AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pef 3 ®aafldea voor Amersfoort f 2.10. per maand I 0.75. per
oreek (Bel gratis veriekertng tegen ongelukken! f 0.171/*
Blooeoland franco per pos» per 3 maand» f S.- Afzonderlek» aummers I OM.
DE EEMLANDER
PRIJS DER AOVEHTENTIEN T (^g? 7"°',
Woensiiag 12 Maart 1930
28e laargang No 215
Buiteniandsch Overzicht
DE SLACHTOFFERS TE
MARC1NELLE BEGRAVEN
Een plechtigheid met
incidenten
DE BOM ALS ARGUMENT
Een groot aantel dooden
en gewonden
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER
He voorraad tafelzilver is lijk
LABOUR NEDERLAAG
Geen directe politieke
gevolgen
TALRIJKE MIJNWERKERS
BEDOLVEN
De meesten hunner kanden
worden irered
LUTHER VOLGT SCHACHT
OP
3
Fa. L. Luycx en Zn.
BUIKBANDEN
NOODLOTTIGE REGENS
IN NATAL
Verscheidene dooden te
betreuren
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC J13
UITGAVE:VALKHOFF C?
elke regel meer f 0.25 Liefdadighcids-advcrtcntldo voor C:
bsUl MUI des pel). - Klei se Advereeoilü ,.KEIT|ES b:| vooruiibeisllsp 1—5 re^el-
50 cut elke repel neet 10 eeol, driemaal plsaueo I I.- Be»l|ioummei eelr» I 0 01
De crisis te Berlijn. Zal een
regeering tot stand komen op
den grondslag der coalitie van
Weimar?
Te Berlijn deden den iaatsien tijd voort
durend crisisgeruchten de ronde en de toe
stand was dan ook inderdaad zeer gespan
nen. Het vraagstuk der financieele reorga
nisatie, dat vooral op het oogenblik van
zeer groot belang is in verband met de par
lementaire bespreking der wetten nopens
het plan-Young, gaf aanleiding tot een ern
stige onoenigheid tusschen de legcerings-
partijcii en vooral de Duitschc Volkspartij,
die ook in de rijksregeering is vertegen
woordigd, kon zich niet véreenigen met
hetgeen tot dusver aan de hand weid ge
daan.
In verband met dezen toestand zijn de
kiders der nar tijen. die deel uitmaken van
de z.g coalitie van Wcimnr (sociaal-,demo
craten,'centrum, democraten, alsmede de
Beiersche Volkspartij) bij elkaar 'gekomen,
teneinde te trachten nog te elfder ure, zon
der dc Duitschc Volkspartij, tot een finan
cieel vergelijk (c komen. De besprekingen
bebben lot in den nacht geduurd cn dc be
richten. die ons reeds hébben bereikt op het
cogenblik. dat wij dit overzicht schrijven,
wettigen de verwachting, dat een algehe.èle
overeenstemming niet uit zal blijven. liet
verloop der onderhandelingen wordt als
zeer bevredigend gekenschetst en wanneer
de teekenen niet bedriegen, zal in den loop
\an heden, Dinsdag, het saneeringsplan
door al de partijen der AVeimarsche coali
tie worden aanvaard. Zélfs zijn er optimis
ten; die van gevoelen ziin. dat ook nog op
het allerlaatste .nippertje dc Duitschc
Volkspartij bij het accoord kan worden
betrokken, dank zij wcderzijdsche toegeef
lijkheid. Blijkbaar heeft men do Beiersche
Volkspartij vvptcn tc winnen, door deze in
uitzicht te stellen, dat de verhooede bierhe-
lasting. die in Beieren zeer impopulair is
geen rijksbelasting zal worden; vermoede-
lilk zal nu aan de afzonderlijke Duitsche
staten worden overgelaten, of z'i de bierhe-
lasting al dan niet willen Keffen; in hef
laatste eeval zullen de desheireffendo .sta
ten natuurlijk door een andere belasting
aan de middelen moeten komen, die zij door
het afzien van de bierbelasting onvermij
delijk moeten derven. Op dit moment is
nog niet nauwkeurig bekend hoe het te
kort. dat voor het rijk door deze welwil
lendheid ontstaat, kan worden gedekt
In beginsel js het natuurlijk zeer' v\ el mo
gelijk en de waarschijnlijkheid is zelfs
groot dat de Duitsche Volkspartij onder
geen beding genoegen kan nemen niét de
nieuwe financieele schikkingen, waarmee
de partijen der Weimarscho coalitie voor
den dag komen en in dat geval ligt het voor
de hand, dat de aldus ontstane breuk zal
leiden tot het heengaan van de ministers
der Duitschc Volkspartij. De partijen, die
dan nog overblijven,'zijn door een voldoend
aantal afgevaardigden in den rijksdag ver
tegenwoordigd, zoodat ook zonder do D. V
P. de wetten nopens het plan-Young veilig
onder dak zullen kunnen worden gebracht,
temeer daar aan den cisch van het centrum
is voldaan* deze partij stond namelijk op
overeenstemming inzake dc financieel
reorganisatie, vóórdat het plan-Young werd
goedgekeurd.
Het heeft verder gisteren nog al de aan
dacht getrokken, dat Hindenburg, de pre
sident der Duitsche republiek, Hermann
Muller, den sociaal-democratischen rijks
kanselier, heeft ontvangen. Naar aanleiding
vau dit onderhoud heeft verluid, dat Hin
denburg aan Müller de machtiging zou heb
ben verstrekt tot ontbinding van bet parle
ment over te gaan, wanneer de ruzie over
het financieele program mocht voortduren,
zonder kans op een vergelijk. Deze voorstel
ling van zaken wordt thans onjuist ge
noemd cn er wordt aan toegevoegd, dat de
beide kopstukken alleen hebben nagegaan,
of er nog een uitweg uit dc moeilijkheden
is te inden. Zooals wij boven reeds noteer
den, staan dc kansen thans niet slecht, zoo
dat een verwarrende regeeringscrisis - cn
bovenal nieuwe verkiezingen naar alle
waarschijnlijkheid zullen kunnen worden
\ermeden.
Charleroi, 10 Maart. Te Marcinelle
ccft de begrafenis plaats gehad dei slaclit-
1 ffcrs \an de mijngasontploffing. Ondei
hen bevinden zich twee Nederlanders
en één Italiaan De Italiaansohc consul was
aanwezig Terwijl de lijkkisten in de kerk
waren gebracht, bevond zich een groot deel
van dc menigte op het plein. Op dit oogen
blik naderde een Italiaan de groep van per
sonen, waartusschen zich de Italiannsche
consbul bevond en de vaandeldrager der Ita
liaansche kolonie to Charleroi. Hij maakte
zich meester van de Italiaanscho vlag en
ging aan dc haal, achtervolgd door een
twintigtal menschen. De Italiaansché consul
nam de gendarmes in zijn auto cn achter
volgde den vluchteling. Ken tweede incident
had plaats, toen de communistische afge
vaardigdo Jacquemotte het woord .wilde
voeren op het kerkhof, niettegenstaande het
besluit van den burgemeester, dat er slechts
één spreker zou zijn. De commissaris van
politie verwijderde het Kamerlid van het
kerkhof.
Charleroi, 10 Maart. Men bericht na
der, dat do gestolen vlag die is van dc af-
decling Charleroi der Italiaans, he oudstrij
ders. De dief is niét teruggevonden. De pro
cureur des konings houdt zich met de zaak
bezig.
Brussel. 10 Maart, Hoewel het incident
te Marcinelle tusschen Italianen onderling
heeft plaats gehad, heeft dc Belgische regee
ring een hoffelijkcn stap ondernomen bij
de Ilaliaansche ambassade.
Brussel, 10 Maart. De politie heeft een
stuk van de gestolen vlag gevonden in een
kast in de Italiaanscho kantine. De zetbaas
van de kantine werd ter beschikking van
de justitie gesteld, maar men gelooft niei.
dat hij de dief is. Ilct onderzoek wordt
voortgezel.
Weer een aanslag aan de Bulgaarsclu
ZuidzSlavische grens
De derde bomaanslag binnen tien dagen
lijds in het Bulgaarsch Zuid Slavische
grensgebied is thans te Stroemitsa gepleegd.
Twee onbekende mannen begonnen ie
schieten op een politie agent die op slag
werd gedood. Daarop wierpen zij oen hom
in het café Union, waardoor 15 personen
werden gewond en twee gedood, liet gebouw
zelf leed zooveel schade, dat het moest wor
den ontruimd De daders namen de vlucht
in de richting van dc, Bulgaarsch**
grens en onderweg wierpen zij éon
tweede bom naar oen inspéteur der
gendarmerie, die ernsiig gewónd wor 1.
Benige seconden daarna ontplofte een derde
bom De mannen openden een revolver vuur
op huu achtervolgers, waardoor opnieuw
ecnigc personen werden gewond. Later wérd
nog een niet ontplofte bom gevonden, waar
op het merk van de Macedonische revolu
lionaire organisatie was gegraveerd,
De correspondent der N.IbCt. teekent hier
bij aan:
Dc aanslagen van liet Macedonische co
mité beginnen ditmaal bijzonder vroeg. Dit
heeft ceu tweeledige b'eteékenis. Vooreerst
is do wintci ook in Zuid Slavic in het. alge
meen zacht geweest en de lente, het bijzon
dere seizoen voor aanslagen, is eerder ge
komen dan anders Bovendien is de over
eenkomst van Pirot, die de grensincidenten
in verband met do bezittingen, die over de
grens loopen, moet voorkomen en die de
basis vormt voor betere betrekkingen tus-
sohen Zuid-SIaviè en Bulgarije, voor h<-t
Macedonisch comité, dat belang heeft bij
slechte betrekkingen tusschen beide staten,
oen doorn in het oog. Het wordt geprikkeld
tot verhoogde activiteit en is in verband
hiermede weinig weken geleden een kolo
nisaliebeweging begonnen in het grensgo-
bicd. De centrale Macedonische organisa
tie stuurt namelijk stelselmatig benden
naar dc Bulgaarsche grensdorpen om de
komitadsji's het overschrijden van de zren»
gemakkelijker te maken. Naar verluidt, zal
de Zuid-Slavische regeering ditmaal ook
niet zoo lankmoedig zijn als na de aansla
gen te Pirot, enkele weken goleden. Zij heeft
de grensposten opnieuw last gegeven tot
sluiting van de Bulsraarschc-Zuid-Slavische
grens en bij de Bulgaarsche regeering zal
zij slappen ondernemen tot instelling van
een gemengde commissie van onderzoek.
Bo\endion zal de ontruiming van een aan
tal grensdorpen worden gevraagd en stren
ger toezicht op komitadsji-orcanisaties door
dc Bulgaarsche grensautoriteitcn, die ta
melijk laksch schijnen te zijn.
TEL. 852 - LANGESTRAAT 43
Dc kwestie van vertrouwen
7i iet gesteld
HCT BELGISCH KONINGSPAAR TE
CAIRO.
Cairo, 10 Mart. De koning cn koning
111 vail Belgiö zijn 'hier aangekomen. Harte
lijke redo\oeringL'n zijn gewisseld op een
schitterenden feestmaaltijd, te hunner eore
aangericht. Koning Foead zéide, dat de toe
juichingen, die gehoord werden op den weg
van den koning en de koningin in Egypte,
ook een hulde waren aan de Belgische na
tie, die niet opgehouden had door haar ge
nie en haar arbeid de voorhoede te vormen
van de beschaving.
GROOTE DORPSBRAND IN BESSARABIE
Boekarest, 10 Maart. In het in Bos-
sarabiégelcgen dorp Valeni zijn door een
brand oneeveer veertig huizen vernield,
terwijl veel vee is omgekomen. Met groote
moeite slaagden de brandweren, die uit de
geheèle omgeving waren komen opzetten
er in don brand meester te worden. De
schade is uit den aard der zaak zeer aan
zienlijk.
London, 11 SlaarL (II. N.) Hel La-
gerhuis heeft vandaag het door do oppo
sitie ingediende amendement met 282 tegen
271 stemmen aangenomen. Bij hot verne
men van deze uitslag ontstond op de ban
ken der oppositie, vooral bij de conserva
tieven, een groot lawaai en een langdurig
goroep van aftreden weerklonk. Daar de
aanhangers der regeering zich ook niet on
betuigd lieten, werd het lawaai nog groo
te r.
üaldw in1 richtte toe Macdonald do vraag,
of de regeering hét wetsontwerp hand
haaft. Macdonald antwoordde, dat de vraag
hem verbaasde. Indien Baldwin een motie
van wantrouwen wil indienen, zal de ro-
gcering zich natuurlijk naar de beslissing
van het huis schikken. Het aangenomen
amendement wijzigt jpchicr het karakter
van de wet niét noemenswaard, zoodat de
regeering het Lagerhuis verzocht mol de
behandeling van de wet door te gaan. De
nedcrlnng der regeering zal dus geen di
recto politieke gevolgen hebben.
Uit Amsterdam een plaats in den
Anicrikuanschen staat Ohio, die denzelfden
naam draagt als de hoofdstad van Neder
land wordt geseind, dat een honderdtal
mijnwerkers in een steenkolenmijn zijn bo-
lolven, nadat vooraf in de mijn brand was
uitgebroken.
Volgens andere berichten werden
mijnwerkers ingesloten
New-York, 11 Maart (V.D.) Nader wordt
gemeld, dat men cr na een zwaren arbeid
in geslaagd is een deel van dc ingestorte
schacht op to ruimen en OX' der ingesloten
mijnwerkers te bevrijden.
De mcesten hebben vrij ernstige brandwon
den opgcloopen, doch gevaar voor hun le
ven bestaat er niet.
Men hoopt ook de andere ingcslotencn
nog levend te kunnen redden en zet het
reddingswerk in snel tempo voort.
Ken aam ullend bericht behelst, dat in dc
ochtenduren allen gered zijn, op twee arbei
ders na, die werden gedood
DRUK OP HAITI'S PRESIDENT.
Londen, 11 Maart. Volgens ccn Asso
ciated Prcss-bcricht heeft de door president
Hoover naar Haïti gezonden commissie van
onderzoek president Louis Borno, die zijn
positie slechts met steun van de Ameri-
kaansche bezettingstroepen kan handha
ven, meegedeeld, dat Amerika hem allen
steun zal onttrekken, indien hij zijn be
loftc niet mocht houden om het door dc
commissie geadviseerde en door president
Hoover goedgekeurde plan uit te voeren,
volgens hetwelk een voorloopigc president
zal worden gekozen. Mocht Borno voor 15
Mei niet afgetreden zijn, dan zal de com
missie hom een ultimatum stellcru
Wanneer Amerika de handen van Borno
aftrekt, zou deze in onmiddellijk levensge
vaar verkecren, gezien de verbittering, die
onder de bevolking tegen hem hecrscht.
DE TARIEVENCONFERENTIE.
Geneve, 10 M a'a'r't. (V. D.) De eerste
commissie van diplomatieke douanecon
ferentie heeft hedenmiddag dc voorstellen
besproken, die ingediend zijn door den Fran
schen minister van 'handel Flandin betref
fende het i:i het leven roepen van een inter
nationale overeenkomst inzake dc verlen
ging der handelsverdragen met een jaar en
een éénjarige stabilisatie van alle tarieven-
posities van de landen, welke geen handels
verdragen hebben afgesloten.
Sir Sydney Chapman (Engeland) cn Dr
Nedjerbragt (Nederland) verklaarden, dat
hunne landen door instemming met een
dergelijke overeenkomst in een minderheids
positie geplaatst zouden worden tegenover
de landen, die handelsverdragen met gecon
solideerde tarieven hebben gesloten. Zij
moesten derhalve tegenprestaties verlan
gen, welke in een verdrag dienen te worden
vastgelegd. Morgen worden dc debatten
voortgezet.
Onafhankelijkheid der
Rijksbank
Productieve leetiogen
Berlijn, 11 M'a'aYt. (II. N.) Dc gene
rale raad van den rijksbank heeft vanmid
dag met algemeene stemmen den vroege-
ren rijkskanselier dr. Hans Luther in plaats
van dr. Schacht tot president van dc rijks
bank benoemd. De benoeming, die nog
door den rUkspreeidcnt bevestigd en door
de regeering gecontrasigneerd moet -vor-
den, gaat op 3 April in, op welken- dag dr.
Schacht zijn ambt aan dr. Luthcr zal over
dragen.
Dc tot president van dc Rijksbank ge
kozen oud-kanselier dr. Hans Luther werd
op 10 Maart 1S79 tc Berlijn geboren. Hij stu
deerde in de rechten tc Gcnèvc, Kiel en
Berlijn. Later trad hij in gemeentelijken
dienst en werd in het jaar 1918 burgemees
ter van Essen. Naar men weet heeft hij
indertijd ie zamen met zijn tegen woord i-
gen voorganger dr. Schacht als minister'
van financiën den strijd aangebonden te
gen de inflatie. Op 15 October 1923, een
weck nadat hij zijn ambt als rijksminister
van financiën had aanvaard, vdardigdc hij
zijn „Marken"-verordcning uit ter beëin
diging van dc inflatie. In den zomer van
192-1 ging hij tc zamen met Schacht cn
Stresemann naar de Londenschc Confe
rentie, welke tot hst Daw es-plan leidde. In
1925 werd Luther rijkskanselier; later werd
hij lid van den Raad van. Beheer van dc
Duitsche Rijksbank, tot hij tenslotte in Ja
nuari 1928 tot voorzitter van den „Bund
zur Erneuerung des Rciches" gekozen
werd.
Een verklaring van Luthcr.
Dr. Luthcr, die vandaag tc Frankfort i. d.
Main vertoefde ter bijwoning van een ver
gadering der Duitsche hypotheekbanken,
verklaarde over zijn toekomstige politiek
ten opzichte van buitenlandsche lccningcn,
dat productieve leeningen ongetwijfeld noo-
dig zijn voor het economische leven van
Duitschland. Of bovendien nog het opne
men van buitenlandsph geld verantwoord
is, hangt hiervan af hoeveel gerechtvaar
digd vertrouwen men in de toekomstige
ontwikkeling van Duitschland mag stellen.
Waar hot Duitschc volk na den oorlog zoo
veel heeft verricht voor het werk van den
wederopbouw, is niet in te zien. dat deze
kracht zich ook in de toekomst niet zal
laten gelden. Vorder verklaarde dr Luther
nog, dat dn stabilisatie van het Duitsche
geldwezen tegen ieder gevaar verzekerd ts
door de gewaarborgde onafhankelijkheid
van dc rijksbank.
DE RAMP IN ZUID-FRANRIJK.
Telkens nieuwe slachtoffers.
Parijs, 10 Maart In een lang onderhoud
heeft Tardieu hedenochtend met don minis
ter van financiën, dien van openbare wer
ken en den onderstaatssecretaris van het
minister-presidentschap, de groote lijnen
vastgesteld van het ontwerp, dat bij de Ka
mer zal worden ingediend om hulp te ver-
leenen aan de slachtoffers der overstroo
ming.
Montauban, 10 Maart. Dc opruimings
werkzaamheden worden voortgezet. Mon
heeft het lijk gevonden van ccn 19e slacht
offer.
Moissac, 10 Maart. Elf nieuwe slacht
offers zijn onder het puin vandaan gehaald,
waardoor de doodenlijst tot 113 gestegen
is Het aantal slachtoffers voor Tarn cn Ga
ronne bedraagt thans 18G
Negen millloen voor de
stcunactie.
Parijs, 11 Maart. De geldinzamelingen
voor de slachtoffers der overstrooming zou
den tot dusver bijna negen milliocn francs
hebben opgebracht
Er is een bizonder „bureau voor den
wederopbouw' opgericht, waarin het mi
nisterie \an buitenlandsche zaken, van open
bare werken, landbouw en gczonlheid zijn
vertegenwoordigd.
DE REGEERINGSCRISIS IN IRAK.
Waarom het kabinet aftrad.
Zooals reeds gemeld werd, is de regee
ring van Irak afgetreden. De minister-pre
sident verklaarde, dat het kabinet van het
tooneel verdwijnt, omdat het niet is ge
hikt het regeeringsprogramma, dat de in
November j.l. overledene minister-presi
dent had opgesteld, uit te voeren. In poli
tieke kringen te Bagdad verluidt echter,
dal het kabinet is afgetreden wegens mee-
ningsverschillen met den Engelschen hoo-
gen commissaris De regeering zou n.l. een
aantal Engelsche politie officieren en be
stuursambtenaren willen ontslaan, wat niet
de goedkeuring van den Engelschen com
missaris kon wegdragen. Verder verluidt,
lat de regeering ook is afgetreden, omdat
de regeeringspartij het niét goedkeurde, dat
een lid der oppositie als minister van fi
nanciën deel uitmaakte van het kabinet.
m
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
767.5 te La Coruna.
Laagste barometerstand:
712.2 tc Róst.
Verwachting.
Zwakke veranderlijke wind,
r.cvclig of zwaar tot half be-
.vo'kt, kans op buien met ha-
*el of natte sneeuw, weinig
iorandering in temperatuur.
LANGESTRAAT 43-51 - TEL 190
VOOR IEDER FIGUUR
VOOR IEDER GEVAL
VAKKUNDIGE BEDIENING
Kaapstad, 8 Maart. In het noorden
van Natal heeft het gisterennacht zoo ge
weldig geregend, dat de Kleine en Groote
Rosjesmonrivier buiten haar oevers zijn ge
treden, waardoor de districten Estcourt en-
Wccncn zijn overstroomd Totdusver wordt
gewag gemaakt van 15 slachtoffers, 'naar
het totale aantal is nog niet bekend.
Te Wcencn verdronken vier Europeanen
on men vreest, dat cr langs de rivieroevers
bij Estcourt, waar ccn zware, dertien meter
hoogc brug is weggeslagen, veel mcnschen-
levcns zijn verloren gegaan. De spoorweg
verbindingen tusschen Natal cn Transvaal
zijn volkomen verbroken.
GEWELDIGE BRAND BIJ SELDTE Co.
Maagdenburg, 8 Maart (V D.j Heden
middag zijn de magazijnen van de wijnfir
ma Soidlc Co A.G. docr een geweldiger,
brand vrijwel geheel in dc asch gelegd. De
aangrichto schade, die \rij aanzienlijk is,
wordt door verzekering gedekt.
BRUTALE OVERVAL OP EEN JUWE
LIERSWINKEL
Hamburg, S Maart (V.D.) Hedenavond
drong een onbekende man een juweliers
zaak in de Grosse Theaterstrasse alhier bin
nen cn bedreigde den winkelier met een
mauser-pistool. Deze vatte de zaak aanvan
kelijk op als een misplaatste grap, doch
plotseling losle de indringer een schot, dat
den juwelier in het hoofd trof. Hoewel hij
ernstig gewond was, zette hij den onver
laat op straat na. Dezo loste een tweede
schot, waardoor hij echter zelf zwaar ge
kwetst werd. De juwelier kwam te vallen
en moest naar het ziekenhuis werden over
gebracht. Hij is cchtcr tijdens het transport
overleden. Dc dader van den aanslag is in
het ziekenhuis aan de gevolgen van zijn
schot bezweken.
TREINONTSPORING IN GRIEKENLAND.
Vijf zwaargewonden.
Athene, 9 Maart. In Griekenland is dc
Orient-Express ontspoord. Dc locomotief, de
kolenwagen en een wagon werden omver
geworpen. Vijf passagiers wérden ernstig
gewond en twee hunner vcrkceren in
levensgevaar.
DE WRAAK VAN EEN BEDELAAR.
Het Boheemscho brandstich-
tingsmystorie opgelost.
Praag, 10 Maart. (II. N.) In den Iaat
sien tijd deden zich in Noord-Bohcmen tal
rijke gevallen van brandstichting voor, zoo
dat een paniekstemming zich van dc land
bevolking meester had gemaakt.
Bij de Reichenberger politie heeft zich
Ihane een landlooper aangemeld, die zich
zelf beschuldigt erschillende branden tc
hebben gesticht, omdat hij met zijn bedelen
niets ont\ing.
Het is de 35-jarige ITeinricb Roth, uit
Krombach, die reeds herhaalde malen ge
straft is en eerst onlangs uit de gevangenis
was ontslagen.
Volgens zijn verklaring heeft hij brand
gesticht te Reichstadt, Brenn en in nog twee
andere plaatsen.