A. v. d. WEG. Langestraat 23 Ttl. ZI7
AMERSTOÖETSCHDAGB1A!)
DEOPENINGSREDEVANOUDEGEEST
Wolvlokmatrassen
Dinsdag 22 April 1930
.DE EËMLAISDERT
28e Jaargang Na. 248
Ruim 30 jaar bedienen wij het Amersfoortsche
Publiek, tot ieders tevredenheid.
SJD.A .P.CON GRES
KT LEDENTAL MET 15000
GESTEGEN
De toestand der
arbeiderspers
Economische en politieke
vooruitzichten
Groningen, 19 April. In do grool
raai van de „Harmonie" 10 Groningen wet-
hedenmiddag ie ruim half twee lu
Paaschcongt,* <l«r S. O. I". geopend.
Do parlljvoorzlller. do hoor J, Oudegocst.
opende hol Congres en licrdaolit do lwee
paMijgenooton. die roods goniiinon lijd ami
hal ziekbed gebonden zijn. de hoeren Troel-
slra en Klcerckoper.
Dit Congres was in Groningen belegd om
een beivijs van medeleven Ie geven aan de
iwaarbeproefdn bevolking der Groningsche
en Kriesche landbouwstreken, ille zoo slcrk
onder de herrsrhende Inndbouvvei-isis Ie
lijden hebben en voorts om de vele kleine
en hardwerkende nfdoolingen in hel Noor
den. die soms zoo moeilijk dc oongresson
kunnen bezoeken, nieuwen moed le geven
bij de propaganda. Hoewel dit Congres in
klaarde spreker zich verheugd over den
gong van zaken in de arbeidersbeweging.
De S. D. A. P. was In den inntstcn liid zoo
slerk gegroeid als i
voren. In dc laatste
ledental met rond ló.OOO en op het oogen-
bllk bedraagt hel UU.0S?. De heer Oudegeest
achtte het echter noodzakelijk dat men in
den komendan tijd streng zal letten op het
behoud dezer leden, want hij achtte de
vrees niet ongewettigd, dat wij oenigc ja
ren van economische Inzinking tegemoet
gaan, In valken tijd hel dubbei noodlg Is
i bijna nimmer l
t behoud der leden te lellen. Want
juist ln zulk ren llW is een sterke partij
noodzakelijk, teneinde van de regcering de
vereischte maatregelen te verkrijgen en te
gemoet te komen nan den nood der arbei
dersbevolking.
Na gesproken Ie hebhrii over de schrif
telijke propaganda kwam spreker lol den
finanrleclen toestond der partij, die hij. in
verhand met de contributie-verlaging van
1928 zoodanig oordeelde, dat tot groole
voorzichtigheid op financieel gebied diende
le worden aangespoord. Om do gevolgen
I). Op het oogrnblik wordt gewacht op
advies van deze en van ecnige andere
zoodot de invoering der mede
zeggenschap binnen zeer korten tijd tegc-
t kan v
uitbreiding
Ben
an de sociaal-democratische
wckelijkscho en manndelijk-
sclto periodieken is vastgesteld, dat ccnigc
to worden gebracht. Voor dit doel
door vakbeweging en partij ruim 1
milliocn gulden bijeengebracht, doch
een bedrag van eeltige tonnen gouds
als aanvulling moeten worden
Te Amsterdam znl een grool modern ge
bouw worden gebouwd
drukkorli
zal t
tl plantint It
i Noord- en Zuid'
ne drukkerijen in
vtjflttl plaatsen, I
Holland gelegen,
werking zullen \v
redactie* VOOI' de gewestelijke pers zuliCtt
zl)n verbonden. Te Amsterdam rekent mep
uiterlijk op I Januari IRC.' gereed te zijn
plaatsen hoopt men tegelijkertijd de plan-
Ie hebben uitgevoerd, zoodnt men erop
tt op i Januari lO,:.' de beschikking t«
en op zeven dagbladen in verschil
lende plaatsen des lands, die alle het fol
iant van de llotlerdamsche „Voorwaarts"
lllcn hebben,
„liet Volk en „Voorwaart*" hadden op
Januari 1928 71.790 aliounê'i. op I Jan,
129 77.100 abonnee en op liet einde van
?t eerste kwartaal 1Ï130 90.470 ahonne'e.
Spreker releyerde de reorganisatie v
Itet wetenschappelijk maandarhrift
Partij „De Socialistische Gids" en van v
schillende nndere periodieken. Voor ai
e spreker het uoorllg. dat men dir
t redactie van tie „Arbeiderspers" r
iet doorwerken lot de uitbreiding
?rt sprak daarom tie hoop uil, dat ri
daarmee rekening zou houden hij dc be
handeling van de vel* voorstellen betref
fende de Arbeiderspers, die op dc agendn
stonden.
N. V
men, moot het ledental nog in den loop van
dit Jaar tol 70.000 worden opgevoerd. Van
belang achtte spreker het groote aantal
vrouwen, dal in de laatste Jaren tot de
partij ia toegetreden.
Da Arbeiderspers.
pers cu releveerde de totstandkoming, in
samenwerking tncl het N. V van de
nieuwe N.V. „De Arbeiderspersopgericht
op 21 Mei 1929. Vc0r dc oprichting dezer
Vennootschap, n.l. o'P 22 December 192'. is
'o ingesteld
i aanzien vnn de
schen S. I>. A. I'. en N. V. V. achtte
heer Oudogccsl den thans gevonden vo
een Algcmeciien Hnad uitstekend
en. Ten aanzien van liet Instituut
Arheldersontwikkeling deed
den loop van dit Jaar een verst
Ing voor tussehen N. V. V. en Pnrtlj
over den organisatievorm. Verheugend Is
cliter. dal ook hei Instituut voortdu
rend ln ledental toeneemt en dal dc kader
cursussen. door 'l Instituut georganiseerd,
zoo goeil zijn geslaagd en een eerste inzet
hen, die in tie beweging een
ben. Ter gelegenheid
den TOslcn verjaardag van Troolslra,
deze onopgemerkt voorbij wit laten
heeft De Centrale Verzekering Mij.".
Ivo dc honderdduizend gulden, die zij
de scholing der arbeiders heeft ge
in samenwerking met het
bestuur van het Troclstraoord besloten tien
bouw te bekostigen, alsmede de inrichting
van een der nieuwe vleugels nan hql Trocl-
tsra-oord. waarin de aula voor de kader-
school zal worden gevestigd. „Dc Centrale"
heeft daarvoor een vootloopig eredict van
80.000 ter beschikking gesteld.
De verschillende doelen der beweging be
vinden zich In idoeienden toestand. Dit
commissie ingesteld voor nev regelen geldt ook voor do Jeugdorganisatie van
dé medezeggenschap bij de Arbeiders-1 partij en vakbeweging, de A. J. C De jong-
sto orgnnisntio dor Arbeidersbeweging,
V.A.R.A., is In het afgcloopen jaar wonder
lijk blijven groeien, dank zij den grooten
ijver en kunde van de leidende personen,
■loeit wellicht ook door den tegenstand,
welke de Y.A.R.A. van hoogcrhantl onder-
nier». ttitlus do lieer Olldcgoesi, beijveren
zich om toch maar te zorgen dat de liberale
omroep liet leeuwendeel van den zi
houdt en op slinksche wijze tracht de
parlementaire regcering deze pogingen der
Jiezitlenile klasse om het ronde I
to ondersteunen. Indien de regeeri
ivcnachl met de arbeidersklasse, i» deze
daartoe bereid. „Wij zullenzegt de heer
Oudogocst „indien tls zendtijd niet spoe
dig naar billijkheid wordt geregeld, zonal»
tie wet voorschrijf!, onze gatuche beweging
hebben te nioblliserren en wij zullen 1
strijd voor de reehten van V..\ H,A.
ben te voeren met alle middelen,
wij beschikken, en dat zijn ar n!
Economische en politieke voor-
Was spreker nl verheugd over den voor»;
uitgang en tic verdieping tier beweging,
ook op eullureel gebied, op economisch ge
bied was hij niet geheid geritst en sprak
lil) >le meening nil, dal men in (Inlenilfi lijn
ging. Kr Is op het oogenhiik een crisis in
Spreker
■li', ook in Industrie en
vreesde voor toeneming
met alle gevolgen dnnrian voor de arbei
dersklasse en de arbeidersbeweging,
zulk een tij.! moeten partij en vakbeweging
sterk zijn. Gelukkig verkeert liet N.
met r.tjn welhaast 300.000 letten In hinken
den welstand. Ook tegen dc extra-parle-
inentnlrt' regeering me
arbeidersbeweging gcai
Ook (en aanzien van tie Internationale
ontwikkeling voelde spreker
De beweging
volkerenv rede, die kort na den oorlog
al le verslappen Spr.
daarom eert oproep tot allini, die zullen
kunnen medewerken
'de, die naar zijn meaning in lionfdznnk
worden gedragen door do
c. In alle Kuropecscha Inn
worsteling gevoerd Insschcn tle-
'ii reactie. Iedere (luim
i worden veroverd. Dit Congres
alregelen moeien bespreken o
de Partij le stalen voor den strijd, zoow
nationaal nl* internntionnnl. Nn tie hoop
hebben uitgesproken, dal de besprekingen
afwerpen, verklaarde dc heer Oudc-
gecst het Congres geopend.
rollingen, 19 April. Hedenmiddag te
uur werd in de „Hnrmouio"
Groningen het partijcongres tiet' S.D.A.P.
geopend. Namens de ontvangende nfdceling
Groningen heette de heer vnn Gemis het
Ingres welkom.
De iinrlIjvoorzHlcr, do heer Jan Oude-
ïcsi, hield tlnnrop do 0|icniitgsrcde, die wij
reeds bobben vermeld.
IJosloicn werd oen telegram le zenden aan
den h«cr Troetstrn en tien heer A B. Kleoro-
koopcr.
Vervolgens beetle dc voorzitter dan ver
tegenwoordiger der Deenscho partij, don
Kopenhnagschcp wethouder Peiler Hotlebol
welkom.
De lieer Hctlrbol dankte voor de uilnoodi-
ging om dit congres bij te wonen en wees
op li
Namens het N.V.V. Iiczroolte de heer Ku-
pers het Congres
Vervolgens bracht de congrescommissie
verslag uit. waarliij vete voorstellen werden
naar den Partijraad; werden over-
loor hel partijbestuur', werden in»
of van de agendn afgevoerd.
Da eerste spreker in do avnndzllting Is
r. J. Schmidt (Amsterdam VI), tevans do
voornaamste woordvoerder der oppositie.
Hij dient de volgende motlo in:
„Het Congres,
gehoord de discussies over liet jaarver-
sing van hol Partijbestuur;
stelt vast, dut do uitslag der in 19-29
gehouden verkiezingen onbevredigend
moet worden genoemd;
tint nu wel gebleken is. tint in 't hijzon
der in Nederland ecu socialistische po
litiek slechts kan worden doorgevoerd
wanneer do politieke macht der R.K.
Staatspartij gebroken is un dat dit voor
taan do duidelijk uitgesproken grond-
•■..ag van onze propaganda behoort tc
draagt liet P.Ü. op om in verband
hiermede een rapport le ontwerpen over
den algcmeenvii pnlllltkon toestand,
welk rappor, aan het oordeel van hot
eerstvolgend congres tllciilte worden
onderworpen,"
Ten aanzien van dn Socialistische Arbei
ders Internationale hoopt s|ir, dat deze zich
nog verder op
slechts dezo tnicht nationaal
rsterkt worden, (Ap-
De heer J. J. da lloodo (Amsterdam IV)
spicckt namens het deel der AmsterJam-
schn afdeeltngcn. die niet achter Schmidt
staar., maar ook dat deel, dat misschien
als „rechts" gedoodverfd za! worden.
HIJ acht do uitslag der verkiezingen
beschouwing daarover van het P.B., onbe
vredigend. Onbevredigend nclti spr.
verklaring, dio Schmidt vnn den verkie
zingsuitslag gaf. Men leed nu eenmaal
een periode vnn onzekerheid, tussehen eb
en vloed. Spr. is vnn mronlng, dat het klei
ne doel van welstand, dal da arbeidersklas
se veroverd heeft, een loommnkendcn
vloed op da nrbeldot-klnsso heelt. Het znl
echter zoo niet blijven. De
ging beperkt zich te veel lol tien nntionnlen
kring liet kapitalisme reorgonlseert
echter geheel op internationalen grondslag.
Spr. wijst op den nanvnl tier werkgevers
Tcnève op tien Internationalen 8-urendng -
-p dc tolmuren, waarmee dc Kuropceacho
anden zich omringen Wat het eerst noodlg
s, Is internationale
Do heer van der Velde (Maastricht) zegt.
Int men bij do verkiezingscampagne
een overmacht der katholieken. De wljzo vor
propaganda In het Zuiden ls niet verkeert!
maar moet versterkt worden, o.a. door uit
breiding van do soc dom. pers In het Zui
den. Zelfs do It.K, Volkspartij heeft vnn dc
actie der H.K. Staatspartij le lijden. Spr.
brengt dank voor den steun, din do Mans
trichlsche arbeidersbeweging tijdens do sta
kingsdagen van de geltcelo beweging in hol
zitting wordt verdaagd lot Zondag
morgen 9 uur
on In gen, 20 April. Zondagmorgen,
hij r|e heropening van bet Congres der
'.I'. sprak de voorzitter, tic hoer J.
Oudegeest, zijn gelukwcnsehen uit
Troclstrn, die zijn zcventlgslcn verjaardag
De heer A n k e r s in l t verdedigde het
de lieer Vliegen verdedigde tie houding
der Nederlnndsrhc gedelegeerden 1
Executieve van de S. A. I.
Ir. A I h n r tl o voerde hel woord ovi
politiek der partij en verdedigde het ho-
till van de partijleiding.
Ken motie van een antiinl Amsterdan
efdcelingen, waarin herziening gccischt
werd van tie politiek der partij on eet
derzook naar die politiek werd gevraagd,
vees hij nl. De partij ntoel bereid blijven
om in noodzakelijke gevallen mot tin R. K.
Staatspartij samen te regceren en mag ni£f
uitspraken, dal zij zich voor goetl tegen (f««
ze partij wendt. 4.
Aangezien liet volgende congres vcnmoc-
dolijk in beslag zal worden genomen door
liet onderwijsvraagstuk, zeide de heer Al
bania me. dal het Congres van 1932 „dus
nog tijdig voor de verkiezingen" gewijd
zal worden ann de algomccuo politiek der
partij.
G ton in gen, 21 April, lil de hcden.v'
morgen voortgezette zitting van li»»'"
l'anst hrnngri-9 dor S. t>, A. I*.'zette de
lieer Albania zijn rede voort met de behan
deling van liet landbouwvraagstuk.ij»r.
wees op do economische crisis, die' h(|
verwacht en dio thans al.', zeer. 'ster*
heerscht in deif landbouw. Als
lossing gaf hu ann sociaMeaile
grond. In afwachting daarvan dlthl
gestreden tc worden voor bcltuigg'"^
betering van den pachtwet j»
Hen desbetreffende resolutie
I'iti-lijbosltnir werd bij ncclntapfl*1
iloliujvcdc be li Id nfUodonSe'l'-'cden, de
hccren Stokvis mi Mr. J. D. buys werden
de overige leden vnn liet Partijbestuur her-
zen werden hel Tweede Kaïnc.lid Ir. Ch. G.
Crnmer en tlo vertegenwoordiger der
llnksclic oppositie, tie hotfr I'. J. Schmidt.
Ann de orde was vervolgens Itet rapport
betreffende tin cumulatie van functies in do
partij en eenige andere punten van meer
organisatorische!, nnrtl. Te ruim half vier
werd het rongVes gesloten.
IN EEN BOON GESTIKT.
II n rska mp, 19 April. Het ö-jnrlg doch
tertje AlberUtn, van don arbeider M. v. W*s-
lereng alhier, kreeg een boontje ln baar
liinht|ilj|i, niet hel noodlottig gevolg, dat de
direct gehaalde geneesheer Dr. Heiimor den
verstikkingsdood moest constntoercn.
a oorlog gomobllif
tr hij lioweorde aijk
Iemand, die tijdens d
gevolg vnn slechte hui
ging blijvend invalide was geworden, spriflt
deswege don Staat lot schadevergoeding
ann. Dn rerhiliank le 's-Grnvenhago stelde
op tien voorgrond, dat cischcr klnsgdo over
slechte hehnntli-llitg. niet alleen door item
ondervonden, dot-li in hot algemeen vnn go-
heelo troepen ln kazernes en kampen, o.a.
te t.eusden.
Zij heeft tie vraag daargelaten, of een der
gelijke klaclit'wel valt onder do bepulingen
bepalingen hier toepassing missen, nu het
hier betreft de verhouding van mllltnira
overheid tot rcerunt, welke vnn publlek-
rechterlljken anrtl is. In leder geval was do
ingestelde vordering verjaard, volgens art.
Illti B, \V., daar da gestelde feiten aanlei
ding hadden kunnen geven tot het instellen
van een strafvervolging, zoodat do vorde
ring binnen zes jaar lmd moeten zijn ingo-
steld.
De clscher werd derhalve niet-ontvanko-
lijk verklaard.
Eigen f^ïjrfkaat. Nergens beter.
DE FAAM, Langestraat 2 en 5
g niet steunen op uiterlijke
r op inwendige kracht.
PERFORM).
FEUILLETON
litl door menschenhaaden gebouwd
DAVID LYALL.
I, dan gelnol' II
I werd; /.IJ la tb
n zij heeft le
- vergeel, dut ik crus te Craigollun J.ori
geweest antwoordde zi| met waardigheid;
ik herinner mij tie vrouw, die dc too-
nrelvertoonlngen en dat alles arrangeerde.
Zl) was een onmogelijke persoon.
„Maar zoo i» Juffrouw Brooke niet. Ik
„Kn i
iinttr toon was dof en haar
n berustende hopeloosheid.
zij.
ij snel. „Gisteren kreeg ik ce
n zij mij meldde, dat haar v
iperatle ln het ziekenhuis g'
„Je hadverandering noodig. Pat. t
heelt je goed gedaan." antwoordde z(j.
er was eenige aarzeling in haar «tem. twns. De arme ntan
„Het kan fijn. maar het was tegelijk het ie Crntgcllan waren;
keerpunt. Het was te Critigellan, .lat ik het wilde bekennen. 11ij
meisic ontmoette, dat ik zul trouwen." hard achteruit, gegaan
die
„Ja en neen. Zij was er met honr vader,
«cn musicus, die toen een '<rlj populair
orkest le Glasgow leidde. Zijzelf -.v,ia be
hulpzaam hij het uitvoeren dor vermakelijk
heden. Haar naam is Edith Brooke."
„Behulpzaam' bij de vermakelijkheden:"
herhaalde Alison. Raar werk viel haar uil
de handen, terwijl tb hem verbijsterd *pn-
staarde. N
„O. Pat zoa'n vrouw! .Hoe kQa Je <r aan
danken haar naar «Je pek'.orie ft ü/gngen.
Dat lijkt mij op zichzelf ai entMUepd ge-1
s hij g
ven t-n is zij geheel alleen
zonder een vrlontl, en met heel weinig geut.
Wil jij. die vriendelijk voor iedereen bent,
haar als een vriendin behandelen. Alison?
Om le beginnen terwillc van mij, totdat
Je Khar leert, kennen, dan zul Je het graag
doen lerwlllo van haarzelf."
Het was heel veel, wat hij vroeg, maar
in zijn toon lag vertrouwen. Hij kon zich
niet voorstellen, dat zij zou weigeren. Zij
weigerde niet. Zij boog, en dat heil plot
seling. |lechts het hoold.
„God verhoede het, ik zou niet hari tegen
.iemand willen zijn, trtapr dat, is haast le
reel voor mij, !k Heb dep taatsen tijd go-
oeg!" .- - V boden woor jou en'jé .huwelijk, sn God ge
totdat Je baar hebt getftn," ant- Vrabgd je bij je keuze ts.wHIen Lcidjrjr
zeker, tint Je dat zult voelen,
Indien je tie gchccic wereld h
je zeker geen minder
vonden hebben."
.Waarom zeg je dal?"
,Ga alleen maar na. hoe zi
bracht. Haar vader was een m
zelf verdiende haar brood do
op publieke plaatst
toch moeten looget
opleiding is voor hel leven
„Zij zal het ]**r*n,"
de hooggespannen verwachting van ""n, tile1
bemint." En zij rekent op je hulp even
als ik."
„I.eercn," herhaalde zij langzaam. „Pal,
ik geloof, dal je gom dag ouder bent dan
toen je voor het eend als onrijp student
Mor kwam om hel werk op tc nemen- Heb
je er e«nig denkbeeld van wal de vrouw in
■Ie pastorie, hetzij zij echtgenoot®, of moeder,
en wat zij doet. liet kerkelijk leven slechts
zeer weinig minder ten goede of ten ver-
door wnt tie predikant zelf
„Ik wéét, dat er veel van haar wordt ge
vergd. maar ik heb altijd gedacht t-n ge
zegd. dal jij veel tc veel heot ge laan,
Alison. Je hebt eenvoudig gezwoegd en ge
slaafd. dikwijls onnoodig. Het is slecht voor
dc gemeente. Ten eerste «chupt het een on-
mogclijkeqstandaard Dikwijle heb ik de
jnoeiUfkhéiJcn van mijn positie verzwaard
i r Jouw ijver."
'i zij n
tets. (lat op o
r stem leek.
lijk snikje
„Ik ben er zeker van, dat. Ito
de dingen wat gemakkelijker op
Alison: ik zou er niet ann denken, mijn
vrouw toe le slaan, de helft le doen \jan
wal jij hebt gedaan; veel was onnoodjg,
ofschoon ik weet, welk een gonst je »r Tn
schiep en hoe goed je het deed."
droogjes en onhoilsp'éj-
lond. t
i. wat
onnoodig was. Bedoel je de .Samenkomst
tier Moeders, de Jongens-Ftljbelklnsse, of de
Dorcnsvcroeniging? Welke van deze' Jouden
Roehnllan kunnen rnisfén
it. Daar gaat het niet ojb. lieve. Ik ver-
er naar je belang ;e dogn HleK'.n in
i, je vriendelijkheid en sygyj&'tmn voor
te winnen en je Kjilp. hls hier
'V" J|>']
lir&Ajwie!
e.Wkevi*
duidflSianbt
met beslistheid,
tnijn leven gemankt,
,lk ti
r zljri." a
u-ilde
1(1 xijn, dal
nooit, nooit znl maken. Daarvoor
hoop ik te veel gezond vorstand te hebben.
Als je vrouw naar de pastorie te Rochuüan
komt, za 1 zij die geheel voor zichzelf heb-
„Maar wat zul je doen?" vroeg hij kortaf
taai- toch met de bezorgde uitdrukking
an een man. die het vraagstuk reeds in
ilte had bestudeerd.
Het vooruitzicht zijn thuis voor zichzelf
i hebben, alleen gedeeld met dc vrouw,
die hij liefhad, was werkelijk aanlokkelijk;
maar zijn slerk gevoel voor recht was da
delijk bereid dc aanspraken van zijn zuster
Woar kon zij heengaan, indien
zij de pastorie l« ltochnllnn verliet? Zij was
Ier middelen; het eenige. wat zij bezat,
de arbeidskracht hnrcr handen,
et was ondenkbaar, dat 7.ij tlh arbeids
kracht ooit aan anderen zou verhuren. Go-
i klei no woning te
lier eigen pad nog te weinig finan-
konden haar geen
te te laten, dat z(| op
acht en dertigjarigcn leeftijd a!« huishoud
ster bij vreemden gj.,g, zou langste on
dankbaarheid 7.ijn.
liét vraagstuk had Patrick Fleming mo-
nigt-n nfmattenden nacht wakker g.'hou-
dcn. Hij nam zijn pijp, die eenige minuten
tevoren was uitgegaan, uit den mond en
wendde zich om, zoodat hij het «olnnt van
ju zuster beter kon zien.
Maar zij had hel van hem afgewend, cn
hield de hand voor de oogen, alsof zij
ut toekomstvisioen wilde verbannen, dat
(Wordt vervolgd).
VROOM A DREESMANN
LangestraaL
VOOR DAMES;
TENNISJAPONNEN.
VOOR HEEREN:
TENNISHEMDEN.
