehouden met de vrij
heid der gezinshoofden cn zekere paedao-
gische eischcn Getracht zal worden dm
kinderen de mogelijkheid le bieden nog een
tweede taal te loeren.
Jaspar eindigde met er de Kamer aan te
herinneren, dat zij een „parlement du een-
tenaire" („parlement van het eeuwfeest
zal zijn.
GROGTE BRAND IN ONTARIO.
Te Chatham (Ontario) heeft een in hoM
uitgebroken brand twee blokken huizen
vernield, voor hij gestuit kon worden. De
schade bedraagt een half millioen dollar
Er zijn geen slachtoffers.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
7G0.3 te La Coruna.
Laagste barometerstand:
■734.2 tc Malinbead.
Verwachting:
Krachtige tot matige, later
weer toenemende W. tot Z.
wind, tijdelijk opklarend, la
ter weer regen, weinig ver
andering in temperatuur.
^angestraat 49-51. Tel. 190
SPECIALITEIT
DE STORM BOVEN EUROPA.
Ondergang van een Italiaansch
schip.
Parijs, 10 Dec. (V.D.) Nog steeds is het
geweld van rlen storm niet gebroken. Langs
do geheele Fransche kust hebben de sche
pen. voor zoover hun dat mogelijk was, hun
toevlucht gezocht in de havens. Helaas
mocht het niet aan alle schepen gelukken
zich te bergen.
Uit La Roebelle wordt gemeld, dat de
Gascogne, die reeds ecnige dagen bezig was
hulp te verlecnci» aan het Italiannsche
stoomschip Chicri, dat met een bemanning
van 41 koppen en geladen met phosphor cn
chemicaliën op weg was van een Spaansche
haven naar Rotterdam, erin mocht slagen
zes man van het Italiannsche schip te red
den. Het schip was namelijk op ongeveer
120 K.M. buiten de Fransche kust door de
huizenhooge golven in tweeën geslagen en
een half uur later was de Gascogne ter
plaatse en kon met groote moeite zes op
wrakhout ronddrijvende schipbreukelingen
redden. Nog urenlang kruiste het Fransche
schip in den omtrek, doch het slaagde er
niet in van de overige .3.5 opvarenden nog
iemand te redden, zoodat deze waarschijn
lijk allen in de golven zijn omgekomen.
Het vorgaan van dc Volumnla.
Londen. 10 Dec. (V.D.) Omtrent het ver
gaan van het 5000 ton metende Engelsche
a.s. Volumnia in den Atlantische» Oceaan
wordt gemeld, dat het Fransche s.s. Ile de
France, dat zelf in nood verkeerde, het schip
had ontmoet, doch door het slechte weer
niet in staat was hulp te verlecnen.
De Ile de France had toen de reis naar
New York voortgezet en de Volumnia ach
tergelaten met twee vrachtschepen, die ech
ter evenmin hulp konden verleencn.
Het is nog niet met zekerheid bekend, ol'
één der beide achtergebleven vrachtschepen
erin geslaagd is de bemanning van de Vo
lumnia aan boord te nemen
«urnnia aan boord te nemén. (Volgens ar.-
'e-'e berichten is dit gelukt. Red.)
De scheepvaart weer op gang
Hamburg, 10 Dec. (V.D.) De sterke
storm in het kustgebied der Noordzee, dit
in den afgeloopen nacht windkracht 12 be
reikte cn het scheepvaartverkeer bij Cux
hnfen volkobien stillegde, is tegen den
ochtend een weinig verflauwd, zoodat de
scheepvaart weer eenigermate op gang is
gekomen. De op de Benericn-Elbe voor an
ker liggende vaartuigen zijn nu reeds voor
het mecrcndecl uitgevaren. Van zee zijn
ongeveer 45 schepen van allerlei tonnage
de haven van Hamburg binncngeloopen.
WEER RUST OP HAITI.
W a s h i n g t o n, 9 Dec Het departement
van buitenlandsche zaken deelt mede, nat
het op Haiti op liet oogenblik volkomen
rustig is. In de laatste 24 uur is geen in
cident voorgekomen.
New York, 10 Dec. (V. D.). Te Was
hington ontvangen offirieelo berichten uit
Haiti melden, dat het bericht van het z
den van nog meer troepen naar Haiti nog
voor de aankomst van den Amerikoanschen
kruiser Galveston veel bijgedragen hééft
lot verbetering van den toestand.
Te Washington verwacht men, dat de
politiek der regeering in Haiti door het
congres zal worden goedgekeurd. Sterke
critiek verwacht men evenwel inzake de
kwestie van "t verzenden van 'n commissie
van onderzoek op voorstel van presdien?
Hoover.
