Fa. M. A. Ramselaar
mm
DIVANS
DEEEMLANDEU
Dingdag 23 September 1930 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 72
BÜITEMBSCH OVERZICHT
BUÏTENLAM®
Groote sorteering
REVOLVERAANSLAG TE
BRUSSEL
Dader, een anti-fascist,
gearresteerd
Vreeseiijk familiedrama
bij Helsingfors
Zeven personen het
slachtoffer
Vermindering van de
bewapening
MILITAIRE OPSTAND
IN CHILI
TER BESCHERMING VAN
DE MINDERHEDEN
Zaleski tegen een permanente
minderheden-commissie
Storm teistert de
Fransche kust
Overal ernstig onheil
aangericht
GEVELTOERISTEN SLAAN
HUN SLAG
8J KU
Onderjurken en Directoires
De socialistenbewakers
van den vrede"
Hij gelooft niet aan een
bewind onder KiÜer
De Sïica-schat gevonden?
Een opzienbarend bericht
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10. per maand J 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f O.lVfo,
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-% Afaonderlljke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 XILEFOON 1NTERG JIJ
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—1 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Llefdadlgheids-odvcr(cntlën voor da
helft van den prijs. Kleine Advertentlün „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regeb
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewilsnummer «*t*a f 0.0$
Pilsoedski's strijd (sgen do op-
positie. Ernstigs aantasting
van de vrijheid.
In Polen zullen over eenigen tijd verkie
zingen voor het parlement plaats vinden en
om de kansen van de oppositie zooveel mo
gelijk te verkleinen. ïuemt de leider der rc-
geering, de dictator Pilsoedski. allerlei maat
regelen, die dikwijls zeer kras zijn. Onder
de*e omstandigheden behoeft het niet te ver
bazen, dat de binnenlandsche toestand ge
kenmerkt wordt dooi geprikkeldheid en
nervositeit en vooral in de hoofdsiad der re
publiek, Warschau, is de opwinding zeer
groot. Reeds is een vrouwelijk afgevaardig
de, die als staatsgevaarlijk wordt voorge
steld, veroordeeld en dit schijnt de inleiding
te zijn geweest van een verdere reeks krach
tige maatregelen der regeering. Te Loclz zijn
bij talrijke leden van de socialistische par
tij huiszoekingen venicht en te Warschau
zijn niet alleen de verkiezingsmanifesten
der socialisten, maar ook van de nationnal-
democraten, die tot dc rechtsche oppositie
behooren, in beslag ^tnomen.
Overeenkomstig-* be ïfchten komen er uit
de provincie; ettelijke bladen zijn daar reeds
in beslag ..enomen en door dezen maatregel
heeft men vooral te I emberg talrijken bla
den wille v letten hun meening verder te
kennen te geven.
Men krijgt den indruk, dat de overheden
het vooral hebben gemunt op die persorga
nen, welke zich bezighouden met 'den toe
stand der aangehouden afgevaardigden die
men heeft geïnterneerd in dc vesting Brest-
Litowsk. Over het lot dezer parlementsle
den is men lang niet gerust; in de kringen
der oppositie gelooft men de autoriteiten
niet grif, wanneer deze beweren, dat de ge
vangenen tc Brest-Litowsk behoorlijk zijn
ondergebracht.
De socialistische Robolnik bijvoorbeeld
geeft een heel andere voorstelling van za
ken en. weet te vermelden, dat de comman
dant van de vesting aan de familieleden dei-
gearresteerde afgevaardigden heeft medege
deeld, dat het zenden van geneesmiddelen,
zeep en andere zaken aan dc gearresteerden
ten zeerste bemoeilijkt is, omdat in elk bij
zonder geval de uitdrukkelijke toestemming
van den minister van oorlog moet worden
verkregen.
Ondertusschen is maarschalk Pilsoedski,
de premier, opnieuw geïnterviewd, ditmaal
door dc Gazeta Polski Men weet, dat da dic
tator nooit eeh'fiïad voor zijn mond neemt
en ook nu wemelen zijn uitspraken weer
van krachttermen, zooals men die van hem
gewoon is.
Onder meer houdt Pilsoedski zich bezig
met de botsingen, die op U September j.l
te Warschau plaats hebben gehad en die een
zeer bloedig karakter droegen. Zooals men
weet, hadden de incidenten plaats ter gele
genheid van bctoogingen, welke op touw
waren gezet om verzet aan te teekenen tegen
de vrijheidsberooving in Polen, die voöral
duidelijk tot uiting is gekomen in de arres
tatie van enkele tientallen afgevaardigden.
Het schijnt, dat Pilsoedski den weg, dien
hij thans heeft ingeslagen, voornemens is
nog verder te bewandelen, want tegenover
een journalist heeft hij gesproken van de
volgende „tranche" der afgevaardigden, die
nu aan dè beurt' zullen komen. Mot. andere
woorden: er zullen opnieuw verscheidene
parlementsleden achter slot cn grendel wor
den gezet cn in dit verband schreef dc A. B.
C. dan ook. dat in de vesting Brest-Litowsk,
avaar de afgevaardigden als misdadigers op
gesloten zitten, reeds zestig nieuwe bedden
in orde worden gebracht, hetgeen de gevolg
trekking wettigt, dat. verdere aanhoudingen
niet lang op zich zullen laten wachten.
De oppositicpers brengt voorts het bericht,
dat de verdedigers der gearresteerden niet
toegelaten worden. Dit wordt door de auto
riteiten wel geloochend, maar in beginsel is
het, bericht niet onwaarschijnlijk. In elk ge
val worden de elementairste rechten in Po
len op het oogenblik onder de. voet geloopen,
hetgeen in geheel het land wrevel cn felli
ontstemming wekt, dio zich dikwijls meer
of minder bedektelijk uiten, maar die later
zeer goed kunnen leiden tot hevige explo
sies. Het is dan ook zeer de vraag, of het
terroristische optreden der Poolsche regee
ring wel geschikt is om bij te dragen tot Po-
lens binnenlandsch-pcliticke stabiliteit-
DIEFSTAL VAN DYNAMIET.
Isserlohn, "20 September. (V.D.) In den
afgeloopen nacht is uit een opslagplaats
van dynamiet bij Iserlohn 33 K-G. spring-
stof en ongeveer 1300 dynamietpatronen
gestolen, welke gebruikt «worden bij het
doen springen van steenrotsen. Van de die
ven ontbreekt ieder spoor. Veertien dagen
geleden werd uit dezelfde opslagplaats een
geringe hoeveelheid dynamiet gestolen. Men
brengt beide diefstallen met elkaar in ver
band.
DE SOVJETGEZANT TE PARIJS.
Zal Lcenatsjarki Dofgalefski
vervangen?
Parijs, 22 Sept. ,(V. D.) In Russische
kringen te Parijs gaat het gerucht, dat de
Russische volkscommissaris voor onderwijs
en kunst IJoènatsjarski den tegenwoordigen
sovjet-ambassadeur tc Parijs Dofgalefski als
zoodanig zou opvolgen.
LflNGEGTSAAT Tel. 341
Italiaansch koopman uit Rotter
dam door twee kogels
gewond
Uit Brussel'meldt men d.d. 21 Sept. aan
de Tel
De 36-jarige heer Silv'cströ Aunleö. han
delaar in levensmiddelen Ie Rotterdam
aan de Del ftschevaart No. 26b. is beden-
avond het slachtoffer van een nnti-fascis-
tische wraakoefening geworden.
Hij bevond zich in Belgic met zijn zwa
ger. die naar Italic zou terugkeeren, ter
wijl hij zelf naar Rotterdam zou vertrek
ken Toen de heer Aurileo om tien minuten
voor half zes in de Adoloh Max-laan langs
het gebouw der American P.xdi'oss Com
pany liep werd eensklaps een aantal rc-
vol vei scheten 'op hem gelost.» Eén der ko
gels tref hem in de zij. een tweede in den
rug, terwijl twee andere kogels de spiegel
ruit der American Express Company door
boorden.
Onder de talrijke voorbijgangers hcersch-
te uiteraard hevige ontsteltenis.
De dader, dc 25-jarige te Brussel woon
achtige anti-fascis: Rugiero Deba.bora, liet
zich gewillig door de politie arresteeren.
Bij zijn verhoor verklaarde hii. dat hij zoo
danig door zijn fascistisch gezinde land-
genooten werd vervolgd, dat hii zich had
voorgenomen den' eersten den hpston fas
cist dien hij zou ontmoeten, overhoop lo
schietenIn zijn revolver zaten nog twee
patronen, terwijl hij in een doosie nog 20
patronen bij zich had.
De heer Aurileo werd naar een zieken
huis overgebracht, waar men onmiddellijk
zou trachten de beide kogels tc verwijde
ren
Helsingfors. 22 Sept. (V.D) In den
nacht van Zaterdag op Zondag heeft zich
tc Karstuia in Fiiilnnd ccn vreeseiijk dra
ma afgespeeld. Er brak brand uit in het
gebouw van do burgerwacht, dat geheel af
brandde. Bij het opruimingswerk vond men
onder de puinhoopen de verkoolde lijken
van den concierge, zijn vrouw en vijf kin
deren liet politie-onderzoek wees uit, dat
de man, die reeds eenigen tijd zenuwziek
was. zijn vróuw en kinderen had vermoord
en daarna het huis in brand had gestoken.
HERVORMING IN EEN CROOTE
SCHOENENFABRIEK.
Een vijfdaegsche arbeidsweek.
Praag, 20 Sept. Thomas Bata, eigenaar
van de grootste schoenenfabriek in Europa,
zal met ingang van 13 October a.s in zijn
fabrieken een arbeidsweek van vijf dagen
invoeren. Hij stelt zich voor zijn tegenwoor
dige voortbrenging te handhaven, de sir-
beidsloonen nog tc verhoogon en den prijs
van het product tc verlagen.
De Bata-fabrieken producecren 100.000
paar schoenen per dag, terwijl 22.000 arbei
ders aan deze fabrieken verbonden zijn.
DE VERDUISTERINGEN TE
HEIDELBERG.
De voornaamste dader bekent.
Heidelberg. 20 September. De gewe
zen advocaat Ludwïg Muller, die voorloo-
pig.vcrd aangehouden in verband met een
in dc millioenen loopende verduistering bij
een Hcidelbcrger woningbouwvaroeniging,
heeft bekend de hoofdschuldige te zijn. De
beide anderen zouden nergens van weten,
fniusschen wordt aangenomen, dal Paul
Muller wel degelijk op de hoogte was cn in
verband hiermede dan ook naar Zwitser
land vertrokken is, waar hij als geboren
Zwitser niet uitgelevord wordt.
De woningbouwvereniging, die een te
kort heeft van 2 millioen mark, zal haar
faillissement aanvi'agen. Inmiddels is be
sloten 1.3 millioen mark beschikbaar te
stellen om de leveranciers en arbeiders van
het ziekenhuis cn de zusterorde daarvan
betalingen te doen.
Een wereldconferentie
in 1931
G e nc v e, 22 Sep t. (V. D.) In de toon
aangevende delegaties is men het erover
eens geworden, dat de plenaire zitting van
den Volkenbond de Wereldconferentie in
zake vermindering der bewapening per 1
November 1931 zal bijeenroepen. Een des
betreffend voorstel zal nog dezer dagen
worden ingediend bij de Ontwapeningscom
missie tan de Volkenbondsvergadering,
waarna het zoo spoedig mogelijk zal wor
den behandeld. Verwacht wordt, dat over
dit voorstel geen groot debat zal worden
gevoerd. De Assemblee, aldus zegt men, zal
wellicht de conferentie eenstemmig bijeen
roepen. De Voorbereidende Ontwapenings
commissie zou dan begin November van dit
jaar vergaderen. Aangezien voor liet oogen
blik tusschcn de Engcl6che cn Fransche op
vattingen betreffende enkele principieele
kwesties nog controversen bestaan, o.a. in
zake de afgerichte reserves cn het oorlogs
materiaal, zal er voorlopig wel geen uni
form ontwerp tot stand kunnen komen. Wat
de voornaamste kwesties betreft zal dc be
slissing aan dc conferentie zelf worden
overgelaten.
Waarschijnlijk, zal de Conferentie te Ge-
nèvc bijeenkomen. Tot deelneming- zullen
ook dc niet-ledcn van den Volkenbond, zoo
als de Vereenigde Staten, Sovjet-Rusland cft
Turkije worden uitgenoodigd.
Officieren ontvluchten hun
verbanningsoord
New York, 22 Sept. (V.D.) Uit Buenos
Aires wordt gemeld, dat \olgens nog niet
bevestigde berichten van de grens in Chili
revolutie zou zijn uitgebroken. Tengevolge
van dc strenge censuur, die,bijna geen tele
grammen en telefoongesprekken doorlaat,
ontbreken tot nu toe .nadere bijzonderheden,
New Y o r k, 22 Sept.. (V. D.) De berichten,
volgens welke er een revolutionaire bewe
ging is uitgebroken in Chili, worden beves
tigd. Het middelpunt van de insurgentie is
de stad Conception in Zuid-Chili, alwaar
thans het gchcele garnizoen in opstand
verkeert. De militaire opstand staat onder
leiding van een aantal Chilcensche officie
ren, die per vliegtuig hun verbanningsoord
ontvlucht zijn. Dc troepen te Santiago cn
Valparaiso, die zich nog niet hij de bewe
ging hebben aangesloten, zijn in de kazer
nes geconsigneerd. De stad Concept ion en
haar omgeving zouden zich reeds in han
den -van de opstandelingen bevinden.
Naar het Chilcensche gezantschap to Bue
nos Aires bekend maakt, zou dc rebelli in
Zuid-Chili inmiddels reeds onderdrukt zijn.
De leiders werden volgens dit bericht ge
arresteerd. Onder hen moet zich ook dc
Amerikaanschc piloot bevinden, die de ge
deporteerde officieren naar Conception
heeft overgebracht.
Genève, 20 Sept. (V.D.) In de zitting
van Zaterdag van de politieke commissie
van de Volkcnbondsasscrnblée heeft de
Poolschc afgevaardigde een verklaring af
gelegd inzake het minderhedenvraagstuk.
Hij bestreed de bevoegdheid van de Volken-
bondsvergadering zich bezig tc houden met
deze aangelegenheid.
Volgens de Poolschc regeerihg is alleen
de Volkenbondsraad in staat de belang
hebbende regeeringen voorstellen te doen
inzake wijziging in dc thans geldende min
derhedenregeling.
Namens de Poolschc rc-gecring verklaarde
Zaleski, dat hij onder geen beding accoord
zou kunnen gaan met de instelling van een
permanente minderheden-commissie. Niet
temin i6 de Poolschc regèering bereid mode
te werken aan tic vorming van een algc-
mecne minderhedencommissiè, welke zal
bestaan uit alle lcclcn van don Volkenbond,
aldus overeenstemmend met het voorstelj
dat indertijd door president Wilson is in
gediend. I
Over deze aangelegenheid werd verdep
nog het woord gevoerd door den Duitschep
afgevaardigde Kcch-Weser, die o.m. ver
klaarde, dat de Duitschc delegatie hoopj,
dat in de toekomst ieder lid do, gelegen
heid zal krijgen zich van ieder afzonderlijk
geval op de hoogte te stellen. Spr. eindigde
met er op te wijzen, dat door een samen
werking met wederzijdsch vertrouwen de
organen van den Volkenbond zullen kunnen
werken in het belang van den wereldvrede^
De Engelsche afgevaardigde Buxton ver
klaarde, dat, hoewel alle landen zich thans
nog het recht hebben voorbehouden hun
houding te bepalen ten aanzien van dc in
stelling van ccn permanente minderheden-
commissie, Engeland in deze aangelegen
heid geen overdreven nationalisme wensch
te ondersteunen. Het mindprhcdenvraag3i.uk
zal evenwel het beste gediend zijn door een
nauwere samenwerking der Europeescho
staten.
Boerof (Bulgarije) hoopte, dat de Volken
bond het minderhedenvraagstuk een bizon-
dere aandacht zal schenken.
De Italiaansche afgevaardigde Bonin Lon-
garc beval een uitbreiding van do bestaan
de Volkcnbondsorgancn aan ter oplossing
van dit moeilijke vraagstuk.
Overigens was de Italiaansclie gedele
geerde zeer gereserveerd in zijn uitlatingen.
Zijn bedoeling daarbij was \erdcrp onder
handelingen niet te beïnvloeden.
Parijs, 22 Sept. (V. D.) De hevige
storm, die sedert Vrijdagavond aan do
Noord-Fransche kust cn boven liet Kanoa'
woedt, is in den loop van Zaterdag cn Zon
dag niet in kracht verminderd en heeft op
vele plaatsen groote schade aangericht.
Te Boulogne sur Mer kon ge ?n enkel vis-
schersschlp uitvaren cn het stoomschip, da:
den passagiersdienst met Folkestone ondei
houdt, kon de haven van Boulogne niet bin
nenkomen, maai moest achter een dijk be
schutting zoeken.
liet strand van Lc Havre biedt een beeld
van troostelooze verwoesting.
Alle strandstoelen, welke niet tijdig ge
borgen konden worden, werden door dc gol
ven weggesleept.
Tc Chorbourg konden de kleine en mid
delmatig groote schepen evenmin uitvaren
en te Douarnencz zijn niet minder dan zet
visschcrsschcpcn als wrakken aangespoeld.
Do verschillende reddingsboeien langs de
kust waren nauwelijks in staat naar de v-.-le
schepen, die om assistentio vragen, uit te
varen.
Een nauwkeurig overzicht van do geval
gen van den storm kon nog niet wordt-n
verkregen.
Ook het aantal slachtoffers ken nog uic-t
worden bepaald.
Stukken gestolen uil het
Lateraanmuseum
Rome, 20 September. Hedennacht vond
in het Latcraan-muscum een brutale in
braak plaats. De daders, die goecl op de
hoogte waren van de waarde van hun buit,
zijn langs een zijgevel van het gebouw naar
boven geklommen en binnengedrongen in
een zaal, vlak bijedie, waar verleden jaar het
verdrag van Lateranen gesloten werd. Een
aantal stukken van beteekenis viel in hun
handen. Men denkt, dat de verkoop tegen
liefhebbersprijzen reeds in het buitenland
bedongen was. Achttien verdachte indivi
duen zijn reeds gearresteerd, maar naar den
auctor intellectualis wordt nog gezocht.
DOODGEVALLEN BIJ EEN DUIKSPRONG
New York, 22 Sept. (V.D.) De Ameri
kaanschc beroepsduiker Norman Terry
kwam, bij het maken van een duiksprong
van de ongeveer 00 nieter hooge midden-
boog van de nieuwe brug over de ITuclson-
rivier, op zijn rug terecht cn werd dood
uit het water opgcvischt.
Incassokosten, tijdverlies en
moeite vermijden, door ons
te machtigen, urn abonne
mentsgelden automatisch en
zonder kosten van uw giro-
reigning af t: schrijven.
U behoef t daartoe slechts een
machtigingsformulier in te
vullen, dat wij u met genoe
gen zenden.
liet spreekt vanzelf, dal de
machtiging vervalt bij de op
zeggingvan hel abonnement-
hl ogen wij u zulk een formu
tier zenden?
Ook ons maakt u het daar
mee gemakkelijker.
Vriendelijk dankt
Adm. Amersf. Dagblad
E
WEERSnTUCBT.
Hoogste Barometerstand:
768.8 ic Clermont
Laagste Barometerstand:
748.4 to Storno way.
Verwachting:
Zwakke tot matige, later
wellicht toenemende, Z. W.,
tot Z. wind, nevelig tot zwaar
bewolkt, later tijdelijk op
klarend, weinig of geen Ve
gen, waarschijnlijk zachter.
L. J. LUYCX ZOOM
Langeutraat 49-51 -- Tel. 199
Wol, Zijde-Wol, Fil met Zijde
Allo prijzen - Kleuren cn maten
Dr. Breiischeid over de regee-
ringsmogelijkheden mei den
nieuwen rijksdag
Parijs, 22 Sept. (H.N.) Dc socialistische
ijksdagafgevaardigdc dr. Breitficheid heeft
zich dóór de Excelsior laten interviewen
over do vraag, welke regoeringsmogelijkhe-
den er met den nieuwen rijksdag bestaan.
Hij verklaarde, dat. er z.i. van een recht
sche regeering oncler leiding van Hitier
geen sprake kan zijn, reeds daarom niet,
omdat de geldgevers van Hitler uit de
haute finance cn de groote industrie zelf
geschrokken zijn over dc overwinning der
natiönaal-socialisten. De socialisten zijn be
reid om aan een coalitie deel te nemen,
doch zullen natuurlijk hun voorwaarden
stellen. Dr. Brüning cn de middenpartijen
schijnen echter tot deze coalitie nog niet
bercicl. Waarschijnlijk zal de rijkskanselier
een derden weg inslaan en eenvoudig af
wachten, tot de rijksdag weder bijeenkomt
cn dan trachten een of andere meerderheid
voor zijn financie.ele programma te vinden.
Doch ook in dit geval zal hij genoodzaakt
zijn contact te zoeken met.de sociaal-de
mocraten, wat hij tot nu .toe niet heeft ge
daan. Overigens behoeft men zich in het bui
tenland niet ongerust te maken over ccn
wijziging in den .koers van de Duitsche
builenlandsche politiek. De sociaal-demo
craten zullen alles doen om dat te verhin
deren .Zij zijn zich bewust, d it zij de taak
hebben als wachters van den vrede dienst
te doen.
New York, 22 Sept. (V.D.) Uit Zuid--
Amerika wordt gemeld, dat het na lange
vergeefsche opsporingen den advocaat 'lor
res uit Panama gelukt is dc legendarische
Inca-schat te vinden. Torres was uit Pa
nama aan het hoofd van een troep schat-,
gravers naar Venezuela getrokken om de
schat op te sporen.
Toen indertijd de Spaansche veroveraar
Cortez het land binnendrong, vond hij .da^ir
de verborgen tempels en steden der Inca's.
De Inca's bleken over een overvloed van.
goud te beschikken, waarvan vele voorwer
pen waren vervaardigd cn ook voor dc
Spanjaarden bleek het goud vrij makkelijk,
verkrijgbaar. Toen tenslotte echter dc heb
zucht der Spanjaarden hen aandreef tot
moord cn plundering, verborgen volgens
de dveiT'evcring dc Inca's hun schatten,
in rotskloven cn bergmeren, terwijl ook
veel kostbaarheden begraven werden. Tor
res dèelt thans mede het graf - te hebben
gevonden van den laatsten Inca-koning
Atahuaalpa, dat hij do inboorlingen als een
heiligdom staat aangeschreven. De in het
graf gevonden voorraad goud cn- smarag
den zou een reusachtige waarde hebben.
Torres heeft assistentie van militairen en
politie gevraagd, aangezien hij een overval
van de inheemschc Indianen vreest. In het
dorp Yaraquis wonen nog rccht6treeksche
afstammelingen van den laatsten Inca-ko
ning Atahualpa, terwijl- ook de regeering
van Venezuela wel aanspraken zal maken
op de vonclst.
