OPRUIMING
AMERSFOOHTSCH DAGKLAD
j i
NIEUW PARIJS
CINEMA ROYAL
AMICITIA
Nieuwe Overhemden en
S Dassen.
Fa. B. KRAAL
Drenthe's schoone heide
Zaterdag 14 December 1929
..DE EEMLANDER'
28e Jaargang No. 143
STORM EN HOOGE WATERSTAND
EEN DIJK OP AMELAND
DOORGEBROKEN
Marken overstroomd
I VRAAGT AMERSFORTIA'S
GORTEPAP en YOGHURT
I Bedier.ingm. 40 wagens
I door de geheelestad
HEINEKEN'S BAR
Gezoete Citroen Jenever
BOWLSTELLEN
BOWLGLAZEN
B. RUITENBERG Hzn
N. HEILIGERS
PROVINCIAAL
ASSURANTIE-KANTOOR
Gelden beschikbaar tegen 51],
Fa. L. HOUBAER
PROF. N. PH. TENDEL00
Het s.s. „Benwyvis" in
benarde positie
Buren (Ameland), 12 December. Door
den hevigen storm is het water in de
Wadden zoo hoog opgeloopen, dat de
dijk, die door de Amsterdamsche Ballast
Maatschappij voor het waterschap „Nes-
Buren" (Ameland) wordt aangelegd, gevaar
loopt door te breken. Hedenavond was men
bezig de zwakke plekken met zeildoek en
zakken zand te versterken. Men vreest, dat
als de storm blijft aanhouden, de dijk zal
doorbreken, waardoor eenige landerijen zou
den onderloopen. Wegens den storm kan do
postboot „Waddenzee", dio tusschen Nes cn
Holwerd vaart, niet vertrekken.
Buren, 13 Dec. De in aanleg zijnde dijk
van het waterschap Nes-Buren is gister
avond doorgebroken, zoodat de landerijen
zijn overstroomd.
Op andere plaatsen waar de dijk reeds
.voltooid was is hij erg beschadigd.
Terschelling, 13 December. Men
heeft nog 6teeds geen verbinding van
den wal af met het bij Terschelling ge
strande Engelscho stoomschip Benwyvis
kunnen krijgen. De Noord-Hollandsche
Redding-Maatschappij doet thans moeite
verbinding tot stand tc brengen om, wan
neer het eventueel noodzakelijk mocht blij
ken, de bemanning aan land te doen komen.
De postboot „Minister Kraus", die do ver
binding van Harlingen met Terschelling on
derhoudt, was door den storm drie uur over
tijd.
'Aan de Meb. ontleenen wij nog het vol
gende:
Sinds eenige dagen zit, gelijk men weet,
op het Terschellinger strand nabij paal 10,
hulpeloos in de branding het Engelsche
stoomschip Benwyvis. Pogingen om het
schip vlot te brengen hebben tot dusver
gefaald cn de kabels die waren uitgezet
door de sleepbooten om hooger op het
strand slaan te voorkomen, zijn geknapt
door het woedend element. Intusschen was
de positie van het schip nog niet direct
gevaarlijk en de uit 52 koppen bestaande
bemanning bleef aan boord, terwijl zij zelfs
7iog werd versterkt door eenige mannen
van het berging6per6oneeI der fa. Doeksen
en Dros.
Gisteren tegen den avonrl echter kreeg
'de boot het hard te verantwoorden in den
Noord-Westerstorm, die aangroeide tot een
orkaan. Hevig kookte de branding aan alle
zijd©11 0111 vaartuig, dat door tie golven
werd opgenomen en weer neergesmakt..
De hevige stooten die het daarbij te ver
duren had, deden de bodemplaten opzetten
en het schip maakte water in de machine
kamer.
Ofschoon ook toen nog geen direct le
vensgevaar bestond voor de menschen aan
boord, besloot de reddingsmaatschappij te
trachten van het 6trand af communicatie
te krijgen met de Benwyvis. Hiertoe zou
men met het vuurpeiltoestel trachten een
lijn naar boord te schieten. Mocht het ge
vaar toenemen, dan zouden de menschen
langs deze lijn den vasten wal kunnen be
reiken.
Om half negen gisterenavond stond de
machinekamer reeds half vol water. De
kans dat het schip geborgen zou kunnen
worden, i6 daardoor aanzienlijk vermin
derd. De storm werd toen nog steeds hevi
ger, terwijl hooge brekers over het schip
liepen.
Laat in den avond was de toestand on
veranderd.
Terschelling, 13 Dec. Gisteravond te
ongeveer 10 uur is een der leden van de
bemanning van het gestrande Engelsche
s.s. Benwyvis over boord gesprongen cn
met een lijn naar wal gezwommen, om zoo
een verbinding tot stand te brengen.
Daarna zijn er 3 schipbreukelingen langs
een lijn aan wal gehaald. De verdere be
manning is nog aan boord.
Getracht zal worden langs de lijn pro
viand over te brengen en zoonoodig de
anderen eveneens aan wal te ha.lcn. Het
weer is kalmer geworden.
Marken, 13 Dec. Door den hevigen
storm en het wassen van het water is het
eiland Marken gisteravond om 10 uur onder
water geloopen zoodat de verbinding van
de buurten per schuit moet geschieden.
Het water heeft een hoogte van 1.75 -F
N.A.P. bereikt.
Daar de visscliersvloot in de haven lag
kwamen geen ongelukken voor.
Zwolle's binnenstad onder
water.
Zwolle, 12 Dec. Doordat hedenmiddag
de wind naar het Noord-Westen liep, werd
liet water in het Zwarte Water opgestuwd.
Het water, dat toch al hoog 6tond, over
stroomde tal van straten cn kaden. Zoo
staan de de Buitenkant, Tliorbeckegracht
Waterstraat, Varkcnsmarkt cn Groot-Wee
zenland geheel blank. Het water is op het
oogenblik vrijwel tot stilstand gekomen,
maar men verwaebt. vannacht nog verde
ren was. Op de meest bedreigde punten
worden kistdammen geplaats.
Klippeischip op de Schelde
gezonken.
Temeuzen, 13 Dec. Hedenmiddag is
bp de Schelde bij kroonboei no. 1 gezonken
liet klipperschip van F. L. Denijs, dat te
Zeedorp bieten geladen had en van die,
bij het stormachtige weer gevaarlijke lig
plaats moest worden weggesleept.
Den kapitein, G. J. van den Borg, van
de sleepboot En Avant 8, is het met veel
moeite gelukt, den schipper en zijn twee
knechts te redden.
Een zwemschool op drilt.
Men meldt uit VenTo aan do N.R.Ct.:
Het groote gemeentebadhuis, dat in de
Maas verankerd lag, is in den nacht door
den storm losgeslagen on op drift geraakt.
De snelle stroom dreef het breede en lange
bassin dwars tegen twee Spoorweg-peilers,
alwaar het bleef steken en voor verder weg
drijven werd behoed. Onmiddellijk heeft
men er gedurende den nacht nog roode
lichten op geplaatst voor de scheepvaart
om het daarna met «enige sleepbooten te
verhalen aan de zijde Blcrik, tusschen de
kribben vast te leggen, aangezien de vlucht
haven, waarin het anders 's winters een
ligplaats vindt, thans tengevolge van den
hoogen waterstand vol schepen ligt.
Een storm-slachtoffer te
Groningen.
Groningen, 13 Dec. Sedert gistermid
dag twee uur woedt te Groningen een
omgewaaid in het Stadspark en op vele
plaatsen in de stad. Een afgewaaide tak
vernielde het dak van een woonschuit.
In de Padangstraat woei een schutting
om, die terecht kwam op een couranten-
bezorger van de Nieuwe Provinciale Gro
ninger Courant, de 50-jarigo Kranenburg.
De man was onmiddellijk dood. Hij laat
een weduwe met eenige volwassen kinde
ren achter.
In de 6tad zijn verder vele ruiten inge
waaid en schoorsteenkappen afgerukt.
Terschelling, 13 Dec. Omtrent het
gestrande Engelsche stoomschip „Bcnwy-
is" van de BEN-line, welk schip te Leeds
thuis boort en dat thans bij Terschelling
ligt, kan nog worden gemeld, dat heden
nog 21 leden van de bemanning op het
eiland zijn gekomen. Deze personen, mee-
rendeels matrozen, zullen naar Rotterdam
vertrekken, via Harlingen. De kapitein,
stuurlieden cn machinisten bevinden zich
nog op het schip. Daar de machinekamers
vol water zijn, tracht men door motorpom-
pen dit te verwijderen. liet electrischc licht
is thans ook defect. Do sleepbooten „Oce
aan" en „Volharding" van de firma Doek
sen te Terschelling cn de „Texel" van de
firma Drost te Texel hebben het bergings
werk op zich genomen en zullen trachten
het schij-) weer vlot to krijgen.
Een Chinecsch stoomschip heeft gerap
porteerd, dat ten N.-W. van de Eicrland-
schc gronden een trawler drijvende ligt, die
eon dringend sein in top heelt. De nationa
liteit van dezen trawler is onbekend, men
weet evenmin of zich nog personen aan
boord bevinden. De „Oceaan" van de firma
Doeksen te Terschelling is ter assistentie
vertrokken.
Zuidlaardermeer buiten zijn oevers.
Tengevolge van den hevigen N.-W. storm
i«! het Zuidlaardermeer buiten zijn oevers
getreden. Vele landerijen zijn overstroomd;
het water is ver boven het normale peil
gestegen.
DE OPRICHTING VAN EEN
TRICOTAGE-rABRIEK TE LIMBURG.
Een adres van den bond van
confectiefabrieken.
De Landelijke Bond van Confectiefabri-
kanten heeft een adres tot de Tweede Ka
mer gericht, inzake het voornemen der Re
geering om medewerking te verleenon aan
de oprichting van een tricotagcfabriek
„Trecbeek" in Limburg, van welk voorne
men adressant met verwondering en leed
wezen heeft kennis genomen.
Adr. doet een dringend beroep op de
Kamer om niet goed te keuren, dat staats
subsidie worde verleend aan deze of eenige
andere op tc richten onderneming in do
Nederlandsche confectic-industrie.
FAILLISSEMENTEN.
13 Dec. opgegeven door v. d. Graaf en Co.
N.V. (Afd. Handelsinformaties).
Uitgesproken:
11 Dec. C. Egberts, Rotterdam, Albrecht
Engelmanstraat 12. R.c. mr. S. N. B. Hal-
bertsma. Cur. mr. C. J. J. M. Petit, Rotter
dam
11 Dec. Roelof Piersma, boerenarbeider,
Capelle a. d. IJssel, Schollcvaartscheweg 9.
R.c. mr. S. N. B. Halbertsma. Cur. mr. W.
Nolst Trenité, Rotterdam.
11 Dec. Bernard Johannes Klein, koop
man in reclame materiaal, Hillegersberg,
Langewcg 35. R.c. mr. S N. B. Halbertsma.
Cur. mr. J. R. Penterman, Rotterdam.
CENTRALE VAN NEDERLANDSCH
OVERHEIDSPERSONEEL.
Adres aan de Regeering inzake
wijziging der Pensioenwet 1922
Burgerlijke Ambtenaren.
Door de C.N.O.P. is een zeer uitvoerig
adres aan den Voorzitter van den Raaa
van Ministers verzonden inzake wijziging
der Pensioenwet 1922.
O.m. wordt gevraagd:
a. Invoering premievrij pensioen.
b. Wederinvoering van toekenning van
vol pensioen na 35 dienstjaren.
c. Pensionneer mg op 60-jarigen leeftijd.
d. Medetellen van wacbtgeldjaren voor
pensioen.
e. Invoering van het zuster- en moeder-
pensioen.
f. Verhooging eigen, weduwen- en wee-
zenpensioen voor de hoogere ambtenaren.
Utrechtschestraat 29 - Tel. 37
Geheel iets aparts is
onze 1e kwaliteit
f3— per Liter - Zakflacons 60 ct.
LANGESTR. 35
TEL 308
BBSBSSBS3S3® IflffliaBBBeBillSBBBBBB
s
in nieuwe kleuren
S3BBBEB B BBBBBBBBBBBB 3 SSBBB SB
LANGESTRAAT 129
STEEDS GOEDE EN ACTU-
EELE PROGRAMMA'S
GEZELLIG ZITJE
GOEDE MUZIEK
Utr. straat 26 - Tel. 243
WINTERJASSEN
PELSJASSEN
BONTMANTELS
Voor nieuwbouw, verbouw en
onderhoud van Woningen,
solied en voordeelig adres:
Kapelweg 42 - Tel. 1053
KAPELWEG 77
AMERSFOORT
Zalen voor Vergaderingen
concerten tooneel' en
f eestuitvoeringen enz.
Sterk verlaagde prijzen
■aaaaaaaaai
«3
4
KLEEDING MAGAZIJNEN
Langestraat 62-64-66
in alle afdeelingen
EEN PLEIDOOI VOOR
HAAR BEHOUD
Een circulaire van „Natuur
monumenten"
Met nadruk wordt den laasten tijd ge
ijverd voor het behoud van een heideland
schap in Drenthe, een bloemrijke heide, af
gewisseld door plassen cn oude steile ran
den en met de rijke flora en fauna, aan zulk
een gebied eigen. Snol verdwijnen do uitge
strekte heidevelden in Nederland.
Het is te weinig bekend, dat het echte
heidelandschap beperkt is tot een klein ge
deelte van Midden-West-Europa en dat dit
zijn zuiversten vorm vertoont in Drenthe
Duitschland cn Denemarken bezitten elk
reeds een heidelandschap als natuurmonu
ment, Nederland raag in geen geval achter
blijven.
De Vereeniging tot Behoud van Natuur
monumenten in Nederland is erin geslaagd
een terrein te vinden, dat in alle opzichten
voldoet aan de eischen, welke aan een heide
veld kunnen worden gesteld. Het geeft een
goed denkbeeld van indrukwekkende ruim
te, het bekoort het oog van iederen bezoe
ker en het bevat een keur van dieren en
planten, in het kort, een landschap van unie
ke waarde en groote schoonheid.
Gelukt het der Vereeniging dit landschap,
gelegen bij Dwingeloo cn Kraloo en grenzen
de aan de uitgestrekte bosschen van het
Staatsboschbeheer, aan te koopen, dan zul
len ook komende geslachten kunnen genie
ten van Oud-Drenthe en zich kunnen ver
lustigen in het soms zonnige, soms ook ern
stige, doch steeds aantrekkelijke karakter
onzer heidevelden. Wio zou zich op den
Zaterdag a.s. 25 jaar
hoogleeraar
Een bronzen borstbeeld
Men meldt ons uit Leiden:
Zaterdag zal het 25 jaar geleden zijn,
dat prof. dr. N. Ph. Tendeloo, hoogleeraar
in de ziektekundige ontleedkunde aan de
Leidsche Universiteit, het hoogleeraars-
ambt aanvaardde.
Prof. Nicolaas Philip Tendeloo werd '?4
April 1864 te Ajermadi'di (Mcnado) geba
ren. Den 2den October 1883 werd hij dan
de Leidsche universiteit als student in de
medicijnen ingeschreven. In 1S90 werd hij.
na in Februari van dat jaar het 6emi-arts
examen tc hebben gedaan, assistent op het
Boerliave-laboratorium bij prof. Siegen
beek van Heukelom, hetgeen hij bleef tot 1
Januari 1892. In dit jaar vertrok hij voor
verdere studie naar Utrecht, waar hij 12
Mei 1S93 tot arts werd bevorderd, na vooraf
ongeveer een half jaar te Zürich te hebben
gestudeerd. In het eind van 1893 vestigle
hij zich te Delfshaven en promoveerde hij
den 23sten November bij zijn leermeester
Siegenbeek van Heukelom tot doctor in de
geneeskunde op een proefschrift, getiteld.
„De pathologie der pharynx-divertik'els".
Korten tijd daarna werd hij als patho
loog-anatoom verbonden aan het groote
ziekenhuis te Rotterdam.
Den 4den November 1894 werd hij be
noemd tot hoogleeraar in de pathologische
anatomie aan de Leidsche universiteit als
opvolger van prof. Van Walsem, weik
ambt hij den 4den December d.a.v. aan
vaardde met een rede over: „De ondeel
baarheid der geneeskundige wetenschap"
In 1905, na het aftreden van prof. Mac Gil-
lavry, werd hij tpvens belast met het ge
ven van onderwijs in de algemeene patho
logie. Inmiddels was (in 1902) van zijn hand
verschenen een belangrijk werk, getiteld
„Ueber die Ursachen der Lungenkrankhei-
ten". In September 1908 ging hij naar Ame
rika, ter bijwoning van het Internationaal
Congres voor Tuberculose te Washington,
waarover in 1910 zijn „Konstellationspatho-
logie und Erblichkeit" en in 1922 zijn leer
boek „Grondbeginselen der algemeene ziek
tekunde" verscheen.
De hoocleeraar heeft er in toegestemd,
dat hem door een commissie zijn bronzen
borstbeeld wordt aangeboden. Dit zal Zon
dagmiddag in int.iemen kring bij monde
van dr. G. O. E. Lignac, privaat-docent aan
de Leidsche universiteit in de pathologische
anatomie cn de gerechtelijke geneeskunde,
geschieden.
duur Drenthe kunnen yoorstellen zonder,
heido?
Het wetenschappelijk nelaug, dat met het
behoud van zulk een heidelandschap is ge-
mo id, werd nog kortelings duidelijk in het
licht gesteld door een manifest, gepubli-
ceord en onderteekend door 50 Nederland
sche geleerden van naam.
Een oppervlakte van ongeveer 650 H.A.
denkt de Vereeniging ln handen te kunnen
krijgen, wellicht meer. Alles hangt af van
den steun, welke haar voor deze plannen
zal worden verleend. Een bedrag van ten
minste 100.000.— is noodig; vloeien de gif
ten ruimer, dan is uitbreiding van hot bezit
mogelijk.
Een heideveld is weinig productief en de
gewone inkomsten der Vereeniging zijn
grootendcels noodig, om te kunnen voldoen
aan de vele financieele verplichtingen, wel
ke zij reeds eerder, in het algemeen belang,
op zich heeft genomen.
Vol vertrouwen en met den meesten ernst
doet zij een beroep om steun op het Neder
landsche Volk; iedere gift, liefst een groote,
is van harte welkom.
Het is echter wenschelijk, dat de steun
spoedig verleend wordt, want tegen 1 Ja
nuari a.s. moot de Vereeniging definitief be
slissen, of zij tot aankoop kan overgaan.
Komt het benoodigde bedrag niet bijeen,
dan is der Vereeniging voorgoed de gelegen
heid ontnomen een Drentsch heideveld als
natuurschoonmonument te behouden.
Giften kunnen worden bijgeschreven, on
der motto „Voor de Drentsche Heide", op de
rekening der Vereeniging bij de heeren Lipp-
mann, Rosenthal en Co., te Amsterdam, bij
de Incasso Bank te Amsterdam en op haar
postrekening no. 32391.
Wij wekken onze lezers krachtig op bo
venstaand plan tot aankoop van een heide
landschap ln Drenthe zoo geestdriftig moge
lijk en metterdaad te steunen.
HET ZWAKKE GESLACHT.
Een 71-jarige bewoner van den Spaarn-
dammerdijk te Amsterdam heeft aangifte
gedaan, dat twee hem onbekende vrouwen
hem in zijn woning hebben mishandeld. Zij
hebben uit zijn beurs ongeveer 25 wegge
nomen. Als verdacht van deze miehande
ling en diefstal zijn een 24-jarige buffetjuf
frouw en een 25-jarige werkster aange-
honden.
DE WOLPBERG EN MUNTBERG.
Aankoop van staatswege?
Het Tweede-Kamerlid de heer Hiemstra
beeft aan de ministers van Binnenlandsche
Zaken en Landbouw en van Financiën de
volgende vragen gesteld:
Kunnen de ministers mededeelen, of heeft
plaats gehad en tot welk resultaat heeft
geleid, het in de vergadering der Kamer
van 29 November 1928 door den toonmali-
gen minister van Binnenlandrsche Zaken
cn Landbouw toegezegd overleg met den
minister van Financien omtrent do moge*
lijkheid, do landgoederen do Wolpberg en
de Muntberg te Groesbeek alsnog van
staatswege aan te koopen?
Indien niet tot aankoop van staatswego
is of zal worden besloten, kunjicn de minis*
ters dan mededeelon, welke voorwaarden
door den Staat zijn bedongen ten aanzien
van het beheer en de exploitatie der voor
melde landgoederen in verband met de in
uitzicht gestelde jaarlijksche Rijksbijdragen
aan de Vereeniging tot behoud van natuur
monumenten in Nederland, ter betaling van
een deel der annuïteiten voor een door voor
noemde vereeniging aangegane leening?
AUDIËNTIE TEN HOVE.
's-Gravcnhag?, 12 Dcc. De koningin
heeft hedenmiddag op ceremonieele wijze
ten paleize Noordeinde te 's-Gravenhage in
audiëntie ontvangen Toeankoe Mahmoed,
een Atjechsch landsgroote, kleinzoon van
een der voormalige sultans van Atjeh.
DE PHILIPS-LICENTIES.
Hooger beroep in de kwestta
der proclamaties.
's-G raven hag e, 13 Dec. Het dagelijksch
bestuur van het Comité van Actie inzake
Philips' licenties heeft in zijn vergadering
van Donderdag j.l. besloten in hooger be
roep te gaan van het vonnis, door de presi
dent der Haagsche rechtbank in kort ge
ding gewezen ter zake van de bekende pro
clamaties, waarbij de verdere publicatie
daarvan werd verboden.
Het dag. bestuur heeft tevens, ten einde
alle misverstand weg te nemen, en te voor
komen, een beginselverklaring vastgesteld,
geheel in overeenstemming met den inhoud
zoowel van het orgaan als van de procla
matie. Het doel van het Comité van Actio
wordt in deze beginselverklaring als volgt
omschreven:
1. te geraken tot vaststelling van den
juisten omvang van de door Philips gepre
tendeerde patenten;
2. te bereiken, dat Philips de rechten, die
uit deze patenten voor haar voortvloeien,
op redelijke wijze zal hanteeren.
EEN ZORGZAME BURGERVADER.
Ongehuwden moeten om 12
uur naar bed.
In de Drentsche gemeente Peise had eer*
spreker van den Bond voor Staatspension-
neering een vergadering belegd, dio werd
opgevroolijkt met een tooncelstukje. Zoo-:
wel voor de vergadering als voor de opvoe
ring van het werkelijk onschuldige stukje
had de burgemeester verlof verleend. Tij
dens de opvoering sloeg do klok twaalf uur.
„Op dat oogenblik", vertelt „Het Volk",
ging de gemeente-veldwachter, gewapend
met een lijst, er toe over de ongehuwden
de zaal uit te werken.
Niet omdat deze menschen zich onorde
lijk, onzedelijk, dronken of vulgair aan
stelden, maar omdat ze ongehuwd waren.
En volgens den burgervader is 12 uur een
geschikte tijd voor ongehuwden om onder
de wol te kruipen.
Er werd o.a. een ongehuwde verwijderd,
die den aanvalligen leeftijd had van 35 k 40
jaar.
Er werd verwijderd een eerste ambte
naar der secretarie der gemeente Eelde,
ongeveer 30 jaar.
En als de dokter van Peize er was ge
weest dan ware ook hij verwijderd.
En dat alles op grond van een gemeente
lijke verordening, door den burgemeester
uitgevonden en die gegrond moet zijn op
de bepalingen der drankwet: Ik verleen
nachtpermissie, maar stel daarbij als voor
waarde, dat de ongehuwden om 12 uur ver
wijderd worden.
De oplossing: trouwen! Zin of geen zin, -r
trouwen!"
