amersfoomtsöh dagblad
De bekende Rubensverf
A. v. d. WEG, Langestraat 23 Tel. 217
Dinsdag 13 Mei 1930
..DE EEMLANDER'
28e Jaargang No. 266
PRIJS PER POND 50 ct.
(Japanlak gelijk)
Voor Amersfoort bij
MR. P. J. TROELSTRA OVERLEDEN
DRIE WEKEN NA ZIJN
70STEN VERJAARDAG
Een kort overzicht van zijn
leven en werken
LEVENSLANG GEEISCHT
DE FAAM, Langestraat 2 en 5
FEUILLETON
Niet door menschenhanden gebouwd
T wiïf itcorsetten
BUSTEHOUDERS -JARREfELGOROELS
Niemand had toen verwacht dat zijn
levensdraad zóó spoedig zou
worden afgesneden
's-G ravenhag®, 12 M®1. Mr. P. J.
Troelstro is hedenavond half ell in zijn wo
oing te Schevonlngen overleden.
Het is nog maar drie weken geleden, dat
mr. P J. Troelstra onder de blijken van
sympathie van talloozen in den lande,
schoon verder in alle stilte, zulks met het
oog op den staat zijner gezondheid, zijn 70cn
.verjaardag mocht vieren. Mocht zijn
lichaamskracht gebroken zijn, zijn geest
kracht was nog onverzwakt en met onver
flauwde belangstelling volgde hij het maat
schappelijk gebeuren in zijn vele geledingen.
Men wist dat mr. Troelstra zich zeer ont
zien moest, doch dat zoo kort nadien zijn
levensdraad zou worden afgesneden, dit
heeft zeker niemand verwacht.
Pieter Jelles Troelstra werd, 20 April
!60, to Leeuwarden geboren uit het huwe
lijk van Jello Troeistra en Grietje Landrae
ter.
Niet als politicus werd Pieter Jelles hel
eerst bekend, doch wel als een der
voornaamste Friesche dichters. Meer dan
tien jaar lang was hij begeesterd voor de
Friesche taal. Zijn belangstelling voor alles
wat Friesch was, deed hem intusschen reeds
als jong student naderen tot het Friesche
volk. waartoe hij van geslacht tot geslacht
behoorde. Als student te Groningen hield
bij zich met hei socialisme bezig In 18S3,
nog voor zijn proraotio als advocaat, werd
bij lid van de socialistische volkspartij Hij
promo-eerde in 1888 en in 1891 schreef ad
vocaat Troelstra openlijk aan de Volkspar
tij. dat hij zich in dienst stelde van deze or
ganisatie. Hier begon zijn optreden in socia
listische vergaderingen en ook hier begon
zijn strijd tegen Domela Nieuwenhuis
Toen zijn poging om den sociaal-dcmo-
cratischen bond den parlementairen weg te
doen blijven bewandelen, schipbreuk had ge
leden, trad hij uit dien bond en met hem
.volgden anderen, die later, in de sociaal-de
mocratische partij een belangrijke rol zou
den spelen.
In 1894 werd to Zwolle do S.D.A.P opge
richt en de plaats als leider van de partij
is aan rar. Troeistra nooit betwist.
Nog vóór de oprichting, hierboven gercle-
cerd. was Troeistra opgetreden als redac-
dwongen hem zijn functie op te geven. P. L.
Tak werd zijn opvolger.
Als parlementariër sprak rar Troelstra
niet kracht cn overtuiging. Hij was oen uit
muntend spreker, die ook in groote volks
vergaderingen zijn toehoorders wist te be
zielen. Evenals eenmaal dr Ivuypcr wist ook
mr. Troelstra, zij het dan op geheel andere
wijze, het „klavier der volksconscicntie" to
bespelen.
Bij het uitbreken van den oorlog was hij
met Van Kol en Albarda, den tegenvvoor
digen leider der sociaal democratische Ka
merfractie, lid van het Hollandsch-Scandi
naafsch comité, dat to Stockholm was ge
vestigd en tot doe! had het bevorderen van
don wereldvrede cn te pogen de strijdenden
bij elkaar to brengen.
De wereldoorlog heeft mr. Troelstra zwaai
getroffen. Niet lang na den wapenstilstand
en na zijn verklaring in de Twecdo Kamer
dat het ttjd werd om naar de staatsmacht te
grijpen, gevolgd door de fatale „vergissing
in do machtsverhoudingen' van November
191S, werden de eerste symptomen van zijn
ziekte, die hem, ten slotte, aan het ziekbed
en den stoel zouden kluisteren, gevoeld.
Zijn gedwongen rust deed hem, die reed'
tal van geschriften het licht had doen zien,
opnieuw naar de pen grijpen voor het schrij
ven zijner mémoires, waarvan reeds drie
kloeke doelen zijn verschenen. Een vierde
werd tegemoet gezien, aan welks voltooiing
thans de dood een einde heeft gemaakt
MR. P. J TROELSTRA. f
teur van de Sneeber Courant en later ging
hij naai Utrecht, waar hij de Baanbreker
oprichtte, met welk blad hij zelf colporteer
de.
Geleidelijk trad hij op als pleitbezorger
en verdediger van den arbeider cn den klei
nen man Bpkcnd zal blijven zijn optreden
in de Hoogcrhuis-affaire, welke zaak veel
beroering in ons land heeft verwekt, omdat
het openlijk werd uitgesproken dat de Hoo
serhuizen onschuldig veroordeeld ware.
Om de zaak opnieuw te kunnen behande
len, bclecdigde hij den officier van justitie
mr. Sch mmelpenninck. waarom hij tot een
maand gevangenisstraf werd veroordeeld
Mij was toen reeds lid van de Tweede Ka
mer, waartoe hij gekozen in 1S97, bij welke
verkiezing hij voor niet minder dan drie
districten, Winschoten, Leeuwarden cn Tiet-
jerksteiadecl een zetel won
Ilij bleef lid tot cJc verkiezingen van 1901,
toen hij het in Tietjerkslcradeel tegen ds.
Talraa, den latercn minister, moest afleg
gen.
Niet lang bleef de Tweede Kamer voor
hem gesloten. Het liberale Kamerlid den
Hertog was gestorven cn nu koos Amster
dam III hem in diens plaats.
In 1900 werd liet dagblad Het Volk opge
richt, waaraan mr Troeistra tot hoofdredac
teur werd benoemd Slechts eenigo jaren
bleef mr. Troelstra aan het Volk. Drukke
politieke en parlementaire werkzaamheden
Tegen Yje Wijksica
Leeuwarden, 12 Mei Het Gerechts
hof te Leeuwarden heeft vanmorgen de be
handeling van de strafzaak tegen den 33 ja
rigen IJc Wijkstra. die op 18 Januari 1929
een viertal veldwachters om het leven
bracht, voortgezel
Nadat verdachte nog enkele vragen om
trent de door hem gelezen lectuur beant
woord had, was het woord aafi den Procu
reur-Generaal voor het nemen van zijn re-
quisitor
Spr concludeerde tot veroordeeling van
den verdachte wegens het voortgezet mis
drijf van moord tol levenslange gevangenis
straf cn tot vernietiging van hel vonnis van
de Groninger Rechtbank, die den verd we
gens doodslag veroordeeld had
Het woord was daarna aan Mr Levie voor
zijn verdediging
D. STIGTER. f
's-Gravenhage, 12 Mei. In GG-jarigen
ouderdom is Zaterdag alhier overleden de
zenuwarts D. Stigter.
De thans ontslapene werd 2 November
1SG3 le Delft geboren en studeerdo aan de
Leidschu universiteit. Na eenigo jaren gewo
ne arts-praktijk te hebben uitgeoefend, ves
tigde hij zfch te 's-Gravenhage, waar hij ja
renlang do neurologische kliniek aan den
Parkweg leidde
Het stoffelijk overschot zal Dinsdag te
Westcrveld worden verascht; na aankomst
van trein 11 uur 4ü te Driehuis
ETHEREXPLOSIE TE HAARLEM.
Ongeluk met een dame, die
bezig was het haar met ether
te wasschen.
Haarlem, 10 Mei. Een ongeluk, veroor
zaakt door het gebruikmaken van een licht
ontvlambare vloeistof bij oen vuurhaard,
heeft hedenmorgen hier ter stede plaats
gehad, aldus de Telegraaf De 40-jarige
mevr. F. II. K. bevond z.ich in haar woning
aan den Zljlweg in de badkamer, waar zij
bezig was met pctroleuni-ethcr zich het
haar te wasschen. Ongelukkigerwijze had
z.ij verzuimd de gaskraan onder den bad-
geyser dicht te draaien, zoodat de gaspitjes
dus nog brandden. Vanzelfsprekend bleven
de gevolgen niet uit Met een daverenden
slag explodeerde de ether, waarbij de vlam
men juist in het gelaat van mevr. K. sloe
gen, terwijl verder in do badkamer op ver
schillende plaatsen brand ontstond. Be
halve het slachtoffer bevond zich nog een
dienstbode in het huis. die hevig ontsteld
in allerijl kwam toesnellen en mevr. K
die deerlijk gewond was, naar buiten droeg.
De omwonenden waarschuwden den onge-
\allcndienst en de brandweer, die spoedig
ter plaatse waren De eerste verleende ge
neeskundige hulp en liet mevr K. per par
ticulieren auto naar het St. Elizabethsgc-
sticht vervoeren, waar bleek dat zij eenige
gelaatswonden had opgcloopen De brand
weer, die met motorspuit en materiaal-
wagens aanwezig was. doofde met één
slang op de waterleiding het vuur in de
badkamer.
IJSELERUG TE DEVENTER.
Prijsvraag der Technische Hoo-
geschooL
Krachtens het Statuut van het Fonds
Gijsberti Hodenpijl, schrijft de afd. Weg
en Waterbouwkunde van do Technische
Iloogeschool, de volgende prijsvraag uit:
De afdccling vraagt: een ontwerp met
toelichtende nota (o a sterkteberekening,
staat van hoeveelheden) voor een brug van
gewapend beton over den Ilsel te Deven
ter. met breedte cn overspanningen, gelijk
aan die voor het plan 7, aanbevolen door
de Commissie, ingesteld door B en W. van
Deventer bij besluit van den 3en Februari
1927. De doorvaartwijdte der groote over-
panning bedraagt G5 meter De brug moet
plaats bieden voor een rijw-cg, breed 12
meter, voor vier verkeersstrooken, verder
voor twee rijwielpaden ieder breed 2 meter,
en twee voetpaden, die ieder eveneens 2
meter breed zijn.
Er wordt verondersteld, dat het rivierbed
tot op groote diepte vanaf 5 M M R. uit
dichtgcpakt zand bestaat
De beantwoording moet voor 20 Novem
ber a.s. geschieden en staat onder de ge
wone voorwaarden open voor alle studen
ten aan de Technische I-Ioogcschool.
DE SCHATGRAVERS TE ZAANDAM.
Zal men resultaat bereiken?
Zaandam, 12 Mei. De schatgravers zet
ten hun werk onvermoeid voort. Gisteren
zijn door den Ingenieur Friedcndorf van 10
tot 2 uur opmetingen cn waarnemingen ge
daan. Hij heeft vastgesteld, dat na de lagen
z.and en veen er teer en klei moet komen cn
daarna zand Deze grondlagen zijn inder
daad blootgelegd. In net zand ongeveer an
derhalve meter diep, ligt de schaf geborgen,
zegt hij. Zes mannen zijn thans hard aan
het graven. Men is tot op ongeveer zes en
een halve Meter diepte gekomen. De beide
mannen, die beneden in de kuil staan, zin
ken soms tot hun knieën in de klei weg
Een po.np zal worden geplaatst, om het
overtollige grondwater weg te zuigen. De
heer Langhirt, die hel werk leidt, hoopt
nog vandaag tot een resultaat te komen, d,e
andlaag heeft men echter nog niet bereikt.
KOMT LUISTEREN!!!
„Komt lui6t ren" vraagt ons Mannenkoor,
En 't Amersfoortsch' Orkest"
„We gaan!!" zal aller antwoord zijn
En op z'n allerbest,
Blijft in de grooto Eicrhal
Ken enkel plaatsje vrij,
Doch weet dan deze leegc 6tocl
Hield men er vrij voor mij!!
Neen, dacht U nou dat onze Stad
Zooiets voorbij liet gaan?
En dat ze bij zoon kunstgenot
Hen „in-het-hemd-lict-staan",
Die hard 6tudeerend, dag aan dag.
Ons trachten iets te bien
Wat iets bijzonders heetcn mag?
Weineen! U zult eens zien,
't Loopt storm en wanneer U misschien
Geen kaartje hebben mocht
Maak dan wat spoed want morgen i6
't Natuurlijk uitverkocht!
Zou het geen driewerf schande zijn -
Als dat 't geval niet werd
Bij dit zorgvuldig voorbereid
Gezamenlijk concert?
Orkest en ook het mannenkoor
Zo hebben hier een plicht
En 'k weet uit ondervinding: men
Acht dit beslist niet licht!
Doch ook de stad heeft hier een taak
Een plicht. Komt zij die na
Zooal6 't orkest en 't mannenkoor
't Doet zonder wederga,
Dan zal het zijn zoo 'k boven reeds
Met nadruk rijmen mocht:
De groote ruime Eierhal
Is Woensdag UITVERKOCHT!!l
GROEGROE.
(Alle rechten voorbehouden).
J. H. M. BALVERS, f
Lid van de Provinciale Sta
ten van Znid-Holland.
Leiden, 12 Mei. Te Hillegom Is heden
morgen op 06 jarigen leeftijd overleden de
heer J. H. M Balvers, lid van de Provin
ciale Staten van Zuid-Holland cn wethou
der van Hillegom,
De overledene behoorde tot de R K.
Staatspartij.
DOCDELIJK ONGEVAL TE IJMUIDEN
IJmuiden, 12 Mei. De 31-jarige arbeider
J J Nyman had Zaterdagmiddag het on
geluk van een buislciding te vallen welke
zich vijf meter boven den begancn grond
bevindt Hij raakte met zijn hoofd een uit
steken! gedeelte van een pomp, waardoor
hij bewusteloos neerviel. De man werd per
ziekenauto naar het Roodc Kruis Zieken
huis te Beverwijk vervoerd, waar hij Zon
dagnacht aan de bekomen verwondingen is
overleden. De man Iaat een vrouw en een
kind achter
Eigen fabrikaat. Nergens beter.
Wat is het leven zonder droom.
E. ROSTAND.
door
DAVID LYALL.
.,0 neen, dat is het fundament van d;
heele geschiedenis. Guy zal zien een andt
ïen Schot daarvoor te krijgen. Ilij komt
aiet Kerstmis over om hier naar iemand
uit te 7.:en.'
„En Tibbie, vindt zij het vooruit/.icht
prettig om te Barbridgo te wonen? Daar
Z'Jt.en haar gordijnen beter schoon blijven.'
Alison zat een oogenblik in gedachten.
..Tibbie zal nooit naar Barbrulge gaan.
Guv denkt Celia Crewe te trouwen
Pat liet een langgerekten, gedciaplen
fluittoon hooren.
..In zijn laatstcn brief liet hij cr iets van
doorschfmeren, maar ik dacht niet, dat het
al zoo n*. aan was. Hij liet er zich over u i,;
also! hel nog heel \er in de toekomst lag.
„Dnt is het niet,' zei Alison en zij be
loog haar handen zenuwachtig in haar
schoot.
„Heb je haar dezen keer ontmoet?''
„Ja, ik heb ze allen gezien. Wij hebben
Zaterdagavond in Old Ilall gedineerd.
„Ze zijn heel rijk, is 't niet?"
„Ja, dat schijnt zoo."
„En wat denk je van hen? Guy noemt
den oude een echten werkezel.'
„Hij is heel vriendelijk Ik geloof, dat zijn
faam slechter Is, daa hij verdiendt," ant
woordde Alison.
„En wat is jc indruk van Ceiia? Is het
de godin, die Guy in haar ziel?'
t Is een mooi, lief meisje cn Tibbie
houdt veel van haar"
Pnt zweeg, verbaasd over'veel van 't geen
hij gehoord had, maar l meest verwonderd
was hij over de onbewogen kalmte, waar
mee zijn zuster hein dat alles vertelde.
Vier cn twintig uur te \orcn had hij hc
feit bejammerd, dat ook Guy aan een huwe
lijk dacht, waardoor de toestand zonder
ccnigcn twijfel nog ingewikkelder zou wor
den. In Pat's hart sluimerde de onuitge
sproken hoop, dat Mi son een toevlucht zou
gezonden hebben te Birtlcy, waar met de
uitbreiding van Guy's praktijk ook zijn
financieele draagkracht wel aanmerkelijk
grooler geworden moest zijn.
Maar zooals dc zaken nu stonden, zou
ook Tibbie beroofd zijn van een tehuis. F.n
weer verbaasde Pat zich over de kalmte
van zijn zuster.
„Het heeft Edith erg gespeten, dat je niet
hier waart om haar te ontvangen, Ai lie,"
zei hij vriendelijk- .Maar ik moest jc zeg
en, dat zij voor alles hoopt, dat ze je niet
uit dc pastorie zal drijven. Beloof in elk
cval, dat jc een poos zult blijven en pro-
beeren zult of jelui het samen zult kunnen
vinden."
liet g-laat \an Alison behield zijn kalme
uitdrukking, maar beslist schudde zij het
hoofd.
Dat zou een onvergeeflijke domheid zijn,
Pal Ik weet, wat ik zeg. Het bctcekent.
d.»t ik later zou moeten gaan en als
wc elkander dan verliezen, zou onze
verhouding minder aangenaam zijn. Juf
frouw Brooke en ik moeten er eens over
praten Ik ben blij, dat zij alles begrijpt.
Indien zij begreep, waarom ik blij was ver
leden week Vrijdag naar Birtloy te kunnen
gaan, cn het niet kwalijk nam, dan zullen
andere dingen haar heel gemakkelijk
klnard kunnen worden!'
„Dat is allemaal goed cn wel, maar wat
zal er van jou en van Tibbie ook worden
Dat is een lastige kwestie AiJie, dat kun
je niet ontkennen.
„Ik zal er mijn hoofd niet verder mee
plagen. Pat.antwoordde zij cn stond op.
„Maar hoe kom je aan die berusting"'
vroeg hij met een verbaasd gezicht. „Die
drie dagen in Birtlc> schijnen wonderen
te hebben uitgericht. Heeft Tibbie al jc
zwarigheden over de toekomst wegge
lachen'?
„Zij lachte heel veel." antwoordde Alison,
met een glimlach, die bewees, dat zijn vraag
slechts aangename herinneringen opwekte.
Maar'ik geloof niet, dat zij in het bijzonder
oorzaak is van eenige verandering In mijn
emoedsloestand. Ik geloof, dat het komt,
omdat ik het overlaat Pal, zooals wij de
meeste dingen vroeger ot later moeten over
laten aan Iemand, die ze beter bestiert
Zij sprak heel opgeruimd en Patrick Fle
ming, die toch nooit een gevoclsmcnsch was
geweest en het minst als het zijn zuster
Alison betrof, werd er zeer door geroerd.
Mlic ik weet zeker, dat wij je nooit van
ons heen kunnen later, gaan. Dc menschen
zit Rochnllan zouden zich daar nooit bij
neerleggen, en ofschoon Edith is, wat z.'j is,
en in de hecle wereld de eenigo vrouw voor
mij. zie ik heel goed in, dat het jouw plaats
niet is, die zij ooit zou kunnen vervullen."
„Neen, natuurlijk niet; niemand vervult
ooit dc plaats van een ander, al beproeft
men ook hetzelfde werk op een andere ma
nier te doen. Het is haar eigen plaats, die
jc vrouw zal innemen, Pat en het zal een
goede plaats zijn, daar ben ik zeker van,
ofschoon zij zeer veel van mij verschilt cn
van dc meeste vrouwen, die jk heb gekend.
Als ze maar goed is en je dc bezieling voor
jc werk geeft, dan zal God haar zegenen
en haar op deze plaats tot een zegen doen
zijn!"
Hiermede verliet zij het vertrek én in de
stilte van haar eigen kamer, te midden
van al de dingen, die haar herinnerden
aan haar jonge meisjesjaren ging zij zitten,
bevangen door een plotseling gevoel van
zwakte,-en nogmaals haalde zij den brief
lo voorschijn, die het poststempel Biriley
droeg.
Had zij er met Pat over moeten 6prekon
cn hem voorbereiden op het op handen
zijnde bezoek? Iels hield er haar van terug,
want zij voelde, dat een bezoek van don
heer Crewe in do oogen van haar broer
maar één beteekenis kon hebben. Het blooto
feit. dat Guy zijn dokter was, kon er geen
voldoende verklaring voor zijn
Hoe zou zij handelen, hoc hem ontvan
gen," vvelk antwoord geven op een vraag,
die hij zou stellen. Alison wist het niet.
liet was haar alsof dc jaren tcrugroldcn
lot ver in het verleden, toen anderen haar
de wet stelden en haar oordeel niet werd
gevraagd over bel beloop der dingen van het
gewone loven. Hel was oen vreemde ge
waarwording voor iemand, die zoo lang
den last on dc hitte van den dag voor an
deren had getrotseerd en op win zoo wei
nigen acht hadden geslagen. Te midden
van dat alles voelde zij zich ongewoon rus
tig en eiken dag voelde zij zich kalmer en
meer in evenwicht.
De zekerheid, dat dc loekornsi wat voor
haar verborgen hield, meer dan z.ij ooit had
verwacht, drong steeds diepcrin haar hart
en gaf een zekere onbevangenheid aan haar
daden cn#gedachten
Toch werd hna: hart aangegrepen door
eer vreemde opgewondenheid, toen zij
Vrijdagsmiddags aan het raam van dc eet
kamer zat, even voor theetijd cn opziende
van haar naaiwerk den heer Crewe zag
binnenkomen
HOOFDSTUK IX.
De gewichtige Vraag.
„Er is een mijnheer, dio naar u vraagt,
juffrouw Ailie,klonk de stem van Janet.
„Een mijnheer Crewe Hij is niet van hier.
Ik heb hom in de studeerkamer gelaten
Janet sprak met kalme, natuurlijke slem,
want bezoekers, dit zij niet persoonlijk ken
de, waren volstrekt niet zeldzaam in de
pastorie. Indien zij den naam a! gehoord
had in verband met Birtlcy, dan was zij dat
vergeten Zij ging zonder verdere opmer
kingen naai haar keuken terug. F. en oogen-
blik later legde Alison haar naaiwerk net
jes in het mandje, verliet de kam» en ging
door dc kleine hal naar dc d ir van cic stu
deerkamer.
{Wordt vervolgd).
VROOM DREESMANN
Langestraat.
Alleenverkoop van de bekende
