HET NUT VAN RATIONATISATIE
DASVIESISAPSALON
Aangeboden.
PERSEI
ONTVLEKKEN
Koopjes bij
KLEIÜ
Een belangwekkende
rede van Ir. J. A. Kalff
Geen zorg voor werkloosheid!
Adv^rtentiën
AANBESTEDING
BESTEK No.6
AANBESTEDING
SOLIED GEBOUWDE HUIZEN
M.V. Samsnwcrking
MAISON NIJVELDT
Rifiüessen aangeboden
En nog altijd
Huigers E N.R. bovenaan
OTTO KRUGfcR
CP DEN KOF.
„Elck wat wils"
LEDEREN JASSEN
vanaf f 29.90
REGENJASSEN en
CAPES
f8.99 en hooger
MANCHESTER
KLEEDING
J. MEIJERS,
Voldoet Uw dagelijksch brood
aan alle eischen?
Zoo neen, probeert dan eens
ons prima melkbrood.
v.- f*i-
H. ANEfViA
Sn de algeneene ledenvergadering
van het Verbond van Ned.
Werkgevers
Ir. J. A. Kalff, algemeen voorzitter van
het Verbond van Noderlandsche Werkge
vers, heeft de heden te Terneuzen gehou
den algemecno vergadering van het Ver
bond geopend met een rede, waaraan wij
het volgende ontleencn:
„Wij allen weten, dat de toestand in de
industrie moeilijk is, misschien nog moei
lijker worden zal en ook dat afzonderlijk of
gemeenschappelijk klagen onzen weerstand
slechts verkleinen kan. Hoe lang die inzin
king van het bedrijfsleven duren zal, weet
niemand, maar wel weet ieder, dat hij ver
standig doet niet te wachten op verbete
ring van economische verhoudingen, als
gevolg van oplossingen tot stand gebracht
in economische conferenties, douaneconfe
renties of andere internationale bijeenkom
sten van personen, allen met de beste na
tionale bedoelingen bezield, en dat hij even
min moet wachten op besprekingen in b.v.
de Commissie van de Econ. Politiek, waar
in het diepgaand verschil van inzicht der
leden moet voeren tot algemecne uitspra
ken zonder houvast, of tot geen enkel resul
taat. Ieder onzer zal dus goed doen, in
eigen bedrijf alles in het werk stellen
om clezen moeilijken tijd door te komen,
zooals meer moeilijke tijden zijn doorge
komen, en dat, hoop ik, doen, steunend op
eigen kracht, zonder uit te zien naar hulp
van anderen. Ons regelmatig, voortdurend
en gerechtvaardigd verzet tegen het opleg
gen van steeds meer sociale lasten aan het
bedrijfsleven en onze waarschuwing om
daarbij, ook wat het tempo en het moment
betreft, toch rekening te houden met de
omstandigheden die mede de draagkracht
van de industrie bepalen, zou aan waarde
verliezen, zoodra wij zeiven zouden gaan
behooren tot die steeds groeiende categorie,
die, zoo spoedig als tegenvallers zich voor
doen, wenscht te leunen op den Staat of
uitziet naar hulp uit openbare kassen.
Wat ieder onzer in dezen tijd moet doen,
aantal arbeiders en hulpmiddelen kan wor
den bereikt op zeer verschillende wijzen,
door: reorganisatie van den arbeid, studie
van de gunstigste omstandigheden waaron
der het werk moet worden verricht, van
de juiste oogenblikken,waarop, in verband
met vermoeid raken van den arbeid, onder
breking door rustpoozen moet plaatsvin
den, inrichting der werklokalen, wijze van
plaatsen van machines, psychotechnische
proeven om tc geraken tot de juiste keuze
van de meest geschikten voor bepaalde
werkzaamheden, etc. Ook als dat alles zoo
goed mogelijk in orde is, zal het noodig
zijn daarnaast een prikkel tc hebben in
premie-werk of anderszins, die den arbei
der aanzet tot intensief werken, eon stel
sel, dat ook buiten het gewone premiewerk
in fabrieken, in tal van gevallen kan wor
den toegepast. Maar toch niet altijd, en kan
men dien prikkel niet vinden, zooals in den
regel het geval is in administratieve dien
sten, dus op kantoren èn in bureaux, waar
ook van productievergrooting geen sprake
is, dan komt men voor een der moeilijkste
gevallen van rationalisatie te staan: het
aantal ambtenaren en beambten te vermin
deren bij dezelfde hoeveelheid arbeid, liet
is duidelijk, dat dit in grootc administra
tieve diensten, zooals do departementen,
rijksinstellingen, provinciale griffies, ge
meenteadministraties etc., van het grootste
gewicht is. Ik neem aan. dat daaraan wel
het een en ander gedaan is, maar dat alles
geschied zou zijn wat vereischt wordt om
te voorkomen dat in die openbare diensten
niet salarissen worden betaald te hoog
voor den aard van het werk, of te veel.
omdat het aantal aangedtclden to groot is,
is uitgesloten.
Do gang van zaken op ieder der depar
tementen, de daar heerschende geest, de zoo
hoog noodigo aanpassing van het daar ver
richte werk aan 't maatschappelijk leven,
zijn van zoo grooten invloed op de wel
vaart van ons volk, dat ieder minister, die
daaraan zijn aandacht wijdt, meèr dan aan
de politiek, een weldaad zou bewijzen. Werd
op dit gebied gedaan wat noodig is, dan
zouden er naar mijn overtuiging tonnen per
jaar worden bespaard en gelden beschik
baar zijn om aan bekwame en uiterst ver
dienstelijke hoofdambtenaren en ambtena
ren, die er gelukkig ook zijn en die met
groote toewijding hun taak verrichten, de
bezoldiging te kunnen geven die hun toe
komt. Rationalisatie, versobering dus in
openbare diensten, want het geldt niet al
leen departementen. ïs.ook nu nog naar
mijn overtuiging dringend noodig, mis
schien dat zij ook daar 't vlugst tot stand
zou worden gebracht door invoering van
nieuwe werktuigen, n.l. karakter en doorzet
tingsvermogen.
Hoe in flagranten strijd met vercischtc
product tc leveren als in 1914", maar dan
vindt die vraag, haar verheugende beant
woording in het feit, dat, terwijl dus tus-
schen 1914 en 1928 de próductie per man 35
pCt in omvang toenam, «de totale*'productie
65 pCL toenam, als gevolg van lager produc
tiekosten, lager prijs, grooter*Vi'^ag cn zoo
doende de bohoefto aan werkkrachten der
mate groeide, dat veel meer dan do 29 pGt
momenteel overtolligen, werk vonden
Die gestegen productie-behoefte. ook als
gevolg van hoogèrén 1 ovensstandaard, in
zonderheid in kringen, die meer neiging tot
geldvertercn dan tot sparen hebben, heeft
vooral in industrieën werkendo voor ont
spanning en genot iallooze arbeiders, door
mechanisatie werkloos geworden, weer werk
doen vinden.
Al zullen dan ook de zeer bijzondere om
standigheden van dezen tijd, met zijn ab
normale werkloosheid, tot voorzichtigheid
manen, ter voorkoming van groote schok
ken, het algemeen streven, om door rationa
lisatie in ieder bedrijf te komen tot het
meest economisch resultaat en tot de hoog
ste ontwikkeling, is slechts too to juichen.
Het bereiken van de hoogste ontwikke
ling van het bedrijf vordert m.i nog iots
anders, waarover ik misschien nog iets. zeg
gen mag, n.l. het maken van den arbeider
tot werkelijke „medewerker" in onzo bedrij
ven."
De heer Kalff zette hierna in den örecdo
het complex van vraagstukken uiteen dat
hiermede verband houdt, om aldus te con-
cludeercn:
I „Wie in dezen tijd in dit complex van
vraagstukken niet zijn weg kan vinden zóó
I dat hij de leiding vast in handen houdt
I en tevens zijn arbeiders maakttot mede
werkers, hij hoort niet meer te staan aan
het hoofd van een bedrijf Als wij onze eigen
arbeiders Zondag op een voetbalveld bozig
zien, met al hun energie, al hun ólan, al
hun doelbewust streven om een bal te trap
pen naar een goal, zich daarbij gevend met
hun ^eheele persoon, en wij merken den
volgenden dag niets van die eigenschappen
bij het vervaardigen van ons product, dan
ligt daarvan ook schuld bij ons
Tenslotte, ik heb met opzet bij. hetgeen
ik meende te moeten zeggen over ons con
tact met onze arbeiders, onbesproken ge
laten wat wij op hen vóór hebben, en tot
i welke verantwoording dat voert. Reeds het
belang van onze bedrijven alleen mankt
het de moeite waard, dat wij trachten den
arbeider de levensblijheid te geven, voort-
j spruitend uit de'overtuiging, dat ook hij is
een leverde, waardevolle schakel in ons be
drijf, een overtuiging, die naar ik vast ge-
i loof, ons bedrijfsleven ten goedo zal ko
men.''
lal wol allereerst afhankelijk zijn van den versobering is liet besluit dat de gemeente-
aard lan zijn bedrijf, maar het ligt voor delraad van Amsterdam heeft gemeend tc oio-
hand, dat hot Zoeken naar bezuiniging, dc kcn nemcn. c'm op dit oflgenbljk liet. m-
rationaiisatie, wederom sterker op denlkomcn van hot gcmeentepersoneel to ver-
voorgrond treedt, zooals dit telkenmale het h°°ecn- t«rw11 v00r al 0 arbeld,0r8. ln
geval geweest is bij ongunstige conjunctuurau!iera ondernemingen loonsverlaging d.eig
en het laatst in sterke mate in de na.behoef .k niet uiteen te zetten. Het bevestigt
oorlogsjaren. Eigenaardig dat zoodra de eenvoudig dat al moge men zich nog zoo
omstandigheden weer iets gunstiger zijn, I verontwaardigd iconen over derge Ijke uit-
de neiging tot rationalisatie afneemt, als sPraak. de Politick inf ka ST*®"
nood "cboren ovcrheerscht, en t gemakkelijk blijft nemen
ware zij een uitsluitend uit
verschijnsel en niet eenvoudig rationeel.
Rationeel, omdat zij in verschillende vor
men, waarin zij zich aanmeldt, altijd be
oogt de verhooging van rendement, do ver
betering van omstandigheden waaronder do
arbeid wordt verricht cn de verlaging van
den kostprijs.
Het komt ujtermatc verheugend voor,
dat ten aanzien van het wensclielijke van
rationalisatie bij hen, die in den regel een
geheel andere visie op economische vraag
stukken hebben dan wij, n.l. bij <le soc.-
dcm., geen andere meening heerscht dan
bij ons cn dat vooraanstaande mannen uit
die kringen in afzonderlijke geschriften oi'
in dagbladen, opkomende tegen psycholo
gische cn aesthctische bezwaren door een
partijgenoot geuit, niet alleen uitspreken
„dat rationalisatie onafwendbaar is", maar
tevens „dat zij slechts tot werkloosheid van
langen duur leidt in Ujclen van neergaande
economische conjunctuur en bedrijföraa-
laise, en dat behalve door rationalisatie de
werkloosheid ook nog, en dan veel duur
zamer en gevaarlijker, ontstaan kan door
uitblijven van rationalisatie en mechani
satie, zooals wel uit den jammerlijken toe
stand van het veclzins zoo zeer technisch
ten achter gebleven Ëngelsche bedrijfsleven
blijkt" En verder „dat in vele gevallen kan
worden aangetoond, dat op den duur juist
door rationalisatie nieuwe werkgelegenheid
wordt geschapen, dat zij op den duur gun
stig in de richting van beperking der werk
loosheid werkt" Het spreekt vanzelf, dat
daarbij meermalen verlangd wordt behoor
lijke werklooshoidszorg, dat de onmisbare
medezeggingschapseisch er aan wordt vast
geknoopt en de verbetering van den ar
beidstijd, 6oms zelfs ook het voorkomen
van ontslag als gevolg der rationalisatie,
zoodat dc bezuiniging problematiek zou
worden, maar het onvermijdelijke van den
uit economische noodzaak genomen maat
regel van rationalisatie wordt nadrukke
lijk erkend. Wanneer het nu gaat om de
verlaging van den kostprijs van een be
paald product, geldt dit niet alleen in do
industrie, maar even goed in den handel,
in don landbouw, bij administratieve dien
sten of bankwezen, dus zoowel voor een
ketel, als voor een mud graan, voor h6t.
schrijven van een brief als voor het voe
ren van een boekhouding Die kostprijsver
laging kan worden verkregen:
a. door vergrooting van dc hoeveelheid
arbeid hij denzelfden arbeidsduur, hetzelf
de aantal arbeiders cn dezelfde hulpmidde
len, of wat in wezen hetzelfde is, vermin
dering van het aantal arbeiders, of van den
arbeidsduur bij eenzelfde geleverde hoeveel
heid arbeid, cn ook
b. door invoering van nieuwe of hetere
machines, waardoor bij het leveren van de
zelfde productie arbeiders kunnen worden
gemist of bewerkingen kunnen worden ver
minderd of versneld.
Die vergrooting van hoeveelheid arbeid
onder dezelfde omstandigheden van duur,
te snijden van andermans leer.
Ten aanzien van kostprijsverlaging tenge
volge van nieuwe -of betere machines, die,
bij het leveren van dezelfde productie, ar- j
beiders overbodig maken, zou ik.mij willen'
onthouden van het geven van voorbeelden
van hetgeen daarmede is bereikt. Ieder on- i
zer weet ze bij tientallen en kent de gewei-1
dige stijging der productie per arbeider, die
eigenlijk in alle industrieën in de laatste
jaren heeft plaats gevonden èn in Europa
èn in Amerika cn de ontzaglijke resultaten
behaald door het mcnschelijk vernuft in het
uitdenken van machines cn hare toepassing
en in het wetenschappelijk organiseeren
van den arbeid. i
Ik wil liever volstaan met enkele algemee-
ne opmerkingen. Allereerst, dat telkenmale
wanneer overwogen wordt in een ncdrijf
nieuwe machines of een andere werkwijze
b.v. het z.g. werken aan den band in te voe
ren, in de dan te maken rekensom, die het
al of niet verkiijgen van besparing moet
uitwijzen, een der hoofdfactoren is het op
dat oogenblik betaalde loon, dat dus na-1
luurlijk rationalisatie, en het in clen aan-
vang daarmede gepaard gaande werkloos i
worden, wordt geremd door lagere en wordt
bevorderd door hoogere Iooncn. Hoewel dit
ook ctoor de. Arbeiders-Vakvereenigingen
wordt erkend, blijkt dit geen aanleiding tc
zijn om met cischen van loonsverhooging
wat voorzichtig tc zijn. Ik kan de verkla
ring daarvoor slechts vinden in het feit,
dat werkloos zijn, minder dan vroeger een
schrikbeeld is geworden. En ik meen dat
van arbeiderszijde te weinig Cr mede wordt
rekening gehouden, welke schade er wordt
gedaan aan den mcnsch. die er aan wordt
gewend ook zonder arbeiden in het leven
to worden gehouden, en hoe zijn veerkracht
en zijn moreel worden aangetast. Do vrcug-
do van een met succes bevochten loonsver
hooging, die op een andere plaats, omdat
het bedrijf haar niet dragen kan, werkloos
heid zou doen ontstaan, moet daardoor toch
wel zeer getemperd worden.
Die werkloosheid, als onmiddellijk, zij
het tijdelijk, gevolg der rationalisatie, zal
ook de werkgevers daarmede voorzichtig
doen zijn in tijden als deze, tijden van laag
conjunctuur, waarin ander werk voor den
overtollig geworden arbeider uiterst moei
lijk te vinden is.
Maar in het algemeen zal rationalisatie
met als gevolg prijsverlaging, grooter vraag,
en daardoor meer werk geen zorg in dien
zin behoeven te even.
Als men b v. ziet, dat in de gezamenlijke
industrieën van Amerika dezelfde eenheid
van productie in 1900 het we»*k vorderde
van 109 man, in 1914 van 100 en Tn 1925 van
slechts 71 man. trots de vermindering in
werktijd van 12,5 pCt., dan komt wel de
vraag op „wat is er geworden van 29 man
die in 192S overtollig waren om hetzelfde
AANZETTING TOT MISDRIJF
ill.
Eon lijkkistenmaker te Amster
dam gearresteerd.
Amsterdam, 18 Sept. De politie
van het bureau Spaarndammerstraat heeff
gistermiddag, naar de Tel. meldt, een zaak
in handen gekregon, die sterk doet denken
aan misdrijven van vroeger jaron. Toen
stuurden volwassen personen dikwijls kin
deren er op uit om diefstallen te plegen,
uitgaande van de gedachte dat een kind
n'et zoo spoedig in de gaten loopt en zich
vlug uit dc voeten kan maken.
Dc ontdekking van een veirnooJcl/jk ana
loog gfval had gistermiddag omstreeks half
drie plaats in do Spaarndammerstraat. Een
voorbijganger, die toevallig naar een Ier
huizen keek, bemorkte eensklaps, hoe een
jongen trachtte een huis binnen te klim
men. Hij deed dat met groote handigheid
en was spoedig verdwenen. De rnon vond
dat wat vreemd en waarschuwde een agent
van politie. Deze kwam juist bijtijds om
den khr.ap, die weer uit het huis tc voor
schijn kwam. bij den kraag tc vatten. Hij
bracht den jongen over naar het bureau
Sraarndammerstraat en hier werd hij ge
fouilleerd. Uit zijn zakken kwamen slechts
een paar voorwerpen te voorschijn, namelijk
een zilveren kettinkje van weinig waarde
en een pakje kleine sigaartjes. Hij gaf toe
die voonvefpen gestolen le hebben uit het
huis, waarin de voorbijganger hem had zien
binnendringen.
De knaap, die opgaf vijftien jaren te zijn
er. woonachtig is in den omtrek van de
Westei-straat, werd omtrent zijn daad duch
tig uitgevraagd en toon kwam het hooga
woord er uit: een lijkk'stcnmaker uit dc
Goudsbl emstraut, met wicn hij al gerui-
men lijd bekend was. had hern er toe aan
gezet, de daad te plegen De man had le
voren het terrein erkend en zich op de
hoogte gesteld van - het doen cn laten van
do bewoners. De knaap blee-f bij zijn ver
klaring en toen werden oogenblikkelijk
rechercheurs naar de Goudsbloemstraat ge
zonden, met opdracht den lijkkistenmaker
naar het bureau te brengen om hem te on
dervragen. De politiemannen troffen het,
want do timmerman was thuis. Hij toonde
zich zeer verbaasd over het officiecle be
zoek, doch ontkende iets van het gebeurde
af te weten. Wel zeide hij den knaap te ken
nen.
Do man werd naar het politiebureau
overgebracht. Do jongen beschuldigde hem
en de lijkkistenmaker ontkende Intusschen
had men in zijn woning een huiszoeking ge
daan. De recherche trof er vier rijwielen
aan, hetgeen wel wat veel is voor een een
voudig man als dezo lijkkistenmaker. Dc
rijv itlcn werden in be9lag genomen cn
eveneens naar 't bureau gebracht. Het ver
dere resultaat van het onderzoek was, dat
twee der rijwielen herkend werden en van
diefstal afkomstig bleken te zijn. De twee
andere fietsen werden niet herkend, doch
do politie meent termen tc hebben om te
vermoeden, dat ook dit.paar op onrechtma
tige wijze is verkregen.
Laat op den middag werden de ouders
van den knaap ontboden en van het ge
beurde op.de hoogte gesteld. Het kind is
bun teruggegeven. Wat den lijkkistenma-
kcr betrefi deze is als vermoedelijke, aan
zetter tot het misdrijf voorluopjg in hech
tenis gesteld.
Be- Stadsarchitect en Di
recteur van B: W. T. te
Amersfoort, zal op DINSDAG
7 OCTOBER 1920,; trachten
aan te,, besteden;
„Het bouwen van een
school voor O. L. onder
wijs met gymnastieklo
kaal en het verbouwen
van dc bestaande school
- met bijkomende werken,
alles aan het z.g. Schóól-
straatje bij de Vondcllaan
tc Amersfoort".
Dc bestekken en teekenin-
gcri. zijn Vanaf 22 September
e.k.- verkrijgbaar aan het
Bouwbureau, Achter Davids-
hof 2, a 12.50, lier post
f 12.75.
Do aandacht wordt erop,
gevestigd, dat op de aanbe
steding geëischt kan worden
overlegging \vm een gespe
cificeerde begrootLue.
De firma L. A! A. i HA
MERS VELD is voornemens
op ZATERDAG 27 SEPT. a.s.
in het openhaar aan te be
steden:
het verboawen van, zijn
garage, showroom cn
kantoor aan den Arnli.
weg.
Bestek, en. ,tc£keningen. zijn
vanaf 23 dezer i\ f 5.— per
stel Verkrijgbaar bij den ar
ch it eet B. W. PLOOY, Arnli.
weg 1.
te koop in rustige omgeving en toch
bij de stad
Vraagt inlichtingen over het groote
bouwplan aan den Arnh.weg van de
EEMSTRAAT XOl TELEFOON 790
ALDEGONDESTR. 107
b.d. Beekenstoinschelaan
Telefoon 1196
Laai uw h^ar voorzien van
een blijvende Haargolf. Zij
is en blijft het mooist.
Behandeling gegarandeerd.
Ondsilation „Marcel"
Watergolf
Elcctrische massage.
Overland Vrachtauto
in prima staat, 2 ton draag
vermogen.
Te zien Zeepfabriek „DE
YOLHARDINGHardenvijk.
Aangename en vlugge me
thode zoowel voort Bökm als
Ond-systeem en Flageolet.
ALB. KOK, Ondo Soester-
weg 123.
in kwaliteit on afwerking
Rijwielhandel
Beekensteinsche laan 11.
PRIMA BEWERKING
Agór.tm: Amersfoort U v d ROOGF.H1 Tel 242. Bafirn.
P GIlOHNHUUZliN Tei ^0; Raarn J. DEKKER Gzn. Tel.
H. Siirui J. v. <1 LINDEN Te: 2112.
iu nv i'
Vertegenwoordiger
eiligenO. weg2l. Tei.u7J
;.7-
1870 1930
Eoomkweekerij „Kweeklust"
C. VAN DRIE ZONEN
IsseltschewCg 26
Kweekcrijen *.o. Goed Wonen
Brengt nu onzen Kweekc
rijen eens een bezoek.
U vindt, cr onder andere:
Coniferen prachtige soorten.
Blad-en Sierheesters. laan'-
boomen. vruchtbcomen. Ro-*
zen in schitterende kleuren:
Vaste planten Vi»or Bordet;
aanleg en Rotsplariten groot*
verscheidenheid
Halte Stadsbus achter de
kweekerij.
Timmerman Aannemer
-Heen Borneoplein J
voorheen Utr weg 246
