min 'N GEHEIMZINNIGE VERDWIJNING JIIIBS BUITENLANDSCH OVERZICHT ABONNEMENTSPRIJS p« maanden voor Amersfoort f 2.10. per maand 1 0.75, per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17*/+ Binnenland franco per post per 3 maande» f3.-» Afioaderlljke nummers f 0.09. DE EF.MLANDEU Woensdag24September 1930 Uitgave: VALKH0FF Co. o°. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 73 BUITENLANP fortmann en hehenkamp Er bestaat geen Putsch gevaar En een spionnage-proces Het zal een raadsel blijven Tegenstrijdige berichten uit Chili De regeering stelt de censuur in L. J. LUYCX ZOON Onderjurken en Directoires U KUNT POSTREKENING 47910 TRLEEOON INTERC 51S DAGBLAD PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—f regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f 0.25. Llefdadigbelds-advertentltn vocv da helft van den pnja. Kleine AdvertentlCn „KEITJES" bij vooruitbetaling1—5 regsU 50 cent, ejkf regal meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer cxti* f 0.09 SAUS- -■* De Litausch-Poolsche Ifttek- kingen. Moeilijkheden tus- schen Kofno en Berlijn. "•oen dezer dagen te Geneve de Poolech- KiLauscho aangelegenheden werden behan deld, zijn door den Volkenbondsraad twee verslagen van den rapporteur te dezer zake. Quinones de Leon, aangenomen. Op grond van het eerste rapport zullen Polen en Litauen eerlang onderhandelingen begin nen over de uitbreiding van het plaatselijk verkeer en de regeling van incidenten, welke plaats Jiebben gehad aan do „admi nistratieve lijn'. Dr Poolschc minister van buitcnlandsche zaken, Zaleski, heeft reeds aan zijn Litauschen ambtgenoot, dr. Zau- iiius, het voorstel gedaan de besprekingen zoo «spoedig mogelijk te beginnen en de plaats der onderhandelingen \nst te stellen. het vraagstuk der Poolsch-Litausclu* verKüCTBbetrekkingen in bet algemeen be treft. heeft de verkeens- en transitocommis- sic ven den Volkenbond bij den Raad een ïapport ingediend, krachtens hetwelk het rcchtstreekschc doorgaande verkeer tus- schen Wilna en Kofno evenals de hout- \lotterij op de Memel in verband met de internationale verplichtingen van Polen en Litauen hervat moeten worden. De behan deling van dit tweede rapport heeft de Volkenbondsrnad tot zijn volgende zitting in Januari 1931 verdaagd: voor einde No vember zullen Polen en Litauen hun op merkingen naai- aanleiding van dit rapport kenbaar moeten maken. Door de aanvaar ding van 't tweede verslag wordt de stelling, waaraan Litauen tol dusver vasthield, n.l. dat zonder regeling van het vraagstuk- Wilna het rechtstrecksche trafisitoverkeer door het gebied van Wilna en Litauen niet hervat kan worden, verworpen. In dit verband wordt nu te Kofno de op vatting verkondigd, dat door de aanvaar ding der beide rapporten van Quhiones de Leon een nieuwe" phase in de Poolscli- Litausche betrekkingen zou kunnen begin nen. Vooral wordt er te Kofno op gewezen, dat Litauen en Polen bij de ondeihande lingen over de uitbreiding san het plaatse lijk verkeer aan de administratieve lij-n 'Je gelegenheid tc baat moeten nemeij om heel het complex van vraagstukken, die" Litauen Polen betreffen, ter sprake te brengen. In sommige politieke en economische krin gen van-Litauen gelooft men. dat hij recht strecksche onderhandelingen Polen in vuil \oor de opening van het directe verkeer Li tauen politieke en economische concessies zou toestaan", Deze mogelijkheid zou Litauen daarentegen na de regeling van het Poólsch-Litauschc transito vraagstuk in den Volkenhond voorbij laten gaan. Dat bij dc jn uitzicht gestelde directe Poolsch-Litau- sche onderhandelingen ook lerritorialc vraagstukken zullen worden „aangesneden-" acht men in toonaangevende kringen Ie Kofno volkomen uitgesloten. Juist in don laatstcn tijd, nadat contact nas gezocht met de Poolschc politieke leiders, kon Litauen er zich voorgoed van overtuigen, dat Polen op geen territoriale concessie zal ingaan. Wel ie het daarentegen tot toegeeflijkheid bereid op politiek en economisch gebied. Wanneer echter juist, nu van Kofno uit wordt geprobeerd te wijzen op de mogelijk heid eener vriendschappelijke regeling lue- schen Polen en Litauen, dan kan (lil, naar ile Fr. Ztg. meent, in meer dan één opzicht in verhand worden gebracht met de Duitsch-Litausche betrekkingen en vooral met het Memel-vraagstuk. Pas enkele dagen geleden heeft dc offi- i ieuse Lictuvos Aidns m een hoofdartikel lot Duitschland de waarschuwing gericht, dat, wanneer het de bezwaren van Memel ui den VöHtenbofüdsraad ter sprake zou brengen, Litauen daaruit de noodiqc con sequenties zou trekken. Het Duitsche blad acht het duidelijk, dat. hei bij de z.e. ge volgen. die uit een dergelijke houding van Duitschland zouden voortvloeien, gaat om het „spook der broederlijke overeenstem ming' met Polen. Ook Maandag j.l. legde liet Litausche offic-ieusc orgaan er den na druk op. tiet door do inmenging van Duitschland in de betrekkingen tusschen het MemeJgebied en Litauen een ongunstige verandering zou intreden mei betrekking lot de Duitsch-Litausche bétrekkingen op politiek en economisch gebied. Dc bezwa ren van Memel, aldus het Litausch betoog, zouden heel de wereld liet bewijs leveren, dut bepaalde Duitsche kringen op verschil lende wijze trachten in Oost-Europa stem ming te maken voor hun plannen, die aan sturen op herziening der grenzen. \an den anderen kant zien de 'leidende Litausche staatslieden in. dat een Poolsch- J.itauach 'accoord, dai feitelijk tegen Duitschland zou zijn gericht, juiot zeer ge vaarlijk zou kunnen worden voor Litauens onafhankelijkheid. Van belang in verband met het boven staande is ook de verklaring van den Li ta usehen minister van buitenlandsche zaken. dr. Zaunius. die Maandag door het I.itausche telcgraafogcntscliap ls verspreid. Daarin wordt beweerd, dal Litauen bij voortduring het standpunt inneemt, dat de I.itausche staatsburgers bedoeld worden in dit speciale geval de autonome Memei landers! niet het recht hebben zich tot vreemde staten te wenden in verband met bestuursmaatregelen van Litauen in het Memelgcbied. ERNSTIG AUTO-ONGEVAL. B c r 1 ij n, 22 Sept, (V. D.) Te Plathc in Pommeren is een brandweerauto in botsing geweest met een particuliere automobiel, waardoor een brandweerman gedood en zes andere zwaar gewond werden. LIFTKOOI STORT NAAR BENEDEN. Parijs, 23 Sept. (V.D.) In een mijn to Coiiicv in bet departement van do Boven- Loire heeft een ernstig ongeluk plaats ge had. l-.en liftkooi mei 19 arbeiders erin be vond zich 30 M. boven de onderste verdie ping van de mijn, toen de kabel plotseling brak en-de liftkooi naar beneden stortte. 11 arbeiders werden levensgevaarlijk ge wond, terwijl de overige acht er met lichte verwondingen afkwamen. EEN LAWINE BIJ GRENOBLE. Drie dooden en drie zwaar gewonden. Parijs. 32 Sept. V.D.) Naar uit Grenoble gemeld wordt, is bij Chambon een lawine neergestort Geweldige rotsmassa's maak ten zich los door een onbekende oorzaak en vielen dalwaarts. op hun weg zes arbei ders meesleurende. Tot dusverre is men er in geslaagd een doode en drie zwaarge wonden tc bergen, terwijl de lijken van de (wee andere arbeiders nog onder de rots massa's moeten liggen begraven. GEDENKTEEKEN VOOR EBERT ONTHULD. Nationaal-socialisten verwekken een relletje. 11 z e li o e (Holslein), 2 2 Sept. Gisteren is hier een geclenkteeken onthuld, gewijd aan de nagedachtenis van wijlen rijkspresi- dent Khert In aansluiting op de plechtig heid had op een sportterrein in dc omge ving der stad een bctooging van de Reichs- hanner plaats. Tijdens dc demonstratie kjvam hel tot botsingen met nationaal-so cialisten. die poogden de zvvart-rood-gouden v laggen, waarmede het terrein was versierd, of ie rukken. Een der nationaal-socialisten werd door dc menigte zoodanig mishandeld, dat zijn opneming in het ziekenhuis nood zakelijk was. Een tweede werd gearresteerd om hem tegen de woedende menigte te be schermen. Dc overigen konden ontkomen. TREIN GRIJPT EEN AUTO. Vier dooden. Chalons s u r Sao n c, 2 2 Sept. Een auto werd door den expresstrein uit Dijon begrepen en vernietigd. Van dc inzittenden werden er vier gedood en twee ernstig gc- w on d. langestraat 63 - tel. 88 moderne theemeubelen in eiken met coromandel afwerking, van f 19.50—f 54.— Een verklaring van von Hindenburg vvezigo staatsorganen ruimschoots voldoen- dt zijn om in zeer korten tijd rust en orde tc herstellen. Von Hindenburg neeft voorts in zijn on derhoud mot den Rijkskanselier zijn uit drukkelijke goedtaui mg gehecht aan het voornemen der RT-ksregccrnig om al het mogelijke te doen teneinde de reeds lang bekendo maatregelen ten behoeve van de sancering van het Duilsch economisch le ven ten uitvoer ie leggen. I f ij vertrouwt' op het gezond volstand van het Duitsche volk en verwacht, dai, niettegenstaande den buitengewoon moeilijken binnen- en bultenlandsch-politleken toestand van Duitschland, dezo grootsche taak binnen het kader van de bestaande Grondwet zal kunnen worden volbracht. WEERBERICHT. 11oogst e Ha romet ersta 11l 770.0 tc Memel. Laagste Barometerstand: 7H.1 te Thotrshavcn. Verwachting: Zwakke tot matige, Z. tot wind, nevelig tot zwaar of (half bewolkt, weinig of geen regen, aanvankelijk koeler. Berlijn, 23 Sept. (V. D.) De president der Republiek heeft den laatstcii tijd meer malen van vertegenwoordigers van Noord- Amerikannsche dagbladen het verzoek ont vangen, mededeeling tc doen van zijn hou ding ten aanzien van dc tamelijk nlar- mecrende belichten, die over dc situatie in Duitschland in do Vcreènigde Staten word verspreid. HINDENBURG. Zijn gewoonte 'gctiouw hoef) von Hinden burg hierop niet onmiddellijk geantwoord. Ilij heeft evenwel in een onderhoud, dat hij gisteren nu-t den Rijkskanselier had, dezen gemachtigd te verklaren, dat hij het geheel eens is niet dc verklaringen, welke -le Rijkskanselier Zaterdag j.l. heeft afgelegd tegenover den Berlijnschen vertegenwoor diger van een Amerikaansch persbureau. Ook de President is van meening, dat in geen enkel Duitse!) district een Putsch zou kunnen dreigen. Overigens zullen dc aan- II "elke Hartmann heelt terecht gestaan? Omstreeks 3l Augustus j.l. hebben wij een bericht gehad over het eerherstel van den 35 jaar geleden naar California geëmigreer- ucn Elzasser Hartmann, die in 1919 door een Franschcn krijgsraad, wegens vermeen de spionnage. bij verstek ter dood veroor deeld werd. Hij werd door hei Militaire Hot te Parijs v rijgesproken. In het spionnage-proces van 1919. dat toen groot opzien wekte, was den Fran- sclien schrijver Henri Gilbeaux en een ze- koren <lr. Charles Hartmann ten laste ge legd, dat ij met buitenlandsch geld defai tistische tijdschriften gesteund en in het al gemeen dc beweging tegen voortzetting van don oorlog bevorderd hadden In de overwogingen van het in Augustus gevelde vonnis is Hartmann van alle schuld ontlast en gerehabiliteerd Het von nis constateert, dat Hartmann. toi enkele maanden geleden, toen hij zijn geboorte plaats in Elzas.bezocht en in hechtenis ge nomen werd, Vmerika in het geheel niet verlaten had, en dat het tegen Hartmann in 1919 gevelde doodvonnis een onbekende, betrof, die zich de legitimatiepapieren van Hartmann bad toegeëigend. Hartmann kon niet zeggen, hóe deze man aan zijn papie ren gekomen was. Na de uitspraak is Hartmann onverwijld op vrije voeten gesteld Dit bericht werd ook per radio uitgezon den en is nabij Port-Said als buitcnlandsch nieuws opgevangen door het motorschip Poélau Tcllo van dc Stoomvaartmaatschap pij Nederland, hetwelk op de thuisreis was van Indic naar Nederland Het bericht werd door den gezagvoerder van dat schip, kapitein Bleeker. niet meer dan gewone belangstelling vernomen, omdat hij een zes- tal jnien g.-'. .'don ecu Duitscb-Amerikaan van denzelfd' i (achterjnaam als passagier aan boord had gehad van een ander schip van de Nederland onder zijn bevel, de Ron do, op de. uitreis naar Indic. Met dezen pas gagier is n.l. daar te lande, na aankomst, iets zonderlings gebeurd. Gelogeerd in een berg-hotelletje boven Mednn. is hij, naar kapitein Bleeker later vernam, op een goe den dag uitgegaan en opeens spoorloos ver dwenen, met achterlating zelfs van zijn ba gage. En onwillekeurig legde ifnpitein Bleeker nu verband tusschcn den concn Hartmann en den anderen. Nu liet schip zfch-hier le lande bevindt, heeft een correspondent van de N.R.Ct. don kapitein opgezocht en van hem het volgen de vernomen. Ruim zes jaren geleden, in Januari 192 E vertrok hij niet de Rondo van Amsterdam naar Indië. Kr waren verscheidene passa giers aan boord, onder wié een Duilach- Amerikaan, ggnaamcl Hartmann. Hij stond, tezamen met een jongen Hollander, geboekt voor Indië. Het begin van de reis was on fortuinlijk. Op 7 Januari brak in de Golf van Biscaye de schroefas, tengov dgc waar van men te Sr. Nazaire moest hinncnloo- pen. Daar gingen alle passagiers van boord. IJet hulpeloos ronddrijven, hij vliegend weer. op zee, had hen zoo afgeschrikt, dat zij allen verdwenen. Ook de lieer Hartmann en zijn metgezel. Eerstgenoemde kwam echter niet verder dan Parijs. Hier kreeg hij kwestie niet zijn reisgenoot, tengevolge waarvan hij aan kapitein Bleeker een tele gram zond, met het verzoek of hij weer Ic St. Nazaire aan bocribvan dc Rondo kon komen. Hiertegen bestond gecnerlei be zwaar en dus geschiedde zulks. II ij is toen vier weken aan boord gebleven, terwijl het schip nog voor den wal lag en heeft daar na de reis naar Indië meegemaakt als eenige passagier. Daardoor was de gezag voerder veel met. hem in gezelschap en heeft hij een sterker herinnering aan hem behouden dan anders vermoedelijk het ge val zou zijn geweest. Het was iemand van even over de zestig; oen keurige kalme, bedaarde oude lieer, die aan kapitein Bleeker zeer sympathiek was. Volgens zijn medcdeelingen had de he?r Hartmann zicli in Amerika niet laten natu- ralisecren. Hij was dus nog Duitschcr en als zoodanig ook gedurende den oorlog door do Amerikaansche autoriteiten be schouwd. Maar tmville van zijn leeftijd bad men hem geen moeilijkheden in den w eg gelegd Hij had fortuin gemaakt in California, cn De telegrammen uil Chili zijn tegenstrij dig. Volgens sommige bei anten uit Concop- cion zouden de Opstandelingen dc ovoi winning hebben behaald, volgens andere zouden de troepen der stad Talcahuano dc leiders der opstandelingen, o. a. generaal Bravo, hebben aangehouden, die terecht zullen worden gesteld. Santiago de Chili. 22 Sept. Hoewel de regeering verklaart, dat de poging tot opstand makkelijk en geheel onderdrukt werd, zijn er goeclc redenen orn aan te ne men, dat zij ernstiger i« geweest dan men algemeen dacht, wa-nt men weet. dat ver scheidene regimenten van de infanterie cn de artillerie en ten minste een gedeelte van de vloot tc Concepcion met den opstand sympathiseerden De bladen mogen enkel de of f icieelc bul letins over de beweging puMicceren. Langestraat 49-51 -- Tel. 190 Wol, Zijde-Wol, Fil met Zijde Alle prijzen - Kleuren en maten DE ZENDER VAN KOETJEPOFF SOVJET-PROTEST TE WARSCHAU. Wegens grensschennis. arschau, 22 Sept. '11.N De Russi sche regeenng heeft door haar gezant ie Warschau een protest laten overhandigen tegen het vliegen over de grens door Pool- sclic militaire vliegtuigen. Op S September hebben twee Poolsche vliegtuigen over de grens en boven Russisch gebied gevlogen en één der vliegtuigen in zelfs op Russisch gebied geland. De vliegtuigen werden door de Russische grenswacht beschoten cn heb ben dit vuur ook beantwoord. woonde den laalstcn tijd op Jamaica, te Kingston. Daarna was hij naar Buenos Aires gegaan, waar een neef van hom woonde, en vervolgende zcide li ij voor plei- zier naar Kameroen. Daar had hij. op do boot naar Marseille, den jongen Hollander ontmoet, die er, in dienst voai een Frau- sche maatschappij, bezig vvns geweest met tabaksplanten. Beiden bleven in elkanders gezelschap van Marseille naar Haarlem, waar diens ouders woonden. Op aandrin gen van onzen landgenoot zou hij toen voor beiden passage naar Indié hebben geno men. Maar omdat deze reeds meer geld van hem trachtte los tc krijgen, zou hij hem hebben laten schieten. Te Belevvan—Dcli verliet do heer Hart mann do Rondo. Naar hij meedeelde wilde hij lets van Sumatra zien on dai'i trachten via Singapore, Fransch Indo-China en Ma nilla naar zijn land terug te koeren. Op zijn volgende reis weer tc Bclavvan— Dcli komende, vernam kapitein Bleeker. dat de heer Hartmann lang in Mcdan was gebleven, en daarna aan hot „luchtkuur- ord" Brastagi was gegaan. Als reien van zijn lange oponthoud had hij opgegeven, (lat het hem, als Duitechcr. niet veroor loofd was geworden, zoo kort na den oor log, naar Singapore of Fransch Indo-China te gaan. Voor zoover men kon nagaan had hij 1c Brastagi kalm geleefd, paard gereden, ge wandeld enz. Op zekeren dag uit het berg- hotelletje v ertrokken voor hei doen van een ochtendwandeling was hij echter niet te ruggekomen. Toen hij 's avonds aan het diner, ook niet weergekeerd was begon men zich ongerust over hern te maken. Men ging zoeken, maar vond geen spoor van hem Ook den volgenden dag bleef hij weg. Men zocht alles af, ook de ravijnen in den omtrek, maar er was niets meer van hein te ontdekken. Hij was voor goed verdwe nen. met achterlating, zooa's gezegd, van zijn goed. Ziedaar liet relaas van kapitein Bleeker. zoo getrouw mogelijk weergegeven. Hlijft de vraag, die de gezagvoerder zichzelf hel eerst stelde Was dit wellicht de pscudo- Iiarlmann? Zijn plotselinge ën spoorlooze verdwijning wekt vermoedens in die rich ting'' Of was het de echte Hartmann die terecht heeft gestaan? Maar dan zou niet juist zijn. dat hij tot enkele maanden voor zijn aanhouding in (len Elzas niet uit Ame rika zou zijn weg geweest Men staal hier voor e n raadsel, waar van de oplossing verrnocdeliijv nooit 7.a' worden gegeven. In Sovjet-Rusland het gesprek \'an den dag „Luchtige" geheimzinnigheid De sovjet-autoriteiten worden op liet öogenblik geweldig verontrust door de wer king van een geheimzinnig radiostation, aldus do Msb. Geheel liet uitgestrekte gebied van het rijk der voreenigde sovjet-republieken, van de Kuropoesche grens tot Wladiwoslock wordt voortdurend gestoord door do uit zendingen van ecli onbekend radio-station. Zelfs in het verre Oosten is dit station dui delijk tc hooron Een onbekende stem vertelt aan de luis teraars in sovjet-Rusland, hoe de stemming is onder dc? Russische emigranten in lu t- buitenland. lederen keer als de uitzending begint, dient dit radio station zich aan als de zender van generaal Koctjepoff. Het is in ieder geval zeker, dat dit station zeer krachtig uitzendt, en volgens do ver klaringen van deskundigen ligt dit. station in Europa, waarschijnlijk in Frankrijk. Het radio-station van generaal Koetje- poft, over wiens lot nog steeds een geheim zinnige sluier ligt. zendt geregeld uit iodo- ren Dinsdag, Donderdag en Zondags des avonds .om 10 uur Onsl-Kuropeescp&n tijd. De omroeper geeft dan liet laatste nieuws over den politicken toestand in West-Euro pa. waarover de lezers van de Russische kranten, tengevolge van de censuur der sovjets nooit iels te hooron krijgen. Na ieder bericht wordt een muzieknum mer uitgezonden, afwisselend Russische volksliederen en dansmuziek. Het station van generaal Koetjepol f werkt op korte golf. zoodat de ontvangst voor dc radio-toestellen in Rusland, die allo op korte kolf afgestemd zijn, zeer duidelijk is. De officicele zenders der sovjets probes- re n wel om dc uitzending van Koctjcpoff Is storen, maar voor de Russische luisteraars is liet toch een kleine moeite om hun toe* stel uitsluitend op Ivoetjeppff af te stem men. Deze geheimzinnige uitzendingen, din ook in Moskou niet. zeer ve?l belangstelling beluisterd worden, vormen in sovjet Rus land het onderwerp von de gesprekken van dan dag. l nenssokostenlij deert ics en moeite vermijden, door ons le machtigen, ttzc abonn- mentsgelden automatisch -« tonder hosten van uw giro rekening aj te schrijven. U belioejt daartoe slechts een machtigingsformulier in te vutten, dat wij u met genoe gen zenden llrl spreekt vanzelf, dal dc machtiging vervalt bij de up teggins van het abonnement Mogen wij n tuil:een tormu lier zenden? Ook ons maakt u het daar mee gemakkelijker. Vriendelijk dank1 Adm. Amersf. Dagblad

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 1