M. H. van Raalte
HERFST 1930
M. H. van Raalte
Henderson aan het
woord
De kwestie der minderheden
DE SPOORWEGBEWAKING
IN HET SAARGEBIED
Zal de zaak nog deze
week worden opgelost?
Opnieuw een ongeluk bij
de Fransche luchtvaart
Twee officier-vliegers om het
leven gekomen
Waarom de arrestaties in
Polen geschiedden
„Zij bedreigden de veiligheid
van den staat"
HEVIG ONWEER BOVEN
LONDEN
UITBARSTING VAN DE
STROMBOLI
5IERKUR5T
Het nieuwe bewind in
Argentinië
Nauwe samenwerking met de
Vereenigde Staten
Ultimatum in den vorm
van een aanbod
Generaal Jen tracht Tsjang
Hsoe Liang voor zich te winnen
Restaurant „Princess"
Amersfoort
AfdStoffen
MODERNE TWEEDS
voor Japonnen
Velours'drapédaine
Velours diagonal
Duveiine.-laine
Voor Wintermantels
Bontkragen
Viyella, clydella,
in effemkleuren en in tweed
Fluweelen in effen en in
Fantasie
De ernstige economische crisis
dient te worden bestreden
'Genève, 11 September (V.D.). In dc na-
mi d dagzitting van de Volkenbondsassemblêe
zette Arthur Henderson, de Britsche minis
ter van Buitenlandsche Zaken uiteen, dat
de ontruiming van Rijnland de bekroning
bcteekent van
het to Locarno
aangevangen
vredeswerk.
Dc vroegtij
dige dood van
Stresemann en
Nanscn is zeer
to betreuren,
aangezien bei
de staatslie
den oprechte
vrienden van
den vrede zijn
geweest. Hun
aandenken zal
in de geschie
denis na den
ARTHUR HENDERSON
«lie van dappere mannen.
Ten aanzien van de Pan-Europa kwestie
verklaarde Henderson, dat Groot-Brittanniü
het zou toejuichen, indien in den boezem
•van den Volkenbond een Europeesche stu
diecommissie zou worden in het leven ge
roepen. Een zóódanige oplossing zou tc ver
kiezen zijn boven de instelling van een zeer
kostbare Europeesche organisatie, met een
jaarvergadering, een permanente commis
sie en een permanent secretariaat.
Henderson legde er den nadruk op, dat
het plan voor een Europeesche overeen
komst op geen enkel punt strijdig zal mo
gen zijn met de bepalingen van het Volken
bondsstatuut.
In de eerste plaats dient de ernstige eco
nomische crisis te worden bestreden en te
worden opgelost. Naast een vreedzame op
lossing van internationale conflicten is een
energiek optreden op het gebied van de ont
wapening een dringende vereischlc, want
zonder een ernstige beperking van do mili
taire uitrustingen, is het onmogelijk tot een
werkelijk internationale veiligheid tc gera
ken. Zonder een beperking der bewapening
zal de Volkenbond in moeilijke oogenblik-
keil nooit aan zijn taak kunnen beantwoor
den. Artikel 8 van het Statuut is. aldus ver-
■\olgde Henderson, van groote beteekenis, en
moet gelijk de andere bepalingen van het
Volkenbondsstatuut conscientious worden
gerespecteerd.
Spr. herinnert er aan, dat Groot Brittan*
aiië op de Londensche Vlootconfcrentic op
recht getracht heeft meao te werken aan do
.voorgenomen ontwapeningsconferentie.
Deze ontwapeningscommissie zal het vol
gend jaar te Genève bijeenkomen.
Deze redo vail Henderson werd stormach
tig toegejuicht.
Duitschland brengt de kwes
tie der „Minderheden'* op
het tapijt.
Dr. Curtius, de Duitschc minister van Bui
tenlandsche Zaken, heeft bij den president
van dc Volkenbonds vergadering oen voor
stel ingediend, strekkende het hoofdstuk
van het jaarrapport van den Volkenbond,
dat betrekking heeft op de kwestie der min
derheden, in handen te stellen van de po
litieke commissie van de Assemblee.
Het secretariaat van den Volkenbond had
'deze aangelegenheid nog niet op de agenda
geplaatst.
Door dit van Duitsche zijde gedane voor
stel, is de mogelijkheid geschapen, dat \n
de politieke commissie de tot nu toe onvol
doende regeling van do minderheden-kwes
tie, in behandeling zal worden genomen.
Verwacht wordt dat de Duitsche deleg&üe
in de politieke commissie practische voor
stellen zal indienen tot wijziging van dc
Minderhedenregeling.
Sympathiebetuiging met
San Domingo.
Briand stelde ter vergadering van den
Volkenbond yoor een smpathiebetulgiog tc
DE STADHUISBRUG.
zenden aan de regeering van de Domini-
caansche Republiek en een openbare geldin
zameling tc organiseeren ten bato van de
slachtoffers van de stormramp.
Verder stelde Briand voor dc Dominicaan-
sche Rcpublic-k haar jaarlijksche bijdrage
aan den Volkenbond kwijt to schelden.
Uitval tegen d9 Ver. Staten
In de Volkenbondszitting richtte zich de
afgevaardigde van Haïti, Dantes rlelle Gar
de, in scherpe bewoordingen tegen de im
perialistische douane- en economische poli
tiek van de Vereenigde Staten van Koord-
Amerika. De economische concurrentiestrijd
is evenals do politieke verschillen een voort
durend gevaar voor de goede verstandhou
ding en vrede der naties.
Dclle Garde «eide vervolgens er niet aan
te twijfelen, dat de vorming van oen Euro-
peeschen Statenbond er ten zeerste toe zou
bijdragen liet economisch streven van de
Vereenigde Staten te bestrijden. De econo
mische heerschappij van Noord-Amerika
rust zwaar op de Staten van Midden- en
Zuid-Amerika, eindigde spreker, waarbij
hij de hoop uitsprak, dat de Volkenbond
daarbij steun zal bieden voor liun politie
ke zelfstandigheid.
Genève, 10 Sept. Hedenmiddag heeft
bij den secretaris-generaal van den Vol
kenbond een bespreking plaats gehad over
het vraagstuk van de militaire bescherming
der spoorwegen in liet Saargebicd. Behalve
Briand en Curtius nam ook de Italiaansche
gedelegeerde Scialoja. in plaats van den
naar Rome vertrekken minister van bui
tenlandsche zaken Grandi, aan het onder
houd deel. De bedoeling was om op grond
van dc onderhandelingen, die gisteren in
den Raad werden gevoerd, een voorstel uit
te werken, op de basis waarvan do Raad in
één der eerstvolgende zittingen zijn besluit
zal nemen. De deelnemers aan de bespre
king zijn overeengekomen lot de regccrings-
commissié voor het Saargebicd, die tc Gc-
nève aanwezig is, enkele vragen te richten.
Naar men zegt, heeft do regeeringscommis-
sie vanmorgen een zitting gehouden, waar
in dc kwestie insgelijks behandeld is. Men
gelooft, dal do aangelegenheid nog deze
week geregeld zal worden.
Parijs, 11 Sept. (V.D.) Er komt geen
cnide aan reeks ongevallen bij de Fransche
militaire luchtvaart.
Woensdagavond heoft op het militaire
vliegveld Orly bij Parijs weer een ernstig
ongeval plaats gehad, waarbij twee marine
officieren gedood werden.
Het vliegtuig was even na acht uur op
gestegen cn had nauwelijks een hoogte van
200 M. bereikt, toen het plotseling neerstort
te. De beide inzittenden waren op slag dood.
MAX HOELZ GEWOND.
Bad Ulster, 10 Sep. Op een verkie
zingsvergadering. waarop Max Hoelz het
woord zou voeren, kreeg Hoelz ruzie met
een bezoeker van andere politieke richting.
Deze twist gaf aanleiding tot een algemecno
vechtpartij tusschcn de aanwezige commu
nisten en nationaal-socialisten, waarbij ver
scheidene personen gekwetst werden. Onder
hen bevond zich ook Max Hoelz, die, behal
ve kwetsuren aan hoofd cn arm, een Her
senschudding opliep.
BELGISCH VLIEGTUIG VERNIELD.
Twee dooden te betreuren.
Londen, 11 Sept. Het Belgische post
vliegtuig, dat hedenmorgen te half 3 van
Croydon vertrok, is even na het vertrek
naar beneden gestort cn ontploft.
Het vliegtuig werd totaal vernield. De
besturder Sobry en de mecanicien Coore*
mans werden gedood.
Warschau, 10 Sept. Dc Poolschc rc-
geering motiveert de van haar uitgaande
opzienbarende aanhoudingen rnet. dc verkla
ring, dat de gearresteerde afgevaardigden
de veiligheid en het bestaan van den staat
bedreigden cn een aanslag tegen liet staats
hoofd hadden voorbereid.
De meeste te Warschau en in dc provin
cie gearresteerde landdagafgevaardigden be-
ho:rcn tot de organisatoren van het oppo
sitie-congres, dat einde Juli tc Krakau
plaats vond en waar felle aanvallen op den
staatspresident werden gedaan. Tot de ge
arresteerden behoort eveneens de roegero
minister-president Witos.
Bovenbedoelde arrestaties van 18 afge
vaarden der oppositie vonden alle tusschen
twee on drie uur 's nachts plaats. Sommigo
aanhoudingen hadden een dramatisch ver
loop, daar de slachtoffers in het nachtelijk
uur op poütie-bezock niet bedacht waren en
meenden met een vijandelijken overval of
een inbrekersvisite te doen te hebben.
Afgevaardigde Barlicki. die. in het scjm-
holol zijn nachtrust genoot, snelde, toen dc
politie bozig was zijn deur open te breken,
naar het raam en schreeuwde uit alle
macht: „Help, roovers!" De sejmwaclit snel
de toe, maar werd door de politic in be
dwang gehouden.
De regeeringspers meldt, dat dc gearres
teerden zich in een gevangenis in de pro
vincie bevinden, maar de plaats wordt niet
nader aangeduid
De heële oppositie-pers te Warschau is
heden namiddag in beslag genomen.
Eenige huizen door den
bliksem getroffen
Londen, 11 Sept. ;TL N.) Hevige on-
weders, die van een zwaren regenval ver
gezeld gingen, hebben gisteravond boven
Engeland gewoed. Te Londen -v iel zooveel
regen, dat liet straatverkeer daardoor op
sommige plaatsen geheel lot stilstand werd
gebracht. Sommige bioscopen moesten hun
voorstellingen afbreken, omdat door het in
slaan van den bliksem op verscheidene
plaatsen kortsluiting ontstond. Ook te
Glasgow hebben zware onweders betrekke
lijk veel schade aangericht.
Londen, 11 Sept. (V. D.) Gisteravond
heeft boven Londen het hevigste onweer
van het gelieele jaar gewoed. Do hevige
bliksem en donder gingen vergezeld door
een stortregen. In minder dan een uur viel
in Westond meer dan 1 inch regen. Een ge
deelte van den weg cn het ondergrondsche
spoorwegverkeer hadden veel van het wa
ter te lijden. Het water stroomde dc huizen
binnen. Er is weinig ernstige schade aan
gericht, ofschoon cenige huizen door den
bliksem werden getroffen.
Terwijl het onweer boven de hoofdstad
woedde, werd het schouwspel van uit de
lucht waargenomen door een aantal enthou
siaste amateur-vliegers en vliegsters, die
voor de eerste maal nachtvluchten maak
ten. Dit geschiedde onder leiding van er
varen beroepsvliegers, die demonstraties
gaven van loopings en andere acrobatische
loeren in verlichte vliegtuigen.
DE VLIEGFEESTEN IN BELGIE.
Naar men uit Soestcrberg verneemt zal
op do \liegfeesten in Belgic op 10, 14, en 13
Sept. a.s. Nederland door 2 escadrilles ver
tegenwoordigd worden bpslaa'nde uit dc
vliegeniers: Verstccgh. Bakkencs. v. d.
Griend in het 1ste escadrille en v. Weerden
Poelman. «Ie Mul, Hoogland, Hardcvcld,
Postma in het Ilde escadrille.
LEVENSMIDDELENSPECULATIE
IN RUSLAND.
Kof no. 9 Sept. (V.D.) Naar uit Moskou
gemeld wordt, heeft de Gcpeoe bij den
strijd legen de speculatie in levensmidde
len de ontdekking gedaan, dat in Moskou
24000 levensmiddelenkaarten uitgeschreven
zijn op zoogenaamde „doode zielen", waar
door de lévénsmiddeloncrisis verscherpt is.
De Gepeoe heeft in verband hiermede tal-
ïijke employés en kooplieden gearresteerd*
Tegelijk met de eruptie een
hevige aardbeving
Vele dooden en gewonden
Rome, 11 September (V. D.) Uit Messina
wordt gemeld, dat Donderdagmorgan een
eruptie heeft plaats gehad van den vulkaan
Stromboli op het gelijknamige eiland, be-
hoorende tot do Liparischc eilandengroep.
Het gehucht Bartolo werd bedolven en groo-
tcndeels verwoest. Volgens dc „Giornale d'
Italia" zouden in het dorp Stromboli cn clc
naaste omgeving talrijke dooden en gewon
den te betreuren zijn.
Tegelijk met de eruptie is een hevige
aardbeving waargenomen. De bevolking van
het eiland Stromboli is zeer ontdaan. On
middellijk is om hulp geseind. Uit Messina
zijn eenige torpedobooten met levensmidde
len en dekens vertrokken, terwijl ook een
afdeeling van dc brandweer ter assistentie
derwaarts is gezonden.
Aan boord van een der hulpschepen be
vindt zich de plaatsvervangende prefect
van Messina.
Volgens officicele mededeelingen is de
Stromboli in den loop van den dag weer
tot lust gekomen.
Het aantal dooden en gewonden is nog niet
bekend, evenmin hoe groot de materiecle
schade i6.
Nader wordt gemeld, dat hedenmorgen
legen tien uur een door den Stromboli ver
oorzaakt gerommel werd waargenomen,
terwijl tegelijkertijd een korte aardbeving
vergezeld. Spoedig daarop zag men een
dikke rookwolk uit den vulkaan opstijgen.
Bij de eruptie is een scheur in den Strom
boli ontstaan. De laatsto groote uitbarsting
van den Stromboli heeft in het jaar 1919
plaats gehad.
In de buurt van Florence werd Woensdag
tegên 1 uur 's middags een lichte aard
schok waargenomen, waardoor een paniek
zich van de bevolking meester maakte. Er
was geen materiecle schade.
UTRECHT5CHE U1EO TEL: 1X35
ARTISTIEK LEER.
Ontwerpen van verschil
lende kunstenaars. Cein
tuurs, Tasschon, Beursjes,
Blocnotes.
Buenos Aires, 10 Sept. Uriburu heeft
heden verklaard, dat hij heelemaal niet ver
langend is naar een politieke loopbaan. Ik
ben een militair en een patriot, zeide hij»
cn hen nooit een staatsman geweest; ik
ben ook niet van plan liet nu te worden.
Nadat ik drie dagen aan het bewind ben
j geweest, vraag ik mij af, wat de politici
c'rijft om de macht lo veroveren,
j Uriburu heeft ook nog gezegd. dat een
I nauwe samenwerking met dc Vereenigde
Staten en een actieve deelneming in de
Pun-Amerikaansche unie de voornaamste
doeleinden zouden zijn van zijn regeering
Uriburu beloofde een gezant naar Washing
ton te zenden, zoodra zijn regeering door
de Vereenigde Staten zou zijn erkend.
I.rigoyen stervende?
Londen, 11 Sept. (II. N.) De vroe
gere Argeniijnsche staatspresident Irigoyen
moet volgens een bericht uit Buenos Aires
stervende zijn. Tijdens zijn vlucht heeft hij
een longontsteking opgedaan. Thans zijn
beide longen aangetast en de toestand is
zeer ernstig, vooral ook met het oog op
den hoogen leeftijd van den patient. Zijn
overbrenging van het militaire lazaret
naar een sanatorium, waarice de nieuwe
regeering last had gegeven, moest dan ook
achterwege blijven.
Londen. 10 Sept. (H. N.^ Generaal
Jen, de voorzitter van cïe te Peking gevorm
de legenregeering, heeft maarschalk Tsjang
Hsoe Liang, den bekenden bewindvoerder
in Mandsjoerije, uitgenoodigd vijf leden in
deze regeering to benoemen. Mocht echter
dit aanbod niet worden aanvaard, dan zal
Jen zijn troepen uit de provincie Tsjili, wel
ke de poort voor een inval in Mandsjoerije
vormt, terugtrekken, zoodat generaal Feng,
die voor een verbitterden vijand van Tsjang
Hsoe Liang doorgaat, vrij spel zou hebben
voor een opmarsch naar Mandsjoerije.
De communisten in China
krijgen klop.
Sjanghai, 10 Sept. Naar uit Nanking
gemeld wordt, hebben de troepen der Chi-
neesche centraio regeering in Zuid-China
een beslissende overwinning op de commu
nisten behaald. De communisten, die de
stad Tsjanglsja de laatste dagen bedreig
den, zijn na langdurigen strijd door de re-
geeringstroepen verjaagd.
EX-PRESIDENT IRIGOYEN NAAR
HET BUITENLAND.
In ballingschap.
Londen, 11 September. (V. D.) Uit Bue
nos Aires wordt gemeld, dat president Iri
goyen hedenavond zich heeft ingescheept
aan boord van een kruiser. Dc bestemming
is niet bekend. Zijn dochter en zijn lijfarts
vergezellen hem.
Gemeld wordt dat Irigoyen den wensch
heeft te kennen gegeven zijn ballingschap
in Spanje of Frankrijk te mogen doorbren
gen. Naar verluidt heeft de kruiser koers
gezet naar Montevideo.
DE KAMPEN VAN FRANKLIN.
Sir John Franklin vertrok in 1843 met
twee schepen „Erebus"' en „Terror" met 129
officieren cn manschappen voor het zoeken
van den noordwestclijken doorgang. De ex
peditie werd twee maanden later voor hei
laatst gezien. Gedurende de eerstvolgende
tien jaren hebben verscheidene expedities
pogingen aangewend om dc vermiste on-
derzoekers op te sporen doch niet voor 1S93
werd een als hunnebed opgebouwde hoop
eteeneri gevonden, bevattende de weder
waardigheden van de expeditie tot 1848.
Hieruit bleek dat Franklin het jaar te
voren was overleden, nadat hij den noord
westelijken doorgang had gevonden.
CANADEESCH DORP DOOR BRAND
GETEISTERD.
Londen, 9 Sept. (V.D.) Naar uit Ottawa
gemeld wordt, is het dorp Ilerbertsville
hedenmorgen door een geweldigen brand
geteisterd. Het spoorwegstation, de kerk.
de plaatselijke banken, de hotels zijn alle
door het vuur volkomen verwoest.
HEVIGE REGENVAL TE BOMBAY.
Londen, 11 Sept (V. D.) Een wolk
breuk heeft groote schade aangericht in
Bombay, waarin 24 uur 22 inches regen
viel. Verscheidene magazijnen werden over
stroomd en groote hoeveelheden goederen,
waaronder graan, zaden, suiker en buiten- j
laudsche stukgoederen gingen verloren.
STAAT VAN BELEG IN BOLIVIA.
Lond-en, 10 Sept (II. N- Volgens een
bericht aan de New-York Times heeft do
regeering van Boli\ia wegens het gevaar
van nieuwe onlusten den staat van beleg
over het gcheele land afgekondigd.
DE NAAM DER DUITSCHE
STAATSPARTIJ.
De strijd beslecht
B e r 1 ij n, 10 Se p t. De strijd om den
naam van de Duitsche Staatspartij is be
slecht. Men zal zich herinneren, dat een zen
kere Hall-IIalfen aan de Duitsche Staats
partij het recht wilde ontzeggen dezen naam
te voeren, daar hij reeds jaren geleden een
Duitsche Staatspartij in het leven had ge
roepen. In eerste instantie werd afwijzend
beschikt over den eisch, waarop hij in hoo-
ger beroep ging. Heden zou dc zaak voor dc
tweede maal dienen, maar op het laatste
oogenblik heeft de advocaat van Hall-IIal
fen aan de rechtbank medegedeeld, dat zijn
client besloten had zich alsnog bij het in
eerste instantie gevelde vonnis neer tc leg
gen. (Vad.)
FELLE STRIJD TUSSCHEN TURKEN
EN KOERDEN.
Angora, 10 Sopt. Aan de Turksche di
visies, die in het gebied van den berg Ara
rat werkzaam zijn, is het gelukt de opstan
dige Koerden te omsingelen, die zware ver
liezen hebben geleden. Zij geven hun stel
lingen op cn laten honderden dooden op
het terrein achter. De Turken hebben 40
dooden en enkele gewonden. De strijd duurt
voort.
VON GRONAU VERLAAT AMERIKA
New Y'ork. 11 Sept. (V.D.) De Duitsche
oceaan vlieger Von Gronau en zijn drio met
gezellen zijn aan boord van het Duitsche s.s.
Hamburg naar Duitschland teruggekeerd.
Voor zijn vertrek verklaarde Von Gronau,
dat hij hoopte, dat een regelmatige lucht*
vorbinding tusschen Europa cn Amerika
langs dc Noordelijke rontc zal tot stand ko
men.
EINDE DER MANOEUVRES
IN LOTHARINGEN.
Parijs, 10 SepL (V.D.) Volgens de laat
ste berichten uit Luneville loopen de Fran
sche manoeuvres in Lotharingen ton einde.
Woensdagmiddag heeft in tegenwoordig
heid van Maginot, den minister van oorlog,
maarschalk Pétain en generaal Weygand
tol slot een défilé der troepen plaats ge
had. In Jen afgcloopon nacht heeft de artil
lerie een zeer werkzaam aandeel gehad in
de veldoefeningen. De aftocht der troepen,
onder dekking der artillerie, was volkomen
geslaagd.
In aansluiting op do manoeuvres zal de
42ste infanteriedivisie einde dei week hij
Verdun een groote oefening houden, waar
aan 10.000 man treepen zullen deelnemen.
le etage
Menu a f 2.-
voor Zondag a.s.
Tomatensoep
Pasteitje
Kalfsoesters
Doperwten
'Aardappelen
Dessert
Tel. 310.
