DE EEMLANDEQ
BUITENLAND
PRIMO DE RIVERA'S DOOD
postrekening «mo
telefoon INI PRC »IJ
UITGAVE: VALKHOFF A C®
PfiUS PER ADVEflTEMTIEII
I regel» l IX» nbtfnpnara
*1 mtw IA» LMMadialNtdi'Xlv
_«meS- W werulrtm.
Dinsdag 18 Maait 1930
28e laaigang Ko
Baitenlandsch Overzicht
Primo dg Rirtra'i dood. Eta
korte nabeschouwing.
In ons vorig avondblad, dol don plotse-
lingcu dood van don geweten Spaanschcn
dioiatnr meldde, hebben wij uitvoerig stil
gestaan bij Primo do Ritera's politiek
Algemeen Is men ton oordeel, dat de on
verwachte dood van Primo do Rivera, die
lestig jat
e dager,
aftreden voorafgingen
opwin
BOVC
die II.
'li (Ie diclnluur
onmiddellijk w
zijn
rkolUk h
heeft hlJgcdraRcn tol h<
dloOpcn van zijn lichaam
Toon Primo de Rivera voorllon dogen n
den val tljn vaderland verliet, knn nu
r ullljd dam
do l-ranscho d
r tamelijk optimistisch! Men
wunrarhijiilljk rekening k
een vorniindering der Krn
scheld h
hij e
nin.l von
bHk li
machtige wljte een circulaire te richt
de leiders der weermacht die er zich over
"moesten uitspreken, of Primo do Rivera nl
dan- niet als dictator gehandhaafd diende
te worden
Oridertusschen dacht niemand, dol hij
zijn mi voor Spnnjo voor goed had uitge
speeld. Primo zelt had
hij e
partij t
«HJ v
r Parijs vertrokken
vorhanl te komen Naar verluidt, moei hij
een poging gedaan hebben om van duai uit
weer Invloed Ie krijgen op de Staatkundige
ontwikkeling in Spanje Tevens werd ge
xogd, dal hij In die dagen nnn de grens Is
geweest, in Pcrpigrinn. «de -1)1.1" hooidslod
van Calalonfe.' Te Madrid voelde rnen zich
in elk geval niet heelmunl gerust, "f hier
aanleiding voor was. is ren andere vraag
want, wanneer er zoo af en Ine weer nvci
een nieuwe
sproken, denk
In de Isalslo
Hoe het ook tij. een dag of Hen gelid'
ts de generaal ernstig ziek geworden. Het
lng in zUn voqrncincn Parijs te vorlnb
genezlDg van xfjn aulkerzlekle In een
Toen bij
|r l- .shfcf -
Mi tMr Frankfort
I liett ptoUeitng o
.Misschien heeft
gi meent),'merkt een blad als'de Kölnische
maal In i
gtijk geluk
tl Juist de Inalsie drfgc-n
wird de g»gtgtttt Tin-Ier zijn l.'g'
gre
MISLUKKING VERMEDEN
Frankrijk rn Engeland komen
elkander tegemoet
Italië handhaaft nog zijn
pariteitseisch
i, 1? Maart, (V,D.) Do It
delegatie op Chequen
Frankrijk «tl Rnliti
1 bij c
Chequer* eveneens aangeroerd, zulks n
op de komende besprekingen
Rcnève. Men hoopt, dat hier een «peel,
tugechen Frankrijk
Groot Hriin
De li
i Halle
n rijn r
schap I» WpjJM- Wal de
liek der
der dictatuur, die van 1OT» toi brgm
duurde, op'de-meest nnlslellnnde wijze
den dng>Keg) onbékwaam financieel lx
een greiuenlonzo prcsiige-imliliek
denke slechts aan ilv grootschcepsch»
toonstellingen ta Barcelona en Sevil
heatl de aehuldcnlnst var, liei lend op
ke wijze doen teoenemcii. Nal
iben de graofe uitgaven voor i
gemeens inndern.sccr.ng van hel Inn.
baar goeden invloed gebrul. Maar lem
van deze ontwikkeling I» de dlclnli
regeering afgelrcdun; zij h, omdat d-
werking van deze
zichtbaar Is, niet li
gen. Men rienktêw op 'l oogenblik In Span
Je hiel nnn wefk een buKmigewouen orbdé
de regcfringr van PHino de Rivera in de
cerate Jhrcft heeft verricht Het Is ia de (rn
giek vall ilez* dlclaluur Spanje van den
ondergang ge hebben gered en bijna weer
naar den 'ondergang Ie hebben gevoerd.
Dit kwartvtpmdal de dirlatuu' de politieke
kopstukkOh ontbraken en zU ndcli de gave.
noch den wil l>---;.i politieke k"|'-mkk.-n
uil het andere kamp nnn zich ie vei binden
De gesatdrift over de zege. die in Marokko
wettllMvoebien.tis ook reeds sinds lang gc-
bluacbL Thans drukken de gcl<
De tiallaanacli.
de lantste besprekingen aangeboden
w jaar geen jtjag-
gaan. Voor Ilallfi Is I
Frankrijk erkend lo krijgen.'
geschied. Te I.onden
dergelijke bepaling
e.lic.-pskl.iwcn herrl
islukking der ronferen
Dit
De ddódrlircfl er nu voor gezi
overwinnnaf van Aihucemna ni
geklaagde naar Madrid heeft b
rup ie keeren. Men zal nu moei
ten. hoe zijn regcoringslljd walkte. De po
litieke chaos dezer maanden is slechts een
tegken van den overgang cn staat geen
oordeel
Ze» jaren van rusllg-opbouwenden arbeid
r. de O
e Mb-
diid zal niets anders kunnen doen ilan
voort te gaan met hetgeen in bei Iaat-
Vijftal Jaren werd begonnen. Over i nlj
meen «laat men de plank vermoedelijk n
al (e ver mis. wanneer men opmerkt, dat
de dictatuur een tijdlang heil2nnm
maar niet de volstrekt noodzakelijke oplos
sing was Maar alleen reeds, doordni Primo
de Rivera vla zijn slnnlsgreep zijn lai
ni">tcn op do nadeelen van eon verl
georulkl parlementarisme opmerkzaam
beeft gemankt, heeft hij een belangrijken
plicht vervuld
EEN GEFORTUNEERD
COMMUNIST
Arrestatie Ie Brussel
7 Mnnrl. (V. I).) Heden
en zekere Zyniiil Pyrin-
:t kasteel „l.lkebecke"
i loobohoorendo kasteel v
A. v. d. WEG, Langestr. 23 Tel. 217
SPONSEN - ZEEMEN - BORSTELWERK
EOENWAS- VLOERWAS - VERFWAREN
i hel bewustzijn. Het
i. Politie en brandweer, dio lor
ren gealarmeerd, namen de noo-
itreeelen: do zaal werd ontruimd
s worden gobrneh
iluellge gevolgen zal ii
DE ERNST VAN DE
PAPEGAAIENZIEKTE
Opnieuw enkele
slachtoffers
gentljnscher
ling door n
i. In F.ilgelnn.l
i die beametll
lie gonreaheei
OVERSTROOMINGEN
IN SPANJE
Honderden huizen
ingestort
Madrid, IS Maori* llcovo
n verschillende provinciën nc
■arende afmetingen nnn. Te
rrngossa, 10 ManrL Do wns van
bro neemt een bullongewonen omvang
De bewoners van do vooreind Arreba'.
in bun woningen reeds mocton ent--
•n. Vijfhonderd hulzen zijn ingestort,
1500 families zijn dakloos.
DE BOODSCHAP VAN HINDENBUHO.
lincr
Tageb
to plakken.
I (1 Maart. Volgens h
li-umalraclle vnn don rijksdag besloten be
gin der volgende week, misschien roods
Maandag, con Inillnllaf-vonrelel In lo die-
ncn van slechts één j.nragranf, om do
boodschap van don rUksprcaldcnt van 13
Maart over tie llnagscho besluiten In alle
gemeenten des rijk» te doen nanplikkon.
Kr wordt nog gepoogd ook do Duiteche
Volkapnrll) zlrh te doen aansluiten, wal
vermoedelijk zal gelukken.
Onlaeteo te Chemnitz.
Fa. L. Luycx en Zn,
LANQESTRAAT 40-61. - TEL 180
Zijden Kousen
mot punthiel,
1.75, f 2.10, f 2.75 en hooger,
MODERNE TINTEN.
GR00TE BEROERING
TE MADRID
De haatcampagne heeft
hem geknauwd
Een verl es voor de
mooaictiie?
stlng vindt morgenochtend plaats,
Md van Prlino do Rivera hoeft ie Ml
irjo reist vanavond naar Parijs. Het
Spaanschcn gezant
werd ingelicht, hoef
bericht persoonlijk e
BESTRIJDING VAN HET PAASCHrEEST.
In sovJol-HusIand.
Berlijn, 17 Maart. <H. N.) Volgons
en bericht uit Moskou heeft do plaatselijke
ifdeellng dor nrbeidersvakveroeniglngcn to
Moskou con campagne geopend om de tic-
van hot Pnaschfcost te bestrijden.
Daartoe is een plan uitgewerkt om van
einde Maart tot midden Mei In allo arbet
lersclubs, fabrieken cn kazernes atheïst:
«•he voordrachten Ie doen houden. Ook
-vor.lt non allo bonden van vnkvereenlgin-
ten aanbevo'en om in dezen tijd sportfees-
en onder alliotetlscho leuzen te doen hou
ten. Vorder I* besloten, prijzen beschikbaar
.icring van het Pesschfecst te bestrijden
>p 19 April zot to Moskou een grooto athe
ïstische holooglng Worden gehouden, welke
set hoogtepunt in de campagne zat vor
Kolendamp de oorzaak,
tone 10 Maart Op een feestavond A
een café te Gross JRotlbeck bij Altona.
waaraan 150 personen deelnamen, werden
bfj b-S daneen'ineons 21 gasten door -^on-
pasMMHcfteld, bennowdheld bij het ndcfii-
hateh en hartkloppingen overvallen;
i baard, dien hl) eenlge
staan, geschoren. Zijn link-
weinig veranderd. Spastische
uitgevaardigd, waarbij don overledene de
hoogslo mllllalro ccrliowijzcn worden loc-
gekend. Du voormalige ministers der dicta
tuur hebben zich heden bijna allen oasr
l'orljs begeven, üc overige willen hm slof
.eIC'c overschot aan de grens opwachten
Primo zal waarschijnlijk worden bijgezet
"ti zijn geboortestad Gerez.
Madrid, 16 Maart. De lijding van Pri-
rr.o de Rivera's dood werd om een uur
middags bekend. De Spaanaehe gezant
1? ParljB bevealigdo tegenover generaal
Merenguer telofonisch het bericht. Genernal
Berenguer wns zeer getroffen. HU welge-'1"
•en'ng over de dictatuur uit te si
Pa rij e. 10'Moort. Do ohef van 't proto-
:ol beeft uit naam van Briand den zoon
•or. Primo de Hlveru zoowel al» den
-jiaanschcn gezant deelneming; betuigd- mcl
..et heengaan van Primo de Rivera. Ver-
ichillende peraooiilljkbeilon' begaven zich
naar'het balei, waar de «»-diclator ver-
loefde. om «en bczook van rouwbeklag af
i leggen.
De geneesheeren hebben vastgesteld, dat
rimo de Rivera Is overleden tengevolge,
an embèlle (aderverstoppIDgf. -
a had II.
zijn v
aldus
irdt d-d. 10 Maart nader nan de Cour.
,-riclit, zeer eenvoudig lo Parijs geleefd.
HIJ bleef zelden laai uit cn hield een
■eng dleel, ook In verband met zijn sul-
rrziektc. Toen hij voor de eerste maal
i hel hotel du Pont Royal arriveerde,
wam hij Ie voel cn droeg zelf zijn hand-
offer, terwijl hl) zich tn hot hololreglsier
et inschrijven als „landeigenaar'. Een
elo maal glog Primo'naar den schot
burg. Donderdag J.I. woonde hl) nog
•oorstelling van Cyrano do Bergornc
i-rwi)l hij gisteren nog bullonshula dim
lotol terug, vergezeld van ilr.Bnndelac,
not hem op zijn kamer oen glas melk
Ironk, voordat dn generaal nuar bed gl
épaanscho gezantschap, maakte vaak r
.oraal wandelingen door de schilder-
wijken van Parijs. De laatste twer
dagen had do toestand vun Primo
Il'-I. gegeven tot eenlge bezorgdheid,
IJ meende, dat hij daarvan
n-rlkniner werd 's middags bezocht
door der. Spaanschcn gezant, den Spaan
schcn consul, mnnrschnlk Pélnln en
tro#n, die allen waren' uitgenoodigd op
rccepilc. tvclko dien middag zou plants
Het bericht vnn don dood van Primo
Rivera werd hedenmiddag to Madrid I
wol is"W-nar, dat hij sedert langen tijd zi
was, doch aan don anderiin kunt bad
zijn groot woorstandvermogen herhaalde
lijk bewazon. Zijn val als dictator, zoo werd
verklaard, trof hem zeer zwaar, vooral door
k- otastanaigheden, wunrondcr deze plaais
bad, HIJ had zolf willen hoengann,
mot do eer, waarop hij meende recht i
ben. Dat do koning zich genoodzaakt zag
hem openlijk heen KJ oturon en dat daarop
ui het gcheole land «en hant-enmpagno
gen hem was begonnon, die hij nlmn
-trmoed bad, heeft Primo zeer geknaui
Nog slccl.t» een paar dagen geleden v
t'aardo zUn zoon Josó Antonio aan Jo
nalisten te Madrid, dat zijn vader in
zes jaren van zijn dictatuur zijn gezoi
beid geheel had verwaarloosd en na z
-al diep ongelukkig was.
Ongetwijfeld zal ll.ano onder grooto krin
gen van do bevolking eon govools-omslag
inzeilen. Verwkcht knn worden,
i'.-crlljdon een eind zal makon an
.ague, welke nog steeds tegen hem cn zijn
.-aoatregclan word gevoerd. Bovendien zal
algemene situatie er door worden op-
■cihelderd, want het Is zeker, dat eenlge
ovloedrijke vrienden van Primo den lant-
«ten lijd sterk hebben Intntrtgeerd voor een
h£ratel der dictatuur onder zijn leiding.
Deza t oweglng Blond onder leiding vair ge
neraal Anldo, den voormallgen -minister
ven blnnenlandsche zaken.
HoegoU baromeUirsUndl
708.7 ts Itafjord.
Laagsto borot
737.Ü to Groningen.
Verwachting:
Matige tot kracWlge tl
lijk alnemona» N. ~w. tol
wind, nfwisoelcnde bewol
king, ragen- Of lingolbulon,
aanvankelijk kotider,
tljda-
liet Young plan tot liovlgo vechtpar-
gekomen tusechen ledon van den
llielm, Natlonaol-eoclallBleo
munlelen. Aebt ooinmunistM en
-uil den Slahlhelm wei
zoodanig verwond, dat zes'
ziekenhuis moeaten worden
waar één bunnor Inlueachei»
oden. De poHllo nam tien personen
hechtenis.
Prllno's bewi
"gonde:
Nadat in September 1928 een nieuwe ml-
(aire samenzwering was ontdekt, braken
I, Februari vnn hel vorlgo Jaar In verschll-
i-n.lo Spannsch" steden revolutionaire be
togingen uit. De leiding van dit nieuwe
'crzcl tegen do dlclaluur was thans in
landen van de oude Spnansche conser-
•atlcvo partij en een der voorn.... male lel-
lers was de bekende Sanchez Guerra. Ook.
dit verzot werd echter neergeslagen. Primo
Rivera dreigde met altreden en begaf
ii naar den koning om nieuwe dlctnio-
lo volmachten. BIJ koninklijk besluit
rd de nrllllorlcscliool te Sogovla^ opgebe-
i' Pi-lrno's aftrodon verkeerdelijk gelan
ceerd was. deed hij eindelijk In het begin
jaar definitief afstand vun zijn nu-
unclie en op 30 Januari kwam i.ct
kabinet onder leiding van den hul-
uigen Spnnnschen mlnlslcr-prcsldcnl Be-
enguer lot stand.
„Een «tsatoman van groot
formaat".
Londen. 17 Maart. (V. D.) De Times
erneeml uit Madrid, dat Prlmo'n dood ook
,p den politicken toestand In Spanje van
livloed zal zijn, aangezien de monarchie
danrdoor beroofd wordt vnn een reserve,
nurop de koning in dn toekomst miaachlun
og wel eens een beroep had gedaan, lu
ien do tegengestelde krachtons de over-
«nd zouden krijgen. Do Times noemt Pri-
.0 de Rivera oen van die staatslieden van
groot formant dio wurken. lol z!) uitgeput
en aftreden, wunneor '/.IJ reeds door
dood zij" goteokond.
deelnemlog.
Bewijzen vi
P ar IJ z, 17 Maart. (V. D.). President Dou-
uiergue, mlnistcrproaldonl Tardleu en de
Fraoscho minister van bultenlandache za
ken, Briand, zonden vertegenwoordigers
om Prlmo'n nabestaanden bun deelnemiüg
ic beluigen.
Ook de neef van den koning van Span
je, de Spannscho minister van buiienland-
3Che zaken, de hertog van Alva, bracht een
bezoek aan bet sterfhuis Twee Spaansche
mnnen on Primo'e zoon cn dochter houdon
-(wisselend de doodonwaohL
idrld, 16 MaarL De minister-prest-
heeft nan de patrlottiache unie toe- 1
stemming gegeven liet sloffelUk overechot 4
met een spcclolen trein naar Spanje te
gen.
Publicatie dor o
New York, 17 Maart. Een Argentijnse*
blad, dat met generaal Primo de Rlverw-
een overeenkomst bad gesloten Inzake bat»,
openbaar maken van dlons memoires, «al
deze nu lerelond beginnen uit l« geven.
";.v
i
- :t r- i, -
