Fa. M. A. Ramselaar
DE EEMLANDER
Donderdag 18September 1930 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemscliepoortwal 2a
29e Jaargang No. 68
BillTENLANDSCH OVERZICHT
BUITENL&MD
Ontzettend drama
te Lvon
Geheel gezin door kolendamp
omgekomen
y IftUNT
Nanking meldt ppnieuw
een overwinning
Buitenlandsche schepen door
de rooden beschoten
EUROPA'S STAATSLIEDEN SPREKEN
Pleidooien voor den
vrede
Stresemann op treffende
wijze herdacht
Nog steeds arrestaties
in Argentinië
Irigoyen nog aan boord van
den kruiser
CANADA VERHOOGT ZIJN
INVOERRECHTEN
Curtius Leeft een
goede pers
De Fransche bladen weten
hem te waardeeren
ABONNEMENTSPRIJS per 3 majndcD voor Amersfoort I 2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.lP/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-» Afionderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TILEFOON INTERC 513
PRIJS OER AOVERTENTIEN van 1—1 regels f 1.03 met labegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f 0.25. Llcfdadlgbelds-odvertentlto voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentie „KEITJES" bij vooruitbetaling l5 reg«U
50 cent, elka regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f Lrr» BewU»Pummer f 0.05
De regeering-Brüning voor ern
stige moeilijkheden geplaatst.
De nationaal-socialisten stellen
hun eischen.
Gelijk men weet, heeft de rcgoerinp-Brü-
iiing, ondanks den verkiezingsuitslag, die
den beiden radicalen vleugclpartijcn zulke
schitterende successen bezorgde, besloten
voorloopig haar werk voort te zetten. Ift
moet niet uitgesloten worden geacht, dat ue
sociaal-democraten,, wanneer Brüning op
hen een beroep mocht doen om de ïegee-
ring te steunen, een instemmend antwoord
zullen geven. De sociaal-democraten zijn bij
dezen verkiezingsstrijd niet als ovcrwinnani s
uit het krijt getreden, zoodat zij er waar
schijnlijk geen aanspraak op maken bij .de
icgeeringsvorming een leidende positie in
ie nemen. Zij verwachten vermoedelijk het
initiatief van een anderen kant, hetzij voor
rcchtstrceksche deelneming aan hel kaoi-
net, hetzij voor medewerking a la suite.
Natuurlijk moet Brüning er zich ooi al
van vergewissen, dat zijn tegenwoordige
aanhang niet uit elkaar valt. wanneer hij
met de sociaal-democraten tot overeen
stemming tracht te komen. liet trekt reels
nu de aandacht, dat de groep rondom Tre-
viranus en Westarp zich verzet, tegen ee:i
regeeren met de sociaal-democraten, zoodal
men zich kan indenken, dat Brüning met
groote moeilijkheden zou hebben te kam
pen, wanneer hij hals-over-kop oen bondge
nootschap met de sociaal-democraten aan
ging. Minister Treviranus heeft de samen
werking met de sociaal-democraten reeds
geweigerd en dit aoorbeeld is ook gevolgd
door graaf Westarp. Hij beweert, dat ni. t
alleen voor de economische partij, maar ook
ooor alle conservatieve groepen, die uit de
Düitsch-nationaic partij zijn voortgekomen
de \olksconservaticvcn, de landvolk-
groep en de Christelijk -sociale volksdiciist
noch een rechtstreeksche noch een mid
dellijke ondersteuning der groote coalitie in
aanmerking komt. De oplossing die geheel
het hart van graaf Westarp heeft, bestaat
in een coalitie van rechts, die alle groepen
van het centrum tot en met de nationaal-
socialisten omvat. Men ziet dus. dat Brü
ning van conservatieve zijde niet veel Kan
verwachten bij de hervorming van zijn ka
binet. Niettemin zal Brüning - zooals de
Fr. Ztg. gisteren terecht oppiërklo - het
ook met een dergelijke» tegenstand klaar
moeten zien te spelen, wan» tenslotte kun
nen wel de vier mannen rondom Trevira
nus, niet echter dc li? mannen rondom ot
to Braun gemist worden, wanneei het erop
aankomt in het parlement het regeeringsg
programma af te doen.
Inmiddels gaan dc natiopaal-socialisien'
door met op hun drukbezochte vergaderin
gen te jubelen over de overwinning. Ook de
pers der nationaal-socialisten, waarin „Weg
met do verslagen rogeering-Brwning" wordt
geroepen, doet daar luidruchtig aan mee.
De Völkischc Bcobachter maakt bovendien
de opmerking, dat- Brüning krampachtige
en ongrondwettige pogingen doet aan het
bewind te blijven en net doet. aisof er niets
is gebeurd. Wel eischen dc nationaal-socia
listen, dat de regecrings-Brüning ten spoe
digste van het tooneel verdwijnt, maar iets
positiefs stellen zij daarvoor nog steeds niet
in de plaats. Fr bestaat voor hen blijkbaar
nog geen aanleiding te verklaicn welke
houding zij zullen aannemen tegenover deze
of gene combinatie: de noodzakelnke beslui
ten zullen te rechter tijd worden genomen.
In dc nationaal-socialistische pers wordt
«le opheffing gcëischt van alle verboden,
die tegen de nationaal-socialistische bewe
ging zijn gericht, terwijl tevens wordt aan
gedrongen op het weer aanstellen van alle
ontslagen nationaal-socialistische ambtena
ren, volledige vrijheid van vergaderen cn
propaganda, alsmede het recht op de straat
voor de bruine bataljons. En wat de buiten
landsche politiek betreft, wordt verklaar J:
.Hoe meer de Franschcn, Tsjechen en Po
len beginnen te beven door den groei van
onze beweging, van des te meer beteekenis
worden wij ook voor andere mogendheden
als bondgenooton."
ERNSTIG AUTO-ONGELUK.
Tm gevolg van den gladden
weg.
Pa ijs, 17 Sept. (V.D). Tengevolge van
den voorldurendcn regen heeft Dinsdag ju
de nabijheid van Verdun weer oen ernstig
ongeval plaats gehad. Een auto, waarin zich
vijf personen bevonden, is tengevolge van
den gladden weg geslipt en tegen een boom
gereden. De wagen sloeg over den kop.
Twee der inzittenden werden op slag ge
dood en twee anderen zeer ernstig gewond;
in levensgevaarlijken toestand werden zij
naar het ziekenhuis overgebracht
OPROER IN EEN AMERIKAANSCHE
GEVANGENIS.
Verscheidene gewonden.
New York, 17 Sept. In een gevangenis
te Baltimore zijn de gevangenen in opstand
gekomen.
Dc bewakers werden overvallen, 309
politie-agentén hebben de gevangenis om
singeld en verhinderd, dat dc gevangenen
vluchtten. Verscheidene personen werden
gewond.
Parijs, 1G Sept. (V.D). Een uit zes per
sonen bestaande arbeidersfamilie te Lyon
is heden op zeer tragische wijze omgeko
men. Een arbeider wilde hedenmorgen
vroeg een kameraad afhalen om samen
naar het werk to gaan. Hij kreeg op zijn
bellen geen antwoord cn liet ten slotte de
deur door dc politie opbreken.
Het schouwspel daarbinnen was ontzet
tend. Dc gehecle familie was omgekomen.
De 37-jarige arbeider hield in zijn armen
zijn vijfjarig dochtertje. Naast hem lag een
zuigeling van 2H maand. Zijn vrouw lag
oj) den grond, zij had haar hoofd tot bloe
dens toe aan den bod-rand verwond. Dc
andere kinderen lagen te bed. alsof zij slie
pen.
Een voorloopig onderzoek heeft uitgewe
zen. dat dit drama waarschijnlijk door ko
lendampvergiftiging is veroorzaakt.
DE BOMAANSLAG OP HET
SOVJETGEZANTSCHAP.
Dc vermoedelijke dader te
Warschau aangekomen.
Warschau, 17 Sept. (V. D.) De ver
moedelijke dader van den bomaanslag op
het r-ov jetgezantschap te Warschau, Jan
Polnnski. die door Jocgo-Slavic is uitgele
verd. is heden naai Warschau overge
bracht. Hel verhoor is onmiddellijk aange
vangen
DE LEIDER DER POOLSCHE MINDER
HEID IN LITAUEN AANGEHOUDEN
Memel, 16 Sopt. - Volgens de Menie-
Ioi Dampfboot is de leider der Poolschc
minderheid in Eilaucn. de vroegere Sejm-
afgcvaardigde Budzinski, in den nacht van
Maandag op zijn buitengoed in de buurt
der Duitsche greii6 door de politieke poli
tie aangehoiidci en naar Kofno gebracht.
Van officioele zijde wordt ovei dc aanhou
ding nog het stilzwijgen bewaard. Men ver
moedt, dat zij ui verband .staat met het
dóór de Poolsche minderheid verspreide
protest legen de beweerde onderdrukking
der Polen in Litauen.
ONTBINDING VAN HET TURKSCHE
PARLEMENT?
C o n 6 t a n t i n o p e 5, 10 Sept. Volgens
sommige geruchten zou een ontbinding
van het parlement voor de deur staan.
Fethi Bey zou de portefeuille van onder
wijs ambieeren, die sinds de benoeming
van den betrokken minister tot gezant in
Bern nog niet toegewezen is. waardoor het
hem mogelijk zou zijn zitting te nemen in
dc- volgende nationale vergadering.
LAMGESTRAAT
Tel. 341
GESTOFFEERDE MEUBELEN.
EETKAMERS
DRESSOIRS
Adm.
I ncassokostcn tijdverlies en
moeite ver mijden, door ons
te machtigen u:e abonne
mentsgelden automatisch en
zonder Losten van ulo giro
rekening uj te schrijven.
U belloc/1 daartoe slechts een
machtigingsformulier in te
vullen, dal icij u niel genoe
gen zenden
liet sprceh' vnnzctl, dat de
machtiging vervalt hij de op
tcgging van hel abonnement
Mogen mij u tuil. een /ormu
lier zenden,'
Ook ons maakt u het daar
mee gemakkelijker
Vriendelijk dank'
Ainersf. Dagblad
Sjanghai, 16 Sept. De troepen van de
regeering te Nanking bobben een nederlaag
toegebracht aan de strijdkrachten van Feng
Yoe Hsiang. In een slag, die den goheelcn
nacht duurde, werden de troepen van Fe hg
teruggeworpen. Ilot leger van Nanking na
derde Zondag Kaifcng. De troepen der
Noordelijken worden door die van Nanking
van vliegtuigen uit gebombardeerd.
W ashington, 16 Sept. De Amerikaan
sche consul-generaal te Hankau deelo mede,
dat er bijna dagelijks aanvallen onderno
men worden op dc schepen van dc Amc-
riknansclio marine en dc handelsvloot op
de Jangste, door strijdkrachten, die de roo
tle vlag voeren cn die op vijf verschillende
plaatsen langs dc rivier zijn geposteerd.
De Engelsche, Franschc en Japansche sche
pen zijn eveneens beschoten cn hebben het
v uur beantwoord.
Briartd verklaart altijd voor
verzoening te zullen
ijveren
Geneve, 16 Sept De vcreeniging van
dagbladschrijvers, die bij den Volkenbond
geaccrediteerd zijn, heeft vandaag haar
tiaditioneel noenmaal gegeven, waarbij
Curtius, Henderson en Briand toespraken
hielden waarin, half op luimigcn, half op
ernstige» toon. schamplichten op den poli
tieke» ionstand geworpen werden.
Dr. Cui tius sprak over dc synthese tus-
schen nationalisme en internationaal ver
antwoordelijkheidsgevoel. Tusschen cfbze
beide Polen moet dc harmonie tot stand
komen. In dezen geest moet aan het hei-stel
der wereld gewerkt worden.
Heniderson wijdde een beknopte beschou
wing aan de commentaren, die in de pers
verschenen zijn Tiaar aanleiding van zijn
bekende ontwapeningsrede en verklaarde,
dat tusschen hem en Briand alleen mee-
ningsvcrschillen over de methode, niet
over het doel bestaan
Briand sprak over het vredesvraagstuk.
Hij wijdde, zichtbaar ontroerd, een harte
lijke herinnering aan Stresemann. Tus
schen hem en den overieden Duitsche» mi
nister heeft een oprechte vvederzijdsclie ge
negenheid bestaan Reeds tijdeus dc eerste
maanden van hun samenwerking op het
gebied v an de Duitsch-Franschc toenade
ring heeft Briand beseft, dat men met
Stresemann vol vertrouwen de kwesties
kon bespreken, die beide landen aangaan.
Volkomen openhartig hadden zij over hun
respectieve zorgen gesproken. Beiden wa
ren doordrongen van dc gedachte, dat dc
beste waarborg voor den vre.de van Europa
'n goede verstandhouding tusschen Duitsch
land en Frankrijk was.
Over de rede van Briand op het noen
maal der journalisten meldt de correspon
dent va» het Vad. te Geneve:
De groote Fransche redenaar liet zich be
wegen tot een uiterst indrukwekkend plei
dooi voor de politiek van vrede en volkc-
rentoenadering. Briand begon met op aan
grijpende wijze Stresemann te herdenken
en verklaarde, dat geen teleurstelling of
tegenslag den staatsman.die den vrede »vil,
zal mogen weerhouden zijn vredespolitiek
voort te zetten. Volharding is één der er-
ste voorwaarden voor den staatsman, die
den vrede inderdaad wil cn mocht hij
door zijn vredespolitiek eens worden ten
val gebracht, dan zal deze staatsman met
des te grooter energie zijn politiek van den
vrede voortzetten en trachten weer op te
staan cn aan het bewind te komen, om op
nieuw voor den vrede te kunnen werken.
Deze woorden, die een duidelijke toespe
ling inhielden op dc gevaren, die Briand-in
Frankrijk bedreigen en die de stellige be
lofte inhielden, dat Briand in ieder geval
de vrodesstaatsman zal blijven, die hij op
het oogenblik is, lokten donderende toe
juichingen van alle aanwezigen uit. Ook
waren deze woorden natuurlijk bestemd
als een aansporing aan Curtius. om even
eens vast in zijn schoenen te blijven staan.
De redevoering van Briand juist van
daag, een dag nadat dc uitslag van de
Duitsche verkiezingen was bekend gewor
den, werd hier algemeen opgevat ais een
rede van groote politieke beteekenis. om
dat daaruit blijkt, dat Briand. ondanks de
teleurstelling van gisteren, onverzwakt
naar toenadering met Duitschland zal blij
ven streven. Eveneens bestond de algemee-
ne opvatting, dat de groote waardeering,
die Henderson vandaag jegens Briand en
zijn politiek heeft uitgesproken, een besliö-
te politieke beteekenis gehad hooft en be
doeld was de positie van Briand tegenover
dc teleurstelling uit Duitschland te ver
sterken door deze waardeering van Engel
sche zijde.
Ncw-York, 16 Sept Volgens een bericht
uit Buenos Aires heeft de voprloopigc re
geering allo decreten van ex-presiden Di-
goyen, dio in strijd zijn met de wetten wel
ke golden voor diens aanvaarding va» hoi
bewind, ingetrokken.
Dc nieuwe gezaghebbers gaan voort met
het arresteeren van de leiders der partij
van Irigoyen. Er is een beweging ingezet tot
het vormen eener nationale partij, welke
alle partijen vereenigt, die tegen den ex
president zijn gekant. Dc rcgccrin.g van l'a
raguay heeft de nieuwe regeerin^ van Ar
gentinië erkend.
Buenos Aires, 16 Sept. Een officieel
communiqué houdt in, dat thans is vast
gesteld, dat dc cx secretaris \a:i liet kabi
net van den president op 11 Septcmbu cru
bedrag van 1.701)000 piasters naar Monte
video heeft verzonden Dc gearresteerde ge
wezen ambtenaren zijn vrijgelaten, behalve
twee, dio worden beschuldigd van vergrij
pen tegen het gcmecnc recht.
Ex-prcsidcnt Irigoyen bevindt zich nog
steeds aan bcord van een kruiser.
WEERBERICHT.
Hoogste Barometerstand:
763.S te Marseille.
Laagste. Barometerstand:
710.3 te Shields.
Verwachting:
Krachtige tot matige, later
afnemende Z. W. tot W
wind, half tot zwaar be
vvolkt of hé trok ken. aan
v.tnkclijk regenbuien, iets
koeler.
PEST TE HYDERABAD.
Secundi i i a U"> '-:ot Elf gev «Hen
Van' pest zijn vastgesteld in tic stad'Hyde
rabad.
ENGELAND'S WERKLOOEEN
IIei aantal worklopzen, op S September
in Engeland ingeschreven bedroeg V 139.071,
dat is 70 127 meer dan de vorige week of
979 379 meer dan op dcnzelfdcn dag in 1929
SIR OLIVER LODGE.
Bescheidenheid van een ge
leerde.
Men weet, dat de grootste gee sten sleods
met bescheidenheid hebben geoordeeld over
hetgeen zij begrijpen cn weten van dc na
tuurverschijnselen. Er is een beroemde
uitlating ten dezen van Newton, die zijn
eigen wetenschappelijk werk had vergele
ken met het spelen met steentjes aan het
strand van de zee der kennis
Een wereldberoemd on humaan w.io- «ui
natuurkundige was zoo overtuigd van de
qualitative betrekkelijkheid en de qu in-
titatieve geringheid van eigen -kennis, dat
hij bij het afnemen van examens meestal
heel wat door de vingers kon zien Slec.it*
eens had hij zich werkelijk boos gemaakt.
Hij had den enndidaat gevraagd Maar wat
is nu dan toch electr'icitcit? De candibiat
zweeg en zeide toen bedremmeld. Ach,
prof, dat 's nou fataal, ik heb het gewe
ten, maar nou kan ik er r.iot opkomen.
Waarop Z H.G. woedend uitviel. Wat' u
heeft geweten, wat wij met ons allen
niet hebben kunnen vinden. En u is het
weer kwijt.. Daar is geen vergeving
voor. En de arme jongen zakte
Wij dachten hieraan, aldus de N.R C-,
toen wij lazen, wat sir Oliver Lodge, de be
kende natuurkundige cn spiritist dezer da
gen schreef over magnetisme. „Magnetis
me aldus de oude wijze is enkel maar
een van die uitdrukkingen, waarmee dc
mcnsch zijn grove onwetendheid bemantelt
betreffende vele van de dingen, die er wer
kelijk op aankomen".
DE MOHAMMEDANEN EN DE
ENGELSCH-INDISCHE CONFERENTIE.
Londen. 17 Sept. (V. D.) In Indië
worden op het oogenblik pogingen in het.
werk gesteld de vertegenwoordiging van de
Mohammedanen op de Engejsch-ïndisc'ho
conferentie onder één* leiding te brengen
Om dit mogelijk te maken, moeten evenwel
eerst dc tusschen de Mohamrnodannscbe
leiders bestaande tegenstellingen opgeheven
worden. Daarvoor zal een gezamenlijk pro
gram uitgewerkt worden, dat o. a. dr vol
gende belangrijke punten bevatgeen com
promis met de Hindoes, handhaving van dc
vriendschap met Engeland, dio belangrijker
is dan goede betrekkingen met dr Hindoes
cn tenuitvoerlegging van bestuursmaatrege
len in Indië, dio de waardigheid van de Mo
hammedanen in de centrale en dc provin
ciale ïcgceringén waarborgen. Do spreker
der Mohammedanen op de conferentie zal
Aga Khnn zijn.
HET WERKELOOSHEIDS VRAAGSTUK
IN ENGELAND.
Regeering cn liberalen cor.fc-
reeren.
Londen. 17 Sept (II.X.) Het Engelsche
kabinet hield vandaag een zitting ter be
spreking van het vraagstuk der werkeloos
heid.
Verder werd beraadsla igd over de voor
bereiding van de a.s. rijksconfercntio cn
de a.s. Engelsch-Indische conferentie. Bij de
beraadslaging tusschen de regcering cn dQ
deskundigen der liberalen is besloten tot
een reorganisatie en uitbreiding van het
Engelsche telefoonnet, waardoor 60.000 man
gedurende twee jaar werk zullen hebben.
L. J. LUYCX ZOON
Lansestraat 49-51 -- Tel. 190
ZIJBEN ONDERGOED
voor den overgangstijd. Fil
met zijde en zwaardere soorten
Charmeuse en SViiianese
Voorloopig worden 130 artikelen
er door gelrofjen
Londen, 1 7 D c c. (H N.) Uit Montreal
wordt gemeld, dat de conservatieve regee
ring van Canada ecu xoorloopigc verhoo
ging van 130 artikelen, voorkomende in het
douanetarief, heeft gelast* ter bescherming
van dc hinnenlandsche productie van Cana
da cn ter bestrijding van dc werkloosheid.
Deze verhooging wordt terstond van kracht.
Benzine en landbouwti actoren. die tot nu
toe vrij van invoerrecht waren, zullen even
eens worden belast. Een verhooging van het
invoerrecht op tcxtielgocdci en wordt bin
nenkort verwacht Tot dc artikelen, die door
dr ei hooging getroffen worden, behoorc»
o. a. schoenen, metaalwaren, machines en
verschillende soorten van levensmiddelen.
In de as winterzitling van het parlement
zal een volledige herziening van hel tarief
van invoerrechten aan de orde worden ge
steld Te Washington moeten deze maatre
gelen zekere bezorgdheid hebben gewekt,
aangezien men daarvan een verscherping
van den tariefoorlog en oen verslechtering
van de handelsbetrekkingen tusschen do
Vereen igeje Staten en Canada, dat dc beste
klant der Ycreenigdc Staten is. verwacht.
Pa rij 6, 17 Sept. (V.D.) Dc rede van den
Duitschen minister van buitenlandsche za
ken dr. Curtius, gisteren in de Volkenbonds
vergadering te Genèvc gehouden, wordt in
de Fransche bladen uitvoerig besproken.
Het Journal betoogt, dat dee rede in haar
geheel in een vorm gehouden is, zooals men
niet anders had kunnen verwachten van
een man, die getoond heeft een trouwe op
volger van Stresemann le zijn
De Petit Parisien ziel in do verklaringen
van dr. Curtius do uitdrukking van den
goeden wil. Dr. Curtius heeft alles gedaan
om te bewijzen, dat de Duitsche buitenland
sche politiek ondanks de verkiezingsover
winning van rechts ook in de toekomst
geen verandering zal ondergaan.
De Figaro verwondert zich er met eenige
bladen over. dot dr. Curtius met. geen
woord gesproken heeft over de vroegere
ontruiming van het Rijnland
Gok de Oeuvre wijst op de voorzichtige
toon. waarin dc Duitsche rijksminister van
buitenlandsche zaken zijn vei klaringen ge
houden heeft.
De République noemt het oen verdienste
van dj-, Curtius, dat hij dc politiek van zijn
voorganger dt Stresemann is trouw geble
ven
Sauerwein betoogt in dc Matin, dat de
denkbeelden van den Duitsche» minister
van buitenlandsche zaken over dc ontwape
ning zeer zeker groote waarde hebben, doch'
dal het resultaat der verkiezingen
Duitschland geen aanleiding vormt te ver
wachten, dat in Duitschland een regeering
zal worden gevormd, die voor de ontwape
ning 16.
