FIRMA DUIM BURGER
Groote
Winter-Oprui ming.
DE EEjiLAMDEü
ONZE GROOTE BALANS OPRUIMING
BEGINT 2 JANUARI
Dinsdag 31 December 1929
28e Jaargang No 155
ARNHEMSCHE WEG 26
DAMES MODEZAAK
DE LAATSTE
8UITENLANDSCH OVERZICHT
A. v. d.
EAU DE COLOGNE 4711
COTY EAU DE COLOGNE
WEG, Langesfraat 23 - Tel. 217
DAMES!
L'HIRO DELLE GESLOTEN ZIJN
W. K. v. R03SUM
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER
De voorraad Tafelzilver is rijk
DRIE PERSONEN
VERBRAND
TACTISCHE ZET
PILSOEDSKI
VAN
Een zetel opengehouden
voor een conservatief
4 uur 21 min.
Fa. L. Luycx en Zn.
GRAANPAKHUIZEN IN
BRAND
amersfoortsch dagblad
ABONNEMENTSPRIJS pci 3 aaandeo voor Amersfoort I 2.10. per maand 0.75, po
week (met gr at If verzekering tegen ongelukken) f 0.171/#»
Btnoealand franco per pott per 3 maanden f 8.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG J13
UITGAVE: VALKHOFF C?
PRIJS OER AOVERTENTIEN VQO 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een Dewijsnummct
cike regel meer f 0.25. Llefdadlghclds-advertcntiön voorde
helft vao den prija Kleine Advertenüëo „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke tegel meet 10 cent, drtcms.l pluuen I B.«1|soDinmcr «itin I 0.05
door
H. G. CANNEGIETER
De laatste dag van het jaar is weer aan
gebroken. En ook thans komen wij nog
maals onder den indruk van dit veelzeg
gend woord: de laatste. Het is, of deze dag
ons kostbaarder wordt dan allo vooraf
gaande dagen.
Waarom eigenlijk? Nuchter beschouwd
heeft hij denzelfden duur, dezelfde indee
ling, dezelfde kansen op goed en kwaad.
Wij zijn op dezen dag bizonder gesteld, niet.
omdat hij anders of beter is dan al de
andere dagen, maar louter omdat hij de
laatste is.
Er zal na dezen dag geen nieuwen aan
breken. Althans niet in dit jaar. Dit on
herroepelijke is ons een zinnebeeld van het
geen eenmaal bittere ernst zal wezen. Dan
zal er ook geen nieuw jaar meer voor ons
aanbreken. Eenmaal zal het van ons leven
de laatste dag zijn. En dan eerst krijgt deze
dag waarde, omdat er geen nieuwo meer
komt.
Kostbaar wordt voor ons alles, wat het
laatste is. Met het uitgeven van den laat-
sten stuiver begint de verkwister de waar-
do van het geld te beseffen. Op den laat-
sten schooldag bemerkt de scholier, dat er
toch nog wel goeds is geweest aan het
„hok", dat hij steeds heeft vervloekt. Op
den laatsien avond thuis gaat wroeging
het kind kwellen, omclat het niet hartelijk
genoeg is geweest 'voor zijn ouders. Den
laatsten appel bewaart men; de laatste
post wacht men af; voor den laatsten
trein is men op tijd.
De laatste dag van hot jaar is een con
frontatie tusschen den mensch en zijn tijd.
Voor den mensch is het een dag van ver
zoening, voor don tijd is het een dag van
wraak.
Nu eerst bemerkt do mensch, hoe kost-
baai* de tijd is; nu eerst betreurt hij ver
loren oogenblikken en met minachting be
handeld, herinnert thans den mensch ei
vol leedvermaak aan, dat het verlorene niet
meer is in te halen noch het verspilde meer
te gebruiken. De tijd lacht het laatst cn het
best; als overwinnaar treedt hij uit het
perk en hij toont zich een mcedoogenloos
overwinnaar.
Als het op 't laatst loopt, zoudon wij alles
willen geven om hot einde tegen te houden.
Het baat niet; het einde komt. met on-
wrjkbaxe zekerheid! Nog óén oogenblik,
tijd, nog één enkel oogenblik! Wij bidden
wij smeeken, wij ballen machteloos do.
vuist; de tijd trekt er zich niets van aan
en gaat onaandoenlijk zijn gang. Gun ons
nog slechts één gelegenheid, weldadige tijd!
Tientallen jaren hebt gij gehad, aldus
is 't of wij den tijd hooren spreken, dui
zenden weken, millioenen minuten. Ge
hebt er mco geleefd als oen kind met de
zandkorrels, welke het achteloos omhoog
werpt, als het speelt aan het strand. Waar
om is deze laatste dag, deze laatste minuut
u opeens zoo kostbaar geworden, o
mensch?!
Zoo is de laatste dag van het jaar een dag
van wraak voor den tijd. Maar voor den
mensch is het een d8g van verzoening.
Want de laatste dag maakt den mensch
weck; zelfs het hardste hart wordt kneed
baar als was. De laatste dag is in elk ge
val nog een dag en hij schenkt nog gele
genheid om een voorbeeld te geven, hoe
men eigenjjkl ook al de vorige dagen had
moeten besteden. Nooit zijn wij zoo tot alle
goede dingen bereid dan nu wij nog een
half etmaal den tijd hebben om onzen wil
tot het goede te toonen.
Het is geen toeval, dat do Kerstweek aan
de Oudejaarsvicring voorafgaat. Hoe meer
het jaar inkrimpt, te sterker de drang naar
verzoening. In deze week moet heel het te
kort aan welgezindheid over één cn vijftig
voorafgaande weken worden aangevuld, al
le schade is vergoed, alle gelegenheid aan
gegrepen. Het is immers de laatste week-
van het jaar.
Onze welgezindheid culmineert op den
laatsten dag. Met het afnemen van het aan
tal uren "dat ons nog rest, stijgt onze wel
willendheid. Tegen den avond gaat ons
goede hart ons beklemmen. Wij zouden a.l
le onrecht willen vergoeden heel de wereld
aan ons hart willen drukken.
De wijzers van de klok bewegen zich
werktuiglijk voort. Nog een uur, nog een
kwartier, de laatste minuut. Ademloozc
«stilte houdt heel do wereld bevangen. Na
deze minuut zal het 'jaar onherroepelijk
verstreken zijn. Al onze liefde, al onze too-
wnMing, al onze edele gezindheden prangen
wij tezamen in deze minuut.
De laatste seconde. Diep onder den in
druk wachten wij af. En als do verlossen
de klokslag klinkL dan is het of in het ge
looi en geschut en gedaver daarbuiten de
jubel zich baanbreekt over de zegepraal
van den mensch over den tijd. Want wat
■wij in de laatste seconde gevoelden, hoeft
al het vorige goedgemaakt.
Het vraagstuk-Haïtl. - Ame-
rlkaansch Imperialisme.
De bloedige botsing, die in tien loop van
deze maand te Port-au-Prlnce plaats had
tusschen een verbitterde volksmenigte, be
staande uit 1500 Haïti-negers, cn Aineri-
kaanschc marine-soldaten, heeft opnieuw
de aandacht gevestigd op de moeilijkheden,
welke Amerika's regeering als gevolg van
haar Caraibischo protecliepolitiek heeft op
to lossen. Sinds Theodoor Itooscvelt is de
buitenlandsche politiek der Ver. St. tegen
over de kleine republieken aan de Caraïbi-
scho zee gebaseerd op een vertolking der
Monroe-leer, die een agressief karakter
draagt. Geschillen op 't gebied der binnen-
landsche politiek of slechts financiecle
moeilijkheden in deze midden-Amerikaan-
sche miniatuur-stalen, rlio aanleiding zou
den kunnen geven tot eenigerlei tusschen-
komst van andere buitenlandsche regeerin
gen, wor'den als voorwendsel gebruikt voor
een patriarchaal getint protectionisme dor
Verecnigde Staten, die als „groote broeders"
zich tot wakers over do politieke stabiliteit
in deze landjes hebben opgeworpen. Afge
dwongen verdragen, afgeperste amende
menten op do constitutie en last nol least,
financieelc drukmiddelen bieden hiervoor
een houvast
Zoo is de toestand in Haïti en vrijwel
eender is de situatie in de Dominicaansche
republiek en in Porto Rico. Er bestaat
slechts een gradueel verschil. In het eene
geval is het Amerikaanscho protectoraat
meer of minder verheimelijkt, in het andere
meer openlijk. Op het tegenoverliggende
vasteland aan beide zijden van 't Panama
kanaal, waar de Antillen als een bescher
mende krans omheen zijn gelegen, ziet het
er niet veel anders uil. Dit Noord-Ameri-
kaansche imperialisme in do gedaante van
de „missie", om voor rust, orde en wettig
heid in deze kleine buurlanden te zorgen,
bleek echter een doel te zijn, dat niét ge
makkelijk valt tc bereiken. De inmenging
in de toestauden der Caraïbische regecrln-
gen is niet alleen een voortdurende bron
van wrijvingen, die in alle Latijnsch-Ameri-
kaanschc landen zonder onderscheid ont
stemming wekken, maar geeft ook aanlei
ding tot" kritiek in Amerika zelf.
Zoo heeft de Foreign Policy Association,
een 'liberale organisatie, nog niet lang ge-
deden een studie over de roestanden in Haiti
van de hand van haar research director,
Raymond Leslie Buel, het licht doen zien,
waarin op ondubbelzinnige wijze wordt aan
getoond met welke middelen de Ameri
kaansche rcgecring zich invloed op het be
stuur én.het politieke systeem van Haiti
wist te verwerven, hoe het staatsdeparte-
men. dat nooit om voorwendsels verlegen
is, door economischen cn militairen druk
de controle verkreeg over deTlouane-inkom-
stcn en de financiën van dc kleine repu
bliek en hoe het tenslotte na langen strijd
met verscheidene presidenten en de volks
vertegenwoordiging in Borno, den tegen-
woordigen president van Haïti, een gewil
lig werktuig vond.
Do Amerikaansche tusschcnkomst in
Haïti heeft het land afgezien van enkele
zeer onverkwikkelijke incidenten tengevolge
van de hotsingen tusschen dc Amerikaan-
sche bezetting en do bevolking ongetwij
feld ook een aantal voordeelen bezorgd,
waarvan de bcteekenis niet mag worden
onderschat. De Amerikanen, zoo meldt de
New Yorkschc correspondent van de Fr.
Ztg., hebben do financiën gereorganiseerd,
sanitaire cn cultureele maatregelen geno
men, een stratennet aangelegd en bovenal
aan de exploitatie cn overheersching der
bewoners door feodale meesters en roover-
benden oen einde gemaakt. Maar hiermee
is hot problecm-Haiti nog geenszins opge
lost. Integendeel wordt beweerd, dat de
Amerikaansche voogdij de politieke apathie
der grootendeels uit analphabetcn bestaan
de negerbcvolking nog heeft doen toenemen
cn zoodoende het doel, het zelfbestuur van
't land, naar een nog verder toekomst heeft
verschoven. Zoodoende is de oplossing van
't vraagstuk, wat in politiek opzicht met
liaïti zal gebeuren, nog even moeilijk als
voor dc Amerikaansche bezetting.
Een definitieve regeling is echter drin
gend noodig. In welke richting deze zal
worden gezocht, kan misschien worden af
geleid uit het Cub'aaiisclic voorbeeld. De
regeering der Ver. St. heeft meermalen ver
klaard, dat zij in dc midden-Amerikaan
sche republieken niet van zins was bij voort
during een sterke machtspositie In te nemen
en alleen maar het leven cn eigendom van
haar burgers wilde beschermen en georden
de toestanden in 't leven roepen. Zoover het
overeen 13 te brengen met de veiligheid
van 't Panamakanaal, waarvan de bescher
ming is gewaarborgd door bij verdrag vast
gestelde militaire rechten, zou men in
Washington niet ongaarne zien, wanneer
de kleine Caraïbische landen, die nu nog
de rol spelen van vazalstaten, op een goeden
dag niet alleen formeel, maar ook in werke
lijkheid volkomen soeverein werden en op
ordelijke wijze baas konden zijn in eigen
huis. Daarom is het zeer wel denkbaar, dat
de Caraïbische republieken, die nu nog
Donderdag 2 Jan. zal het Dames- en Kinderhoeden
en Confectio-IYIagazijn
ter voorbereiding der GROOTE OPRUIMING,
welke Vrijdagochtend om 10 uur aanvangt.
U moet ook de in den winkel uitgestalde goederen
komen zien zonder eenige verplichting. Abnormaal
lage prijzen.
16-18 LANGESTRAAT
GEOPEND
10—12
2—6
6.30—8
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand;
763.9 1g Eiarritz.
Laagste barometerstand:
732.7 tc Röst.
Verwachting;
Meest ma.tige W. tot. N. W.
later weer krimpende wind,
gedeeltelijk bewolkt, waar
schijnlijk enkele regen- of
hagelbuien, aanvankelijk
kouder.
TEL. 852 LANGESTRAAT 43
achterlijk zijn, mettertijd het politieke ont
wikkelingspeil van Cuba bereiken, dat in
wezen alleen nog aan de Verecnigde Staten
is gebonden door 't z.g. „Platt. amendment",
ketyvelk m bepaalde noodgevallen Amerika
toestaat troepen lo landen. Zooals men weet,
bestaan ook soortgelijke verdragen met de
andere Caraïbische regeeringen. Zoodoende
draagt het imperialisme der Ver. Staten in
de Caraïbische zee volgens de opvatting der
Amerikanen slechts een voorloopig karak
ter; bovendien is het slechts van negatieven
aard, in zooyere het doel ervan is interven
ties van Europeesche mogendheden tc be
letten. Intusschen is men er tc Washington
zich blijkbaar van bewust geworden, dat
aan een dergel ijken toestand iets gebrek
kigs kleeft. Daarom heeft president Hoover
aan de hand gedaan een commissie in 't
leven le roepen, die den toestand op Haïti
zal nagaan en het congres daarover verslag
zal uitbrengen.
Het gevolg van een botsing
tesschen auto cn
motorrijwiel
Londen, 30 Dec. (H N.) In de huurt van
Wimbledon heeft Zondagnacht een botsing
tusschen een auto cn motorrijwiel plaats
gehad, die zoo hevig was, dat het benzine-
reservoir van den auto in brand geraakt
Het vuur greep zoo snel om zich he "in, dat
de inzittenden van den auto, een Engc'seh
vlieger-luitenant en zijn vrouw, levend vpr-
brandden. Ook de bestuurder van het mo
torrijwiel, die op den auto terecht was ge
komen, werd een offer van de vlammen.
Zijn metgezel kon worden gered, doch had
zware brandwonden opgeloopen.
VOETZOEKERS IN DE
RAADSZAAL
Wil hij er een scheuring in
het blok der oppositie
door bereiken
Communisten verstoren
de orde te Kiel
Kiel, 30 Dec. (H.N.) Vandaag is het in
den gemeenteraad te Kiel tot rum >erige
tooneelen gekomen naar aanleiding van
het verwerpen van een voorstel tot het
doen van extra uitkeeringen aan de Aprk-
loozen. Op de tribune hadden talrijke com
munisten plaats genomen, die, toen do uit
slag van de stemming bekend werd, veel
lawaai begonnen te maken, stinkbommen
in do zaal wierpen en ook voetzoekers aan
staken. Dc burgemeester schorste do zit
ting en liet de tribune rloor de politie ont
ruimen. Dc tooneelen herhaalden zich in
de hal van het stadhuis. Ook hiel* liet men
voetzoekers en ander vuurwerk ontploffen,
zoodat ten slotte het geheole stadhuis vol
rook was.
Warschau, 30 Dec. (II. N.) Prof. Bar
tel heeft zich vanmorgen met de leiding dei-
zaken belast en woonde vanmiddag om 4
uur reeds als minister-president de ope
ningszitting van den
senaat bij. Het oppo
sitieblad „ABC" stelt
in een uitvoerig arti
kel vast, dat de sa
menstelling van het
nieuwe kabinet een
compromis tusschen
de z.g. oppersten
groep en den demo
cratischen vleugel
van de regeerings
partij is, welk com
promis oen gevolg
van een persoonlijk
ingrijpen van maar
BARTEL. schalk Pilsoedski is.
Het aanblijven van kolonel Priztol als mi
nister, van wien de sociaal-democraten niets
willen weten wegens zijn politiek in zake
de ziekenfondsen, is vermoedelijk een tacti-
echen maatregel van Pilsoedski, die daar
door een scheuring in het blok der oppo
sitie wil bereiken. De socialisten zullen on
getwijfeld een scherpe oppositie tegen den
kolonel voeren, terwijl de boeren en dc een
trumpartijen geen aanleiding hebben hem
bijzonder te bestrijden. Op deze wijze zou
den dan volgens dc berekening van Pil
soedski tegenstellingen in het blok ont
staan. Het feit, dat de tegenwoordige onder
staatssecretaris Lcsnieski niet tot minister
van landbouw is benoemd, doch slechts met
de leiding van het ministerie is belast,
wordt daaraan toegeschreven, dat men den
ministerzetel voor een conservatief pol it i
cus, vermoedelijk voor den afgevaardigde
Targowski wil vrijhouden. De terugkeer van
een conservatief in het ministerie van land
bouw wordt in politieke kringen slechts als
een tijdelijke concessie aan de boerenpartij
beschouwd.
LANGESTRAAT 49-51. TEL. 190
WERKLOOZENONLUSTEN TE KEULEN.
Vijftig personen gearresteerd.
Keulen, 30 Dec (H. N.) Vanavond
tusschen zes cn tien uur hebben te Keulen
ernstigo werkloozen-o»lusten plaats gehad.
Ondanks het verbod tot het houden van op
tochten trachtten toch groepen van werk
loozen in het Centrum van de sta£ stoeten
vormen, daartoe Gatgespoord donr de
communisten, en het communistische blad
do Socialistische Republiek, in strooibiljet
ten en in vergaderingen. De politie drong
de betoogers van het stadhuis in de zij
straten terug. Aangezien hevig verzet werd
geboden en het grauw, evenals bij de vo
rige gelegenheid, winkelruiten begon in te
slaan, maakte de politie van haar gummi
stokken gebruik, waardoor enkele personen
gewond werden. Een agent, die in het nauw
was gedreven, werd ontzet door een recher
cheur, die van zijn revolver gebruik maak
te, zoodat twee der aanwezigen licht door
schoten werden gewond. In totaal werden
50 personen gearresteerd.
Ongeveer twee miÜioen dollar
schade - Elf personen
gewond van wie
vier ernstig
New Y o r k, 30 De c. (H. N Te Chicago
heeft een hevige brand het groote graan-
pakhuis van de fa. Albert Sell will en Co.
vernield. In het pakhuis bevonden zich
700.000 Bushels graan ter waarde van
millioen dollar, terwijl het gebouw zelf een
waarde van 500.000 dollar had. De brand
ontstond in een werkplaats waar negen ar
beiders werkzaam waren. Terwijl deze
trachtten het vuur te blusschen ontstond
een ontploffing, waarbij alle negen arbei
ders gewond werden, twee ernstig De
brand breidde zich daarop zeer snel door
het gcheele gebouw uit, dat na een uur
instortte. Ook de aangrenzende pakhuizen
der Columbia Grain Company cn der Ad
vance Milling Cy., die elk ongeveer 30 000
bushels graan bevatten, werden door het
vuur aangetast. De gehoelo brandweer werd
gealarmeerd, doch dc ontzettende hitte be
lemmerde het blusschingswork. Tijdens den
brand werden nog twee personen ernstig
gewond.
HEVIGE SNEEUWVAL IN
N. O. GRIEKENLAND.
Gebrek aan levensmiddelen.
Athene. 30 D e c (H. N.) In het Noord
Oosten van Griekenland is buitengewoon
veel sneeuw gévallen, zoodat op sommige
plaatsen do sneeuw 2 meter hoög ligt. Vele
dorpen zijn geheel van do buitenwereld af
gesneden, met het gevolg, dat zich gebrek
aan levensmiddelen begint te doen gevoe
len.
DE MOORD OP HET JEUGDIGE
STAHLHELMLID.
De moordenaars gearresteerd.
II a 11 e, 30 D e c. (H. N.) Het is de politie
gelukt de moordenaars van het jeugdige lid
van den Slahlhelmbond Küfncr, die op
Kerstavond zoo ernstig mishandeld werd,
dat hij eersten Kerstdag aan de bekomen
verwondingen is overleden, op te sporen en
te arresteeren Het zijn leden vat. een
communistischen jeugdbond. Zij zijiv naar
het huis van bewaring overgebracht én
zullen vandaag door den rechter van in
structie worden verhoord.
EEN VLIEGTUIG NEERGESTORT.
De vijf inzittenden gedood.
N e w Y o r k, 30 D e c. (H. N.) Bij Amaril
lo in Ijjxas is een vliegtuig, dat een aantal
korte vluchten met passagiers had uitge
voerd, bij de laatste vlucht, kort voor de
landing, van een hoogte van 65 M. neerge
stort cn vernield. De vijf inzittenden zijn
om het leven gekomen.