DE EEMLANDEQ BÜITENUUtP BRIEVEN VANEEN! BRABANTSCHEN BOER Vertrouwenshuis Maandag 23 Juni 1930 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 28e Jaargang No. 299 FORTMANN EN HEHENKAMP Buitenlandsch Overzicht 0TT0 VAN HABSBURG NAAR HONGARIJE? WILLEM GROENHUIZEN 1 TEGEN PlLSOEDSKl'S DICTATUUR ERNSTIGE ONLUSTEN TE BOMBAY GASFORNUIZEN OCTOini 9 uur 56 min. Fa. L. J. Luycx en Zn. AMERSFOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS pci i maanden voor Amersfoort f 2.10. per roaano 0.75. per 1 weck (met gratli verzekering tegeo ongelukken! f 0.17'/* Binnenland franco per port per 3 maanden f 3.-» Afzonderlijke nummers f 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON INT ERG 513 PRIJS DER AOVERTEHTIEN van 1—4 regels f 1.05 met U begrip van een bewijJKUmmef elke regel meer f0.25. LlefdadlgSÉ^fs Pem ói helft van den prijs. Kleine Advertentitn „KEITJES" bij l»*f rtg«U 50 cent, clkt regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f l.-r. Bewüsawwcr est*.* f O.to LANGESTRAAT 63 - TEL. 88 Onverwachte logé's een divanbed f 9.90 een kapokmatras -19.75 een kapokkussen - 2.65 f 32.30 u is gereed Natlonaal-soclalistlsche successen in Saksen. Een merkwaardig feit, waarop even tic aandacht dient te worden gevestigd, is de uitslag van de verkiezingen voor den Sakr sischen Landdag. Al is deze uitslag nog maar voorloopig do officieele cijfers ko men later hij toont aan een geweldige winst van de nationaal-socialistcn, de Hitleriaansche fascisten. En deze winst is niet behaald ten koste van de linkschc groepen. De sociaal-democraten en commu nisten zijn ongeveer in getalsterkte gelijk gebleven, zoodat van een verschuil ing' van links naar rechts geen sprake is. Dc natio- naal-socialistcn danken hun vermeerdering van zetels zij gingen vooruit van tot 14 grootendeels aan de Duitsch-nriliona- len, die belangrijke verliezen leden. Zoo mag hier dus gesproken worden van een rechtschc verschuiving naar den fascisti- schcn kant, en het is niet onwaarschijn lijk, dat do jongste crisis in de Duitsch- nationalc partij, het optreden van Ilugen- berg, c.d. daaraan in het geheel niet vreemd is. Er is indertijd al op gewezen, dat de Duitsch-nationalen veel van hun aanhang hebben verloren door deze in- en uitwen dige ziekten, en het was te voorzien, dat deze feiten hun veel stemmen zouden kos ten. Hot manifesteert zich thans al bij deze Saksische verkiezingen, en bet verschijn sel zal zich ongetwijfeld ook voordoen, wan neer oen nieuwe Rijksdag moet worden samengesteld, met alle gevolgen van dien, gevolgen óók ten aanzien van do bui'.cn- laridsche politiek van het Duitscha Rijk- De Stresemonn-politiek heeft steeds tegen over zich gevonden de nationalistische, groepen, toen nog onder aanvoering van de Duitsch-nationalen als numeriek sterkste groep. Maar die leiding schijnt nu te w or den overgenomen door de sterk fascistisch georiënteerde Hitlerianen, die nauwe be- 1 #nkkingen onderhouden met de Ooslen- rijksche Heimwehren cn het Jtaliaansche fascisme. Wanneer dus het nu in Saksen zich gemanifesteerde verschijnsel n;ei van plaatselijkén aard blijkt te zijn, doch "cr- der zal \oorfwerken, dan mag met reden worden voorspeld voor de komende tijden een felle binnenlandsche politieke striid in Duitschland, dat toch al zoo verscheurd is en wordt door. partijstrijd, sinds Strcsemann aan zijn vaderland ontviel. Want. \an de nationaal-socialistcn is te verwachten een nog veel r 'incipieeler en misschien ook gewelddadiger nationalistische politiek, dan dc Duitsch-nationalen ooit hebben be dreven. Italië en Engeland verleenen goedkeuring P raag, 21 Juni. Het sociaal-democrati sche orgaan „Pravo Lidu", dat reeds ecnige dagen geleden den terugkeer van Otto van llabsburg naar Hongarije had aangekondigd, verklaart volgens De Tel. thans, dat de te rugkeer zal geschieden met toestemming van Italië cn Engeland. Ook in officieele kringen van Hongarije keurt men volgens het blad Otto's terugkeer goed. DE NIEUWE TOCBT VAN DE GRAF ZEPPELIN. M ri c h e n, 2 1 Juni. De Graf Zeppelin heeft op zijn tocht boven Duitschland hier twee uur icrtocfd voor het opnemen van assagiers. Berlijn, 2 1 Juni. Dc Graf Zeppelin is legen middernacht boven Berlijn versche nen. Nürnbcrg, 21 Juni (V. D.) Te 20.15 uur is de „Graf Zeppelin" over Nürnberg gevlogen. HET VERMISTE BRITSCHE VLIEGTUIG TE MARSEILLE AANGEKOMEN. Londen, 21 Juni. Volgens ontvangen berichten :s het vliegtuig bestuurd door Matthews r-n Hook, die een recordvlucht naar Australië wilicn maken en van wie men geen nadere berichten had ontvangen, behouden «ip het vliegveld van Marseille aangekomen. OVEREENSTEMMING TUSSCHEN STALIN EN WOROSJXLOW. K o w n o, 2 0 J u n i. (V. D.) Naar uit Mos kou gemeld wordt heeft de volkscommissa ris van oor*og in een redevoering in Moskou verklaard, .lat de raeenmgsverschillen tus- schen hem en Sta'm zijn bijgelegd. HET ALTONASCHE BOHMENPROCES. B e r 1 ij n, 2 0 Juni. (V. D.) Hot proces tegen de bommenwerpers van Altona zal op Donderdag 14 Augustus voor de recht bank van gezworenen to Altona beginnen. MASSA-ONTSLAG VAN AMBTENAREN IN SOVJET-RUSLAND. Ivofno, 2 0 J uni. (V. D.) Volgens een bericht uit Moskou zijn aldaar gisteren 1400 ambtenaren, werkzaam aan het Volkscom missariaat un financiën, ontslagen, omdat hun politieke opvattingen omtrent de com munistische dictatuur nit t met de algemeen gangbare harmonieerden Bovendien is te gen een aantal hunner nog een proces we ens hoogverraad aanhangig gemaakt. TEL. 852. LANGESTRAAT 43. JUWELIER Ongeveer vijfhonderd personen gewond Londeu, 21 Juni. (V. D.) Op de Mai- don Esplanade in het centrum van het za kenkwartier van Bombay is het heden tot zeer ernst'ge botsingen gekomen, waar aan een groote menschenmenigto heeft deelgenomen. Ongeveer 500 personen wer den gewond, waaronder 7 vrouwen. Hon derd vijftig gewonden moesten onverwijld in de ziekenhuizen worden ondergebracht. De onlusten begonnen vanmorgen te 7 uur, toen acn kleine groep vrijwilligers te gen het veruod der autoriteiten, waarbij het houden var. exercities strafbaar wordt ge steld. op do Maiden Esplanade dergelijke oefeningen hielden. De polltic rlrccf de me nigte uiteen, waarbij 25 personen gewond werdon. Andere vrijwilligers ten getale van 200, trachtten daarc-p da oefeningen te ver volgen. Een steeds groeier wordende men- schenmenigte stroomde naar de Maiden Esplanade; er namen wel 15,000 personen aan de demonstraties deel. Ongeveer 800 politiebeambten gingen de menigte met stokken te lijf en tenslotte slaagden zij erin het pubJiek uiteen te drij ven, met uitzondering van een kleine groep Sikhs, die, in tegensiclling met gisteren, hardnekkig stand hielden. De president van het Nationaal Congres Pandit Nehru was hij de lelletjes aanwezig. Do op Zondag bepaalde massademonstra tie van het congres i3 door den politiccom missaris van Bombay verboden. To Delhi is heden in een leegstaande ka zerne oen bom ontploft. Alle vensters wer den verbrijzeld. Persoonhjke ongelukken hebben daarbij echfer nb t 'plaats gehad. EEN OPZIENBAREND BESLUIT. Wecncn, 20 Jun. (V. D.) Uit Belgrado wordt gemeld, dat bij koninklijk besluit de burgemeester van Belgrado, dr. Marko- witsj, en 13 leden van den gemeenteraad uit hun functies zijn ontzet Tot burgemeester is benoemd de voor malige afgevaardigde van de Pribitsjewits- partij, dr. Popowitsj. Onder de nieuw-benoemde gemeente raadsleden bevinden zich drie Duitschers, •terwijl voorheen slechts één Duitscher zit ting had in den raad. rJOJJfei~288 Scherpe motie van de oppositie De zes oppositioncele partijen van het centrum en de linkerzijde hebben een bui tengewoon scherpe, tegen het in Polen be staande regeoringsstelscl geriehto motie aangenomen, waarin o. a. wordt gezegd: Polen bevindt zich'in een ernstige politieke en economische crisis, die op een catastrofe dreigt uit te loopen. De regcering is niet in staat dc crisis te bezweren, maar scha kelt het parlement uit en is cr dus alleen verantwoordelijk voor. Ten slotte wordt het aftreden geeischt van de dictatoriale regee- ring van Pilsoedski eri de vorming van ccn constitutioneclc regeering. GEWELDIGE BRAND AAN DE DUITSCH-POOLSCHE GRENS. 24 woonhuizen in de asch gelegd. N e i 1 e n b u r g, 22 J u ni. (V. D In het plaatsje Janow, dicht bij de Duitsch-Pool- sche grens heeft een geweldige brand ge woed, waardoor vele schuren, 24 woonhui zen en ongeveer 27 stalgebouwcn in de j asch werden gelegd liet vuur woedde over een uitgestrektheid van ongeveer 1 vierkan te lv.M. De brandweren uit de naburige plaatsen verleenden assistentie, hetgeen tot resultaat liad dat een zeer groot deel van de plaats kon worden behouden. Dc oor zaak is onvoorzichtigheid. DE VERKIEZINGEN IN SAKSEN. Voorloopig overzicht. Dresden, 22 Juni. (V. D.) Volgens de tot nu toe bekende resultaten der verkie zingen voor den Saksisclicn landdag heb ben de nationaal-socialisten een flinke overwinning behaald ten koste der commu nisten. Ook de overige partijen zouden ccn terugslag hebben te noteeren, v\at toe te schrijven zou zijn aan een tamelijk geringe deelname als gevolg van het warme weer Einduitslag voor district Plauen (Vogt- land), communisten van 9000 stemmen (der laatste verkiezingen) tcruggcloopen tot 2000 stemmen, terwijl dc nationaal-socialisten hun stemmontal hebben zien stijgen van 10.000 tot 19.000. EIGENMACHTIG OPTREDEN VAN EEN FRAN5CH RESERVE-OFFICIER. B8lcediging van Doitsclie toeristen. Arras, 21 Juni'. Een reserve-officier \an het 21e regiment genietroepen, die zich op een oefening bevond, heeft in de buurt van Arras een auto met Duitschc toeristen aangehouden, die de oorlogsgraven wilden bezoeken. Op de auto bevonden zich een Fransclie en een Saksische vlag. De officier beval den chauffeur de vlaggetjes weg to nemen Toen deze dit weigerde, rukte hij ze zelf af. Do autoriieitcn hebben zich mot het ge val bemoeid. De officier is in arrest ge steld. Do burgomcester van Arras is bij de loeristen verontschuldigingen gaan aanbie den. WEERBERICHT. Hoogste barometerstand: 763.0 te Biarritz. Laagste barometerstand: 749.S te Stornoway. Verwachting: Matige tot zwaikike \V. tot Z. wind, gedeeltelijk bewolkt, aanvankelijk droog, later weer toenemende kans op i c- gen of onweer, aanvankelijk acts wanner. LANGESTRAAT 49-51. - Tol. 190 KATOENEN EN ZIJDEN VOILS I/IOOIE D ESS INS DE SPAANSCHE KONING TE PARIJS. P a i ij s, 2 1 Jun i. Ter gclegcnhoid van de reis van den koning van Spanje heeft de Spaansche amnassa ur hier een ban ket gegeven, waaraan de koning en presi dent Doumergue hebben deelgenomen. DE KWESTIE OP MALTA. Terugkeer naar 't oude? Malta, 21 Juni. De geruchten, volgens welke het kabinet ontsiag heeft genomen, zijn ongegrond. Nadat do gouverneu' een lange bood schap uit Londen ontvangen had, is oen ^rgadering van de ministers gehouden. Het is mogelijk, dat deze bijeenkomst aan leiding tot bedoelde crisisgeruchten gegeven heeft. Het hardnekkige gerucht doet op Malta do ronde, dat Malta weer voor twee jaar kroonkolonie zal worden en dus voor dien tijd zijn aulonomle zal verliezen. In een interview mot Reuter heeft lord Strickland, die nog steeds te Londen is, ver klaard, dat hij niet van plan is af te treden. DE KRACH VAN DE BRESLAUER BANK B re sl au, 20 Juni. (V. D.)) In verband met do déconfiture van de Breslauer Bank GmbH is thans ook to Berlijn een arresta tie verrich'. De te Berlijn Steglitz wonende advocaat dr. Ernst Jung is heden, verdacht van valsclifceid in geschrifte in arrest ge- steid. DOOR A. A. L. GRAUMANS Ulvenhoul, 17 Juni 1930. Me nier, Xeeë. ronduit gezeed, da's nouw gin •oort van''n werk om nouw, scheel van mee n gevuul of er illetriek in oewen P°ns zit. stillekos in de beste kamer te ■gaan zitten, in Trui d'ren selon, en daar roee n dun penhouwerke in oew dikke, tintelende haanden 'n velleke pampier vol te gaan zitten kalleken, da telkens aan °e\v knuste» blijft plakken. Sodemckajer, amico, da's 'nen finalen pinnetcnsie! Ge mot t dus maar niet als te kwalek nemen, ■as ie deus week wa kort uitvaalt aan éénen kaant. Man, de kriebel zit in m'nen stoel Keb m nen penhouwer al baalf opgefreten cn in deus paar regels ben 'k al drie keer d'n erft opgeloopcn om weer diep te asemen, cn effekes 't zonneke te zien speulen in de daliaas, in de graniejums cn in d n note lèèr. Amico, 't flónkert daar! Druppels rooie wijn pèrelen er in de hart jes van de gloeiend-rooie graniejums en lit die droppen pieken lichtjes van de zon of ïer de eclclsteenen veur 't opscheppen leggen. Rozen staan te geuren dn-d-et wa ter in oewen mond komt te staar. Rozen blaren, dik as ouwel, koel cn «troef as 'I velleke \an 'n kindje da pas gewasschen is, smetteloos as kapellevleugeltjes, staan uit te krullen tot blommen as dubbele vus 'en en as er dan over zo'n groote, prachtige blorn, pronkend cn geurend os 'n prinsesse bruid n lievcneerbeesje krüpt. dan is 't ol *r nen druppel bloed over die blom sijpelt cn sta-dc moe 'ren open mond stillekes te kijken naar zon ju -^el van zomerpracht en amico ge k P me 'nen gekken kwast vinden maar dan zou 'k m'n pet af willen zetten cn maar stillekes onzen lieveneer bewonderen veur 't overdadig schoons dat ie ons ieveraans veur onzen kokkert friemelt. llah! wa-d-is t léven vandaag cénen teil vol mee kouwe rijstepap uit d'n kel der. zacht as bnlsum, zuut as rozennat. Van den mergen, toen 'k mee d'n gruun- lenwagél hij ons over d'n weg gong. toen hé "k n mement staan gapen van n schoon heid die as 'n wonder was. Ge mot weten dat de weg in deuzen tijd as 'nen waandelpad is, die laarizomke buigt deur éénen onmetelijkcn tuin. D'n eone tuin lee-d-aan d n aandere en as er gin tuin i.: da nis er graslaand waar de Mark deur slingert, helder as de hooge, strakke loclif, blinkend as zuiver, vol mee gouwen kringeskes van kleine vischkes en torrekes. die teugen dieên zonneglaanzen- den waterspiegel ravotten in levensdolheid. En 't graslaand zeivers. waar 't hooge, maï solie gras te tintelen staal, in "t pure licht, de halmkes te buigen mee zijen glaans, da gras waar schaduwkes deurhenen daan sen, daar staan de veldblomniekes in mul joenen te me.nolen in alle kleuren. 't Blinkend wit \nn 't margerietje, 't don- kerpéërs \an pluimige klaverblommekes, 't eiergeel van picsebeddekes. 't roestbruin van den wilden zuring, 't matte zuiver van de beverkee. ollee amico, da zijn tuinen mee de levende tuinmoniementen van 't wit-zwarte rundvee, dat 'r lekker leet te luilakken, mee volle uiers waar de peerse ajers vingerdik opleggen van de spanning zoo vol as ze zijn van schuimende werme melk waar de room p te drijven leet! Maar genogt, wa 'k dan zeggen wouw is ditte: op 'n mement wier ik ondergesneeuwd, ikke en m'nen wagel, ondergesneeuwd, amico, van louter witte blossemblanikes cn -plüm- kes. Locht cn ver gedragen op 't zachte win- dekc. da deur de tuinen dreef, dwèreldcn en flierden die witte blommeflarrekeskaan- telend in de rondte in zwermen-\ol. Keb m'nen wagel neergezet om goed te proffi- teeren van da wonderschoon gezicht. D'n Blek begon te blaffen, omdat ie nie gewoon is van daar te motten stoppen. En omdat-d-ok hum "t krachtig zomerweer dee trillen van z nen stèèrt tot aan z'n ooren. „Koest Blek!" riep ik, ,,'t is ier brui loft jonk, fiest in de natuur cn d'n pluksel wor gestrooid deur d' 'engeltjes van d'n he mel, houw-d-oewen moei!" En mee da-d-ik. naar boven keek. toen zag ik daar plekken van 't schoonste, van 't reinste blaauw te trillen «taan, deur 't donkergruune loof van rauschende, van flüsterende kruinen! Sakkretjèn, amico, keb nog zelden zuk blaauw gezien. Of er licht uitspatte! M'n oogen verzopen d'rin. En as t' er ginnen autoow aan was ko men toeteren, die de stilte en de locht ver pee-de. dan ha 'k er nouw nóg gestaan! 't Was daar op dieën oogenblik 't aldor- schonstc plekske van de wèreld' Sneeu wende blossem uit waterblaauwe locht. alles in 't gouwen zomerlicht, neeë, hier was onzenltevencer zélf d'n hovenier! Zaterdag emmen d'n laanksten dag. Dan is 't volle zomerleven gekomen op z'n hogtepunt. Dan eta-g-et zonneke 's middag ges om twaalf uren 't hogste aan d'n he mel van 't heelc jaar En as 't dan mee 'nen geweldigen boog weer zakken gaat en laangere schaduws vallen lot op d'eerde. dan is 't veur drie honderdvijfenzestig dagen van z'n hemel hoogste troontje af en wor 't dagelijks wa minder. Dan zouw-de-t mee Y paar groote gouwen spijkers vast willen èlaan aan 't blauw van d'n wèreldkoepel. om 't toch maar rast te houwen! Zoo is 't leven. As 't op z'n best en op z'n plazierigste is, dari ga-g-cl weer medeenc vcurbij on sta-de betutteld te kijken, mee lecge baan den! Maar van d'n nanderen kant. ollee' de zomer ga beginnen cn wemmen drie volle maanden van zon, van genieting veur ons. Drie maanden leven as vischkes in 't water, as veugeltjes in de booinen. 's Mer- gens vruug, amico, as 'k de vorsche gruun- tcn gerooid ern van d n akker veur m'nen wagel, as 't zweet al om haalf zes deur m'nen lcicl pèrelt, as 't mee straaltjes ever m'nen bast kiedelt, dan schiet 'k cffe 'n stukske bosch in. da laangst de Mark leet. ik trek de naite 6pullen van m'n vel en hang ze in de boomen cn plons t glas heldere Markwater in. in deuze dagen, dat de droppen hoog opspatten teugen 't hemelblauw en dan flonkeren in de zon. dat er lichtjes schieten uit die opgespet terde droppen. Dan drijf ik op m'n rug, mee m'n druipend bakkes naar de locht, en gooi na 'n oogenbliksko m'n beenen in d'hogte en duik achterstevoren d'n wcr- men bojem in van d'n stroom, waar 'k as 'nen visch laangst dc blommekes schuur. Waar de lange waterplaant.m soms om m'nen rug strengelen da'k in d'n lach schiet. Dan is heel dc wereld m'n badkuip en heel de schepping m'n badkamer. Dan kan ik zingen, duikelen, fluiten, proesten, op m'n haanden gaan staan, op d'n zochten bojem, da ze daar boven motten denken, as ze me zoo zien gekdoen. is da nouw 'nen grotvader van 'nen patemoeter-klein- kienders? Dan kruip ik op teugen d'n gruun-begroeiden waterkaam en lot me laangsuit naar bene jen rollen, 't lekker water in mee m n oogen dicht. Dan kruip ik in d'n wèrmen modder, die as pap aan oew vel gaat klonten en dompel m'n eigen weer schoon. Amico. da's léven! En as 'k dan thuiskoom moe m'n kers- vorsche gruunte, die stijf staat van d'n mergendaauw, dan staat de koffie te geu ren da'k 'm buiten al ruuk en dan pak ik 'n schaal en gaai achter d'n erft, in 't ère- beesjespèèrk, de schottel volplukken mee die rooie. mottige vruchtjes die zoo ver- gimmes lekker ruuken da m'nen buik be gint te koerlen van d'n honger. En as dan dieën schottel onder d'n pomp is gewiest cn cr 'n naar eetlepels mee suiker over- licnen zijn gestrooid, dan amie<\ dan kun t fiest van 't ontbijt beginnen gaan! Dan frèèt ik tien snejen, zoo groot als m'n haanden, van dieen lekkeren., brossen boe- remik mee 'n diep bord vol èrebeesjes, da- d-et rooie, zuute sap laanks m'n kin fopt en laat ik oew vcrra6sereeren jonk. da 'k dan de krachten deur rn'n zielement vuul jagen, da'k 'n huis om zouw kunnen dou wen mee m'nen schouwer Dan vuul ik 't leven deur m'n botten woelen. Dan vuul 'k m'n spieren zwellen cn dan smokt 't pepke of ik cngoltjeshaar smookt! Die mergens, ik snak cr naar! 't Zijn flesten I Fiest veur oew ongeil fiest veur oew karkas, fiest veur oew tong; fiest veur oew ooii?n vanweuges d'n vcu- geltjeszang! Ik snak er naai as 'k 'saves naar bed Ine gaai. En as om vier uren 't zonneko deur gaat breken; as 't z'n kleurige, vlam mende dekentjes opzij schuurt. as d'n braand van d'n komenden dag daar achter on» bosschen te gloeien staat, dan spring ik de bedstee uit om van dieën echoonen iae d'n kop af te gaan bijten. Of ik gin nuuws eb. zul-dc vragen? DT is maar een nuuwke' 't 16 Zoiiia^ En raöojoow en China. hew**x.'ning en ontwapening, Bolsjewiskie en d'n Moes. t kan m'n allemaal de botten kussen, 't is zomer! Amico, m'n velleke is toch nog vol ee komen zooas ge ziet; \eul groeten van Trui en ns altij, gin horke minder van oewen toet a voe Dré.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 1