Fa. M. A, Ramselaar
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort I 2.10. per maand 1 0.75. per
week (met gratis verzekering tegeo ongelukken) 0.171/»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-» Afsonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC J13
DE EEMLANDEü
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer,
Dinsdag 30 September 1930
Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 78
BUITENLANDSCH OVERZICHT
BUITENLAMP
DUITSCHE BESPREKINGEN
TE GENEVE
De onlüsen te Praag
DE NIEUWE ONDER
KONING VAN IND1E
Le&ren Club Fauteuils
Groote sorteering
Terrorisme in Galicië
Tal van arrestaties
Communistische terreur
in China
6600 slachtoffers
„Duitschlands vrijheid
is mijn doel"
Hitler verwacht nog grooter
aanwas zijner partij
[LICHT OP
1
7 uur 12 min.
L. J. LUYCX ZOON
VELVET
HET DUITSCH REGEERINGS-
PR0GRAMMA
elke regel meer f0.25. Llefdadlgbelds-advertentlta voor d«
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regt*)
5J3jceat, elk» «eer 10 cent. drktMsI plaatsen 1 L—i BtwUsnummcr ottt t 0.05
De Spaansche republikei
nen roeren zich. „V/eg
mei den koning
De verwachting van vele republikeinen
in Spanje, dat de vervanging van wijlen
Primo de Rivera den generaal, die als
dictator geruimen tijd in Spanje met nog
al straffe hand het bewind heeft gevoerd
door Bercnguer, een volkomen staatkun
digen ommekeer tengevolge zou hebben en
aan do Spaansche burgers de vrijheid terug
zou geven, is geenszins werkelijkheid ge
worden. Er mag in somhiig opzicht hier
en daar een verlichting worden vastgesteld,
doch normaal, in don West-Kuropceschen
zin van hef woord,' is de toestand in Span
je nog steeds niet. Van den 'economiscücn
gezichtshoek uit bekeken, ziet het er in
Spanje ook nog steeds zeer bedenkelijk uit
en de ontevredenheid der arbeiders heeft
zich do laatste tijden meer dah 'eens geuit
in werkstakingen en botsingen met de po
litie.
De republikeinsche partijen-bepalen zich
echter niet tot geduldig afwachten, maar
zijn Zondag in grootc scharen de straat
op gegaan, teneinde door dit machtsvertoon
indruk op de overheden te maken. Zondag
zijn zij te Madrid, met uitzondering van de
sociaal-democraten, bijeengekomen on de
berichten, waarin hun aantal wordt ge
schat, gew agen van'twintigduizend deelne
mers. die, naar algemeen wordt opgemerkt,
een voorbeeldige tucht aan den dag legden.
Zij hadden talrijke vlaggen meegenomen,
zoodat op het plein, waar dc samenkomst
plaats vond, overal het republikeinsche
dundoek woei.
Van dc sprekers traden vooral dc leider
dér radicaal-socialisten. Marcelino Domin
go, de vroegere radicaal-republikein Lcr-
róux en de stichter van de rechtsrepubli-
ketnscho partij, de vroegere minister Alcala
idamovn, op den voorgrond. Het trok de aan-
•Jaaht, dat, hoe verschillend de woordvoer
ders ook overigens georiënteerd mochten
zijn, allen eischfcn, dat de koning zou af
troden. Bovendien dreigden zij met revolu
tie cn het leger werd ertoe aangespoord
de zijde van de republiek tc kiezen.
Zöoals te verwachten was, liad de politic
op zeer groote schaal voorzorgsmaatregelen
genomen cn overal waren dan ook machine
geweren in gereedheid gebracht, terwijl
de hoofdstraten krioelden van politieagen
ten. Merkwaardigerwijze is heel de betoo
ging afgdoopen, zonder dat ook maar één
enkele botsing irfet de handhavers der orde
plaats vond.
Vreest do 'Spaansche regccring inmiddels
het ergste? Wanneer do geruchten, die een
Spaansche communistische krant verspreidt,
juist zijn, moet de regecriiig in afwachting
van politieke gebeurtenissen, die voor de
deur staan, den gouverneurs van alle pro
vincies en den bevelhebbers \an bepaalde
eenheden der gewapende macht bevolen
hebben de strengste maatregelen te nemen,
opdat dc openbare rust niet worde ver
stoord. Ook wordt verklaard, dat er ern
stige twijfel is gerezen aan de betrouwbaar
heid van x erschillende militaire corpora
ties, die nu beroofd zijn \an de middelen,
die zij zouden kunnen aanwenden voor aan
val of verweer. Hieraan wordt nog toege
voegd, dat dc elementen van uiterst links,
omtrent wier gezindheid men geen alge
heelo zekerheid heeft, zeer nauwkeurig
worden nr.gegaan.
Op een afstand is natuurlijk moeilijk na
te gaan, wat er van al deze beweringen
aan is. Volledigheidshalve vermelden wij
dan ook, dat generaal Bercnguer verklaard
heeft, dat er geen aanleiding is voor de be
staande nervositeit, die het gevolg is van
vrees voor onverwachte gebeurtenissen. Vol
gens hem zijn dc elementen, die aan deze
of gene sociale beweging den vtreischtéu
nadruk zouden kunnen geven, op do hand
van hen, die de orde willen bewaren. Het
lijdt geen twijfel, of Bercnguer heeft piet
deze elementen hét leger bedoeld.
Lord Irwin opgevolgd door den
markies van Zetland
Londen, 29 Sept. (V.D.) In gewoonlijk
goed op de hoogt? zijnde kringen wordt
Üe nnaai genoemd van den markies \an
Zetland, die meer bekend als de Eö'rl van
Ronaldöhay gouverneur >vaa van Bengalen,
als, den vérihoedc.liikcn opvolger van Lord
Irwin dau Qndïr koning van Indie.
Genève, 29 Sept. (V. D.) Dc Duitschc
Rijksminister van Buitenlandschc Zaken
had heden een onderhoud met zijn Tsjecho-
Slowaakschen confrater dr. Bencsj. in
hoofdzaak over de onlusten 1 Praag. Over
het resultaat van dit onderhoud zijn geen
officiecle mededeelingen aan de pel's ge
daan. maar algemeen neemt men aan, dat
dr. Curtius op hei ongewenschte van derge
lijke incidenten heeft gewezen en op dc
noodzakelijkheid, om dergelijke voorvallen
;n dc toekomst, tc verhinderen
Ook de onderhandelingen tusschcn de
Duitschc cn Lithauschc delegaties over dc
Memelkwestie werden heden voortgezet.
Behandeld werden o. a. de verkiezingen, die
op 10 October zullen plaats vinden voor
den Mcinclschcn Landdag.
Dc Duitschc delegatie eischte onthouding
van elke bcinvloeding en parlementaire
vorming van het Memel-directorium.
Voorts wordt \an Duitschc zijde opheffing
van de perscensuur. althans tij.dens de ver
kiezingsperiode. v erlangd.
VAUGOIN OVER DE CHR. SOCIALE
PARTIJ.
M u n c li c n. 329 Sept V.D.) In een ar
tikel in een te Mühchen véischijnend blad
zegt de Oosten rij ksche staatsman Vaugoin,
dat de Chr. Sociale Partij nu radde meer
dan tien jaren de zorgen cn dc verantwoor
ding \oor de regeering in Oostenrijk
draagt. Deze partij is geen klasse-pari ij. De
strijd voor deze partij gaat niet t?geu dc
arbeiderspartij, maar wel legen .hei Marcis-
mc, Hel Oostenrijksche economische leven
kan slechtsflorceicn, wanneer de openba-
p orde en de hinnenlandsche arbéidsvredc
gewaarborgd worden, m.a.w. als Oostenrijk
daardoor ook in het buitenland vertrouwen
cn credict geniet en wanneer een eerlijke
democratie tc een of anderen tijd door;-
breekt
VAUGOIN.
VIERENVEERTIG CHINEEZEN
TERECHTGESTELD.
Sjanghai. 20 Sept. (V.D.) Gisteren
werden de bij gerechterlijk vonnis te Woc-
Tsjarig terdood veroordeelde Chineezen. die
beschuldigd werden lid tc zijn van de com
munistische partij, terechtgesteld Deze 4-1
geëxecuteerde Chineezen hadden een groep
gevormd, die dc laak had een communis-
tischcn opstand t?gen de Nanking-regec-
ring ta organiseeren.
BUILENPEST IN ALGIERS EN
MAROKKO.
Volgens een bericht uit Rabat zijn in Al
giers én Marokko gevallen van builenpest
voorgekomen. De overheid treft eenige maat
regelen om een uitbreiding der epidemie
le voorkomen. Het grootste aantal gevallen
komt voor in d? buurt \an Oran.
NOODLOTTIGE FABRIEKSBRAND.
Veertig dooden.
Tokio, 29 Sopt. (V. DVolgens een
bericht uit Tsingtau zijn bij een brand in
een tabaksfabriek aldaar iü vrouwelijke ar
beiders om het leven gekomen. Tal van
vrouwen en meisjes werden gewond.
EEN DER „BIG-FOUR" VAN
SCOTLAND YARD OVERLEDEN.
Londen. 29 Sept. (V.D.) De politie-
inspecteur Francis Carlin, een der be
kwaamste speurders van Scotland Yard, die
nog tot de oude garde van beroemde de
tectives, de indertijd beroemde „big four"
behoorde, is Zaterdag overleden. Carlin
heeft tijdens'zijn leven talrijke mysterieuze
moorden opgelost cn was één der meest
geduchte speurders in de Londeuschc on
derwereld. terwijl hij ook buiten Engeland
naam maakte door zijn spcurderswork on
der revoiutionnaire en terroristische ele
menten in het buitenland. Drie jaar geleden
trok Carlin zich uit den pclilieken dienst
terug.
VICE-ADMIRAAL R. ACKERMANN OVER
LEDEN.
B e r 1 ij n, 27 September (V.D.). Yice-admi-
raad bid. Richard Ackermann is hedenoch
tend vroeg in den ouderdom van 61 jaar
te Berlijn ov.erleden.
Ackermann kreeg in het voorjaar van 1914
het commando over de Göbcn in de Middel-
landschc Zee cn heeft bijna vier jaren als
commandant op dit schip dienst gedaan.
LANGSSTRAAT Tel. 341
Bij een bomaanslag werden dertien
personen gewond
Warschau, 2 9 Sopt (IJ N.) In Oqst-
Galicic hebben opnieuw terroristische da
den plaats gehad. Tc Darochow bij Lemberg
hebben onbekende daders een boni gewor
pen naar dc katholieke kork. die op het
daarnaast, gelegen katholieke kerkhof ont
plofte. Dertien personen zijn daardoor ge
wond! Twee verdachten zijn gearresteerd.
De arrestaties van verdachte Ópkrainischc
elementen duurt voort Te Stanislow zijn
o a. in verbapd met. de ontbincjing der pad-
vindersorganisaties 13 personen gearres
teerd. o. a. twee rechters, een advocaat, een
apotheker cn enkele onderwijzeressen.
Londen, 29 Sept. (H.X.j In de Cliinec-
schc provincie Honan zijn den laatsten tijd
talrijke communistische henden opgedo
ken, die moordend en plunderend door het
land trekken en vele vrouwen cn mei6je6
naar schatting ruim 1200 ontvoerd
hebben. Alleen in het district Joshien
moeten 38 dorpen, geplunderd zijn. Op ver
schillende plaatsen zijn ware bloedbaden
aangericht, zoodat men het aantal slacht
offers op 6600 raamt.
EEN JEUGDIG RIDDER.
P a r ij s, 28 September (V.D.). Marcel Ri-
oual, een scheepsjongen van zestien jaar,
die tijdens den hovigen storm een in nood
verkeerend schip in veiligheid had gebracht,
is bevorderd tot ridder in de orde voor ma
ritieme verdienste.
COMMUNISTISCHE BETOOGING TEGEN
HET FASCISME.
Berlijn, 28 Sept. (V.D.). Heden hebben
de communisten in den Lustgarten een an
ti-fascistische demonstratie gehouden. In ge
sloten gelederen trokken de deelnemers uit
de verschillende deelen der stad onder me
deneming van verscheidene roodc vlaggen
naar den Lustgarten, waar sprekers van zes
plaatsen tegelijk de menigte toespraken.
Tot in cidentcn is het niet gekomen.
In totaal werden 45 personen gearresteerd
NU DE RIJKSCONFERENTIE NADERT.
♦Londen, 29 Sept. (V.D.) Met deii terug
keer uit Gcnèvo van den Britschen minister
van buitenlandschc zaken Henderson zijn
alle gedelegeerden van het vereenigde ko
ninkrijk bij de rijksconferentie te Londen
bijeengekomen. Dit is de eerste maal, dat
een arbeidersr?geenng aan een conferentie
van het Britsche wereldrijk deel neemt. De
gedelegeerden van den Ienschen vrijstaat
arriveeren heden cn de Canadeesch? gede-
egeerden morgen te Londen. Bij de ope-
ïing op Woensdag zijn zes eerste ministers
xanwezig van de ver6t uit elkaar liggende
anden van het Britsch? wereldrijk.
EEN VLIEGENDE KLEERMAKER.
Wcenen, 2 8 Sept. Een kleermakers
knecht heeft een vliegtuig uit buigbaar
hout cn pakpapier vervaardigd en daar
mede op 20 meter hoogte een glij-vlucht
uitgevoerd over eén afstand van 200 meter.
MASSA-ONTSLAG.
Londen, 29 Sopt. (II. N.) De directie
van de kolenmijnen te Seaham in het
graafschap Durham heeft alle mijnwerkers,
die bij haar in betrek;king zijn, in totaal
2600 man, met een opzeggingstermijn van
li dagen, ontslag aangezegd in verband
met den ongunstigen economischen toe
stand.
DE ZAAK-BÖSS IN HOOGER BEROEP.
Berlijn, 29 Sept. (V.D.) Voor den 9dcn
Senaat van het gerechtshof is hedéii in
hooger beroep de zaak aangevangen tegen
den Bcrlijnschen eersten burgemeester Böss.
In eersten aanleg werd Böss veroordeeld
tot ontslag uit den dienst en korting van
zijn pensioen, waartegen hij appelleerde.
De zaak werd met gesloten deuren behan
deld. Morgen is waarschijnlijk reeds het
arre6t van het Hof te verwachten
De nationaabsocialisfen eischen
o-m. herziening van 't ver=
drag van Versailles
N e w-Y o r k, 2S Sept. (V.D.). Met grootc
koppen en een opmaak, die de aandacht
trekt, publiccercn de Ainerikaansche bladen
van het llearst-conccrn een artikel van dcijf
leider der Duitschc nationaal-socialistische
partij, Adolf Hitler. Het artikel begint met
dc woorden:
„Laat do wereld zich niet bedriegen.
Duitschland wordt óf weer een vrije natie,
óf het wanhoopt aan (lc toekomst cn wordt
in de lokkende armen van het bolsjewisme
gedreven. Dit is geen frase, geen bedreiging,
geen oorspelling, doch slechts het consta-
leeren van een feil.
Het artikel betoogt dan verder, dat de
verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij dc
staten, die Duitschland de onmogelijke vre
desvoorwaarden en .de ondragelijke lasten
hebben opgedrongen. Dc uitsLag der rijks
dagverkiezingen noemt llitier een signaal
voor de naderende opstandigheid der Duit
schc ziel. Duitschland bevindt zich in een
koortstoestand en de koorts zal noodzake
lijkerwijs moeten stijgen.
Het verdrag van Versailles heeft Duitsch-
alnd onderworpen aan een domme cn lom-
po operatic en de patient verkeert thans in
een gevaarlijken staat van bloedvergiftiging.
Genezing kan slechts plaats vinden, wan
neer de wonden weer geopend cn de eigen
lijke oorzaken van de ziekte weggenomen
worden. Het volk heeft zijn geloof aan be
loften cn zijn vertrouwen in de oude poli
tieke leiders der partijen verloren.
Dc nationaal-socialistcn eischen herzie
ning van het vordrag van Versailles cn van
het Voung-plan cn teruggave van den Pool-
schen corridor.
Ook de leugen betreffende de scliufd-
vraag rnoet teruggenomen worden. Wanneer
Duitschland dan toch lijden moet. dan is
het beter, dat men dit lijden thans reeds
bewust op zich neemt, dan dat men vele
generaties nog laat lijden onder een j a,
terwijl het lijden onder een' krachtig neen
zeker korter zou zijn.
Hitler kondigt thans tevens aan. dat dc
nationaal-socialistische partij binnen ccnigo
maanden over een zeer groot aantal hel
pers zal beschikken." Thans beschikt zij nog
niet over een aan dc behoeften voldoend
persorgaan.
Dc republikeinen trachten het steeds ster
ker wordende gevoel van verontwaardiging
bij het volk te onderdrukken. Maar de slag,
die deze partijen bij de afgeloopcn verkiezin
gen gekregen hebben, is nog niots, verge
leken bij den slag, die hun nog te wachten
staat
ITitler geeft als zijn overtuiging te ken
nen. dat op zijn laatst binnen anderhalf
jaar nieuwe verkiezingen zullen plaats vin
den. Ilij verwacht dan wederom een gewel
dige toeneming van het aantal nationaal-
socialistische stemmen, zoodat men niet zijn
toevlucht tot gewelddadige maatregelen zal
behoeven te nemen om de macht in cn over
dc regeering in handen tc krijgen. „Anderen
mogen misschien geweld gebruiken om ons
het overnemen van de macht to beletten"
schrijft Hitier „maar wij denken aan
geen Putsch. De verkiezingen hebben ons
den weg naar de macht gewezen."
Ilitler verweert zch verder tegen het ver
wijt atheïst en vijand van het bezit te zijn.
Het nationaal-socialisme heeft niets uit
staande met het Marxisme, aangezien het
de waarde van de individueele persoonlijk
heid erkent.
Tcnslotto wijst Ilitler erop, dat Europa
zich thans in de ernstigste crisis bevindt,
die zij in haar gehecle historie heeft gekend.
Ilij besluit zijn artikel met de woorden:
„Gij kunt Duitschland niet te gronde rich
ten of bolsjewiseeren en tegelijkertijd ge-
looven, dat het overige Europa daardoor on
aangetast zal blijven. Mijn vertrouwen in
het Duitsche volk is onbegrensd, zijn vrij
heid mijn doel".
DE LEIDER VAN DEN „REICHSBANNER1'
OVER DE VERKIEZINGEN
Wilhelrjjshafen 28 Sept. (VD). Hocr-
sing, dc leider van den Reichsbanner, heeft
alhier in een vergadering van leden van
den Reichsbanner een rede gehouden over
den uitslag dei Duitsche verkiezingen. Hier
in zeide hij o.a., dat de republiekeincn een
gevoelige nederlaag geleden hadden, doch
dat de republiek des le krachtiger verde
digd moest worden, zoo noodig met opof
fering van het leven. Vervolgens keerde de
spreker zich tegen de regeering-Brüning en
steldé drie eischen op den voorgrond, die
het meest \erwerkclijking behoeven.
In de eerste plaats: instandhouding dei-
republiek; vervolgens socialo en economi
sche opbouw der republiek cn ten sjotte be
strijding van de werkloosheid.
WEERBERICHT.
Hoogste Barometerstand.:
775.8 te ReijkjaviU.
Laagste Barometerstand:
750.0 te Vardö.
Verwachting:
Zwakke tot matige winden,
uit Noordelijke richtingen,
meest zwaar bewolkt, later
waarschijnlijk weer regen,
iets kouder.
wW"
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Groote keuze in Effen en Fantasie
voor Costumes.
Hindenburg zal er zich waarschijnlijk
mee vereenigen
Berlijn, 2 9 Sept. (V D.) liet Rijks-
kabinet is heden voor den laatstcn keer
bijeengekomen ter bespreking van het rc-
geeringsprogram De beraadslagingen over
den inhoud zijn daarmede beëindigd. Rijks
kanselier Brüning zal zich, nadat morgen
nog enkele politieke kwesties behandeld
'zijn, naar den president der republiek be
geven, met wicn hij oen bespreking zal
hebben over de in het kabinet gevoerde ge-
dachtenwissclingcn.
In regeoringskringen wordt aangenomen,
dat Von Hindenburg zich met hét program
zal vereenigen en Brüning do noodige vol
machten zal verstrekken. Hierna zal Brü
ning zich met de partijen van den Rijksdag
in verbinding stellen ten aanzien van de
aanneming of verwerping van het prógfam.
Onderhandelingen over détails of even-
tueele wijzigingen in het program worden
echter niet overwogen. Zooals de zaken er
thans voor staan, wordt van den Rijksdag
louter aanneming zonder wijzigingen ver
langd.
BRUNING.
Direct in aansluiting op zijn bezoek aan
Von Hindenburg zal Brüning waarschijnlijk
een onderhoud hebben met den Pruisischen
minister-president Braun. dat in hoofdzaak
betrekking zal hebben op dc kwestie, hoe
Pruisen zich in den Rijksraad zal gedragen
ten aanzien van het regeeringsprogram.
Aangezien dc Pruisische minister van fi
nancien in het kabinet een zeer actief aan
deel heeft genomen aan de gedachtcnwis-
selingcn over het program, neemt men aan.
dat P-ui sen zich in den Rijksraad vóór Lot
program zal verklaren.
Van politiek belang is voorts de vraag in
hoeverre Braun m staat zal zijn de Rijks-
dagfracticvan de socialistische partij te
bewegen met het program van de regeering-
Brüning mede te gaan. Dit progrhm toch
zou volgens de uitlatingen van do sociaal
democratie slechts met zeer ernstige be
denkingen aanneembaar zijn.
Wat tenslotte de Vraag betreft of Brüning
zal moeten aftreden, indien de Rijksdag
niet met zijn program blijkt mede te gaan,
deze moet ontkennend beantwoord worden.
Brüning zal in dat geval niet aftreden, daar
hij het volle vertrouwen van den president
geniet.