Fa. M. A. Ramse'aa
Dinsdag 18 November 1930 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arniiemschapoortwal 2a
29e Jaargang No. 120
©WFIMLAM©
If F ifl B 1 II 1 ffl van Luxe Automobielen
Kan Pilsoedski nu de
grondwet herzien
Frcnkrijks minister van
Justitie afgetreden
HITLER HQUDT EEN
GEMATIGDE REDE
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pci 3 maandeD voor Amersfoort 1 2.10 per maand 0.75, per
1wceit (m€| gratjj verzekering ieg«D ongelukkenI O.lT1/»
BiQQcniaod tranco per poi» per 3 oaandes f S.-» Af*»ndirll)ke oummer» f 0.05.
POrrREKENING 47910 XILEFOON INTERC JIJ
DE EEMLATÏDETi
PRIJS Of-R ADVFRTENTIFN vao ••"^regels t 1.05 met inbegnp van een bewijsnummer
elk« regel me« 10 25 L.«fdad.(,held.»dvtr<.otlto voord,
helft van den prijs. - tCleine Adwrtenrién „KEITJES btj vooruitbetaling 1—5 regak
50 cent, elk* rtgal asetr 10 cent, driemaal, plaatsen f I,—. Bewilsnummer extra f 0-0J
8UITENLANDSCH OVERZICHT
Ce uilslag der verkiezingen in
Polon. Ecu volstrekte meer
derheid voor Pilsoedski's blok.
..Het resultaat dei verkiezingen voor den
Poolschcn landdag is een sprekend bewijs,
dat de meerderheid van liet volk verande
ring van dt grondwet wenscht, die een ster
ke uitvoerende macht waarborgt. Het volk
wenscht een regeering. welke in staat zal
zijn zich aan de economische consolidatie
van het land te wijden, zonder bevreesd te
behoeven te zijn, dat partijoverwegingen'
en onverwachte zetten der part»jleiders do
constinuitcit van dat werk elk oogenblik
kunnen onderbreken. Maarschalk Pilsoeds
ki heeft cr in toegestemd zich candidaat
voor den landdag to stellen en het volk
heeft ten antwoord gegeven, dat het in den
persoon van den maarschalk de verper
soonlijking van den opbóuvvenden staats-
arbcid ziel."
Ziedaar oen zinsnede uit een communi
qué, dat ons door het Poolsch Corrcspun
dcntie-BurcaU in Den IXaag wordt toege
zonden. liet bureau doet niets anders dan
zijn plicht en schrijft getrouwelijk wat de
Warschausche machthebbers verlangen.
Er valt echter over oen massa opzienbaren
de feiten te beschikken, waaruit valt af li
leiden, dat dc verkiozingsrnisbruiken bij
den jongstcn stembusstrijd in Polen scho
ring en inslag zijn geweest Door ongeldig
verklaring der Candida ten lijsten, door het
schrappen van kiesgerechtigden, door het
opbergen in de gevangenis van de opposi
tieleiders, door schending van het stembus
geheim, door het oefenen van druk en
door intimidaties van allerlei aard zijn ver-
kiczingsuitkómsten in hot Jo.'cn geroepen,
die niet beantwoorden aan rictgecn in liet
Poolsche volk leeft. Slachtoffers van deze
ongehoorde binnenlandsrho staatkunde zijn
geworden de tegenstanders van de regee
ring- de politieke ooposit;e en tevens de min
derheden. Dit verklaart dan ook, dat de
Duitschcrs nog niet eens net vierde deel
van hun zetels hebben behouden en ook
dc Oekrainers cn Wit-Russen hebben
slechts iets meer dan de helft van hun
vroeger zetelaantal kunnen verwerven.
Aandacht trekt cch'.cr bovenal de achter
uitgang van dc Zcntrolew. hot blok, waarin
verschillende hoeren- en arbeiderspartijen,
alsmede dc socialisten zich hadden vcrce
nigd. Van de 161 zetels, die dit blok tct. dus
ver bezat, zijn cr ï>6 verloren gegaan, zoo
dat het nu nog slechts de beschikking over
7S heeft.
Zoodoende is liet den regeonngscadida-
ten gemakkelijk gevallen op 248 zetels van
do 414 beslag tc leggen: een deo1 dezer ze
tels heeft men zich feitelijk woderrechte
lijk toegeëigend, zoodat het blok van Pil -
soeclski op een slinkscbo wijze een vol
strekte meerderheid heeft weten to forcce-
rcn.
Ondertusschen is het nog de vraag, of de
regeering in staat zal zijn de herziening
der constitutie erdoor te jagen, want om
dit te bereiken, ia d.ie vijfde van het aan
tal stemmen noorlig, dus minstens 267. Ge
zien echter de jongste binton«po.*ighedeij
van het rcgccringsblok, kan men aanne
men, dat minister president Pil soeclski,
wanneer hij niet langs pai lemcnlairen weg
zijn zin kan krijgen, wel andere middelen
v\ eet tc vinden om zijn machtspositie te be
vestigen. In elk geval beschikt dc militaire
regeering van den PoMschcn dictator v.oor-
loopig nog over een blijkbaar gczcggelijk
leger, dat stellig een pittig woordje mee
zou spreken, wanneer de politieke span
ning in Polen mocht leiden tot gevaarlijke
binncnlandschc verwikkelingen.
Eén der Poolsche. bladen, die dc regeo-
ring-Pilsoedski naar den mond spreekt,
heft den juichkreet aan ,.De triomf is vol
ledig." Maar cr is ook een nuchter Nedei*
landsch spreekwoord, hetwelk zegt, dat on
eerlijk verkregen goed i.iet gedijt. Er kan
dan ook een oogenblik komen, dat de op
positie niet langer verdraagt geringeloord
te worden: hoe de bom dan zal barsten, is
vooruit niet te zeggen, maar een stelselma
tige onderdrukking van volksgedceltcn
leidt op den duur haas' steeds tot explo
sies. waardoor veelal de tirannieke macht
hebbers worden weggevaagd.
DXIAMA IN EEN ZIEKENHUIS.
Jalouzie de oorzaak.
Boedapest, 17 Nov. (V.D.). In dc nacht
op Zondag heeft in het Joodschc ziekenhuis
een 33-jarige verpleegster een fabrieksem
ploy6 uit Berlijn een ficsch lysol in het ge
zicht geworpen, w aanlooi* do man aan bei
de oogen blind is geworden. Hot betreft
hier zeer waarschijnlijk eon geval van ja
louzic De verpleegster is gevlucht.
HEVIGE STORMEN AAN DE
NOORSCHE KUST.
Zes visschers omgekomen
Oslo, 15 Nov. Aan dc Xoorschc kust
hebben hevige stormen gewoed, welke
groote schade hebben aangercht.
In de nabijheid van Drontho m is oen vis-
schersboot gezonken, waarbij de zes opva
rende visschers in (1q golven mkwamen.
(Tel.).
fêi cr nt. per das ca voor -ruero'ermijned
I Lil 11UU11 oarage iolenaar
.Tcle 1211.
De door het Regeeringsblok behaalde
meerderheid is daartoe nog niet
voldoende
Hoe de stemming geschiedde
Warschau, 17 Nov. {V.D.) Uit de tot
nog toe ingekomen verkiezingsuitslagen
blijKt, dat het regeei ingsblok de absolute
meerderheid in den nieuwen Sejm heeft be
liaald, waarop na do maatregelen der Pool
sche regeering in do laatste maanden alee
meen gerekend werd. Van de 414 zetels heef!
de regceringspaftij cr in totaal 231 veroverd
De sociaal democraten hebben lot. op het
oogenblik 40 zetels, wal reeds drie meer is
dan in 1028 De vijf midden partijen, die zijn
veréenigd in de Zcntrolew, hebben slechts
S0 mandaten kunnen veroveren. De overige
zetels worden verdeeld onder do drie min
dorheden en de communisten. Dc Wil Rus
«cn zijn tot nog toe zonder mandaat gcble
ven terwijl het schijnt, dat dc Oekrainers
ee.nige zetels winnen.
De Joden en de Duitschors krijgen waar
schijnlijk in de nieuwe Sejm minder afge
vaardigden dan in de oude. In het kiesdis
trict Graudenz werd dc Duitschc lijst on
geldig verklaard.
f
'W
PILSOEDSKI.
Warschau, 17 Nov. (V. D.) Uit de of
liciccle gegevens betreffende de Sejm ver
kiezingen van gisteren is dc vermoedelijke
samenstelling van den nieuwen Poolschcn
Landdag ongeveer als volgt
Rcgccringsblok 246 zetels, vorige verkie
zing 122 zetels.
Nat. democraten 01 zetels; vorige verkie
zing 37 zetels.
Zcntrolew 80 zetels: vorige verkiezing 161
zetels.
Christ, democraten 15 zetels; vorige vcr-
ilczing 15 zetels.
Ockrainsch-Wit Russischblok 24 zetels;
orige verkiezing 37 zetels.
Russische Joden 8 zetels; vorige verkie
zing 13 zetels
Duitscliers 5 zetels; vorige verkiezing 10
zetels.
Communisten 5 zetels; vorige verkiezing
7 zetels.
Het staat thans vast, dat dc regeerings
partij dank zij den krachtigcn druk van de
aanhangers van Pilsoedski in dc nieuwe
Sejm dc absolute nierderheid zullen heb
ben. De 'ccnigen, die verder van een over
winning kunnen spreken zijn de nationaal-
clemocraten, die meer dan 20 zetels win
nen. De Zcntrolew, waarin dc Poolsche so-
cialislen, drie Boerenpartijen en de natio
nale Arbeiderspartij zich vereenigd hebben,
heeft ongeveer de helft van haar mandaten
verloren. Dc Christelijke democraten (Kor-
fnnty) hebben zich weten te handhaven cn
vooral in Oppcr-Silezic successen geboekt
Verhoudingsgewijs hebben dc Duitschcrs.
die veertien mandaten verloren, het groot
ste verlies geleden. Algemeen wordt de
groote verkiezingsoverwinning der regee
ringspartij* toegeschreven aan de machina
lies waaraan deze partij en de regeering
zich voor de verkiezingen hebben schuldig
Acr.'.c.akt, zooals het verbieden van kranten
en vergaderingen, het arrcstcercn van po
liliekc leiders, enz. Of de regecring in
staat zal zijn de door haar gewcnschto
grondwetsherziening ten uitvoer te bren
gen, kan nog niet met zekerheid gezegd
worden aangezien daartoe van het aantal
in de Scjni uitgebrachte stemmen noodig is
Op den dag der verkiezing zelf is het
stembusgeheim in vele gevallen niet ge
eerbied igd. Aan tot de oppositie behoorendc
kiezers werden dc stembiljetten ontrukt,
waarna men hen dwong, biljetten mot den
LANGESTRAAT
Tel. 341
HANDWERKEN
Uitgebreide aföeelïng
Speciaal voor de St. Nicolaastijd.
naam van een regèei ingscundidaat in de
bus te stoppen. In het district Kntlowilz zijn
alleen 30.000 kiezers uit de lijsten geschrapt.
Vermoedelijk zal naar aanleiding van een
en ander een protest door de Duitschcrs bij
het Hoogste gerechtshof te Warschau vvor
den ingediend. Van de overige nationale
minderheden hebben de Oekrainers in Oost
Galicié. waar de strijd legen de Oekrainsche
minderheid scherp is gevoerd, betrekkelijke
geringe verliezen geleden Daarentegen lc
den zij zware verliezen in de moer noorde
lijke districten, waar d<» regecring bijna alle
lijsten der Oekrainers ongeldig verklaarde,
zoodat de rcgeeringskandidalen ondanks
het kinine aantal stemmen gekozen werden
in zuiver Oekrainsche of Wit Russische dis
trictcn De Joden verliezen 5 van hun 13
mandaten.
Voor verging ter
douare-tarievci
De economische conferentie door
dr. Colijn ingeluid.
G e n v c, 15 No v. (II. N.) Maandag be
gint to Genèvc de economische conierentic,
wclkd zul aansluiten aan de z.g. tolwapen-
stilstandsconferentie van Februari j.I. cn
o.a. zal beraadslagen over het in werking
treden van de destijds getroffen overeen
komst. Deze overeenkomst is op het oogen
blik nog slechts door negen staten er
kend.
Verder zal de conferentie beraadslagen
over een program van verdere inlernatio
nale economische maatregelen en over een
Kngelsch voorstel, dat do verschillende lan
den groepsgewijze tot een vermindering van
do invoerrechten zullen besluiten.
Voorts komt in behandeling een Neder
lanJ3:h voorstel, waarbij de z.g. vrijhandois
staten zich verplichten het tegenwoordige
stelsel van vrijhandel te handhaven, als de
overige staten zich verplichten de invoer
rechten niet verder te verhoogun
Tenslotte zal nog beraadslaagd worden
r ver do voorstellen der Oost Europecsche
staten om de landbouwcrisis le doen ver
•1 ;;!vn
Chcron volgl hem op
Parijs, 17 Nov (V D.)) Dc Minister van
Justitie heeft zijn ontslag ingediend, het
welk door den Minister President aanvaard
vverd.. De oorzaak van dit plotseling aftre
den moet gezocht worden in de arnvallen.
die tijdens de Kamerdebatten ovor de öus-
tric Bank tegen den Minister ondernomen
werden. Naar men weet vverd hem verweten,
dat hij dc Bank op onloelaalbaro wijze zon
hebben gesteund Daar de instructie inzake
de Oustric Bank nog steeds voortduurt,
achtte hij hot gowcnscht zich terug te trek
ken om niet de verdenking te wekken, dat
het onderzoek door hem beïnvloed wordt.
Dc Minister van Justitie heeft in de Kamer
tegen hem ingebrachte beschuldigingen ten
stelligste tegengesproken.
Hij zal worden opgpvolgd door den vroc-
geren Minister van Financiën Ghóron.
NIEUWE ONTDEKKINGSTOCHT VAII
MITTELHOLZER.
De bekende Zwitser Mittclholzer heeft
met een Amerikaan een contract aangc
gaan, waarbij hij een nieuwen vliegtocht
over Afrika (zijn vierden reeds) zal onder
nemen. Deze vlucht, die Mittclholzer we
derom in zijn ouden beproefden driemoto-
rigen Fokker zal ondernemen, gaat over
een afstand van 2530.000 KM. van Du-
bendorf (vertrek op 10 December as.) naai
de West-Afrikaansche kust, naar Lagos
(Britsch-Guinea), waar de eigenlijke expe
ditie begint. Van daaruit wordt de vlucht
voortgezet over' het gebied van het meer
van Tsjad, door Kameroen en den Congo
naar het Victoriamccr, over dc Massaistep-
pen en naar Mombassa (het vroegere
Duitsch-Oostafrika). De terugtocht zal gaan
via Abessynië en Egypte. Met zal geen
jacht-cxpeditic zijn, doch het hoofddoel
van (leze vlucht is het opnemen van films
cn foto's van de streken, die men passeert.
DE ARBEIDSTIJD IN DE MIJNEN IN
HET ROERGEBIED.
De werklieden verwerpen
arbitrale uitspraak.
de
Essen, 16 Nov. (V.DDe conferentie
van districtbestüren van den modernen
Duitschen mijnvverkerbond, die lieden te
Boehum gehouden vverd, heeft dc scheids
rechterlijke uitspraak inzake den arbeids
tijd in dc mijnen, welke uitspraak Woens
dag j.I.. 12 November, geveld vverd, ver
worpen. Voorts heeft de conferentie den
minister van arbeid dringend verzocht de
uitspraak niet bindend tc verklaren.
Thans, nu alle mijnwerkersbonden de
uitspraak hebben verworpen, die echter is
aanvaard door hel Zcchenverband, den
bond van mijneigenaars, welke tevens den
minister verzocht heeft de uitspraak bin
dend te verklaren, ligt dc beslissing geheel
in handen van den rijksminister van ar
beid. Waarschijnlijk zullen op het eind van
de maand November tc Berlijn nog bespre
kingen plaats vinden over het al of niet
bindend verklaren van dc uitspraak.
HELUIMGAS IN BELGISCH CONGO.
Brussel, 17 Nov. (V.D.) Uit de Belgi
sche Congo wordt gemeld, dat men daar
belangrijke hoeveelheden heliumgas heeft
ontdekt, die in voldoende mate tc winnen
is om de hcliumbron exploitabel te maken.
Jr..2. COLIJJ.
Gonève, 17 Nov. (V.D.) Onder voorzit
terschap van den Ncclcrlaüdschch oud-mi
nistef" van financien II. Colijn is hedep tc
Gonè.vo do tweede Kuropccscho economi
sche conferentie, geopend, waaraan deel no
men 20 luiropacsrhe mogendheden, terwijl
een aantal andere mogendheden, vvaaron
der de Vereenigdo Staten, door waarnemers
vertegenwoordigd zijn.
De agenda der conferentie bevat o m
voorstellen lot verbetering cn vergemakke
lijking van het handelsverkeer, waarbij
eenige Engclscho cn Nedcrlandscho voorstel
Ion tot verlaging der douanetarieven aan d«-
orde konitn
Op voorstel van een aantal Zuidoostelij
ke Europeeschc stalen zal de conferentie b.
raadslagen over het instellen van voor
keurs tarieven voor het graanoverschot van
de genoemde stalen in Zuid-Oost Europa
Ook dc internationale overeenkomst betref
fende de afschaffing van uit en invoerbo
perkingen 'zal ter sprake komen.
In zijn openingsrede wees de vooizittor
i a. erop, dat maatregelen gevonden dienen
ie worden voor een algcmccne verlaging
der douanetarieven door een rationeele ver
dceling der wereldproductie. Dc discussies
namen onmiddellijk daarna een aanvang.
OPLOSSING VAN HET GOUD-
VRAAGSTUK DRINGEND NOODIG.
Een waarschuwend woord van
sir Josiah Stamp.
Londen, 17 Nov. (V.D.) In de Daily Mail
schrijft sir Josiah Stamp een artikel over
de goudkwestic, waarin hij zich op hel
zelfde ètandpunt plaatst als Vrijdag jl. lord
d'Abernon. Indien liet goudvraagstuk niet
wordt opgelost verklaart sir 'osiah. z-j'lcn
wij in Europa allen bankroet gaan. Deziak
hangt voornamelijk samen met de flucta
atic van de goudw aarde, waardoor de rc
geling der internationale verplichtingen
bemoeilijkt wordt. Dc lasten zijn veel groo-
ler dan eenigen tijd geleden m Je beia'ir.g
der schulden wordt hierdoor belangrijk be
invloed. Slechts door energieke samenwer
king kan het vraagstuk worden opgelost,
doch ongelukkigerwijze zijn slechts weinig
staten hiertoe bereid.
TREIN GRIJPT EEN AUT03US.
Talrijke slachtoffers.
Londen, 17 Nov. (V. D.) In de nabij
hcid van Indoro werd een autobus bij een
onbewaakten overweg door cén trein ge
grepen cn totaal vernield. Van de inz.itfen-
den, meercndeels Mohammedanen, werden
vijf gedood en veertien gewond.
BRAND OP EEN RIDDERGOED
Schwerin, 16 Nov (V. D.) Tn den nacht
op Zondag is het riddergoed Volksdorf
door brand geteisterd Ongeveer 120 kal
veren en 7 melkkoeien kwamen in de
vlammen om.-
WEERDERICGT
Hoogste Barometerstand:
772.6 le te Münchcn.
Laagste Barometerstand:
715.6 te Vardö.
Verwachting:
Matige, tijdelijk toenemen
de, Z. tot Z. W. wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, later
waarschijnlijk regen, zach
ter.
L. LUVCX ZOON
Langestraat 49-51 •- Tel. 190
Snecïaal Adres voor
BUiKBAMOEN,
CORSETTEN,
CORSEi-ETTES,
BUSTE-HOUDERS
Hij wil de wereld niet in vuur
en bloed dompelen-
Berl ij n, 17 Nov. (II X.) Adolf Hitler heeft
gisterenavond to Bielefeld voor een verga
dering van ongeveer UOOU personen ecu rede
over den- teg.euwomdigcn polltiekcn toe
stand van DuitschJand en de gesteldheid
van het Duitschc volk, zooals deze in het
nationaal socialisme lot uitdrukking komt,
gehouden. Zijn rede wak zeer gematigd en
Hitler verklaarde met nadruk, dat dc riatic-
naal-söcialistcn geenszins voornemens zijn
de wereld in vuur en gloed lo dompelen.
Als frontsoldaten hebben zij het hoera pa-
Irolisine geheel vaarwel gezegd. Juist om
dat zij den oorlog hebben loeren kennen,
houden zij niet van den oorlog.
Hitler weet den economisclteu nood aan
de politieke onmacht van Duitschland, wel
ke onmacht weer veroorzaakt wordt door
de tegenstelling lusschen nationalisten un
socialisten. De groote vinag der toekomst
is derhalve, hoe deze tegenstelling overwon
nen kan worden. Dit kan slechts geschieden,
indien men zich op geheel neutraal stand
punt zal weten lc plaatsen en daartoe is in
de eerste plaats de frontsoldaat, geschikt,
die niet voor een partij of stand, doch voor
liet geheelo volk zijn loven heeft gewaagd.
TEGEN HERZIENING VAN HET
PLAN-YOUNG.
Scherpe uitval van de Excelsior.
Parijs. 17 Nov. (11. NDe Kxcelsior be
vat vandaag een s'-herp artikel legen de
herziening van liet Vouhgplan en verklaart,
dat de handhaving van de Duitsche betalin
gen het beste middel is om de internationa
le veiligheid le handhaven Iedere vermin
dering der betalingen zal Duitschland onge
twijfeld gebruiken lot uitbreiding van zijn
geheime bewapening. Frankrijk heeft niet
in het minste belang bij een schrapping der
internationale schulden, want het zal dun
alleen komen te slaan tegenover Duitsch
land voor de betaling van de kosten van
herstel van het verwoeste gebied De onder
handelingen van de bank voor internati
onale betalingen met de Federal Reserve-
nank te New York en de Kuropeesche cir
culatiebanken moeten onvoorwaardelijk de
kwestie oplossen, door welke technische
middelen de verdere uitvoering van het
"loüngplan kan worden verzekerd.
DE TOESTAND VAN DEN
JAPANSCHEN PREMIER.
Een voorloopig minister-presi
dent benoemd.
Tokio, 15 Nov. Volgens de laatste be
richten over den toestand van den bij een
aanslag gewonden minister president Ha
magoctsji, is de temperatuur hedenavond
iets gestegen. De patient klaagt over pijn
in dc maag.
De Mikado van Japan hoeft de benoeming
van baron sjideharu tot voorloopig minis
ter-president goedgekeurd.
Sagosa. de dader van den aanslag op den
premier, heeft verklaard, d it zijn daad niet
tegen den premier bedoeld was, doch tegen
de politiek van het Japanfiche kabinet, dat
floor onderteekening van het vtootaccoor 1
de Japanschc belangen in den Stillen
Oc»a*n naar .zijn meening benadeelt-
