Af IERSFÖORTSCH DAGBLAD
DE EEMLANDEU
BUITENLAMP
Vrijdag 14 Maart 1930
28e Jaargang No 217
Buitenlandse!; Overzicht
DE Y0UNGWETTEN IN
VEILIGE HAVEN
.Verdwijnt Schatzel
van 't tooneel?
DE OVERSTROOMINGEN
IN ZUiD-FRANKRIJK
Aan ontbossching te
wijten?
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verhuringvan Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons
Handeiscredieten
tncasseeringen
Spaar-depusito's rente 3'^%
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER
Gouden houw- en veriovingsringsn,
Vlootconferentie in een
kritiek stadium
Men heeft vrijwel alle
hoop laten varen
GANDHI DAAGT DE
REGEERING UIT
Verzet van de zijde der
Mohammedanen
Fa. L. Luycx en Zn.
CORSETTEN
BLOEDIGE BOTSINGEN
TE BROüKLIJN
Vijftal personen
gedood
BARTEL VALT UIT
Het parlement fel
gegispt
tóONNtMENTSPRIJS 5 ~"°d" vo°' mo pf 0.75. po
1 1 a-eek (met gratis verzekering tegtn ongelukken» f 0.I71/*
Bmoeaieod franco per post per 3 ciaadcn 1.- Afzonderlijke «ommen 10,05.
POSTREKFNING 47910 TELEFOON INTERG 313
UITGAVE: VALKHOFF CS
PRIJS DER ADVERTENTIEN T 77
elke regel meer f0.29 Liefdadlgheids-advertefltltn voord»
helft vm» Jeo pnti - Kleio. Mverleent» .KE1T1ES bil voo.uubtf.llng 1—5 repelt
50 cml elke regel neet 10 tent. dneroeêl pU.ut» I I.- Been|>oummer "Ir» I 0.05
De wotten van Young in veilige
haven, Door den rijksdag
met een voldocndo meerderheid
aanvaard.
Nadat rijkskanselier Hermann Müller
TVoenslag nog eens heeft uiteengezet, dnt de
voordeelcn, die vast zitten aan de aanvaar
ding \an het plan-Young, do nadoelen, die
eveneens aan de nieuwe regeling der scha
devergoeding kleven, verre overtreffen,
heeft do derde en beslissende lezing van de
wetsontwerpen betreffende het plan Young
plaals gehad. Zij werden rnet een kleine
tachtig stammen meerderheid aangenomen,
zoodat zij nu vci'ig onder dak zijn.
Het heeft de aandacht getrokken, dal bij
de stemming over de verschillende ontwer
pen niet alleen do oppositie zich daartegen
kantte, maar dat ook de vertegenwooidi
gers der Beiersche Volkspartij, ofschoon zij
door een minister, dien van posterijen
Schatzel in de regeerjng. zijn, vertegen
woordigd, zich óf aan do zijde der tegen
stemmers schaarden of wel blanco stemden.
Dit was een voor de regeering zeer onvrien
del ij Re daad en de houding der genoemde
partij had zelfs zeer onaangenanne gevol
gen kunnen hebben, wanneer de omstandig
heden voor de regeering iets ongunstiger
waren geweest, b.v. door noodgedrongen af
wezigheid van enkele harer aanhangers. Im.
iners. toen do liquidatie-overecnkoriist met
Polen in stemming werd gebracht, had de
afwijzende houding der Beiersche Volkspar
tij tongevolge, dal het ontwerp slechts een
meerderheid haalde \an nog niet eens twin
tig stemmen. Het feil, dat de Beiersche
Volkspartij voor het overgroote deel zich
van stemming onthield, toen de communis
tische motie aan do orde werd gesteld,
waarin wantrouwen jegens de regcenng lot
uiting werd gebracht, wettigt de gmolg
trekking, dat de Beiersche Volkspartij zich
niet langer beschouwt als coalitie partij. De
houding der paitij heeft op dr. Schatzel
zoo'n indruk gemaakt, dat deze overweegt
zijn portefuillc ter beschikking te stallen en
ook dr. Leicht, do fractievoorzitter, heeft
reeds met aftreden gedreigd. Men dient
nu af te wachten, of het uittreden der Beier
sche Volkspartij uit de coalitie ook nog ver
dere gevolgen zal hebben, wat de onder
bandelingon betreft inzake het financiecle
saneeringsplan.
In elk geval wordt in uitgebreide kringen
aangenomen, dat do tegenwoordige coali
tieregeerjng, die door liet "heengaan dei
koppige Beieren bovendien begonnen is af
te brokkelen, geen lang leven meer zal zijn
beschoren en dat zij misschien het veld bin
nen afzienbaren tijd zal ruimen. Haar voor
naamste taak heeft zij echter tot een goed
einde gebracht, zij heeft weten gedaan te
krijgen, dat het nieuwe schadevergoedings-
plan do parlementaire goedkeuring heeft
verkregen. Nog enkele handelingen moeten
worden verricht om de Youngwetlen voor
goed te bekrachtigen Hindenburg, de rijks
president, dient ze tc onderteekenen. terwijl
de rijkskanselier, Hermann Müller, voor het
contrasigneeren dient to zorgen.
De oppositiepartijen hebben nog een wan
hopige poging gedaan om dc afkondiging
der door haar zoo zeer gehate wetten op te
schorten, maar veel plezier hebben ze hier
van niet beleefd. De grondwet schrijft wel
voor, dat de afkondiging cener wet een
tweetal maanden dient te worden uitgesteld,
wanneer een derde deel der afgevaardigden
zich ten gunste daarvan uitspreekten dit
geschiedde Woensdag inderdaad doch
daar stond tegenover, dat eveneens het voor
stel der regcerlngsparlijen, hetwelk de wet-
ten-Young urgent verklaarde, werd aan
vaard. Het gevolg van een dergelijke drin
gend verklaring is, dat, wanneer ook de
rijksraad van hetzelfde gevoelen is. de rijks-
president geen rekening behooft tc houden
met het besluit tot uitstel en de wetten kan
afkondigen. De opzet van de tegenstanders
der rcgecring is dus onmiddellijk verijdeld
Von Hindenburg heeft zijn
handteekening gezet
B e r 1 lj n, 13 Maart. (V.. D.) Ook na de
goedkeuring van het Young-plan blijft de
blnnenlandcsho politieke toestand in
Duitschland nog zeer verward. Het gevaar
van een rcgeeringscrisi» is nog geenszins
van de baan. Integendeel is do toestand noq
verscherpt door de houding, die de Beier
sche Volkspartij in tegenstelling tot de par
tijen van de coalitie van Weimar gisteren
aannam. Men heeft nu nog het financieel»?
program af te doen, dat eigenlijk door geen
enkele partij geheel of \an ganschcr harte
gesteund wordt Het is daarom dan ook nop
onzeker, wat het resultaat zal zijn van de
bespreking, die hedenmiddag plaats vindt
tusschen vertegenwoordigers van de par
tijen van de coalitie van Welraar en van de
Beiersche Volkspartij. In ieder geval moet
rekening gehouden worden mot de mogelijk
heid, dat de Beiersche Volkspartij reeds
thans aanleiding vindt om zich uit de regee-
ringscoalitie terug te trekken, In welk geva!
de rljkspostminister Schatzel uit de regee
ring zou treden
Do Indruk in Polen.
Warschau, 13 Maart (VD.) De offi
cieuze Gazeta Polska schrijft over de rati
ficatie van het Young-plan door den Duit-
schen rijksdag, dat de tegenstand der Duit
sche nationalisten een goed tegenwicht
heeft gevonden in de hooding van president
von Hindenburg. De regeering Müller heeft
den moeilijken slag gewonnen De ratlfica
tie van de o\erecnkom;t betreffende Polon
is des te meer toe te juichen, omdat zij voor
af gaat aan het afsluiten %an het Duitsch
Poólsche handelsverdrag
De Express Poranny publiceert een kort
onderhoud van ztjn Berlijnschcn correspon
dent met den Diiitschcn minister van bui
tcnlmdsche zaken dr. Curtius. Deze ver
klaarde. dat de regeering den parlementai
ren strijd gewonnen heeft on dat men thans
in een nieuwe periode van arbeid voor den
vrede van F.urnpn i9 gekomen. Het handels
verdrag met Polen is gereed. De Duitsrhe
gezant te Warschau, Bauscher, zal dezer
dagen zijn werk door de inderteekenlng be
kroond zien. Wat betreft de verandering van
het Duitsche gezantschap te Warschau in
een ambassade, de Duitsche rijksbegrootine
voor 1930 voorziet nog niet in de daartoe
benondigde post. Dat beteekont echter niet
dnt ten aanzien van deze kwestie reeds een
negatieve beslissing is gevallen. Bovonlier.
meet een dergelijke overgang vangezant
schap naar- ambassade xvederkeerig zijn.
Berlijn, 13 Maart De rijksraad heeft
heden alle met het pion Young in verband
staande wetten met 42 logen vijf stemmen,
bij 6tem-onthoüding door Beieren, Saksen en
Mecklenburg-Schwerin, aangenomen.
B e r 1 ij d, 13 Maart. (V. D.) Vernomen
wordt, dat rljkspresiden; von Hindenburg
hedenmorgen de wetsontwerpen die In ver
band staan met bet Youngplan, heeft onder
teekond, met uitzondering van hoofdstuk X,
dat de overeonkomst met Polen behandelt
Dit heeft echter slechts louler formeele be-
teekenis, aangezien de overeenkomst vol
gens de grondwet nog een formeel onder
zoek dient te ondergaan. Tegelijk met de on
derteekening der gisteren door den rijksdag
tancenomen wetten heeft president von Hin
denburg een manifest uitgevaardigd,
B a y o n n e, 12 Maart, Ten gevolgo van
slagregens is de beek Salice, die door dc
stad Salies de Béam stroomt, plotseling
sterk gezwollen en heeft drie-kwart van do
6tad onder water gezet. In de laaggelegen
wijken staat hot water 1-4 M. hoog. Het ver
keer tusschen de hoog- en de laaggelegen
stadswijken is verbroken. Dc schade is zeer
belangrijk en de burgemeester heeft maat
regelen getroffen voor de ontruiming tn do
voorziening mot levensmidclcn van dc be
woners.
De overstroomingen in het Zuiden wor
den ten declc aan de sterke ontbossching
geweten. Dc radicale senator Martin heeft
nu een interpollatio ingediend, waarin den
minister van landbouw naar zijn boschpo-
litiek gevraagd wordt en naar de mi-ldelen
om verdere ontbossching te bestrijden.
Te Moissac storten, na het wegvloeien
van het water, nog steeds hulzen in.
Parijs, 13 Maart (H.N.) In het Zuiden
van Frankrijk nemen de overstroomingi n
weer grooteren omvang aan. Ditmaal
wordt ook het gebied van de Pyreneeën ge
troffen. In verschoidcno plaatsen staat het
water in de stralen 4 M. hoog. Ook te Tou-
Icuse zijn de straten weer onder geloopon.
Te Parijs hebben een groot aantal buiton-
landsche diplomaten een hulp comité voor
de slachtoffers van den watersnood ge
vormd. De collecten hebben tot gisteren
een bedrag van ruim 30 millloen francs
opgeleverd.
P a u, 12 Maart. Door de felle regen* zijn
verscheidene rivieren buiten haar oevers
getreden cn is het district Pau onder wa
ter gezet: onder do bevolking heerscht
groote onrust. Men vreest, dat het trein
verkeer geheel stopgezet zal moeten wor
den.
Uit Bayonne en Tarbca komen eveneons
vorontrustendo berichten. In de omgeving
van Tarbes staan reeds alle straten cn we
gen blank. In Juran^on bij Pau werd een
hui6 reeds geheel onder water gezet In
de benedenstad van Bayonne staat het
water 1J»0 Meter hoog en moest het ver
keer worden gestaakt.
voor Amersfoort co Omstreken
LangegrachM - Telefoon 304-697
AMERSFOORT
Directie: A. H. lYlARTEXS.
TEL. 852 - LANGESTRAAT 43
moderne modellen.
Een spoedig einde van de
lijdensgeschiedenis?
HANDHAVING VAN HET STAHLHELM-
VERBOD.
Berlijn, 12 Maart (V. D) In den Pruis!-
schon landdag is heden gestemd over hel
Duitsch-nationale voorstel tot opheffing van
het Stahlhelm-verbod. Dit vporstel 'werd
verworpen.
Londen, 12 Maan. Briond heeft he
denavond slechts de Fransche journalisten
ontvangen. Men heeft den stclligen indruk,
dat dé dag van heden" oun der meest kritie
ke, rïiisschicn de beslissende dag geweest
is. Briand verklaarde aan de journalisten
„Mijn rol is uitgespeeld. Morgen zal de
kwestie verder door do delegatie behan
deld worden." Briand scheen terneerge
drukt en in Fransche kringen is de stem
ming somber Men verwacht alleen een ver
drag der vijf mogendheden, dat een zekere
mate van ontwapening verzekert, in den
vorm van cèn stopzetting van den bouw
van nieuwe kruisers on waarin een aan
zienlijke hoeveelheid voorbereidend werk, is
upgenomen, dat den bodem zal voorberei
den voor de volgende conferentie.
Londen, 12 Maart. Minister Briand
beeft feitelUk vanavond toegegeven. dat
men de gedachte aan een politiek verdrag
hoeft laten varen. De mogelijkheid eener
aanzienlijke vermindering van do Fransche
lonnagocijfers is zoodoendo verdwenen.
Men zou aan de Italianen gevraagd hebbon
hun tonnagecijfers in te dienen. De Fran-
vchen meenen, dat er niets gedaan kan
worden, zoolang men do Italiaansche cijfers
niet kent. De Brit6che woordvoerder was
van oordeel, dat de conferentie nog een
maand zou duren. Briand dacht veertien
dagen.
Uit Londen wordt d.d. 12 Maart aan dc
N. R. C. gemeld:
Do vlootconferentie bevindt zich nu in
een zeer kritiek stadium. Do verklaring, die
Stimson gisteren heeft afgelegd, heeft aan
do hoop, door een politieke regeling nog
iets te bereiken, den bodem ingeslagen
Daar de politieke kwesties hun als onder
werp ontvallen waren, moesten de leiders
der delegaties in hun besprekingen van
daag wol de kwestie van het tonnagccljfcr
zelf onder de oogen zien. Daar zaten zij
midden in de groote moeilijkheid, die men
eonigc dagen lang door middel van nog
moeilijker kwesties ontweken had. Men is
nu gedwongen het hoofdprobleem, waar
mede alles staat of valt, het Engelsch-Fran-
scho geschil over de grootto der vloot, in
behandeling te nemen. Gisteravond heeft
men daarover uren beraadslaagd en van
daag is men er mede doorgegaan, natuurlijk
zonder iets te bereiken.
Intusschen zetten ook de deskundigen
nog steeds ijverig hun detailwerk voort.
Blijkbaar hoopt men, nis het groote deel
niet bereikt kan worden, daarin nog stof te
vinden voor regelingen van minder belang,
die het fiasco wat kunnen bemantelen.
Nu is alle optimisme uit de omgeving der
conferentie verdwenen. Vandaag ontrooet-
to'men overal dc opvatting, dat men ver
der werkt aan een hopelooze taak en dat
het 't b9Ste ware, als er spoedig een eind
kwam aan de lijdensgeschiedenis^ Van
avond hoorde ik opracrkOD: „Wie zal den
moed hebben, de conferentie den genade
stoot te geven? HU zou een weldoener zijn!"
Het leek wel, dat Briand daartoe bereid
was. Het heette, dat hij een openbare zit
ting wilde aanvragen, omdat men tegen
over de wereld zou kunnen zeggen, wat men
op het hart had. Met een dergolljko verga
dcring is ook de vlootconferentie van Ge-
nève in 1927 geëindigd.
In journalistieke kringon hoerschte yan-
daag bizondere belangstelling, omdat Bri
and alvast een verklaring had laten aan
kondigen, die hij vanavond te halfzoven
aan do journalisten zou geven. Men ver
vrachtte zeer hartige en wellicht zelfs sen-
sntioneele mededeolingcn.
Heel teekenend was, dat In de Engelsche
persconferentie, die te half zes plaatn vond,
kon worden medegedeeld, dat Briand de
journalisten niet zou ontvangen. Dit bleek
inderdaad juist. Ook van een openbare ver
gadering hoorde men in het Fransche kamp
niet meer sproken. Blijkbaar waren de an
deren er in geslaagd Briand voorloopig van
zijn revolutionaire plannen te doen afzien.
Verwacht men nog iets van do besprekin
gen, of wcnscht men een stiller einde?
De Engelsche pers pessimistisch.
Londen, 13 Maart (V D.) De Engelsche
ochtendbladen ge\cn al zeer pessimistische
beschouwingen over «Je vooruitzichten der
vlootconferentie en geven te kennen, dat de
tegenwoordige toestand reeds zeer dicht bij
eon mislukking komt. Deze opvatting berust
gedeeltelijk op Briniid's gisteren gedane
mededeeling, dat zijn vandaag nangekondig
de verklaring, waarin het Fransche stand
punt tot in details wordt gemotiveerd,
waarschijnlijk zijn laatste werk op deze
conferentie zal zijn
Dc Times en ook nog eenJge andpre bla
den werpen de schuld voor de mislukking
geheel op het feit, dat de technische kwesties
zeer uitvoerig en de politieke voorwaarden
zoo goed als niet zijn voorbereid. De diplo
matieke medewerker van de Daily Tele
graph constateert, dal het onderzoek an het
Fransche memorandum, waarin de Fran
sche behoeften zijn neergelegd, tot verras
singen zal leiden, daar aan de voor 31 De
ccmber 1933 geschatte tonnage der Fransche
vloot van 724 479 ton ongeveer 120.000 ton
ontbreken en de Fransche vloot, dank zij
een handig ingekleed systeem van bereke
ning, op dat tijdstip in werkelijkheid een
tonnage zal hebben van 810000 ton.
INCIDENT AAN DE UNIVERSITEIT
TE GRAZ.
Wee nen. 13 Maart (H. N.) Te Graz
heeft zich vandaag een incident voorgedaan
bij het afnemen van de examens aan de
Universiteit De filosofische faculteit had
voor het afnemen van het examen in de fi
losofie professor Dr. Ude aangewezen. De
bisschop van Gra Dr. Pawllkowski ver
bood daarop den theologen om voor dit
examen op te komqji. De theologen gaven
hieraan natuurlijk gevolg, zoodot het exa
men niet afgenomen kon worden.
Ahmedabad, 12 Maart Do 6toet van
Gandhi was aanzienlijk geslonken tegen
den tUd, dat hij buitsn Ahmedabad was.
De meeste menschen waren toen naar huis
teruggekeerd.
To Aslali, de eorslo plaals, waar halt
werd gehouden, ontvingen ongevear hon
derd dorpelingen Gandhi cn dc zijnen met
vlaggen en guirlandes en muziek. Ver
scheiden filmmaatschappijen, waaronder
een Duiteche, trekken mee om films te ma
ken.
Te Aslali het woord voer and tartte Gan
dhi de regeering hem gevangen te nemen
HU zeide te hopen, dat hy het seminarie
voor goed had vorlaten; het was mogelijk,
zoo zeide hU tot zijn toehoorders, dat hij
voor het laatst tot hen sprak
Nieuw Delhi, 12 Maart De eerste
dag van Gandhi's burgerlijke ongehoor
zaamheid is gekenmerkt door.ordelüke be
toogingon op beperkte schaal. To Lahore,
Amritsar en Rawalpindi ging het zaken
leven gewoon zün gang.
In do wetgevende vergadering werd on
voorwaardelijk oppositie tegen Gandhi aan
gekondigd door de vertegenwoordigers der
Muzelmannen, die do regeering steunden
bij de verwerping van de motie van afkeu
ring wegens do aanhouding van Patel. Dit
is van belang, gezien het fait, dat de Mu
zelmannen een derde deel van de Indische
bevolking uitmaken.
Londen, 13 Maart. (H. N.) In de
buurt van Bombay is het tot oen botsing
gekomen tusschen stakend personeel tn de
politie. Ongeveer 200 man van het sponr
wogpersoneel hadden het lijdelijk verzet,
waartoe Gandhi in zijn oproep heeft aan
gespoord, zoo toegepast, dat zij op lo rails
gingen liggen. Toen de politie ingreep,
kwam het tot een botsing, waarbij 2 igen
ten en 50 man van het spoorwegpersoneel
gewond werden Twee raddraaiers zUn in
hechtenis genomen Volgens een berient uit
Lahore moet daar een wijd vertakte tarnen
zwering zijn ontdpkt. waarvan het loei was
ie F.ngolsche heerschappij in Britsen Indie
met geweld ten val te brengen. G'nandi heeft
vandaag zijn propngandamarsch met zijn
aanhangers voortgezet Volgens berichten
uit Hemebad schijnt de belangstelling voor
Ghandl er niet bepaald grooter op te wor
den. Geen der bewoners van Aslai, lie hem
gisteravond feestelijk hebben ingehaald,
heeft hem bij zUa vertrek geëscorteerd.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
770-5 te Isafjord.
Laagste barometerstand:
741.0 te Vlbsingen.
Verwachting:
Matige tot zwakke Z. W.
tot Z. O. of O. wind, half tot
zwaar bewolkt of betrokken,
aanvankelend opklarend, nog
kans op sneeuw of natte
sneeuw, weinig verandering
in temperatuur.
LANGESTRAAT 49-51 - TEL 199
De Nieuwe Modellen
MODE 1930
Groote verscheidenheid.
GEzN CE/SIS IN
ENGELAND
De Liberalen niet
tegen de re-
geermj
Londen, 13 Maart. (II. NNaar het
schijnt, zal het voorloopig tot geen regce-
rlngscrisis komen In de zitting van het
Lagerhuis van heden verklaarde eon der
liberale afgevaardigden, dat do liberaio
partij niet voor de conservatievo motie van
wantrouwen zal stemmen, aangezien deze
motie op overwegingen van tariefpolitiek
berust. Voor de conservatieven lichtte Bald
win de motie toe. Hij verklaarde iat door
de weigering van de regeering, om 'nlich-
tingen to verschaffen over haar toekom
stige tariofpolitiek, de toestand van handel
en industrie in F.ngeland nog slechter is
geworden. Voorts wees hU op de toeneming
van het aantal werkloozen
N o w York, 13 Maart. In den afgeloo-
pen nacht zijn in de Itahaanscho wijk van'
Brooklyn bij twee afzonderlijke schiet
partijen vijf personen gedood. Een man
srhoot zijn vrouw, schoonmoeder en zwa
ger dood: hij zeido de ruzie met zijn vrouw
beu to zijn.
Op honderd meter afstand van de plaats
dezer misdaad vond de politie de lyken
van twee mannen. Verklaard wordt, dat
zij zijn doodgeschoten in een twist met
hun kameraden over de verdeeling van
een bedrag, dat zij ontvangen hadden voor
het binnensmokkelen van Italianen in do
Verecnigdo Staten.
Warschau, 12 Maart De Poolscho
premier Bartel heeft heden in den senaat
een rede gehouden, waarin hl; felle cri-
tiek oef inde op het Pool6cbe parlementa
risme. HU zeide. dat zich aan het
van de parlementaire groepen dikwUlö per
sonen bevinden, dia volkomen onbekwaam
ztjn en op sommig gebied niet alleen geen
ervaring hebben, maar zelf6 bUna anal-
phabefan genoemd kunnen worden. Voorts
verklaarde de premier, dat hij een onvoor
waardelijk tegenstander i6 van het ver
langen van liet parlement indirect door
het kabinet te regeeren. Ten slotto sprak
hij de hoop uit, dat Polen niet meer tot
het verouderde parlementarisme zal terug-
keeren. - - -'
