BRIEVEN VAN EEN
BRABANTSCHEN BOER
DE EEM LANDED
BUITENBAND
|Maandag 4 Augustus 1930 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 30
Buitenlandsch Overzicht
De aankomst van Kingsford Smith op Schiphol
AFSCHUWELIJK TREUR
SPEL IN ROEMENIE
Fa. L. i. Luycx en Zn.
fortmann en
hehenkamp
repareeren, bijvullen en
vermaken van uw ma
trassen in één dag.
DOOR A. A. L. GRAUMANS
AMERSFOOMSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10, per maand I 0.75, per
wcck (raC| qratij verzekering tegen ongelukken) f 0.171/».
Binnenland franco per post per 3 maanden f £-* Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 JILEFOON INTERG 513
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
eikeregel meer f0.25. Liefdadigheids-ad vertentltos voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentlên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I,—» Bewijsnummer ert® f 0.05
De beroering in China. Ameri-
kaansche nota aan Nanking,
Er is voor de vreemde mogendheden weer
eens aanleiding zich ernstig met de gebeur
tenissen in China bezig te houden. Ten op
zichte van den burgeroorlog, die in het
Noorden wordt uitgevochten, hebben zij een
merkwaardige onzijdigheid in acht geno
men. Dit zal den mogendheden niet heel mak
kelijk zijn gevallen, want de coalitie van het
Noorden voert den strijd tegen de erkende
rijksregeering te Nanking met alle beschik
bare middelen en is er niet voor terugge
deinsd in de gebieden, waartoe haar in
vloedssfeer zich uitstrekt, in te grijpen in
het beheer der douanerechten ter zee. Zij ver
ving den douane-commissaris van Tientsin
door een Engelschman, die haar beter aan
stond. Nanking teekende verzet aan te Lon
den. maar dit had geen effect. Het consulai
re corps van Tientsin erkende integendeel
den nieuwen commissaris, daar de leenings-
dienst er niet door bedreigd scheen te wor
den en dank zij de verstandige tactiek van
de generaals der Noordelijken zal er ook in
de toekomst, overeenkomstig het verdrag,
de hand aan worden gehouden. De mogend
heden derhalve bleven tegenover den bin-
xienlandsche oorlog neutraal en beschouw
den dien als een zuiver Chineesche aangele
genheid, wat vier jaar geleden onmogelijk
zou zijn geweest. China heeft echter sinds
dien zijn souvereiniteit op douanagebied we
ten te verwerven en de concessies verdwij
nen geleidelijk, ofschoon de eenzijdige op
heffing der exterritorialiteitsrechten door
de Nankingsche regeering niet gelukt is.
Terwijl de burgeroorlog, zonderdat van
buiten wordt ingegrepen, met wisselend suc
ces voor de beide partijen, zich ontwikkelt,
ontstond er voor de Nankingsche regeering
een nieuw en 'ernstig gevaar in het Zuiden.
Communistische henden in Iloenan maakten
gebruik van den noodtoestand der regeering
en trekken nu plunderend en moordend
•Jocr het land ten Zuiden van de Jangtseki-
ang, zonder dat er voldoende troepen aan
wezig zijn om hun ontbinding te bewerk
stelligen. Dagenlang is de urovinviaie noold-
stand Tsjangtsja in hun handen geweest.
De berichten nippen van onmenschclijke
wreedheden en ontstellende verwoestingen.
De stad in nu wel-is-waar weer bevrijd,
jnaar daar staat tegenover, dat tlians de
300 K.M, Noordelijker gelegen stad Hankau
in gevaar verkeert en tevens de zusterste
den Hanjang en Woetsjang. Daar wonen
jnillioenen menschen bij elkaar en deze
driehoek van steden is één van de voor
naamste plaatsen van China op handelsge
bied; tevens is het een groot middenpunt
op nijverheidsterrein. Wanneer Hankau
derhalve hetzelfde lot als Tsjan-gtsja mocht
treffen, dan zou er een schade worden aan
gericht, die onberekenbaar is.
Reeds in Tsjanglsja liepen buitenland.sche
belangen gevaar. De Europeanen schijnen
echter nog in veiligheid te zijn gebracht op
een Amerikaansche kanonneerboot. Ook de
buitenlanders te Kioekiang aan de Jangtse
hebben een goed heenkomen kunnen vinden.
Alleen omtrent het lot van één Amerikaan
verkeert men in het onzekere. Japansch be
zit daarentegen is vernield.
Zittend op de kap van de auto beantwoordden de drie Oceaanvliegcrs het gejuich
van de menigte. Van links: Van Dijk, Stannage en Kingsford Smith. Voorts me
vrouw Van Dijk en de heer Maidment van dc Wright Whirl Wind motorenlabrick.
liet gevaar te Hankau is nochtans aan
merkelijk grooter. De Europeanen, die de
ondragelijke hitte waren ontvlucht en zich
naar hooger gelegen gebied hadden bege
ven, zijn in aller ijl teruggekeerd. En nu
grijpen de Europeanen in. Japan zond een
aantal kanonneerbooten naar het bedreigde
gebied. Amerikaansche schepen leggen even
eens klaar.
De Kölnische Zeitung stelt de vraag, of
de Nankingsche regcering de vreemdelingen
zal kunnen beschermen, of dat dé mogend
heden, dit zelf zullen moeten doen Reeds
worden onderhandelingen tusschcn de re
geeringen gevoerd om indien dit noodig
is gemeenschappelijk tegen de commu
nisten op te treden. Dit zou onvermijdelijk
zijn, wanneer de Nankingsche regeering, die
zich tegen het Noorden heeft te verweren,
te zwak daarvoor mocht blijken le zijn. Zou
den de beide groote partijen, die om de
macht strijden, zich onder den druk \an
't communistische gevaar, aaneensuilen om
gemeenschappelijk de rust te herstellen, dan
zou een ingrijpen der mogendheden achter
wege kunnen blijven. Naar hel schijnt, tracht
Japan ook in dezen geest te bemiddelen,
maar het is nog niet bekend, wat de Nan
kingsche regeering, wier prestige op het
spel staat, zal doen. Ontlertusschen ver
heugt Moskou zich over het succes der roo-
den, al is dit een beetje voorbarig.
Tsjanglsja is stellig voor de leidende per
soonlijkheden in China een waarschuwing,
die zij ter harte dienen te nemen. De op
bouw van China, waaraan geen enkele
vreemde mogendheid meer iets in den weg
legt, is inmiddels onmogelijk, wannéér de
verschillende machthebbers in China hun
eigen belangen telkens weer op den voor
grond stellen. De regeering in China zal niet
met succes haar strijd ten gunste van de
bevrijding der voorrechten, dit de vreemde
lingen nog genieten, .kunnen voeren, wan
neer zij niet vooraf zorgt voor een abso
lute veiligheid. Van dit. standpunt gaat
ook de nota uit, die Amerika aan NanKing
heeft gestuurd. Daarin wordt verklaard, dat
er zoo goed als geen hoop meer bestaat, dat
do nationale regeering zich voldoende kan
laten geldeii. In heel de Zuidelijke helft van
China, van Woetsjang cn Hankau tot Kan-
Ion, heerscht op het oogenblik een volledige
anarchie, zoodat de Amerikaansche eigen
dommen gevaar loopen. In de Amerikaan
sche nota, die in vrij krachjige bewoordingen
is vervat, wordt onvoorwaardelijke bescher
ming van 't Amerikaansche bezit geéischt
en nadrukkelijk vastgesteld, dat de regee
ring der Ver. Staten zich alle rechten en
aanspraken voorbehoudt in verband met de
vernietiging van eigendommen, die het uit
vloeisel mocht zijp van den opstand der
radicalen.
Ontslagen arbeider maakt
vele slachtoffers
In den omtrek van het Roemeenschc
plaatsje Naruja moet zich in den nacht
van Vrijdag op Zaterdag een afschuwelijk
treurspel hebben afgespeeld. Een ontsla
gen arbeider is het huis van zijn vroege-
ren heer binnengedrongen, heeft diens
vrouw en drie kinderen met bijlslagen
vermoord, den man zelf en twee kinderen
zoo zwaar verwond, dat aan hun herstel
getwijfeld wordt
Dadelijk bij zijn verhoor legde de man
een volledige bekentenis af. 'sMaandags
zou hij nogmaals verhoord worden. Daar
bij slaagde hij er in zich op een onbewaakt
oogenblik meester te maken van het ge
weer van een gendarme, dat tegen den
muur stond. Hij loste een schot op den
majoor van de gendarmerie, die zwaar ge
wond werd cn vluchtte vervolgens, door
verscheidene gendarmen gevolgd. Ilij
slaagde er in een naburig kreupelbosc'.i te
bereiken, vanwaar hij pen hagel van scho
ten op zijn vervolgers loste. Ten slotte
werd door een kogel van een der gen
darmes neergelegd.
„TEGEN DEN IMPERIALISTISCHEN
OORLOG".
New Y o r k 2 Aug. (V. D.) In het hartje
van de stad New York op dc Unionsquare
vonden gisteren demonstraties plaats tegen
den imperialistischen oorlog cn tegen de
commissie van onderzoek, welke belast is
met het onderzoek naar de communistische
propaganda in Amerika. Op een gegeven
moment trad de politie krachtig op en joeg
de demonstratie uiteen. Hierbij zijn 25 per
sonen gewond geraakt.
DE KWESTIE VAN DEN STEMPLICHT
IN DUITSCHLAND.
D r e s d e n, 2 A u g. (V. D.) De fractie van
de Duitsche volkspartij in den Saksischen
landdag heeft bij den landdag een voorstel
ingediend om de regeering te verzoeken in
Saksen den stemplicht in te voeren en met
de rijksregeering in onderhandeling te tre
den over de invoering van den stemplicht
in het geheele rijk.
WEERBERICHT.
Hoogste Barometerstand:
767.0 te Jan-Mayen.
Laagste Barometerstand:
7KM te Galais.
Verwachting:
Matige tot krachtige, tijde
lijke afnemende Z. tot W.
wind, tijdelijk opklarend, la
ter waarschijnlijk weer regen,
weinig verandering in tem
peratuur.
VERKEERSGEBOD:
Wie vraagt de straat voor zich alleen
Hoe of hij er passeert.
Neemt iets wat and'ren toebehoort
Verkeert dus glad verkeerd!
LANGESTRAAT 49-51. Tol. 190.
VOOR DE KOELE DAGEN
SHAWLS,
CACHE-NEZ.
VOSSEN.
Bont-Shawls.
langestraat 63 - - tel. 88
vraagt prijsopgave.
NIEUWE OVERSTROOMINGEN IN
JAPAN.
Bij Kioto hebben opnieuw ernstige over
stroomingen plaats gehad na een week van
bijna onafgebroken onweer. In de stad is
niet veel schade aangericht, maar op het
platteland zijn 2000 huizen ingestort cn
ongeveer 7000 menschen zijn dakloos.
Troepen distnbueeren voedingsmiddelen.
Verscheiden menschen zijn bij aardver
schuivingen om het leven gekomen.
Ulvonhout, 29 Julij 1930.
Menier,
'k Ben weer thuis. Zondaggeavond ben
'k verom gekomen mee dn lesten trein.
Trui was al naar heel gegaan en ze sliep
as 'n verken, 't Is mlsschicnt nie schoon da
te zoggen, maar ollce, de vèrkens lezen
ditte toch nie. Maar schoon of nie, 'twas
zoo. Toen 'k veur m'n deur sling, in 'n lok
ker, 'n sappig rengeibuike, da zoo stillekes
deur d'n donkeren j.acht naar omlaag sij
pelde, toen héurde-n-ik veur m'n deur. op
't klinkersloopkc, Trui al slapen da-.l et
oew deur merg cn deur heen gong. Ik
rammelde mee d'n klink, al veur d'n vef-
den keer, en van alles was al deur m'n kop
gegaan daar in da kwaje weer, maar Trui
bleef pitten as 'n hecle soldalcnkam'",r te-
samen. En van al m'n plannen daar in d'n
rengcl, die deurdrupte da m'nen la.kensche
jas mee vijfentwintig kiloos gewicht aan
rn'h schouwers hoog. bleef nikske aanders
over dan da 'k docht deuzen nacht maar
op 't „hüske" te lozjeeren, da-d-op d'n erft
staat.
'k Gong V alvast maar 's „kijken' (za 'k
maar zeggen), maar 'k bleef er toch nie
laanger as noodig was, waant mee die
lage rengellochten van deus leste weken,
ge wit da zoowel was 't er daar nie
frisscher op geworren. Toen d'n télek me
zoo heurde ronselen, 6loeg ie aan van ge
weld. Hij had d'n baas geroken cn was
nouw nie om te houwen na zon laank
weerzien.
Maar van al cla la wijd >vier gedaank toch
ok Trui eindelijk wakker. D'r scheen 'n
zwak lichtje deur de hartjes van de luiken
veur 'l raam en duidelijker nog zag ik nouw
deur dieön lichtschijn destage rengelpep-
kes omlaagkliederen. 't Gong allemaal zoo
sakkerejabcls laankzaam en zoo zeker, da
'k eindelijk 'n flinke keel opzette cn riep:
„Schiet toch op, 'k staai al 'n haalf uur
veur m'n eigen huis rond te keutelen as
'n kiep die nie van. d'r ei afkan!" En daar
schèêrde van achter de deur: „Oiw hencle
gij Y' cn meteen schoof d'n grendel weg
mee veul gepiep. Amico T was me-'n
kwartje wèèrd gewiest as ge toen had kun
nen zien 'l nummer da Trui ten beste gaf.
De deur wier dpengegooid cn in da vier-
kaante lichtvlak. *ting Trui as 'n schilderij
van de Maagd van Orlejaans, lot d'r taan
den gewapend. „Ga-d-op jacht?' barstte-
n-ik van d'n lach. D'r nachtmits scheef,
op één oor. mee de linten as ,'ncn stürm-
band om d'r kin: één oog nog haalf dicht
en 'I aander te ver open en in d'r eene
haand m'nen dubbelloops cn in d' aander
de staande pelrolielanip en heel 't „geval"
in 'pen laangen witten nachtpon. olb-e,
't was alles bij mekare 'o stilleven-in-lijst
om oewen buik vast t'houwen.
„Kom nouw maar naar binnen cn stcl-d-
ocw eiges nie aar% as 'ncn gek", zee Trui
en meteen draaide ze d'r eigen mee 'nen
halven slag om cn hekserseerde mee 't ge
weer 't huis in. „Genavond", kwam ik bin
nen, „lillckerds geschoten?"
„Ts da-d-'n thuiskomen midden in d'n
nacht. Koste nouw nie één treintje vruu-
ger komen9 Motte nocr na wa-d-eten?"
en tcrwijle zette ze ';t kenon onder de
schouw, de laamp op tafel cn Schoot in d'r
klompen.
„Kekt eerst maar 's wa'k veur oew cb
meegebrocht, schutter." moktc-n-ik alles
weer goed en uit m'n valieske snorde-n-ik
de kedoowkes op die 'k veur d'r gekocht
had.
T Eene was 'n prachtig gekleurd pren-
leke van d'n Pier in 'ai rond lijstje da-d-
cigeniijk 'n verkleining was van 'n red
dingsboei. Echte touwkes hongen er aan
en mee schcone lettcrkes. zóó schoon ge
kruld da-g-et bekaanst nie lezen kon, sting
er óp geschilderd: Souvenier van Scheve
ilingen". Trui liong 't aan d'ren wijsvin
ger, hievv 't 'n bijtje veuruit en mee d'r
hoofd schuins gehouwen zee ze. mee 'nen
gruw of 't slürmde onder d'n Pier: „das
schoon. Dra, duur?"
„En kekt ier V zee ik mee ingehouwen
verwachting, „wa zegde daarvan, ee?''
Amico, da was m'n portret. Knd 'n pot-
legrafiekc laten maken la angst de zee. ter
wijl ik op 'nen ezel zat. En veur alle ze
kerheid liu'k er maar 'n lijstje omhencn ge
kocht.
Trui keek me eerst, aan of ze zeggen
wouw: „motte mijn emmen? maar toen
kneep ze d r oogen 'n bietje dicht, bekeek
't sjekuur, knikte toen gewichtig mee d'ren
kop cn zee: „m'n koriiplement horre, guil-
lie slaan d'r best op!"
Nouw. amico. kad 'r oew vleejen week al
t een en aander over geschreven, 't is
mee 't weer nie meegeloopen. man.
't. Hec alle dagen gerengeld. Of alle
dagen gerengeld, neee da-d-ok al weer nie.
D'r waren oogenblikkcn da-d-et nie rengel-
de Dan klatste-n-ei mee kuipen vol d'n
hemel uit...!
En 't was zoo schoon begonnen, ee Maar
toen 't op z'n schoonst was, toen duurde 'l
nie laank meer.
Want loen da s nouw 'n dag of virtien
gelejen, ja toen was 't 'n wonder van
schoonheid, 'i Had toen licel d'n dag kol
lesaal wèrm gewiest. De zon was achter
ons bosschen gezonken in 'n blocdrooic
gloeiing, dat de bosschen in lichte laaie
stingen. De bussels licht die omhoog spo
ten, d'n hemel binnen, die brakken deur de
wolkenbrokken of er gouwen klonters aan
de lochten hongen. En wèrm I Wcrm
da-d-et was 't Was er stil van in dc na
tuur.
't Was of de menschen en de dieren en
de veugeltjes platgeslagen van d'hitte wa
ren. Ge heurde ze nie. 't Klokske van d'n
kerktoren sloeg deur die stilte henen, da
ge de klokkeklaanken heel ver weg vuulde
drijven teugen de deurgloeide bosschen aan.
En toen de zon dieper en dieper zinken
gong, toen wier 't bosch lijk 'n groote ka
thedraal met duizenden gouwen pielèèren.
De ranke mastenboomen, roestbruin van
kleur, wieren overgoten nouw, mee 't goud
van de zinkende zon en ver weg kon ik ze
tusschen de boomen in zien hangen in 't
waas van gloeiend licht, dat er tranen in
m'n oogen sprongen. Heel 't dürpke wier
van bronzen pracht en praal. De kleinste
hüskes wieren tempeltjes mee roodkoperen
daken.
't Was of er hemelpoorten opengeschoven
stingen waaruit as van 'n bron 't heilig
licht in UI venhout stroomde, da \erwaasde
in 't bevend goud, da-d-ieveraans te trillen
hong.
Amico, wa was 't onvergetelijk schoon
En toen ineens, weg Alles weg.
Deur de stille kwam 't gerucht geroo-
schen van opgestoken wind, die deur de
blaren dreef. Al 't goud versmolt van
d'èèrde en uit dè lochten.
Dc veugels kwammen veur d'n dag.
Schèèrden lawijend deur de locht asof ze
aangstig wieren. De boomenkruinen roo-
schen haarder en haarder en ier-en-daar
kaantelde 'n blad naar d'èèrde toe, afge
rukt as 't was deur d'n bollen wind die
rondspokte over de daken en in de dichte
blaren.
Kilte kwam de wèreld over. En heel wijd
weg, daar rommelde de lochten mee'nen
zwaren dreun die in 't boscli verstierf.
Geweldiger dreunden de donders deur de
düsterc lochten. Feil kronkelden de flitsen
licht witgloeiend naar de èèrde.
En eindelijk daar vielen d'cer3te drop
pen. as duiv'eiers zoo groot, mee rauschend
gekledder op blad en op tak en teugen de
wegels. En as 'nen reuzenveugel, die z'n
vlerken neerlegt op 't moeië lijf, zoo zeeg
de wind op d'èèrde neer.
Dikker drupten de droppen van d'n
hemel. Tikkend gerausch vervulde de
stilte tikkend op 't overdadig gruun en
blad, da nouw te zuipen en te koelen sting
na dagenlaangen zonnegloed. Scherper sne-
jen de blaauwe krinkels deur d'n hemel;
't licht was van de lochten nie meer af.
Schrikkelijker donderde en knalde-n-et bo
ven de bosschen, dat dc èèrde te schudden
en beven lag en Trui sloeg 'n krüske en
sprenkelde-n-'t wijwater deur d'r huis. Wit-
tekes en stillekes gong ze zitten zuchten.
De katten kropen onder de kast; 't was of
de schepping na die leste pracht nouw star
ven gong.
Rongel viel in pepkes naar benejen.
Hoog kledderde en spetterde d'n modder op.
En toen ineens, toen dreunde d'n donder
heel diep in de verte. De natuur gong tot
rust komen. Of ze slaag gekregen had, zoo
drupten tranen van blaaikes en van taks-
kes af.
Meer lawijd, meer levensteekens kwam
men op d'n weg.
,Nen haan durfde weer te kraaien. Blek
rommelde mee z'ncn ketting in 't honden
hok. De koeien loeiden en bleek kwammen
de dürpenèèrs om de deuren kijken mee
twee vraagleekens in d'r wije, aanstiggla-
zig' oogen, of 't er soms nikske nie gebeurd
was
Amico, 't was geweldig.
Wa-d-is d'n mensch in die groote schep-»
ping toch eigenlijk maar 'n muizenkeu
teltje
Maar loen was 't ok gedaan, jonk
Toen ben 'k kort daarop naar Schevenin-
gen gegaan en zoodoende da k thuiskwam
as 'n verzopen kat.
Maar ollee.. daar niet over gemurmereerd.
'Nen mensch wil 'r 's van tusschen en as
ie weer thuis is, dan vuult ie pas z'n eigen
weer in z'n illement as 'n vischkc in 't wa
ter as 'n vcugeltje in de locht.
'k Ben kentent da'k weer bij m'nen schut
ter ben
Kom, ik schei er af, jonk. 't Is weer vol.
't Is wellekes gewiest.
Veel groeten van Trui en as altij gin
horke minder van oewen
toet a voe DRé. i
