i Zomerjaponn én. ONTDEKKINGSREIS NAAR EMMEN Dinsdag 17 Juni 1S30 A> lEPSFOOETSCH DAGBLAD ..DE EEMLANDER' 28e Jaargang No 294 Essences voor Limonade, per fiacon 35 cent. \SM&rY Vicforiawafer - Spuitwater - Sodawater La ns est ra at Telefoon 217 23 GEEN „ARM DRENTHE" Excursie van journalisten V. COMPAGNIE LYONNAISE VERSCH BROOD AAN HET ONTBIJT Ingrijpende maatregelen niet gewettigd Wij maken Uw oude Kapok matrassen als nieuw op tegen billijk tarief. VRAAGT INLICHTINGEN DE FAAM, Langestraat 2 en 5 FEUILLETON Niet door menschenhanden gebouwd Wollen Bedkleedjes, Land van praehistorie, historie, van nu en vande toekomst Es ist nicht wahr Dit motto zou hoven ons artikel kunnen s:aan. liet is niet waar, dat Emmcn een stuk „arm Drenthe'' is, veronachtzaamd, guur fi onaanzienlijk; het is niet waar dat dit stuk van Drenthe zender verlies door :1e andere Nederlanders vergeten en ver waarloosd kan wordenhet is niet waar, dat het „doemwaardig'' iot van den verarm den veenarbeider deze heelc streek drukt cn ontzielt; niet waarenz. enz Het volgende puiten wc uit de Encyclo paedic; Drente, nog maar ruim een eeuw meegeteld als provincie van 't Konink rijk der Nedeitanden, tevoren als min derwaardig, a's een achterland, een bijna ongenaakbare, ongebaande, groo- tendeels onbewoonbare wildernis van moeras. stuifzanden cn heide be schouwd, trok geen belangstelling. Geef toe, dat de constructie van dezen zin het tegendeel van elegant is maar de bedoeling spreekt duidelijk. Nóg altijd is Drenthe het stiefkind, de. Asschepoes in de rij van haar zusters, maar de tijd schijnt te naderen van het gouden muiltje! De artikelen en berichten die de laatste jaren over Drenthe in de dagblad- en Ulus- tratiepers verschenen, werkten er niet be paald toe mee, om de onjuiste opvattingen over dit geweest te doen herzien. Eer liet te gendeel. Ik wil van mijn collega's cn mezelf geen kwaad spreken, maar het is een feit dat wij, wanneer we over ellende van an deren schrijven, de verf er wel eens wat dik opgooien. De milddadigheid van het gröote publiek is er door opgewekt en dat heeft zijn goede, néast zijn kwade zijde», gehad maar de terugslag voor deze streek is in ander opzicht fataal geworden. Het vreemdelingcnbezoek heeft zich van Em- men en zijn omgeving afgewend. Men heeft Emmcn vereenzelvigd met de malaise van de armste vcenstreken, en de werkelijkheid is er door in 't gedrang geraakt. Vandaar, dat do energieke verecniging voor Vreemdelingenverkeer, de even pittige Handelsvereeniging en het voortvarend ge meentebestuur in samenwerking met ver schillende particulieren, hotelhouders enz. de groote en enkele provinciale bladen heb ben uitgenoodigd, om nu ook eens de keer zijde van d^ medaille in 't oog te vatten, en te zien wat Emmen aar. welvaart, gezond heid, rooskleurigs en prettigs aan te bieden heeft. Laten wij meteen vaststellen, dat de Dren- thenaren goede gastheeren zijn. Het begrip Hollanösche gastvrijheid is zoo langzamer hand versleten cliché geworden en... er zijn nuances. De Drentschc „nuance" is bui tengewoon aannemelijk. Ik ken een gast vrijheid, waaronder men zich gedrukt voelt, maar de Drentsche is gemoedelijk, vriend schappelijk, en heeft iets vanzelfsprekends. Deze gastvrijheid is versierd met een lach en kent geen arrièro-pensée. Ge zult zeggen; ja maar, de pers kwam er niet voor niets. Zij kwam om propaganda te maken, en in derdaad. Maar het feit dat dit onverbloemd werd uitgesproken maakte de verhoudingen gemakkelijk. Bovendien, de pers heeft te genover Emmen een schuld goed te maken. Uit dat oogpunt gezien had Emmen een voudig recht op onze aanwezigheid. Ik heb al een en ander verteld van het programma dat wc af te werken kregen. Dat programma was niet voor de poes. De „Drenten" hebben ons „Hollanders" een lesje gegeven in Ausdauer. Men zegt, dat ze dat uithoudingsvermogen te danken heb ben aan hun Saksische» aard, maar als men dr. van Giffen (die zelf een volbloed „Drent" is) gelooven mag, dan stamt de Drentschc bevolking in tegenstelling met de populaire mcening niet van de Saksers (in engeren zin). Niettemin hun voorouders moeten iets van de knoestigheid der eiken en de taaiheid van wilgen in zich gehad hebben. Hoe hadden ze anders de ongeloof lijke hunebedden tot stand gebracht? Na alles wat wc gehoord, gezien cn erva ren hebben, kunnen wc naar geweten ge tuigen, dat Emmcn een merkwaardige en aantrekkelijke plaats is, die verdient met wat meer belangstelling behandeld tc wor den dan tot dusver het geval was. Uit archaeologisch en historisch oogpunt is Emmen ongemeen belangrijk. Het feit al leen, dat in deze gemeente niet minder dan tien hunebedden liggen (waarbij ieder type, waarin deze oude graven onderverdeeld worden, vertegenwoordigd is) geeft te ken nen, dat Emmcn in praehistorischc tijden een centrum was van oude beschaving. Dr. van Giffen heeft dan ook hij zijn onderzoek van de hunebedden interessante hypothe sen en bewijsbaarheden kunnen, opstellen, die liet inzicht in die schemerige tijden ver helderen. Ook historisch hooft Emmen zijn belang. De raiddoleeuvvsehe kerktoren on do typische brink,, waaromheen naar Drent- schcn trant de boerenhoeven zich in los ver band groepeerden (met de kolossale „ban derdeuren" van de schuur naar de voor zijde) ondersteunen de archiefstukken, waaruit de oudste geschiedenis blijkt. De „esschon" om het dorp heen zijn de hoog gelegen vruchtbare bouwgronden, van ouder op ouder bewerkt, en zoo zijn er vele namen die aan het hislori -h ka: a V -r herinnoren en het eigenaardig gewestelijk aroma heb ben behouden. Maar Emmen is meer dan centrum van hunebedden, van overlev ering en histo rie. liet is ook een plaats van het levende heden. De ligging op de Zuidhelling van den Hondsrug maakt Emmen geologisch en natuurhistorisch tot een geliefd terrein. Het éN u UTRECHTSCHEWEG 10 - TEL. 170 - AMERSFOORT landschap is vol afwisseling, en uit een oog punt van natuurschoon beleeft ge er ver rassingen slag op slag. Alle belangrijke bodemgcsteldheden van Drenthe zijn hier vereenigd, zand, leem, veen, de csschen rnet hun golvende akkers worden omgeven door bossehen van naald en loofhout, van de heidevelden meer en meer ontgonnen zijn gelukkig nog brokstukken gebleven, inen vindt er herinneringen aan de vroegere zandstuivin- gen, en het veen is niet alleen arm, het geeft over zijn boomloozc paarsgetintc vlak ten uitgelezen vergezichten tot de Duitsche grenssteden toe. Dat hier zoo uileenlooponde grondsoor ten samenkomen is oorzaak, dat de bevol king op verschillende manier aan den kost komt, dat het leven gevarieerde kleur krijgt, terwijl alle gegevens aanwezig zijn voor een welvaart, die vooral de laatste jaren welbewust wordt bevorderd. Emmen is een groeiende plaats met een ijverige be volking, die op gerechtvaardigde wijze trotsch is op wat de gemeente bcteekent en zijzelf tot stand bracht. Bij de eerste entrée is de indruk al prettig en aantrekkelijk. De kleurige villabouw, waar alles uitgelezen in de verf zit, wordt omringd en afgewisseld door groen. Een be- bebouwdc allée loopt van het station naar een knooppunt, om in een breede winkel straat over te gaan, geheel berekend op groot verkeer, tot aan de oude lommerrijke brink. Hier bevindt zich de kerk met den gerestaureerde» toren, omgeven door een krans van hoornen. De bebouwing van deze brink is in den loop der jaren wel zeer ge wijzigd, maar het generale aspect schijnt nog weinig gedeerd. Verderop een weg waaraan de oude hoerenhuizen staan, die ten deele nog hun bestemming behouden hebben en met wat 'n magnifieke eer biedwaardige tuinen!, tuinen die doen den ken aan Ferdinand Huick en aan onze buitenplaatsen langs de Vecht! maar an derdeels voor openbare doeleinden fungee- ren (kantongerecht etc.). Aan een zijpad staat do nieuwe kapel van de Hervormde gemeente (daar de kerkeraad cn de dominé vrijzinnig zijn, houdt de orthodoxie haar eigen diensten) een forsch gebouw, pleitend voor de offervaardigheid van de gemeente leden, en met begrip voor landschappelijke architectuur door Theo Stuivinga gebouwd I Bij een verdere wandeling door Emmcn bespeurt ge, dat ook voor sport het noodigc geschiedt, en dat aan onderwijs de gc- vvenschte zorg wordt besteed (naast gloed nieuwe lagere scholen, een -ulo-school, am bachtsschool, huishoudsschool etc, waar naast voor de toekomst een H.B.S. op het pro gramma staat), terwijl een uitnemende outillage voor veemarkt bestaat, (overdekte hal!) plus een cierhal. Emmen wil, als het kan, Barneveld naar de kroon steken. Ongezocht trekt het steeds meer zaken en krachten uit de omgeving aan. Coevor- den heeft zijn hegemonie op marktgebied al moeten afstaan, en wanneer de wegen rondom Emmen gemoderniseerd worden waartoe de eerste preliminairen al getrof fen zijn en dc Spoorweg met het ver anderend getij dc bakens verzet, dan zal het magnetisch veld, dat Emmen in wijd rayon vormt, nóg grooter worden. Dat een florecrende gemeente, die on danks haar grijzen ouderdom zooveel bot tend jong leven toont, ook op den „vreem deling" aantrekkingskracht moet oefenen spreekt vanzelf. In een tweede artikel hoop ik dit nader te kunnen aantoonen. VOOR DE ST. JANSKERK TE GOUDA. Prinses Juliana heeft een aanzienlijke gift verleend aan het comité, dat gelden inza melt, om na de voltooiing van de restaura tie der St. Janskerk te Gouda een electrischc kroonverlicliting in de kerk aan te brengen. In geen enkel land beslaat, zooals bij ons, een verbod Behoud van dc nachtrust Amsterdam, 16 Juni Naar men zich herinneren zal, is op voorstel van den di recteur-generaal van arbeid door het mi nisterie van arbeid, handel en nijverheid op 22 Mei 1.1, een enquete gehouden in elk van de elf districten der arbeidsinspectie in ons lantl onder 19.100 scholieren en fa brieksarbeiders. Doel dezer enquete was, een denkbeeld te krijgen omtrent de vraag of het ontbijt van het meerenleel van ons volk nog immer al dan niet ::i hoofdzaak uit brood bestaat, ook al is dit als gevolg ónzer wetgeving niet versch. De enqueto leverde als resultaat op dat 91.11 derge nen, die op de enquete antwoordden, uit sluitend brood bij het ontbijt gebruikten. Hoofdzakelijk naar aanleiding dezer en quete had het landelijk comité ter verkrij ging van versch brood bij het ontbijt heden een persconferentie belegd in „Trianon" te dezer stede. De voorzitter van het comité de heer Th. Meerman) voorzitter der afdeeling Amsterdam van „Horecaf"), leidde de con ferentie met een kort woord in. waarbij hij liet uitkomen dat waarschijnlijk de depar tementale enquete gehouden is na overleg met anderen, die vijandig staan tegenover de actie van het comité. De heer Louis Snapper, lid van het comité en voorzitter der vereeniging van werkgevers in het Isr. bakkersbedrijf in Nederland, merkte op dat men na lezing van het over de enquete uitgebrachte rap port zou kunnen concludeeren dat iedereen tevreden is. Hoe totaal verkeerd de opzet dezer enquete, welke n.b. ook tot kinderen der... fröbelschool werd uitgestrekt, wel is. zou spoedig aan het licht komen indien men op een Maandagmorgen de gasten on zer hotels oudbakken cn den anderen mor gen versch brood zou voorzetten. De enquete zou dan in liet voordeel zijn van het doel, dat het comité bereiken wil. In geen enkel land, waar de nachtarbeid is afgeschaft, bestaat, zooaLs bij ons,, een ver koopverbod van versch brood op den tijd van het ontbijt. De actie voor opheffing van dit verbod moet dan ook met kracht worden gevoerd. Van de comité-leden sprak vervólgens de heer F. Dombach, directeur van de Stoommecl. en Broodfabriek „Holland", die cr op wees dat het publiek er recht op heeft dat het zijn voornaamste voedsel in den meest voedzamen cn smakelijkcn staat gepresenteerd krijgt Dc enquete had ook moeten gaan over de vraag: wat wenscht het publiek. Het lid van het comité, de heer J Vol- mer. bestuurslid van „Horecaf" en direc teur van hotel „American', wees er op dat de vreemdeling het vaak den hotelhouder persoonlijk aanrekent als hij geen versch brood bij het ontbijt krijgt En als de ho telhouder dan uitlegt dat zulks het gevolg is onzer wetgeving en dat het mogelijk is om zonder uitbreiding van don nachtarbeid het versche brood twee uren eerder af te leveren, dan wijst die vreemJeling naar zijn voorhoofd. Mr. Jules K e y 6 e r, secretaris van het comité, meende dat de grap van het „ver sche kadetje" aan den ernst van de zaak, waarom het hier gaat, afbreuk heeft ge daan. Waar door een bepaling in de arbeids wet. welke is binnengeslopen door verkeer de adviezen, in Nederland zich het i'tzon- derlijke venschijnsel voordoet dat voor ge bruik gereed liggend brood niet genuttigd kan worden, is het alleszins begrijpelijk dat direct bij do zaak betrokkenen bijeenge komen zijn om te trachten, aan dezen toe stand een einde te maken. Men vergete niet dat met volledig be houd van de thans verkregen nachtrust-het versche brood op den voor het ontbijt be stemden tijd beschikbaar kan worden ge steld. Scherp laakte spr. de sfeer van ge heimzinnigheid, waarin de regeerings-en- quete gehuld is geweest. De gcheele toeleg was, de actie voor versch brood in den kiem te smoren. Spr kondigde aan dat tegenover deze of ficieel* enquete individueel aan 7000 bak kers in Nederland zal worden gevraagd hoe hun oordeel is omtrent een verande ring in de wet. opdat aan het ontbijt versch brood zal kunnen worden genuttigd. Nadat ook nog het comité-lid. de heer W. Niemöllcr, bestuurder van de bak- kerspatroonsvereeniging .Voorzorg" ge sproken had, legde de voorzitter namens het H. B van „Horecaf" de verklaring af, dat bij dc actie niet getornd zal worden aan dc afschaffing van den nachtarbeid, terwijl de heer Snapper nog mededeelde dat gestreefd zal worden naar verkrijging van uniformiteit, waarbij om 5 uur de grootbedrijven uitgezonderd met bak ken zal kunnen worden begonnen, zulks zonder dat aan de nachtrust van de gezel len zal worden getornd. Dc conferentie werd hierna gesloten. 'Antwoord op de vragen van den heer De Visser omtrent de landbouwcrisis De heer De Visser had in verband met de thans hier te lande heerschende land bouwcrisis de volgende vragen gesteld aan den minister van Staat, minister van Bin- ncnlandsche Zaken en Landbouw: 1. Is de minister boreid, in verband met den noodtoestand, waarin ten ge volge van de agrarische crisis de klei ne boeren op dit moment verkeeren, de noodige maatregelen te nemen, waar door voor deze categorie van de bevol king geen faillissementen kunnen wor den uitgesproken en geen executies worden ten uitvoer gelegd? 2. Is de minister tevens bereid, ten spoedigste de noodige maatregelen te nemen, waardoor aan de kleine boeren, voor zoover hun zuiver inkomen tot be neden de 1300 per jaar is gedaald, een wekelijksche crisissteun wordt ver leend? De minister heeft thans het volgende ge antwoord: De ondergeteekende is van oordeel, dat de heerschende landbouwcrisis het nemen van zoo ingrijpende maatregelen, al6 in de beide vragen bedoeld, geenzins wettigt Wat een hart moet treffen moet uitgaon van het hart. door DAVID LYALL. 63 Zij wist niet, wat er van haar werd ver wacht, maar nog altijd onder den invloed h*rer alles overheerschende belangstelling dc bezoekster aanstarend, duwde zij haar stoel achteruit en stond op. ..Mijnheer Crewe heeft zoo juist het kan toor verlaten," zei zij, en Alison meende in haar stem een norschen klank te hooren. ..Ik heb hem zoocven gezien. Ik ben me vrouw Crewe." antwoordde Alison wel vriendelijk, maar toch met een waardigheid die niet naliet eenigen indruk op Clara Odell te maken. Zij meende uit haar woorden te mogen opmaken, dat zij kon vertrekken cn begon haar papieren bij elkaar te pakken; maar mevrouw Crewe stelde haar gerust. „Laat u niet in uw werk storen,' zei zij- „Ik zal hier plaats nemen en wachten. Ik veronderstel, dat u de particuliere secre taresse van mijnheer Crewe is?'* ..Ja," antwoordde Clara stroef cn zonder •enigen bijzonderen eerbied, „dat hen ik." Z{j ging zitten en deed of zij verdiept was in haar werk, maar in werkelijkheid wacht te zij vol spanning met de nieuwsgierigheid die een gevolg van slechte opvoeding is, om te zien wat er zou gebeuren als do heer Crewe terugkeerde. Zij was grenzcnloos nieuwsgierig; zij zou het liefst achterover geleund in haar stoel zijn gaan liggen om mevrouw Crewe van de kruin van haar hoofd tot de zolen van haar voeten op te nemen. Wat vooral haar aandacht trok, was dc zeer mooie sealskin mantel, een cjer huwelijksgeschenken van den heer Crewe aan zijn vrouw. Haar persoonlijk oordeel over de nieuwe echtgenoote was, dat zij er ouwelijk en gezet uitzag. Van haar kant stelde Alison vast, dat de typiste een zeer weinig aantrekkelijk meis je was, zonder manieren. Spoedig werd de deur geopend en trad de heer Crewe bin nen en een blik van hem was voldoende om juffrouw Odell naar de kamer ernaast te zenden. Op het oogenblik, waarop zij door de tusschendeur verdween om de op windende bijzonderheden aan den altijd ontvankelijken Harding te vertellen, ont spande zich het gelaat van den heer Crewe weer. ,„Dat is een onverwachte eer.' zei hij heel luchtig. „Weet je wel, dat dit de eerste keer is, dat een van mijn vrouweiijko familie leden binnen de poorten is geweest?'' „Maar ik hoop dat je niet hoos bent?" „Boos! Waarom zou ik7 Het is mij een genoegen je hier te zien. Maar ik heb het vanmorgen heel druk, cn het is zelfs twij felachtig, of ik wel naar huis zal kunnen gaan om te lunchen. Ik zal mij hier met een cotelet tevreden moeten stellen. De ar beiders hebben het werk neergelegd." „Bedoel je. dat zij in staking zijn ge gaan?'' vroeg Alison zenuwachtig. „Hoeve len zijn het er en waarom?" „Ongeveer driehonderd. Ongelukkig ver lammen zij het overige werk en wij hebben enkele contracten afgesloten, die zonder uit stel uitgevoerd moeten worden. Ik moet het werk hier stop zetten cn alle plaatsingsbu reaux in het werk zetten om hun plaatsen door anderen te doen innemen." „Dus zijn hun eischen niet zoo, dat je er aan tegemoet kunt komen?'' .„Neen, dat zijn zij niet; ik ben niet van plan er aan tegemoet te komen. Ik heb ge daan wat ik in mijn macht had te doen Mag ik je wat aanbieden? Wij hebben hier een kast met biscuits en andere dingen. Zul je wat gebruiken?" Hij deed onder het spreken de kastdeur open en Alison zag toen, dat de planken dicht bezet waren met bussen biscuits en verscheiden glazen cn flesschen en wijnka raffen. Toen zij zei, dat zij niets verlangde, vulde hij een glas voor do helft met whisky, schonk er sodawater bij en dronk het uit. „Ik heb een inspannenden morgen gehad, nu voel ik mij heel wat beter. Wat kari ik voor je doen? Ik zal Williams sturen om je dadelijk naar huis te rijden. Zou je de gie terij soms willen zien?" „Neen, vandaag liever niet," en haar stem klonk gedempt. „Waarom zijn Anna of Celia niet met je meegekomen? Heb je haar thuis gelaten?" „Ja, ik zei je immers, dat ik uitging om Tibbie te bezoeken, en dat zij niet thui? was." „Dat is waar." Ilij leunde tegen den schoorsteenmantel en nam zijn sigarenkoker uit zijn zak; zijn geheele gedrag was dat van iemand, die eenige oogenblikkcn rust wil nemen en daarvan genieten. „Edmund," zei Alison plotseling, „ik heb vanmorgen een gesprek gehad met Sto phen." „Zoo?" antwoordde hij en zijn gelaats trekken schenen plotseling te verharden, zijn geheele persoonlijkheid ongenaakbaar en ruw ie worden. „Mag ik je over hem spreken?" „O zeker. Wat heeft hij gezegd, als ge woonlijk gemord? Stephen is een sta-in-den weg en het betaamt hem zich rustig te hou den." „Maar Edmund, dat behoeft hij niet te zijn. Hij bezit gaven zij zijn verwaar loosd. Geloof je niet, dat het'de moeite loo- nen zou Stephen wat nuttigs tc leeren?" „Hij is er niet geschikt voor, en bovendien behoef je' niet bang te zijn, dat hij als een bedelaar achterblijft, als ik uitstap. Daar heb ik voor gezorgd. Alison. Hij zal genoeg hebben om van te leven en ik heb het goed vastgezet, zoodat hij niet aan het kapitaal kan komen. Weet je, men is nooit zeker van zulke mensehen. Zij zijn niet heelemaal normaal. Waarschijnlijk zou hij, aan zich zelf overgelaten, alles wat lnj bezat naar de vier windstreken verstrooien." „Daar gaat het niet om, Eêmund," zei Alison met klem. „Hij voelt zch ongeluk kig. En weldra, zal hij een man zijn cn dan zal alles nog zwaarder drukken. „Hij heeft dus tegen je geklaagd", zei de heer Crewe en zijn stem had nooit zoo hard geklonken, noch was de hardheid van zijn trekken ooit zoo schrikwekkend. Vooral zijn mond scheen hard tc worden, als een onderste molonsteen. „O, neen, in het geheel niet. klem je toch niet aan die gedachto vast. Ik deed hem eenige vragen, dat is alles, cn het is heel gemakkelijk te zien, hoe ongelukkig hij zich voelt. Het staat op zijn gansche ge zicht te lezen. Laat ons beproeven iets te doen om hem gelukkiger te maken. Het zou voor ons allen beter zijn." „N*, wat wil je voorstellen?" vroeg hij, mawr *ljn toon was zeer ontmoedigend. Alison aarzelde een oogenblik, want het plan dat zij bij zich omdroeg, was meer dan stoutmoedig. „Ik denk, dat een volkomen verandering hem goed zal doen; Anna heeft besloten Birtley te verlaten. Waarom zouden we lien beiden niet naar het buitenland laten gaan, naar Italië voor den winter en dan kan Stephen op de hoogte komen van zijn kunst. Dat schijnt het ecnigo te zijn, waar om hij wat geeft. Het is immers mogetijk, dat hij er wat in zou voortbrengen en be denk eens hoeveel gelukkiger hem dat zou kunnen maken." Crewe keek met scherpen bliK van onder zijn gefronste wenkbrauwen zijn vrouw aan. Van nature was Tiij een achterdochtig man en nu vroeg hij zich af. hoe veel of hoe weinig deze stap van haar kant tc be- teekenen had. Verlangdo zij er naar hen allen zoo snel en zoo fatsoenlijk mogelijk kwijt tc zijn. om het geheele huis voor zich tc hebben? Het denkbeeld amuseerde hem wel. (Wordt vervolgd). VROOM DREESMANN Langestraat. Prachtsorteering aan twee kanten te gebruiken. Moderne dessins, f 4.90, f 5.50, f 6.75, f 11.50.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 3