DE EEMLANDER
Vrijdag5September 1930 Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 57
Buitenlandsch Overzicht
BUiTENLMSB
RAMP MET EEN SPAANSCH
WATERVLIEGTUIG
forlmann en
hehenkamp
Acht personen om het
leven gekomen
Opnieuw twee Fransche
viieatiiiiffen neergestort
P0QLSCH VLIEGTUIG
VERBRAND
Zes personen gewond
Vruchtelooze besprekin
gen met Gandhi?
Onderhandelaars met sombere
gezichten
Nog steeds beroering
in Argentinië
Irigoyen niet bereid af te treden
Dc Leipziger Messe weer
spiegelt den toestand
AMERSF00R15CH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maandeo voor Amersfoort f 2.10. per maand 0.75, per
week (oiel gratj, verzekering tegeo ongelukken) 0.7*/^.
Binnenland franco per post per 3 maanden t 3,-» Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 4/910 TELEFOON 1NTERG JIJ
PRIJS OER ADVERTENTIES van I—f regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25 Llefdadlghdds-ndvertentltn voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentlfcn „KEITJES" bty vooraltbetallng 1—5 regek
50 cent» elke regel meer 10 cent, driemaal plr'tsea f 1.—fiewilsnommer atn f O.Of
Het congres dór minderheden
te Genève. Ulitz contra
Briand's federatieplannen.
Eerst nationale en cultureels
vrijheid voor de volksgroepen,
daarna pan-Europa.
To Genève, waar op het oogenblik het
zesde congres der minderheden wordt ge
houden, heeft men zich Donderdag bezig
gehouden met het belangrijkste punt der
agenda: de houding, aan te nemen tegen
over de Europeeschc federatieplannen.
Bij deze gelegenheid is vooral uitvoerig
gesproken door Ulitz. den leider van de
Du'itschers in Oost-Oppcr-Silczië. Ilij liet
uitkomen, dat de minderheden in beginsel
zich aansloten bij liet denkbeeld vari
een Europceschen statenbond maar dc
ideeën, door Briand voorgestaan, werden
öndertusschcn aan een scherpe kritiek on
derworpen. Het plan van Briand bevatte'
volgons Ulitz ccii grootc leemte, aange
zien de Fransche minister alleen maar sta
ten kent en niet dé volken als volken,
maar als bewoners van territorial© eenhe
den. De vijf en dertig millioen menschcn,
die als volksgroepen in vreemde staten le
ven, willen eveneens, als de fedcratieplan-
ncn aan de orde worden gesteld, het hunne
daarvan zeggen. Wanneer Briand in zijn
memorandum verklaart, dat het tijdstip
thans gunstig is, dan legt hij een optimis
me aan den dag aldus Ulitz dat. ge
zien bepaalde gebeurtenissen, misschien
niet heelcmaal op zijn plaats is.
Wanneer in sommige staten de bespre
king van het vraagstuk der aansluiting
wordt beschouwd als een casu bellis, dan
druischt dit in tegen het beginsel van ge
lijke rechten der volkeren. Wanneer de re
de vah een minister, die de aandacht ves
tigde op de mogelijkheid van herziening
van 't verdrag van Versailles, zulke luide
protesten uitlokt, dan pleit zooiets, volgens
Ulitz, er niet voor, dat do eerbiediging der
\erdragen, waarvan zoo dikwijls wordt ge
sproken, onpartijdig plaats vindt: zoolang
cr groepeeringen van staten bestaan, die
duidelijk zich richten tegen andere Euro
peeschc staten, kan men gerust zeggen, dat
de staatslieden van Europa nog niet aan
geraakt zijn door den vleugelslag van den
nieuwen tijd.
Ulitz herinnerde ook aan de jongste rede
van Poincaré, waarin deze opkwam voor
do assimilatie-theorie. Z.i. dienden do min
derheden-haar onwrikbarén levenswil hiér
legcnover te stellen.
Met betrekking tot cultureel© vraagstuk
ken beslaat slechts de gemeenschap dei
volkeren. Evenals er op het oogenblik een
solidariteit der minderheden bestaat, is bet
herstel van de solidariteit der volkeren
thans een eisch dos tijcis. De voorwaarde
daarvoor is echter het serstel der natio
nale en cultureele vrijheid. Wanneer hier
aan. wordt voldaan, kan men bruggen tus-
>chen dc volkeren slaan, clan zullen de
\olksgemeenschappcii zich uitstrekken tot
vreemde staten en zou een gemeenschap
pelijk belang bij den vrede zijn ontstaan.
De weg naar pan-Europa zou dan tevens
vrij komen.
Daarom moet aldus de opvatting van
Ulitz het congres der Europeeschc na
tionaliteiten Briand toeroepen niet slechts
ITansch te denken door staat en volk als
iets identieks tc beschouwen, maar tevens
Kuropecsch. De staatslieden moeten eraan
worden herinnerd dat do staten, in tegen
stelling tot de volksgemeenschappen, door
menschcn geschapen begrippen zijn en niet
(euwig duren. Van dc volkeren van Euro
pa aldus Ulitz moet men volledige
verantwoordelijkheid cjschcn en hen ertoe
aansporen hun belangen niet alleen door
huil regeering tc laten bepleiten. De weg,
die thans ingeslagen is. leidt niet naar het
doel. Het doel moet zijn: de vrede van
Europa op den grondslag van den vrede
onder de Éuropeesche volkeren.
Volledigheidshalve vermelden wij nog
een bericht van do I). A. Z., volgens het
welk de bekende Vlaamsclie afgevaardigde
Ward Hermans met den vertegenwoordi
ger der Walen, Ruska, de toelating tot liet
minderheidscongres eischte als vertegen
woordigers der beide Belgische bevolkin
gen. Voor de zitting hadden de beide ge
delegeerden meegedeeld, dat zij van zins
waren op het minderhcdencongres voor dc
eischen der Vlaamsclie en Waalsche groe
pen op te komeb. Deze eischen behelsden,
dat het Waalsche deel van België aan
Frankrijk, liet Vlaamsclie deel aan Neder
land en Eupen-Malmedy aan Duitscliland
zou worden gegeven. Dit zou dus neerko
men op de verdeeling van België.
De toelating der beide ertegenwoordi-
gers tot hrt minderhcdencongres was ech
ter dit jaar niet meer mogelijk, daar, de
■Aanmelding der Vlaamsclie en Waalsche
groep niet overeenkomstig de statuten
was geschied.
EEN BP.UG OPGEBLAZEN.
Garland CHy (Arkansas), 3 Sept. De
brug over de Red Rivor is heden door drie
ontploffingen verwoest. Dc schade wordt op
:'j millioen dollar geschat. De oorzaak van
de ontploffing is nog niet vastgesteld, maar
men neemt aan, dat er een aanslag is ge
pleegd. llr is nitro-gyccrinc gebruikt.
(.N-R.Ct.)
De eerste foto van dc aankomst der Fransche Oceaauvliegers in New-York.
Costes wordt in triomf rondgedragen. Deze foto werd langs radiografischen
weg naar Europa overgeseind.
Madrid, 4 Sept. (V.D). Door tot nu toe
onbekende oorzaak is een Spaansch mili
tair watervliegtuig, dat aan de vlooliiia-
nocuvii-s dec! nam, in de nabijheid van
Ferrol bij kaap Priorino brandend naar be
neden gestort. liet toestel werd bestuurd
door een schout-bij-nacht.
Voorts zaten er nog twee officieren en vijf.
mecaniciens in. Alle achi inzittenden kwa
men om hc-t leven.
iangestraat 63
tel. SS
zeegras, wolvlok, kapok en
paardehaarmatrassen
onze naam op dit gebied is uw
garantie
vraagt prijsopgave
Bestuurder en monteur om het
leven gekomen
Gelukkig ditmaal geen
slachtoffers te
betreuren
Parijs, l Sopt. D.) Dc Fransche
militaire luchtvaart heeft den kaatsten tijd
nog al wat vliegongevallen te boeken. Zoo
zijn gisteren wederom t\yee militaire vlieg
tuigen neergestort, gelukkig echter, zonder
dat het ditmaal menschenlcvens eischic-
Het eerste ongeval vond plaats met een üi>
iibé-watervliegtuig, bemand met een piloot
en een waarnemer, dat tengevolge van een
motordefect dicht bij Bordeaux m zee
stortte! en geheel vernield werd. Ondanks
de hevigheid van den val behielden de beide
mannén hun bezinning, bevrijdden zich uit
de resten van het toestel on wisten zwem
mende de kust te bereiken.
Het tweede ongeval vond plaats bij Tou
lon, eveneens met een rnaniic-watervlie-r-
iuig, dat door onbekende oorzaak dicht bij
de haven in zee neerstortte. Een duikboot,
die zich in de nabijheid bovond. waar
schuwde het reddingsstation, dat. een red
dingsboot uitzond en de bemanning veilig
oppikte. Dc duikboot nam het toestel np
sleeptouw om het dc haven van Toulon bin
nen te sleepen, doch onderweg bemerkte
men, dat het vliegtuig begon te zinken. De
commandant van dc duikboot liet den on
derzeeër onder water duiken cn dook onder
het vlicgiuig weer op. zoodat het zinkende
watervliegtuig, omhoog geheven door den
onderzeeër, veilig de haven binnen kwam.
Warschau, i Sept. (II X Vanmorgen
io in een oorotad van Warschau een
Poolsch militair vliegtuig van het type
Bregout bij een poging om te dalen, welke
noodig was daar dc motor haperde, tegen
een schoorsteen van een huis geschoten cn
vervolgens in do draden \an een hoog
spanningsleiding verward geraakt, zoodat
hot op het dak rustende bleef liggen. Een
oogenblik later vloog liet vliegtuig in brancl
terwijl door de brandende benzine, die naar
alle kanten omspatte, een beneden het
vliegtuig, gelegen loods in brancl geraakte.
De bestuurder en dc monteur van het vlieg
tuig konden slechts als lijken worden ge
borgen, terwijl G personen, die zich 'in de
loods bevonden, lievige brandwonden be
kwamen. Men vreest, dat bovendien nog
een persoon zich in de brandende loods
heeft bevonden en om hel le\cn is geko
men.
SPIONNAGEZAAK TE SOFIA.
Talrijke kcogere officieren
aangehouden?
BcMijn, i Sept. (II.N L Volgens een be
richt uit Sof.:, moet aldaar een wijdvertakte
spiohnagezaak zijn ontdekt. In verband hier
mede moet een kolonel in actieven dienst
van den gcncralen staf een poging tot zelf
moord hebben gepleegd door zich do pols
aderen to openen. Hij kon echter tijdig wor
den gered. Verscheidene hoogerc officieren
moeien gearresteerd zijn, terwijl nog meer
arrestables worden verwacht. Naar verluidt,
moet de zaak aan net liciii zij.i gebracht
door vroegere Bulguarschc, thans in het
Roemeenscho leger dienende officieren in
do Dobroedsja, die dc Bulgaarsche rcgeèring
waarschuwingen hebben doen toekomen.
DE FRANSCHE MANOEUVRES.
Parijs, 4 Sept. (H.N.). Dc Fransche ma
noeuvres in Lotharingen beginnen vandaag.
Dc opmarsch der troepen is in den afgcloo-
nen nacht geëindigd. Het hoofdkwartier,
waarbij ook maarschalk Retain zich bevindt,
is tc Lunc\ille gevestigd. Een groot aantal
buitcnlandscho militaire attache's woont de
manoeuvres bij. Talrijke vlicgtuigeskaders
nemen aan de manoeuvres deel.
AARDBEVING TE EUP.MA.
Londen, 4 Sept. (V.D.) Te Burma op
ongeveer 130 K.M. Zuidwestelijk van Ran
goon is een reeks vrij heftige aardschok
ken waargenomen. I-Ioewcl de verbindingen
verbroken zijn, is het vrij zeker, dot tal van
personen vermist worden. Verscheidene
dorpen werden geteisterd en op vele plaat
sen kwamen overstroomingen voor.
BARBU KONISCU ONGESTELD.
Londen, 4 Sept. (V.D.) Barbu Koniscu,
dc tc Londen wonende Roemeen, die in
1928 koning Carol van Roemenië tijdens
diens verblijf te Londen gastvrijheid ver
leende, werd heden bewusteloos in zijn bad
kamer aangetroffen.
Ontboden genecsheeren slaagden cr in dc
levensgeesten weer op le wekken.
DE VERMISTE A III.
Thans gevonden.
M.ünchei), 1 Sept. (II.X.) Ilct vermis
te Oostenrijksche verkeersvliegtuig van de
lijn InnsbruckZurich. is dooi' een der
uitgezonden vliegers ontdekt. Deze deelde
door de radio mede, dat hij het vliegtuig
zwaar beschadigd, op een berghelling ten
noorden van Gartenkirchen hooft waargeno
men. Over hot lot van dc inzittenden is
nog niets bekend.
HET CATAPüLTTVLIEGTUIG
BREMEN
New-York, 4 Sept. (V. D.) Het vlieg
tuig „New York', hel catapult-vliegtuig
van de „Bremen", is gisteren in den namid
dag op ongeveer 1100 K.M. van New York
van boord van dc „Bremen'' gestart, met
de mail aan boord. Het vliegtuig arriveer
de reeds des avonds tc 20 uur in New
York. Aangezien dc „Bremen" zelf eerst
hedenmorgen to 10 uur. (Amerik. tijd) tq
New-York aankomt, werd door middel van
een vliegtuig voor dc post een tijdsbespaf
ring van 15 uur vei kregen.
P o o n a, 3 Sept. Saproe en Jayakar heb
ben zich hedenochtend naar dc gevangenis
begeven, om met 'Gnndhi te onderhandelen.
Mevr. Xaidoe was ook aanwezig. Bij het ver
laten der gevangenis schenen de bezoekers
somber gestemd. Het onderhoud zal morgen
hervat worden.
Karatsji, 3 Sept. Bij het station heeft
opnieuw een botsing plaats gehad tusscheri
politie en posters; 18 vrijwilligers werden
aangehouden.
Buenos Aires, 3 Sept. Dc afgetreden
minister van oorlog heeft verklaard, dat de
regeciing liet hoofd moet bieden aan een
wassonden vloed \an protesten, waaraan
geen einde zal komen, zoolang de president
niet inziet, dat hij omringd is door men
schcn, die tegen hem stoken. De minister
betreurt, dat hij geen opbouwenden arbeid
kon verrichten, noch de tucht in het leger
handhaven.
Buenos Aires, 3 Sept. liet kabinet
heeft heel don nacht vergaderd. De maat
regelen, die in dc stad getroffen zijn tegen
een militairen opstand of een aanslag op
het leven van den president, zijn verscherpt.
Dc berichten uit Engclsche bron, volgens
welke hoogerc officieren van het leger aan
gehouden zouden zijn, missen den grond.
Vier officieren slechts zijn voor een onder
zoek ter beschikking gesteld van de bur
gerlijke overheid en enkelo uren later weer
in vrijheid gesteld. Een generaal, dio den
vroegeren minister van oorlog verdacht
voorkwam, is door-den minister van bin-
ncnlandsche zaken verhoord. Daar zijn ver
klaringen alle verdenkingen hebben opge
heven. is dc minister van oorlog afgetre
den. Alle vrees voor een militaire opstand
is geweken. Dc oppositiepartijen hebben hun
propagandistischcn ijver verdubbeld.
N o w-Y ork, 3 Sept. Naar uit Buenos
Aires gemeld wordt, heeft, Irigoyen op hot
verzoek van den leider der regecringspartij
om af te treden, een weigerend antwoord
gegeven en verklaard, dat hij de ontwikke
ling der gebeurtenissen wilde afwachten.
DUITSCHER IN CHINA GEARRESTEERD.
B c r 1 ij n, 3 Sept. (V.D). Volgens berichten
in de Berlijnsche bladen is dc vertegenwoor
diger van een Duitschc chemische firma
door de Chinecsche overheid in de buurt
vanSwatau gearresteerd cn in de Chinee-
sche gevangenis aldaar gevangen gezet.
ANTI-SOVJET-ORGANISATIE
ONTDEKT.
Moskou, 3 Sept. Het telegraafagent-
schap der sovjet-unie meldt, dat talrijke
personen zijn gearresteerd onder beschul
diging lid te zijn van een cqntra-re vol uMo-
nairo organisatie, die ten deel had liet sov
jet-bewind omver le werpen. Thans heeft
men de leiders dezer organisatie gevangen
genomen.
NOG STEEDS STAKING IN
NOORD-FRANKRIJK.
Parijs, 4 Sept. (V.D). In den stakings
toestand in het industriegebied van Noord-
Frankrijk is in de laatste dagen slechts wei
nig verandering gekomen. Terwijl tc Tour-
coing slechts af cn toe een onbeteekenend
aantal arbeiders weer aan het werk gaat.
blijven de arbeiders te Roubaix hardnekkig
buiten de fabrieken. Gisteren moesten we
derom twee fabrieken haar geheele perso
neel ontslaan, aangezien dc werkzaamheden
ten gevolge van de staking niet konden
worclen voortgezet.
JACK DIAMOND WEER NAAR AMERIKA.
A ken, 3 Sept. De cr'imineele politie te
Aken verklapt, dat dc beslissing over de
voorwaardelijke verleening van een termijn
voor het verblijf in Duiischland van Jack
Diamond veranderd is geworden. Hij zal
langs den koristen weg uit Duitschland wor-
len gezet cn aan boord worden gebracht van
een schip, dat naar Amerika vertrekt.
Bremen, 4 Sept. (V.D). Jack Diamond,
dc koning der New Vorksche onderwereld,
is onder sterke politie-bewaking naar Bre
inen overgebracht. Laat in den nacht kwam
hij -er aan, zonder dat dc aandacht van het
publiek getrokken werd. Hij wordt hier
voorloopig in bewaring gehouden, tot het
uitwijzingsbevel van den règeerings-presi-
dent van Aken ontvangen is. waarna hij
zoo spoedig mogelijk met een Duitsch
stoomschip naar Amerika zal worden terug
aezonden.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
7G9.6 tc Rost.
Laagste barometerstand:
755.5 te Slomoway.
Verwachting:
Zwakke tot matige wind
uit Zuidelijke richtingen,
zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaring, waarschijnlijk
droog, behoudens kans op
onweer, aanvankelijk, war
mer.
Geen kenleckenen Yün
groote levendigheid
Uit Leipzig wordt aan liet Persbureau V.
D. gemeld:
De Messc geeft doorgaans een getrouwe
weerspiegeling van den algemccncn econo-
rnischen toestand. Het is daarom volmaakt
begrijpelijk, dat do deze weck plaats heb-
bondc najaarsbeurs geen kentcekenen ver
toont van groote levendigheid. In de reeds
gepubliceerde rede van dr. Köhler zijn de
oorzaken cn gevolgen van dc tegenwoordige
depressie aangegeven. De zaken hebben, ge
lijk to verwachten viel, ccn kalm verloop.
Toch laat de handel in seizoenartikelen
voor den winter en het Kerstfeest zien n'e',
ongunstig aanzien. Er is nogal vraag uit do
omliggende landen cn uit Scandinavië.
Over het geheel bepaalt de belangstelling
zich tot waren van gemiddelde en góëd-
koope kwaliteit. Uit du tcxtielgroep, nlsülé-
do uit dc afdeelingen voor papier.varcn,
boeken, leermiddelen cn kunstnijverheid,
komen vrij bevredigende berichten binnen.
Op het terrein van de Technische Messe',
waar tevens dc „Ipa", ccn internationale
tentoonstelling van pelterijen en jachtbc-
noodigheclen, gehouden wordt, trekt de uit
gebreide bouw vakafdecling de aandacht,
hoewel hot ook daar rustig toegaat.
Het getuigt van doorzettingsvermogen,
dat de exposanten, niettegenstaande de
heersclicndo bezwaren, taliljk zijn opgoki-
men. Een op 28 Augustus uitgegeven ver-
zamelstaat, waarin nadien niet veel ver
andering meer zal gekomen zijn, .vormei31
een totaal van 7G53. Hierbij zijn 1825 Prui
sische deelnemers, 4250 uit liet overige ge
deelte van Duitschland cn G7S buitenlan
ders. Deze laatstcn zijn voor de meerderheid
uit Tsjecho Slowakije (254) cn Oostenrijk
(22S). Het Xcderlandsche contingent be
draagt 26, waarmedo wij in de rij van bui
tcnlandscho exposanten de vijfde plaats
innemen. Een jaar geleden hadden 7841 fir
ma's op dc Leipziger Messc uitgestald. Het
verschil wordt grootondccls verklaard, door
dat de pianoindustrie niet meer aan dc
Leipziger Messc deelneemt de machines
voor de drukkerij cn dc boekbinderij tegen
woordig in hoofdzaak alleen op dc voor-
ja arsbeurs geëxposeerd worden, terwijl
dc groep van kantoormachines cn an
dere kantoorbehoeften ter najaarsbeurs In-
ekrompen is.
Over het bezoek uit het buitenland
heerscht in Leipzig tevredenheid. Een twee
tal weken geleden werd niet zonder reden
gevreesd, dat het anders zou loopen. doch
daarna kwamen veel aanmeldingen binnen,
zoodat hét geheel, in vergelijking rnct de vo
rige najaarsbeurs, geen grooten achteruit*
gang te zien geeft. Het binncnlandsche bo-
zoek is minder, maar men kan aannemen,
dal kijkers geheel achterwege gebleven zijn.
Met een enkel woord moot nog gewaagd
worden van do keurige inrichting der mees
te stands. Er is gestreefd naar beperking
van de kosten door den duur van deze Mes-
se twee dagen tc verkorten, maar met do
zuinigheid is tegelijkertijd dc wijsheid be
tracht, want niets is achterwege gelaten,
dat strekken kan om de artikelen gunstig
te doen uitkomen.
BOEDAPEST—NEW YORK.
Boedapest, 4 Sept. (II. N.) Do twee
Ilongaarschc vliegers, die een vlucht van
Boedapest naar New-Ynrk willen onder
nemen, zijn voornemens vanavond te star
ten. De voorbereidingen voor de vlucht zijn
gisterenavond gereed gekomen.
CONGRES VAN KATHOLIEKEN.
Müïister, 3 Sept. Ilct groote Duitschc
Katholiekencongres is vanoentend met een
pontificale mis geopend. Later op den dag
had in de Stadthalle een bijeenkomst plaats,
waaraan o.m. werd deelgenomen door den
bisschop van Munster en den vroegeren.
rijkskanselier dr. Mars»
