.A. schoterrnan
COGNAC VIEUX XXX per flesch f 3.75
TWEE NIEUWE K.L.M. TOESTELLEN
A. H. van N1EUWKERK
UTR:SÏR:17 Tel:!^
Successen voor Fokker's
fabriek
Type F IX
Gaat de regeering tarwe
koopen?
Een „dubbel menggebod"
De Nieuwe Boerhaave
failliet
TWEE HOTELDIEVEN
AANGEHOUDEN
Inbraak in een sigaren
fabriek
Een schoenenfabriek
afgebrand
Prima Leidsche Wollen Dekens met garantieloodje
Spiraalmatrassen op stalen beugel met 15 jaar garantie
Beekensteinschelaan Beekstraat Tel. 543
HUMORHOEKJE
Het eene voorzien van een radio
laboratorium; het andere een
wonder van luxe en comfort
'Amsterdam, 13 November. Daartoe
uitgenoodigd door de Koninklijke Lucht
vaart Maatschappij en de Nederlandsche
Vliegtuigenfabrick „Fokker", hebben gister
namiddag een aantal vertegenwoordigers
der binnen- en buitenlandsche pers onder
leiding van de hoeren Plesman en ir.
Stephan, resp. directeuren van de K.L.M.
en van „Fokker", een bezoek gebracht aan
Schiphol, teneinde daar kennis te maken
rnet het eerste vliegtuig van het type F IX,
dat P N A G A dat hedenmorgen als
schakel in den geregelden postdienst op In-
'dië van de Amsterdamsche luchthaven is
gestart. Het bezoek gold tevens de inspec
tie van een jongeren, pas afgeleverden
broer van genoemd postvliegtuig, een
nieuwen F IX, de P H A F K die de
K.L.M. van de Fokkerfabriek gekocht heeft
en die, alvorens in dienst te worden gesteld,
op de Salon d'Aeronautique te Parijs zal
.worden geëxposeerd.
Dit toestel, dat nog moet worden ingevlo
gen, zal binnenkort de reis door de lucht
naar de lichtstad aanvaarden; het andere
heeft er reeds enkele honderden vlieguren
opzitten. Trok de voor Parijs bestemde
F IX welk nieuw type is ingericht voor
20 passagiers en 2 piloten en zijn ontstaan
dankt aan 't feit, dat met de gestadige toe
neming van het aantal passagiers op de
luchtlijnen, het op den weg der luchtvaart
maatschappijen lag om grootere toestellen
in gebruik to nemen vooral de aandacht
door zijn luxueuze uitvoering, waarover
straks; de P H A G A viel, wat het in
wendige betreft, in het bijzonder op door
zijn uitrusting met een radio-installatie
voor het nernen van proeven op de Indié-
route, welke installatie in haar geheel dit
vliegtuig tot een waar radio-laboratorium
stempelt
Tijdens de hedenmorgen aangevangen
lange vlucht naar Indisch Nederland zal de
heer Strijkers, chef van den radio-dienst
op Waalhaven, aan boord van dit vliegtuig
volop gelegenheid hebben tot het doen van
een serie proefnemingen, welke moeten uit
wijzen, of, en zoo ja, op welke manier be
hoorlijk radio-verbindingen op de Indic-
route mogelijk en uitvoerbaar zullen zijn.
De inwendige ruimte van de P H A G A
waarvan als piloten fungeeren de heeren
Smirnoff en Aler, terwijl voorts de heeren
Walewijn en Westraten als mecaniciens op
treden is dan ook vrijwel geheel met een
aantal radio-apparaten volgebouwd. Er is
in de eerste plaats een lange-golf zender en
ontvanger, vervaardigd door de Duitsche
firma Lorenz; een apparaat met groote
energie en waarvan de goede kaliteiten De-
kend zijn doordat het reeds jaren in gebruik
is bij de Lufthansa.
Het werkt op een gewone sleepdraad.
Dan is er een Universal Philipsontvanger,
die, indien het toestel op den grond staat,
speciaal gebruikt kan worden voor het in-
.winnen van weerberichten en dergelijke.
Evenmin ontbreekt voorts een korte golf-
zender; dat is er één van 70 watt energie
met een zcndlamp van Philips, een en an
der om te probeeren wat tijdens de vlucht
met de korte golf tc bereiken valt. Het
werkt met twee antennes op den vleugel.
Gedurende de vlucht wordt de installatie
gevoed door een buitenboorddynamo met
luchtschroef; op den grond staande werkt
alleen de korte golfzender op de 12 volts
accumulatoren-batterij van het vliegtuig
zelf, welke overigens dienst doet voor dc
gewone en de noodverlichting enz.
Tenslotte wordt deze expel-imenteele ra
dio-uitrusting voltooid door de aanwezig
heid van een peilinstallalie, fabrikaat Tele-
funken en wel van het zelfde type als ge
bruikt wordt aan boord van de DO X" en
den „Graf Zeppelin". De geheele montage
vond plaats in de werkplaatsen van de
K.L.M. te Rotterdam; alle installaties lian
gen in rubber schokbrekers. Vermeld zij
tenslotte nog de aanwezigheid van een
kaartenafdeeling, waar de heer Strijkers
zijn experimenten kan uitwerken. Deze in
richting en mede ook het feit, dat de ma
chine van grootere wielen is voorzien, doet
de weerstand welke het toestel in de lucht
ondervindt, met 19 pCt. toenemen, waar
door de snelheid van 180 op 170 kilometer
wordt teruggebracht, terwijl daarnevens
het benzineverbruik grooter is, een omstan
digheid, welke de piloten, gezien de vele
lange trajecten der Indië-route, tot bijzon
dere voorzichtigheid nopen zal.
Het cabine-interieur van de P H
A F K een wonder van luxe en comfort!
is verzorgd door de firma H. P. Mutters
en Zoon te Den Haag.
Beide F IX-toestellen stonden vanmiddag
naast elkander opgesteld op het betonnen
platvorm voor den grooten Fokkcrloods, in
gezelschap van zulks om ten aanzien van
de evolutie in den vliegtuigenbouw eenig
inzicht te krijgen een F VII a, het één-
motorige toestel, type waarmede Geysen-
dorffer en Scholte hun eerste Indië-vlucht
ondernamen, en van een F VII b, die wat
romp en inhoud betreft gelijk is aan de
F VII a, doch die voorzien is van drie
Titan-motoren, en bovendien boven het
vorige type andere voordeelen biedt, in één
woord, het bekende toestel, dat op de Indië-
route zijn goede diensten afdoende bewe
zen heeft!
Geheel afzonderlijk opgesteld en buiten
het „Indie-verband" vallende, vielen tevens
tc bewonderen het kleinste vliegtuig, dat
door Fokker gebouwd wordt, n.l. een Fok
kerjager, type D 16, uitgerust met een Ju-
pitcr-motor, welke deze machine een uur-
snelheid geeft van 340 kilometer dit type
kwam als eerste te voorschijn uit het kort
geleden in Roemenië gehouden concours!
alsmede een door den constructeur Carley
ontworpen en bij „Werkspoor" alhier ge
bouwd vliegtuig voor vrachtvervoer, uitge
rust met een ingebouwden luchtgekoelden
motor, welke het een snelheid geeft van
155 kilometer en dat voorts beschikt over
15 M3 laadruimte, waarin 1250 K.G. nuttige
last kan worden meegenomen.
En zelf malen, en meel distri
bueeren?.
Nadat de aanvrage-om surséance van be
taling to verleenen was ingetrokken heeft de
I-Iaagsche rechtbank heden de Nieuwe Boc-r-
haavc in staat van faillissement verklaard.
's-G rave n h a g e, 13 Nov. Omtrent dc
faillietverklaring der „Nieuwe Boerhaave"
kan nog het volgende worden gemeld:
Heden zou door dc 2e Kamer der recht
bank alhier behandeld worden de door de
Onderlinge .Waarborg-Maatschappij Verze
keringmaatschappij „Dc Nieuwe Boerhaave"
ingediende aanvrage om haar surséance
van betaling te verleenen.
Een groot aantal schuldeischers was op
gekomen, terwijl andoren bij volmacht wa
ren vertegenwoordigd.
Bij het controleeren van het in de ver
gadering totaal vertegenwoordigde kapitaal,
merkte de advocaat van dc Nieuwe Boer
haave, mr. Roeper Bosch op. dat verschil
lende dezer vorderingen door de Maatschap
pij werden betwist, o. m. omdat het hier
vorderingen betrof van leden, die een aantal
premies niet hadden betaald.
Nadat mr. Muller, die 37 volmachten had,
waarvan vele onder bovengenoemde vorde
ringen vielen, naar aanleiding van een
vraag van den president had verklaard te
gen het verleenen van surséance te stem
men, deelde mr. Roeper Bosch mede, dat hij
namens de maatschappij de surséance-aan
vraag intrqk. Mr. Roeper Bosch was n.l. van
oordeel, dat hoewel bij een surséanceverlce-
ning de crediteuren dc volle pCt. zullen krij
gen, hetgeen naar zijn ordecl bij faillisse
ment niet het geval zal zijn, hij onder do
gegeven omstandigheden liever de verant
woordelijkheid voor den gang van zaken
ziet overgedragen op dc heeren Muller en
Koomans.
Nadat de rechtbank daarop nog eenigen
tijd in raadkamer was geweest om te be
raadslagen over do destijds ingediende fail
lissementsaanvrage, welke door het sur
séance-verzoek was opgeschort, werd ver
volgens in openbare zitting het faillissement
uitgesproken.
Tot rechtcr-eommissaris werd benoemd
mr. Rueb, terwijl tot curatoren werden aan
gewezen mr. G. A. van ITaeften, mr. O. B.
W. de Kat en mr. L. J. van Gclein Vitringa.
Wij lezen in het Handelsblad:
Men weet, dat in de Memorie van Toe
lichting op -het- ontwerp-Tarwe wet de mi
nister als mogelijke uitvoering aangaf een
menggebod: dus zoowel voor de meel im
porteurs, als voor de meelfabrikanten. En
zij voegde er, vrij geheimzinnig aan toe,
dat „het geenszins ondenkbaar zoude zijn,
dat door bemiddeling van de regeering het
inlandsche rneel of de inlandsche bloem
van uniforme samenstelling zoude wor
den verstrekt" aan importeurs en fabrie
ken.
In onze bespreking van het wetsontwerp
vroegen wij in dit verband: wie zal dan de
inlandsche tarwe moeten koopen en ver
malen?
Dnarnaast trok onze aandacht art. 3 van
het. ontwerp, dat zegt:
Bij alg. maatregel van bestuur kunnen
voorschriften worden gegeven betreffende
levering van hier te lande verbouwde tar
we en van daaruit gewonnen tarwemeel en
-bloem."
Dit oogenschijnlijk weinig-zeggende arti
kel vindt men in de Memorie van Toelich
ting zoo gemotiveerd, dat de regeering
hiervoor maatregelen zou kunnen nemen,
cm eventueele achterhouding van inland
sche tarwe door den landbouw tegen tc
gaan. Wel zou ook een verlaging van het
maalpercentage dit effect kunnen bewerk
stelligen, dooli dan zou de steunende uit
werking der Tarwewet worden vermin
derd.
Wij hebben daarover gezegd, dat dit art.
3 volkomen overbodig is, omdat, wanneer
de landbouw door speculatie en misbruik
maken van de Tarwewet, zijn eigen ruiten
wenscht in te werpen, dat z ij n zaak is cn
dat de regeering dan niet nog eens hoeft
bij te springen.
Do M. v. T. voegde er echter aan toe, dat
„van deze bevoegdheid we] geen gebruik
zal behoeven te worden gemaakt" (n.l. om
dat de landbouw niet zal speculeeren).
Wij leggen den nadruk op het woord
„deze".
In een gehéél ander licht echter komen
al deze dingen te staan, wanneer, zooal6
wij v ernemen, dc regeering overweegt, om
inderdaad een soort „dubbel menggebod"
op grond van de ev. Tarwewet uit te vaar
digen en ook inderdaad zelf onversneden
inlandsche bloem aan fabrikanten en im
porteurs wil gaan distribuceren en in aan
vulling daarop zélf de inlandsche tarwe wil
gaan koopen tegen een vasten prij6 en ten
slotte. deze ook zélf wil doen vermalen en
wel b.v. door de meelfabriek der Ned.
Bakkerij N.V., Maashaven Z.Z. te Rotter
dam, dat is zooals men weet de coöp. fa
briek van den Ned. Bakkersbond. De re
geering overweegt dezen gang van zaken
zelfs reeds in zóóverre, dat zij zioh heeft
doen overtuigen van de geschikte outillage
dier fabriek.
Van dédruit zouden dan de importeurs
en meelfabrikanten tegen gezetten prijs
het inlandsche meel kunnen krijgen, be-
noodigd om te kunnen voldoen aan het
vast te stellen verinengingspercentage
LABORATORIUM UITGEBRAND.
Door ontbranding van petroleumaether
ontstond Donderdagmorgen brand in het
laboratorium van de firma C. J. van Hou
ten en Zn. te Weesp, dat geheel uitbrand
de. Door de eigen brandweer is het gevaar
bezworen.
Faillietverklaring na intrekking der
surséance: aanvrage
DE AMSTERDAM—RIJNVERBINDING.
Een nieuw denkbeeld voor een
Geldeische Vallei-kanaal.
Het bestuur der Kanaalvereeniging „de
Geiders'che Vallei" lieoft aan dc Eerste Ka
mer en de Tweede Kamer der Statcn-Gcne-
raal een adres gericht, waarin o.a. mede
gedeeld wordt dat het bestuur zich afge
vraagd heeft, of het Geldersche Valleika
naal door de Zuiderzee aan te leggen ware
zonder dat dit met de Zuiderzeewerken
verband behoeft te houden. Het bestuur
meent hierin op de volgende wijze geslaagd
te zijn. Vanaf de Utrechtschef kust is langs
de geheole Noordzijde van het te maken
kanaal een dijk ontworpen met rijweg met
een kruinhoogte van 3.20 M. N.A.P.,
welke dijk het kanaal volledig van de af
gesloten Zuiderzee afscheidt, cn het kanaal
ook bij 6torm volledig beschermt tegen
overslaand water.
Deze dam sluit aan tegen de Zuidelijke
leidam van het Buiten-IJ, die verhoogd
moet worden, terwijl aan het worteleinde
van dezen dam nog een kade zal moeten
worden aangebracht.
Het ontworpen kanaól loopt dus ten Zui
den van dezen leidam en komt ten Noor
den van de sluis bij Zeeburg in den mond
van het Merwedekanaal uit.
Aan de Zuidzijde van het kanaal is even
eens een dam ontworpen.
De sluizen bij Schellingwoude blijven dan
geheel beschikbaar voor de vaart op de
Zuiderzee.
De kosten der extra uit te voeren werken
vermeerderd met de kosten dier werken,
die bij de uitvoering der Zuid-Wc6telijke
droogmakerij door do Zuiderzeewerken ge
dragen zouden worden, worden geraamd op
rond tien millioen gulden.
Verschillende voordeelen van dit kanaal
plan, boven het tracé Wijk bij Duurstede,
worden dan nog opgesomd. In een vol
gend nummer komen wij uitvoeriger op dit
adres terug.
OPIUMSMOKKELAARS.
Eenige ambtenaren der invoerrechten en
accijnzen te Amsterdam brachten, als ver
dacht van verboden vervoer van een hoe
veelheid opium aan dit bureau een 2o-jari-
gen stoker en een 35-jarigen kok. beide Chi-
neesche opvarenden van een stoomschip,
liggende aan dc Sumatrakade.
CRITISCHE INBREKERS.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag zijn inbrekers aan het werk geweest in
een paar panden aan de Poortstraat te Rot
terdam. Zij zijn over schuttingen geklom
men, hebben vele deuren geforceerd, sloten
verbroken, enz. In een kantoor hebben zij
een bedrag van 10 gestolen, hetgeen niet
naar hun zin was, want, met krijt hebben
zij op den muur geschreven: Niet de moeite
waard. Uit een ander kantoor, waar zij
eerst tevergeefs de brandkast hebben trach
ten open te maken, is een bedrag van 60
gestolen.
WAGNERVEREENIGING.
Nederlandsche medewerkers.
Behalve de reeds genoemde Fransche ar-
tisten, werken bij de voorbereiding en de
a.s. uitvoeringen van Gluck's „Iphigénie en
Tauride" op 20 on 22 November 1930 in den
Stadsschouwburg te Amsterdam, verschil
lende Nederlandsche kunstenaars mede.
De décors en costuums zijn ontworpen
door H. Th. Wijdcveld en vervaardigd op
de ateliers der Wagnervereeniging.
De koren worden gezongen door leden
van het Wagnerkoor, ingestudeerd en ge
leid door Hans Cleuver.
De orkestrale partij wordt gespeeld door
leden van het Wagnerkoor, ingestudeerd en
geleid door Hans Cleuver.
De orkestrale partij wordt gespeeld door
het Concertgebouworkest en de choréogra-
phie wordt verzorgd door Lili Green.
De rollen van „Diane" en „Une Femme
Grecque" worden gezongen door Denisc
Cassuto cn Aenne Pcrizonius.
Een hunner poogt zich te
vergiftigen
Maandagavond ontving de marechaussee
te Roosendaal van den hotelhouder van het
hotel Metropole te Antwerpen bericht, dat
iemand in zijn hotel een aantal gouden,
met juweelen bezette voorwerpen had ge
stolen. Vermoedelijk zouden deze persoon
en een medeplichtige, wier signalementen
door den hotelhouder werden opgegeven,
naar Duitschland of Nederland uitwijken.
De wachtmeester der marechaussee te
Roosendaal heeft daarop Dinsdagavond op
het Stationsplein aldaar twee personen
aangehouden, wier uiterlijk overeen kwam
met het door den hotelhouder te Antwerpen
opgegeven signalement. Hij nam het twee
tal mee naar het station. Aldaar heeft een
hunner een poging tot zelfmoord gedaan,
door drie sublimaatpastilles in te nemen.
Medische hulp werd onmiddellijk ingeroe
pen. De toestand van den man is zeer ern
stig; do kans om hem in het leven te hou
den, wordt zeer gering geacht.
Een aantal juweelen van den diefstal af
komstig werden in het bezit van de aan
gehouden personen gevonden en zijn in be
slag genomen. De beide mannen, die van
Belgische nationaliteit zijn, zullen in over
leg met de Belgische justitie ter beschik
king worden gesteld van den officier van
justitie te Breda.
DE RONDE LUTHERSCHE KERK
TE AMSTERDAM.
Het vraagstuk der decentralisatie van
kerken heeft thans ook den kerkeraadvan
de Evangelisch Luthersche Gemeente te
Amsterdam gesteld voor ernstige conse
quenties. Hij heeft reeds lang gezien dat
cle Rohde Luthersche Kerk, slechts op acht
minuten afslands van dc Oude Kerk, en
wel in een minder geschikte omgeving,
niet meer voor de gemeenteleden aantrek
kelijk is en bovendien niet meer in een
aanwijsbare behoefte voorziet. Om deze re
den is dan ook besloten in het plan van
actie dat dc kerkcraad heeft aangenomen,
ook op te nemen de beslissing dc Ronde
Luthersche Kerk te verkoopen, zoo dra zich
daarvoor een kooper aanmeldt en een re
delijke prijs kan worden bedongen.
GROOTE KORENBRAND.
Voor een waarde van 15.000
verbrand.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag is te WestCnes bij Emmen een groote
korenbrand uitgebroken. Een 65-tal mijten
ongcdorschte rogge werd een prooi dei-
vlammen. De brand duurde van ongeveer
één uur 's nachts tot Donderdagmorgen half
tien. De Emmer brandweer stond machte
loos tegenover de enorme vuurzee. Er is
voor een waarde van ongeveer 15.000 ver
brand. De rnarechaussée stelt een nauwgezet
onderzoek in, daar de oorzaak zoo gqpd als
zeker aan kwaadwilligheid moet worden
toegeschreven. Er werd reeds een verdachte
in verhoor genomen, die evenwel ontkent.
VRAAGT WINKEL! E
of NV HUL5K0 tel.i2oo AMERSFOORT
Nog niet bekend wat er
gestolen is
Amsterdam, 13 Nov. In den afgeloo-
pen nacht is in één op de marinewerf acli-
tor de groote Kattenburgerstraat staand
gebouw, waarin een sigarenfabriek is ge
vestigd, een inbraak gepleegd. De onbe-
kende daders hebben verschillende lokali
teiten doorzocht. liet staat echter nog niet
vast, wat zij aan 'geld hebben meegenomen.
Daar het gebouw, dat vroeger deel uit
maakte van de marinebehuizing in den be-
zuinigingstijd van jaren geleden, werden
verschillende gebouwen op deze werf aan
particulieren verhuurd, zeer moeilijk onge
merkt, van de straatzijde is to bereiken,
wordt aangenomen dat de daders vanaf het
water met een vlot tot. het terrein hunner
werkzaamheden zijn doorgedrongen.
De schade geraamd op
een ton
Tilburg, 13 Nov. Hedennacht om half
twee is de fabriek van de N.V. Tilburgsche
Stoomschoenfabriek, voorheen L. de Beer
aan de Goirkestraat te Tilburg tot den
grond toe afgebrand. Alle voorwerpen en
machines gingen verloren. De brandweer
kon slechts de omliggende gebouwen en het
woonhuis van den firmant, den heer van
der Pen, behouden.
Op de fabriek werkten 40 arbeiders. De
oorzaak van den brand is onbekend. Ver
zekering dekt slechts gedeeltelijk de scha
de, die op 1 ton is geraamd.
DONKER DEN HAAG
's-Gravenhage, 13 Nov. De heer G. R.,
wonende te Apeldoorn, wilde gisteravond
een familie-bezoek brengen in bet Bezuiden-
houtkwartier. Aangezien hij echter niet goed
op dc hoogte was van dc situatie in die
buurt vroeg hij in de Johannes Camphuys-
6traat aan 2 mannen, die daar stonden, den
weg.
Inplaats van den man terecht te helpen,
grepen zij hem onverhoeds aan, blijkbaar
met het doel hem te berooven.
Dc man begon echter luidkeels om hulp
te roepen en daarop naderden eenige perso
nen.
De beide aanranders maakten toen, dat
zij wegkwamen.
KAPITALE BOERDERIJ AFGEBRAND.
Roermond, 12 Nov. Gistermiddag brak
door onbekende oorzaak brand uit in de
kapitale boerderij, genaamd „Kinnerser-
hof" te Hunsel, eigendom van cn bewoond
door den landbouwer W. Pceters. In kor
ten tijd stond de stalling waarboven een
groote hoeveelheid hooi lag in lichte laaie.
Van de stalling sloeg het vuur over naar
de boerderij zelf die tot den grond toe af
brandde. Het vee en eenig huisraad kon
den grootendeels gered worden. Verzeker
ring dekt de schade Persoonlijke ongeluk
ken kwamen niet voor.
De zuinige Schotsche schilder spaart uit op de lijst 1,
L. (Passing Show).
