AMERSFOORTSCfl DAGBLAD
AAN DEN EINDPAAL VAN DEN ARBEID
DË EEMLANDER
PLECHTIGE SLUITINGSZITTING
PHILIPS LAMPEN
Winter-Qprui ming.
Dinsdag 21 Januari 1930
28e Jaargang No. 172
ONDERTEEKENIMG VAN
DE STUKKEN
Waardecring voor Loucheur
Hongarije betaalt
87 milLoeo
DE OPLOSSING VAN DE
H0NGAARSCHE KWESTIE
F. H. LOMANS
TERUGBLIK OP 'T GROOTE WERK
SLUITINGSREDE
VAN JASPAR
Fa. L. Luycx en Zn.
lOflUllEIICMKPRI K per 3 maasden voor Amersfoort 12.10. per maaod f 0.75, per
APUNHCffltNlOrn.Ja (=<t gr#tls verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Blopealand franco per post per 3 maanden f 3.-» Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
UITGAVE: VALKHOFF C5
PRIJS DER ADVFRTFNTIFN van l-4 regels f 1.05 met inbegrip van een Dewijsnummec
elke regel meer f 0.25 Llefdad.gheldsadvertentlèn voorde
helft van den prlja Kleine Advertentlèn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewljsnammer extra f 0.05
Een telegram aan de
Koningin
's-Gra venhage, 20 Jan De plechtig0
sluitingszitting van do Haagscbe conferen
tie, welke op hedenmiddag 4 uur was be
paald, nam eerst te 4..40 uur een aanvang,
h soort van compromissen. Niemand heeft
aangezien een informeelc bijeenkomst daar- 1
n« U'mióp precies datgene verkregen, wat hu wel hal
zeïde, dat de conferentie eindelijk aan het
eind van haar arbeid was gekomen. Er was
geen oneenigheid bij dien arbeid geweest.
Deze conferentie heeft een groote taak tot
een goed einde gebracht. De oplossing «s
verkregen van problemen, voortvloeiende
uit den oorlog, waarnaar gedurende tien
jaren is gestreefd. Tal van conferenties heb
ben in dien tijd plaats gehad en de zaak
telkens een stapje verder gebracht. Thans
echter zijn wij tot een definitief besluit
gekomen. Wij hebben daarmede de taak ver
vuld, ons te Genève ongeveer 16 maanden
geleden opgedragen om te komen tot een
definitieve liquidatie van den oorlog. De
overeenkomsten, welke thans zijn getee-
kend, zijn, gelijk alle dergelijke stukken, een
aan was voorafgegaan. De zaal was weder
ingericht op dezelfde wijze als bij do ope
ningszitting. Op de tribunes en in de loges
bevonden zich la! van journalisten, verschil'
lende leden van het corps diplomatique, ver
scheidene dames en verdere belangstellen
den
Behalve de gedelegeerden en hun staf
waren in de zaal gezeten de minister van
Buitcnlandsche zaken, de vice-president
van den Raad van State, de commissaris
van de Koningin in de provincie Zuid-Hol
land, de voorzitters van de Eerste en de
Tweede Kamer met den administrateur der
griffie van de Tweede Kamer, den heer T'ip-
pel, de burgemeester van 's-Grnvenhage, de
secretaris-generaal en de chef van het kabi
net van het ministerie van Buitenlandsche
zaken, alsmede de referendaris aan dat de
partement, do heer Carrière. Onder de ge
delegeerden trok de heer Venizclos mot een
zwart kalotje op de aandacht Naast den
president van de conferentie, minister Jas-
par, waren aan zijn linkerzijde gezeten d'
heeron Chéron, Loucheur en Snowden, aan
zijn rechterzijde de hoeren Hijmans. Franc-
qui en Curtius. Achter den president zat de
secretaris-generaal Sir Maurice Hankey.
Nadat de president de zitting had go-
opend, deed hij voorlczjng van de slotacte
en verzocht hierop de gedelegeerden over te
gaan tot onderteckening van de verschillen
de stukken, in die slotacte bedoeld.
Verklaring der Tsjechen.
De heer Osusky, gedelegeerde van Tsjecho-
Slowakije, legde eerst namens de Tsjecho*
Slowaakschc delegatie een korte verklaring
af. Tot haar leedwezen moest de delegatie
constaleercn. dat Tsjecho-Slowakije krach
tons het tot stand gekomen accoord, moet
afstand doen van alle rechten, welke het be
zat volgens het verdrag van Versailles. Zelfs
indien het gemengde scheidsgerecht in een
zaak tussehen een Duilschen en een
Tsjecho-Sluwaakschen onderdaan uitspraak
doet ten voordeeIe van een Tsjecho-Sio-
waak, zal deze niets ontvapgen; daarente
gen indien de uitspraak ten gunste van den
Duitscher uitvalt, zal Tsjecho-Slowakije
moeten betalen. De delegatie vertrouwde
dus, dat men het met haar eens zou zijn,
dat Tsjecho-Slowakije geen afstand kan
doen van zijn rechten, die het ontleent aan
het verdrag van Versailles. Daarom moest
zij te dezen aanzien een voorbehoud maken.
Ulrich (Portugal) vroeg of de reserves, die
vorige dagen waren gemaakt, van kracht
hieven, ofschoon zij niet in het proces-ver
baal van deze zitting waren opgenomen, dan
wel of zij moesten worden herhaald. De pre
sident antwoordde, dat zulks onnoodig was.
De onderteekening.
Hierna kon men tot onderteekening over
gaan. De documenten, die van roode zegels
voorzien waren, werden met oranjestrikken
bijeen gehouden. De onderteekening door
den president geschiedde met denzelfden
gouden vulpen, waarmede het protocol van
do eerste zitting door hem was onderte
kend en die hem door de conferentie was
geschonken.
Telegram aan de Koningin.
Uitteraard nam de onderteekening van
het groote aantal documenten dóór de ge
delegeerden van twintig landen geruimen
tijd in beslag. Zij duurde van 4.50 tot 5.35
uur.
Hierna stelde de president de conferentie
voor, het volgende telegram tot H. M. de
Koningin te richten:
Aan het einde van haar werkzaam
heden gekomen vertrouwt de Conferen
tie mij de eer toe, Uwe Majesteit haar
eerbiedigen dank lo betuigen voor de
nieuwe welwillende ontvangst, welke
haar door Uwe Majesteits regeering is
bereid. Het heeft de Conferentie bijzon
der verheugd te 's-Gravenhage een werk
te hebben kunnen volbrengen, dat zal
bijdragen tot de ontwikkeling der
vruchtbare samenwerking tussehen de
volkeren.
Bij acclamatie* werd tot verzending van
dit telegram besloten.
Snowden spreekt.
Vervolgens gaf hij het woord aan den
kanselier van de schatkist, hoofd van de
Brilsche delegatie, rlen heer Snowden,
pamens de verschillende delegaties. Deze
Vorming van twee klassen
precies datgene verkregen, wat hij
willen hebben, maar zij zijn alle het resul
taat van do meest vriendschappelijke be
sprekingen en de meest edelmoedige waar
deering van ieders standpunt. Deze com
promissen zijn eerlijk gemeend, en geven
alles wat men onder deze omstandigheden
zou kunnen wcnschen.
Er waren zeer ingewikkelde problemen
betreffende de Oostclijko schadevergoeding
en spreker was zeer voldaan, dat deze hier
geregeld zijn Voor een belangrijk deel heb
ben wij dit te danken aan de bewonderens
waardige leiding van de tweede commissie
van Loucheur. Dit probleem tartte de wijs
heid van alle staatslieden der wereld. Toch
is het hier tot aller tevredenheid opgelost.
Reeds heeft de conferentie op geestdriftige
wijze uiting gegeven aan haar waardeering
deswege voor den heer Loucheur. Spr. ge
loofde de tolk van alle aanwezigen te zijn,
indien hij nogmaals den dank der conferen
tie betuigde voor het groote werk. dat de
president van de tweede commissie heeft tot
stand gebracht. Hij heeft daarmede groote
diensten aan den vrede bewezen. Spr zou
niet tevreden zijn geweest, indien dat ge
schil niet uit de wereld was geholpen Hij
hoopte, dat Loucheur ook het comité zal
presideeren. dat over li dagen te Parijs.zal
moeten bijeen komen, om de onderdeelen
van het accoord nader te formulecrcn.
Ook dankte hij de Duitsche delegatie voor
de wijze, waarop zij met volharding en
moed, doch met volmaakte hoffelijkheid de
belangen van haar land had verdedigd. Het
is onmogelijk op het oogenblik, (lat het
werk is volbracht, een man te vergeten, te
genover wien wij een groote eereschuld heb
ben: Siresemann. Al is hij van ons heenge
gaan, in den geest is hij nog onder ons.
Mol diepen eerbied leggen wij een immor
tellen krans op zijn graf.
Zich daarop tot den president richtende,
zeide Snowden er zeker van te zijn, dat deze
conferentie niet zoo goed zou zijn geslaagd
zonder den takt en de gezonde humor van
den president. Wij zullen ons steeds zijn
groote verdiensten voor de pacificatie van
Europa herinneren.. Hij wenschte hem c-enjUT"^ STRAAT 15
goede gezondheid en een lang leven toe en
hoopte, dat de heer Jaspar nog vele jaren
diensten in het publieke leven aan de
wereld zou kunnen bewijzen boven en be
halve het vele wat hij reeds heeft gedaan
ten dienste van den vrede en goede ver
standhouding tussehen de volken.
Deze redo werd met luid applaus beze
geld.
Hierop stond de president op, met luide
toejuichingen begroet, om zijn recd3 ge
melde sluitingsredo tc houden.
Te 6.20 uur had de president zijn rede
beëindigd. Hij kon echter nog niet tot de
sluiting der conferentie overgaan, omdat in
middels gebleken was, dat nog een aantal
documenten niet geleekend waren. Hij ver
zocht daarom de delegaties, die reeds bezij
waren de zaal te verlaten, niet heen te gaan
voordat zij alle stukken hadden geteekend.
Ongeveer half 7 verliet de president de
conferentie, die daarmede was geëindigd.
Omtrent do oplossing van de Hongaarsche
kwestie vernemen wij van Hongaarsche zij
de
Hongarije had gevraagd een financieele
regeling te treffen voor alle scheidsgerech
telij ke processen. Tot een dergelijke rege
ling v.as men bereid met handhaving van
par. 250 van het verdrag van Trianon. De
oploss.ng is gevonden, zooals men weet,
door vorming van twee kassen. De eerste
kas zal 240 millioen goudkronen bedragen;
daaruit kunnen de agrarische regelingen
worden bekostigd volgens, scheidsrechter
lijke u:tspraak. Wanneer een afzonderlijke
overeenkomst is gesloten omtrent bepaalde
betalingen of wanneer een onteigend goed
word' teruggegeven, wordt het bedrag van
210 milliocn verminderd. Het scheidsgerecht
zal uumaken welke processen tot de eerste
kas gfrekend moeten■•Axmicn te behooron.
Hongarije zal Jit fonds niei bijeenbren
gen; ir.en zal 4 %-obligaties uitgeven, welke
door een permanent comité, dat te Parijs
zal zelclen en waarin ook Hongarije zitting
zal hebben, op do markt zullen worden ge
bracht
To'. de tweede kas zullen alle andere vor
deringen behooren. Daarvoor geven Frank
rijk, Jialie en Engeland tezamen 100 milliocn
goudkronen.
Als deze som niet voldoende is, zal elk
land, dat. een proces verliest, het ontbreken
de mcetcn betalen.
WA TOOS TENR1JK MOET
BETALEN
De Oostenrijksche betalingen zijn zoodanig
geregeld, dat Oostenrijk, behalve de be
staande. relicfkosten, nog zal betalen van
1943—1966 een totaal bedrag van 23 milliocn
goudMonen.
Daarvoor worden alle herstelschulden van
Oostenrijk geschrapt, terwijl dc pandrech
ten geheel worden opgeheven en Oostenrijk
dus zijn financieele onafhankelijkheid her
krijgt
De regeling van Bulgarije is nog niet
vastgesteld, daar Roemenië nog bezwaren
maakt in verband met de onteigende bezit-
tingo'-. in de Dobroedzja.
geld; alle processen, welke nog aanhangig
gemaakt zullen worden, zullen volgens par.
250 van het verdrag van Trianon worden be
handeld, met dien verstande, dat in de toe
komst het scheidsgerecht niet uit drie, maar
uit vijf leden zal bestaan, waarvan twee
zullen worden aangewezen door het Perma
nente Hof van Intern. Justitie. Van de uit
spraken in de bij het scheidsgerecht thans
aanhangige processen is geen beroep op het
Hof mogelijk In de toekomst zal dit wel
het geval zijn.
Volgens de getroffen financieele regeling
botaaii. Hongarije tot 1943 gemiddeld per
jaar 10 milliocn goudkronen, van 19431ÜG6
13Yi milliocn per jaar. Deze betalingen be
dragen gekapitaliseerd thans 87 milliocn.
Zij zullen geschieden als liquidatiebetalin
gen en wanneer Hongarije aan deze ver
plichtingen voldoet, zullen de herstellasten
geschrapt worden, terwijl het land zijn fi
nancieele zelfstandigheid volkomen her
krijgt.
Frankrijk, Italië en Engeland hebben den
minister-president van Hongarije gemach
tigd namens hen aan het parlement mede te
dcelen. dat Hongarije zoo noo i:g een tweede
leening zal kunnen verkrijgen.
THREE CHEERS OP
SNOWDEN
ELECTR. TECHN. BUREAU
TEL. 483
Groote belangstelling
voor de sluiting
'sGravenliagc, 20 Jan. Op en om het
Binnenhof bestond voor de slotzitting der
confeientic groote belangstelling. Een tal
rijk publick was op de been om van deze
plechl.gheid getuige te zijn zij het dan
ook vanuit de verte en de veemde staats
lieden voor het laatst te zien
De Kon. Militaire Kapel, onder leiding van
Louis Boer, had zich op het Binnenhof op
gesteld en toen het teeken gegeven werd,
dat In de zaal met het zetten der handtce-
keningen een aanvang was gemaakt, speel
de kapel eenige gewijde liederen uit Vale-
riiv Gedenck klanck, benevens het dank
lied Nun danket allen Gott.
DE
Verheugenis over hel
resultaat
Er begint een nieuwe
taak
De president van de conferentie, de heer
Jaspar, heeft bij de sluiting de volgende rede
gehouden:
Mijne hceren, staat mij toe u irt de eerste
plaa-s mijn zeer diepgevoeldan dank te be
tuigen voor de te vleiende woorden, welke
gij wal tot mij hebt willen richten.
Staat mij ook toe, mijne heeren, nogmaals
de regeering van Hare Majesteit de Koning
in de*- Nederlanden, alsmede de Statcn-Ge-
neraal en de stad 's-Gravenhage dank te
zeggen voor de zoo volledige en zoo harte
lijke gastvrijheid, welke zij ons hebben ver
leend. Wij zullen van ons verblijf alhier,
van do voorkomendheden, waarvan wij het
oor.« prp zijn geweest, en van de volmaak
te organisatie van alle diensten waarvan wij
gebruik hebben gemaakt, een onuitwisch-
bare herinnering bewaren.
Mijne heeren. Op het oogenblik, waarop
wij aan den eindpaal van onzen arbeid ko
men en voordat wij scheiden, om ieder den
weg naar ons land te hernemen, zij het mij
vergund terug te zien op den gemeenschap-
pclijken doorloopen weg in den loop van die
werkzame dagen, welke wij te 'sGraven-
hage hebben doorgebracht
Op het oogenblik waarop te Genève in
September 1928 het besluit werd genomen
dat ons hierheen heeft gevoerd, waren tien
jaren verloopen sedert het einde van den
oorlog. Hoe vaak reeds hadden wij in den
loop van die 10 jaren de gebeurtenissen wil
len bfheeischen en waren de gebeurtenis
sen oi.s ontsnapt! Achtereenvolgens had de
eene conferentie na de andere plaats gehad;
voorioopige oplossingen waren vastgesteld,
talrijke accoorden waren beproefd en hoe
veel ontgoochelingen had de onvruchtbaar
heid daarvan niet reeds veroorzaakt tot op
den dag, toen de regeeringen te Genève bij
een, vast besloten om de werkelijkheid in
het aangezicht te zien en om aller wil te
vercer.igen Lor beroiking van het eindsuc-
ces, z'cli plechtig hadden verbonden 'n vol
ledige en definitieve regeling der herstel-
vraagstukken vast te stellen.
Dit besluit was niet alleen een gebeurte
nis van belangrijke materieele beteekenis,
het was ook en vooral de bevestiging van
een moreele overeenstemming, die een groot
oogentlik in de geschiedenis van na den
oorlog beteekende.
Hebben wij de edele taak vervuld, welke
de regcenngen en hun hoofden aldus had
den afgebakend?
Vijftien maanden zijn verloopen sinds Ge
nève. Gedurende die 15 maanden, hoeveel
hinderpalen zijn er niet overwonnen cn
welk een stapel werk is er niet verzet!
En het verheugt mij, mijne heeren, op het
oogenblik waarop dit werk zijn officieele
wijding ontvangt, hier namens alle regee-
ririgèn aan deze tafel vertegenwoordigd, een
hulde van bewondering en van dankbaar
heid tc kunnen brengen aan de hooge per
soonlijkheden, die hun wetenschap, hun toe
wijding en ook hun gehecle hart ten dienste
van le geheele wereld hebben gesteld.
Vervolgens heeft men moeten overgaan
tot de bestudeering van hun arbeid, men
heeft dezen moeten herzien, vervolledigen
dragen, die het besluit van 1928 leven zul
len geven erx de vredo van de herstelbeta
lingen zullen worden.
Thans hebben wij liet doel bereikt en
heeft het uur geslagen, waarop wij ons kun
nen erheugen over het resultaat.
Wart het is een resultaat en, ik geloof
het stellig, een gelukkig resultaat.
Dc overeenkomsten welke gij zooeven ge
teekend hebt, verzekeren inderdaad die vol
ledig»» en definitieve regeling, welke het be
sluit van Genève gewild heelt. Gesloten in
een g- est van eendracht en verzoening, uit
drukking van onzen gemeenschappelijken
en opiechten wil voor altijd hot tijdperk af
te sluiten van de gevaarlijke besprekingen
en va:» de bedriegelijke herzieningen, betee-
kencn zij een uur in de Europeesche ge
schiedenis, een uur, waarvan de plechtig
heid is gelegen in hoop en geloof.
Maar dit uur zou tevergeefs geslagen
hebben, mijne heeren, indien het niet ge
volgd werd door de dagen van morgen, wel
ke h-t aankondigt. Die clagen zullen dat
gene zijn, wat onze moed en onze wil ervan
zullen hebben gemaakt Op liet oogenblik
waarop ik spreek, begint een nieuwe taak,
die ven de uitvoering van die verdragen die
ons b nden en ons verbinden Wat zou de
verantwoordelijkheid verpletterend zijn van
hen, die de wereld een nieuwe ontgoocheling
zouden bereiden door daarin vertraging en
belemmering te brengen!
Een geheel verleden, zwaar van smart en
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
770.4 te Weenen.
Laagsto barometerstand:
729.6 te Ingö.
Verwachting:
Zwakke, later toenemende
O. tot Z. wind, nevelig tot
licht of half bewolkt, weinig
of geen neerslag, lichte vorst
des nachts, overdag weinig
verandering in temperatuur.
LANGESTF5AAT 49-51. TEL. 190
De heer Boer werd vervolgens een mo-
rnen. binnengeroepen om den dank voor de
ze attentie in ontvangst te nemen.
He. duurde tot tialf zeven, alvorens de
eerste gedelegeerden, de Duitschers, naar
buiten kwamen.
Geleidelijk kwamen de verschillende 4e-
legities uit het Tweede Kamergebouw. Een
der laatste was de heer Snowden, dio met
een butelijk Three cheers for Mister Snow
den .word begroet.
Vriendelijk dankend reed hij in zijn auto
weg.
Langzamerhand zakte de belangstelling
wat at
TRAMREMISE DOOR
BRAND VERWOEST
De schade op 200.000
mark geschat
A u gsb u rg, 2 0 J a n. (II N.) Hedenavond
om acht uur is door nog onbekende oor
zaak, vermoedelijk door achteloosheid,
brand uitgebroken in de groote remise van
de tram, het vroegere stationsgebouw. Toen
de beroeps- en de vrijwillige brandweer ter
plaatse kwamen, stond de groote 60 me
ter lange cn 20 meter breede hal in lichte
laaie. Door Kortsluiting, e;n gevolg van
het doorbranden van de geleidingsdraden,
stond het tramverkeer drie kwartier stil.
De hal is tot de grondmuur afgebrand en al
les wat zich daarin bevond, machinerieën,
tramwagens en autobussen, is een prooi
der vlammen geworden. De schade wordt
op 200.000 mark geraamd Het gelukte het
administratiegebouw, dat zich bij de remi
se bevindt te behouden.
HET AL-INDISCHE CONGRES.
Bezwaren tegen de uitvoering
van 't aanvaarde program.
Londen, 2 0 Jan. (H. N.) In Britsch-
Indië wordt vandaag het parlement ge
opend. Omvangrijke maatregelen zijn ge
nomen om een overval door Indische natio
nalisten te verhinderen In do omgeving
van het parlementsgebouw zijn talrijke
posten opgesteld, terwijl ook in het gebouw
zelf omvangrijke veiligheidsmaatregelen
zijn genomen. Naar gemeld wordt, heeft
Gandhi een begin gemaakt met de uitvoe
ring van het programma, dat op het Al-
Indische congres is vastgesteld. Bij de be
toogingen zijn 18 personen gearresteerd.
teleurstelling, schrijft ons gebiedend onzen Verschillende voorname Indiërs zijn echter
en de plechtige wijding geven, van de ver- sloten,
plicht voor. Opdat Europa niet weder moord
dadige jaren terugzie; opdat het woord
„vredeevenzeer in de harten als in de tek
sten geschreven zij; opdat over een betere
mensebheid die triomfcerende morgen mo
ge schitteren, welken wij niet zullen zien,
maar welke wij zullen hebben doen geboren
worden, laten wij, mijne heeren, op hef
oogenbnk waarop wij scheiden, beloven, dat
licht niet meer te laten uitdooven, dat over
de graven heen de wiegen verlicht.
Ik* verklaar de Haagscbe conferentie ge-
tegen dit programma en verklaren, dat do
Indische leden van het parlement hun
mandaat niet mogen neerleggen en dat de
besluiten van het congres nadeelig vooV
Indië zijn.
MISS DUITSCHLAND GEKOZEN.
B e r 1 ij n, 2 0 J a n. (H.N.) Vandaag is van
de 137 uitverkorenen mej. Dorilh Nitikows-
ki uit Berlijn tot Miss Duitschland gekozen.
In het geheel hadden zich 1832 deelneem
sters aangemeld.
