Fa. M. A. Ramselaar
BUiTENLANDSCil OVERZiCilT
DE EEMLANDEU
jDondertlag27November 1930j Uitgave: VALKH0FF Co. «g» ureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 128
van Luxe Automobielen
Barags dienaar
Mijnwerkersstaking in
Engeland?
Felle koudegolf in
Amerika
DE DO X OVER DEN OCEAAN
CRITIEK VAN EEN BRITSCH
VAKBLAD
Er valt weinig te wknen
en veel te verliezen
BUOTENIAN©
Wendt Berenguer
optimisme voor?
L. 3. LUYCX ZOON
Uitgeputte graanvoorraden
in Rusland
DE EXPEDITIE VAN PROF.
WEGENER IN GEVAAR?
ABONNEMENTSPRIJS pci 3 maanden vooi Amersfoort I 2.10. per maand 0.75, per
1 week (met gratl» verzekering tcgco ongelukken) f O.lTVii»
Binnenland franco per pose per 3 uaondco f 3.-, Aio»nderIijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 -ÏBWfOON INTERC 515
DAGBLAD
PRIJS OER AOVERTENTIEN van I—1 regels f 1.03 me'. Inbcgiip van een bewijsnummer
1 elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-advertentlën voor 04
helft van den prija. Kleine Advertentlën „KEITJB3" bij vooruitbetaling 1—5 regek
50 cent, cüw regel nseer 10 cent, drkmaojpjaotpai ILr. 2t«rU*aummcr txttjk I O.Öf
Duitschland dient een klacht in
bij den Volkenbond. In ver
band met de Poolsche buiten
sporigheden jegens de Duitsche
minderheid.
Het verslag, dat dc Duitsche consul-gene
raal tc Kattovviix heeft uitgebracht over
het optreden tegen de Duitschers tijdens
den jongsten verkiezingsveldtocht in Polen,
is te Berlijn aangekomen en het daarin ver
vatte materiaal is door de Duitsche regee
ring nauv/gezet bestudeerd. De ministers
zijn tot de gevolgtrekking gekomen, dat de
ernst van de feiten een stap te Genèvc
rechtvaardigt: er is dan ook een nota op
gesteld, waarin wordt verzocht den Vol
kenbondsraad in buitengewone zitting bij
een te roepen Deze protestnota gaat heden
in zee.
Zij is gericht aan den secretaris-generaal
van den Volkenbond on zoodra zij is over
handigd, zal do publicatie ervan plaats
vinden. Dit geschiedt vermoedelijk mor
gen: Vrijdag.
De Duitsche autoriteiten zijnvan ge
voelen, dat een uitvoerige uiteenzet
ting der incidenten, waarvan Duitschers
het slachtoffer werden, te eerder op haar
plaats is, daar inmiddels het Poolsche mi
nisterie van binnenlandschc zaken een be
schouwing over de gebeurtenissen open
baar heeft gemaakt, die' volgens het
Duitsche inzicht neerkomt op een schro
melijke verdraaiing van de feiten. War
schau toch stelt het voor, alsof 't, ongestoord
uitbrengen van de stem bij de verkiezin
gen overal gewaarborgd was en dat de rust
alleen verstoord is tengevolge van Duitsche
konkelarijen. Bovendien wordt den Duit-
schcn bladen voor de voeten geworpen,
dat zij een lastercampagne hebben gevoerd,
die de Poolsche bevolking in onrust bracht.
De formcele voorwaarden voor het bij
eonrocpen van een buitengewone raads
zitting zijn, van Duilsch standpunt bezien,
gunstig, daar krachtens artikel '1 van het
reglement van orde van den Volkenbond
een buitengewone raadszitting binnen een
bepaalden tijd uitgeschreven meet worden,
wanneer een der leden van den Volken-
bondsraad dit verlangt. Het Duitsche rijk
kon dus op eigen houtje tot den stap over
gaan.
De buitengewone vergadering wordt bij
eengeroepen door den secretaris-generaal
van den Volkenbond, echter niet, voordat
de president van den Raad de andere le
den van den Volkenbondsraad heeft ge
raadpleegd over de urgentie der aangele
genheid.
Over het algemeen neemt men in Duilsch
land aan, dat dc raadsleden van oordeel
zullen zijn, dat de kwestie van dc mishan
deling der Duitsche minderheden inder
daad als een dringend geval moet wor
den beschouwd, omdat de toestanden in
liet Oosten van Opper-Sileziö een zoodanig
gevaarlijk karakter hebben aangenomen,
dat verdere verstoringen van orde en rust
niet te vermijden zullen zijn, wanneer de
Poolsche terreur wordt bestendigd.
De secrctaris-generae^ heeft verder het
recht alle vraagstukken op de agenda van
een buitengewone raadszitting te plaatsen,
djo rijp zijn voor beraadslagingen.
Wanneer men de geschiedenis van den
Volkenbond nagaat, blijkt, dat tot dusver
drie buitengewone raadszittingen hebben
plaats gevonden: in Augustus 1921 om het
Opper-Silezische vraagstuk te régelen, in
December 1925 wegens het. grensgeschil
tusschen Griekenland en Bulgarije, dat op
een oorlog dreigde uit tc loopén en in Fe
bruari 192(3, toen het opnemen \an Duitsch
land in den Volkenbond werd voorbereid.'
De nieuwe vierde buitengewone raadsver
gadering zal ongetwijfeld nog in den loop
van December kunnen plaats vinden.
Overigens biedt niet alleen het reglement
van orde van den Volkenbond dc mogelijk
heid een buitengewone raadszitting uit te
schrijven, doch evenzeer dc artikelen 11
en 15 van het Volkenbondsstatuut, volgens
welke op voorstel van ecnig lid van den
Volkenbond deze zitting moet plaats vin
den in geval van oorlog of oor! jgsgevaar
cn bij het uitbreken van een conflict tus
schen leden van den bond, dat niet langs
den weg. eencr arbitrageprocedure bijge
legd kan worden. Zelfs zijn de gebeurtenis
sen in het Silezisclic grensgebied gevaar
lijk genoeg om een beroep op artikel 10
van het handvest to rechtvaardigen, daal
de verbittering in deze streek tot gewapen
de botsingen zou kunnen leidon.
VERHUUR
ier rit, per dageD voor langere termijnen
.Teler iai1_
LANGESTRAAT
Tel. 341
Theedoeken, Handdoeken.
Graslinnen voor lakens.
De toestand ziet er dreigend
uit
Londen, 25 Nov. Het is mogelijk, dut b
toestand in de kolenbekkens van Zuid-W u
les en Schotland einde dezer week tot een
impasse zal leiden. Maandag dreigt een sta
king uit te breken, als clan dc verkorte
werktijd wordt ingevoerd.
De eigenaars in die twee bekkens verlan
gen invoering van loonsverlaging, teneinde
do inkrimping van den werktijd goed tc ma
ken.
De nationale raad voor dc stcenkoolnij-
vcrbeicl zal morgen de distric,tsafgevaardig-
clcn ij it de mijnnij verheid hooren.
Dc mijnwerkers uit Leicestershire hebben
gisteren onder voorbehoud van goedkeuring
cloor hun federatie en door den nationale»
taad een overeenkomst met do mijneigena
ren uit hun graafschap gesloten, waarbij zij
vijf dagen acht uur cn des Zaterdags vijf
uur zullen werken in plaats van 7Vi uur
per dag.
De mijnwerkers uit Lancashire en Ches
hire echter hebben besloten een hoofdelijke
stemming onder hun leden te. houden om
trent de voorstellen der patroons.
Deze stemming wordt onmiddellijk gehou
den en de uitslag kan Zaterdag bekend zijn.
Verscheidene menschen reeds
doodgevroren
New York, 26 Nov. (V.D.) Een felle
koudegolf, die zich van het W. naar het O.
dwars over de Vercenigde Staten bevveogt,
heeft reeds 20 slachtoffers geeischt, die
tengevolge van dc plotselinge hevige vorst
dood vroren.
Te Atlanta in den staat Georgia en in dc
Rocky Mountains is cle vorst zeer fel en
zelfs in het Zuiden, waar het zelden vriest,
daalt de temperatuur 's nachts onder nul.
VOORBEREIDING DER ONTWAPENING
Enkele besluiten genomen.
Genèvc, 25 Nov. De voorbereidende
ontwapeningscommissie heeft met 21 stem
men het Britschc amendement aangeno
men inzake dc openbaarheid der uitgaven.
De commissie ging daarna over lot cle be
spreking van het artikel, betreffende de
vlootbevvaponing en nam met 12 stemmen
tegen 1 den tekst aan der speciale subcom
missie, voorstellende, dat de effectieven
door een globaal cijfer zullen aangegeven
worden, maar dat aan do ondervcrclcellng
in officieren, onderofficieren en manschap
pen publiciteit zal worden gegeven.
GEESTELIJKEN IN CHINA VERMOORD.
II ank au, 25 November. De Italiaansche
geestelijken Norcli cn Luciano zouden door
bandieten te Ilingari in dé provincie Sjans!
vermoord zijn.
Men vreest, dat ook de apostolische vi
caris, mgr. Soggiu, is vermoord.
Geenszins gevrijwaard voor
een gedwongen landing"
DE LOONEN BIJ DE RIJNSCEEEP-
VAART VERLAAGD.
Keulen, 2G Nov. (V.D.) Mei ingang van
Maandag a.s zullen do looncn bij de Rijn-
echccpvaart met 7 pet worden verlaagd.
De nieuwe loonregeling kan niet worden,
opgezegd vóór 1 Maart 1931 en geldt tot
31 Maart 1931.
DE NIEUWE DUITSCHE AMBASSADEUR
TE ROME.
Rome, 25 Nov. (V.D.) Dc nieuwe Duit
sche ambassadeur bij het Italiaansche hof,
von Schubert, heeft hedenmorgen aan ko
ning Victor Emmanuel zijn geloofsbrieven
overhandigd cn hem de ambtenaren van
de Duitsche ambassade voorgesteld.
Naar aanleiding van het bezoek der DO
X aan Engeland schrijft, blijkens de Maas
bode, het Britsche vakblad Flight, welk
blad steeds een bijzonder \oor\echter voor
den vlicgbootbouw is geweest, in zijn rcdac-
tionccle beschouwingen o.m. het volgende:
„In haar afmetingen is do vliegboot een
experiment, ze bevat echter geen nieuwe
constructieve idiocen. Wc juichen dit expe
riment echter toe, want door die groote af
metingen zullen wij in slaat zijn konnis te
maken met tot nog onbekende factoren. De
andere zeer belangrijke nieuwigheid in deze
machine is de zware belasting der vleugels
cn der motoren waartoe Dr. Dornicr is over
gegaan maar die voor onze- Britschc bou
wers niet zou kunnen worden aanbevolen.
Bij luchten over min of meer beschutte
wateren, waar een matige maar niet al te
zware golfslag staat, kan men zeer nuttige
ervaringen opdoen. Evenzoo bij vcrankc-
ringsproevcn cn het innemen van bedrijfs-
stof onder dergelijke omstandigheden. Of
schoon dc landingssnclheid der DO X, naar
wij meencn, ongeveer 160 K M. per uur be
draagt, moet dc grootte van het boots-
lichaam het vliegschip onverschillig maken
voor golven die een kleiner vliegboot zou
den kunnen hinderen.
,,\Vo zien echter niet in, dat er een goede
aanleiding is om tc pogen met de DO X over
den Oceaan tc vliegen. 1-Iet is waar: het
vliegschip is ontworpen om een zeer groot
gewicht te torsen, welk gewicht bestaan
kan uit een groote quanlitcit bedrijfsstof.
Maar dat maximale vermogen aan bedrïjfs
stof is c.yonwel niet voldoende cm de DO X
over don Oceaan te brengen, zelfs niet met
een tusschenlanding op de Azuren. Naar wij
vernamen, zal het. noodig zijn het vliegschip
op zee uit een tankboot te ravitaillceren.
En dat terwijl we niet eens weten wat voor
ervaringen men heeft opgedaan bij ravi
taillceren op middelmatig bewogen water.
Als er geen kans is dc vliegboot te ravitail
lceren, dan zal ze op zee hulpeloos moeten
ronddrijven.
„Ofschoon het vliegschip multi-motorig is
in een mate als nog nimmer werd bereikt,
zoo is het toch geenszins gevrijw aard voor
een gedwongen landing. Volledig belast, zal
dc boot waarschijnlijk al ha-ar J2 motoren
noodig hebben om in de lucht tc kunnen
blijven. I-Ict is geen geruststellende gedach
te dat er dus 12 kansen op een motorstoring
zijn. Indien het noodig mocht zijn op den
Atlantisclien Oceaan met zijn zwuren golf
slag een noodlanding uit te voeren, dan is
de taak van den bestuurder die dc boot mot
een gangetje van 160 K.M. per uur op het
water moet zetten, niet benijdenswaardig.
En gesteld dat zo \ci)ig op het water neer
komt, dan is het nog dc vraag, hoe lang
haar zijdrijvers haar in slaat zullen stollen
op een ruwe zee, boven water te blijven.
Voor onze smaak zijn er aan deze lucht
wel wat al te veel gevaren verbonden.
„Als alles goed gaat on we bidden van
harte dat alles goed zal gaan dan nog zal
het succes van do vlucht niets bewijzen.
Men zal ten hoogste kunnen zeggen, dat de
boot aan hot ergste onsnapt is. Dc DO X
kan geen commercieelc lading over den
Atlantrichcn Oceaan brengen. Er is geen
zekerheid, dat ze op do uitgezette etappes
:n de lucht zal blijven. Er is geen zeker
heid dat ze in staat zal zijn op zee bedrïjfs
stof in te nemen. En ook heeft men geen
enkele zekerheid, dat dc boot weerstand zal
kunnen bieden aan alle zeeen waarop ze
verplicht zou kunnen zijn neer te strijken.
Door haar succes zal dc reputatie van dc
vliegboot niet worden verhoogd, terwijl
door haar mislukking die reputatie in dc
ocgen der menschen va:i liet vak ook niet
zal worden geschaad. Maar die mislukking
zal toch oen zeer slechten indruk maken op
het groote publiek. Waarom dus, zoo vragen
wc, zooveel risico te loopen, waar zoo wei
nig te winnen valt en zoo \ccl tc verliezen?
Ten slotte kan men in dezen tijcl van het
jaar niet op het weer vertrouwen. We gj-
loovcn echter, dat zij die ever do DO X het
commando voeren, voldoende voorzichtig
zullen zijn om niet tc vertrekken, indien dc
weervoorspellingen twijfelachtig zijn."
Inderdaad, dat dc Dornicr-fabrick thans
in dit voor Occaam luchten ongeschikte
jaargetijde haar kostbare DO X er voor een
Oceaanvlucht op uit stuurde, heeft ook reeds
in ons land groote bevreemding gewekt.
Men onderneemt deze vlucht echter niet
voor zijn plezier. Er staan n.i. voor dc Dor-
nier-fabriek zeer groote financieelc belan
gen op het spel. En dat dan ook thans ge
durende het slechtst denkbare jaargetijde
gepoogd wordt naar Amerika te vliegen, is
een „moeten", dat van de zijde der Duitsche
ondernemingen, op een desbetreffende
vraag door een Nederlandschen persverte
genwoordiger gesteld, is aangeduid met het
veelzeggende woord „contractsnoodlot".
De regeering heeft volgens
hem niets te vreezen
Parijs, 26 Nov. (V.D.) Dc Spaansche
ministerpresident generaal Berenguer heeft
een correspondent van het Journal een
interview toegestaan, waarin hij verklaar
de, dat in tegenstelling tot de berichten,
die cle ronde deden, te Madrid geen troe
pen waren samengetrokken, omdat men ge
vreesd zou hebben, dat het garnizoen van
Madrid tegen de regccring in opstand zou
komen. Alleen de civiolo garde was In de
hoofdstad samengetrokken om dc bakke
rijen te bewaken en de broodvoorziening
voor dc bevolking intact te houden.
Generaal Berenguer schreef het ontstaan
dor geruchten hieraan toe, dat, evenals elk
jaar eenigc honderden soldaten naar de
hoofdstad worden overgebracht, om dienst
te doen bij dc opleiding der recruten.
De Spaansche minister-president sprak
verder absoluut tegen, dat er onder dc offi
cieren een beweging zou bestaan tegen
den koning of tegen dc regeering. Natuur
lijk waren er in liet Spaansche leger en
onder dc Spaansche officieren republikei
nen, zooals er in het Fransche leger waar
schijnlijk wel royalisten zouden zijn. Dit
.wekte echter in Spanje evenmin als in
Frankrijk ecnige ongerustheid.
Ook van de communistische beweging
viel volgens den minister-president niets
tc vreezen.
HET REGEERINGSJUBILEUM VAN DEN
NOORSCHEN KONING
Oslo, 25 Nov! (V.D.) De feestelijkheden
ter gelegenheid van het 25-jarig regoerings-
jubilcum van den koning werden heden in
gezet met een plochtigen kerkdienst in cle
„Verlossetskerk". I-Iet Deenscho konings
paar, de prins van Wales, en het corps di
plomatique waren aanwezig. De bevolking
juichte koning Haakon cn zijn gemalin bij
aankomst cn vertrek opgetogen toe. Na cle
ontvangst van dc regccring, het parlement
en het corps diplomatique hield de koning,
toegejuicht door de verzamelde menigte, van
het ba-Icon van het paleis een korte toe
spraak. Des avonds werd een groote fakkel
optocht gehouden dooi' do feestelijk versier
de stad. In een korte radiorede dankte ko
ning Haakon voor dc gelukwcnschen van
iict geheele land.
Communistische ordeversto
ringen.
Oslo, 26 Nov. (V.D.) Gisteravond vond
ter eero van het regeeringsjubilcum van
koning Haakon een fakkeloptocht plaats.
Ruim 15000 personen trokken, terwijl de
sneeuw zacht viel, met brandende fakkels
door den donkeren nacht naar het ko
ninklijk slot. Kort tc voren hadden de com
munisten in dc stad een betooging tegen
den koning gehouden. Met don gummislok
joeg cle politie de communistische demon
stranten uiteen.
Inmiddels hadden zich in de hoofdstra
ten on in de Carl Johannstraat duizenden
verzameld, terwijl ook duizenden voor het
koninklijk slot een plaats hadden gezocht,
zonder dat de politie den weg voor den
fakkelsloct vrij kon houden. Er ontstond
een vrccselijk gedrang en bereden troepen
moesten tenslotte de menigte uiteendrijven
cn ruimte voor flen fakkelstoet maken. Het
leek eenigc minuten, alsof er werkelijk een
paniek n as ontstaan, doch vrij spoedig was
dc orde hersteld cn dc rust teruggekeerd.
In volle pracht kon vervolgens do fakkel
optocht plaats hebben. De duizendc fakkels
wierpen een fantastische gloed op liet
fraaie cn mooi gelegen slot. De koning ver
scheen met den kroonprins op het balcon
en hield een korte toespraak. Tenslotte
zong de om het slot geschaarde menigte
van 80.000 menschen het Noorscho volks
lied, waarna men naar de 6tacl terugkeerde.
Dl
CAPACITEIT DEP ERITSCEE
LUCHTVLOOT
Londen, 25 No\. (V.D.) De capaciteit
van do Imperial Airways-vloot', wat betreft
hel ervoer van passagiers, zal in het oor
jaar 1931 meer dan verdubbeld worden door
toevoeging van acht Handler Page-vlieg
tuigen cn drie vliegb'cöten, welke elk veer
tig passagiers kunnen vervoeren. Deze nieu
we eenheden zullen mede beschikbaar zijn
voor de ontworpen uitbreiding van de rou
te naar Indié tot Australië en hot openen in
1931 van oen dienst op Kaapstad. Dc lucht
vloot zal dan een totale capaciteit hebben
van 727 passagiers.
MILITAIR COMPLOT IN PERU
Btieno s-A ires, 25 Nov. Berichten uit
Lima behelzen de ontdekking van een reac
tionaire militaire samenzwering. Bij een
volksbctooging ten gunste der Peruviaan
sche regeering hebben extremistische arbei
ders de betoogers aangevallen; IS personen
werden gewond. Het blad Pressa de Lima
heeft opgehouden te verschijnen.
HET RIJNWATER VALT.
Keulen, 26 Nov. (V.D.) Het water van
den Rijn valt thans een halven c.M.
per uur.
weerbericht
Hoogste Barometerstand:
761.5 te Weenen.
Laagste Barometerstand:
738.S te Lerwick.
Verwachting:
Zwakke tot matige, Z. o
tot Z. W. wind, gedeeltelijk
bewolkt, aanvankelijk droog
des nachts iets kouder.
Lsrcgestraat 49-51 Tel. 190
Jumpers, Vesten en Pull-Overs
Kasha Sjaals, Alpino's
ST. NICOLAAS.
De uitvoer zou zijn
stopgezet
Uit Berlijn wordt d.d. 25 Nov. aan het
Ilbld. gemeld:
Blijkens berichten uit Boekarest hebben
vele schippers, die gisteren en eergisteren
uit de sovjet-Russische havens naar Con-
stanza zijn teruggekeerd, medegedeeld, dat
zij in de Russische havens graan hadden
willen laden, maar zich gedwongen had
den gezien leeg uit te loopen, omdat dc
graanvoorraden uitgeput waren.
De schippers koopen thans in Conslanza
Roemeensch koren, wat een hausse aan de
Roemeenschc graanmarkt tengevolge heeft
gehad.
Dat de Russische graanvoorraden inder
daad zijn uitgeput, kan men ook afleiden
uit de verklaring van dc sovjet-Russische
handelsvertegenwoordiging te Berlijn, vol
gens welke Rusland den export van graan
voorloopig heeft stopgezet cn er geen mate
riaal meer voorhanden is
Geruststellende verklaring
van een deskundige
Kopenhagen, 25 Nov. (V.D.) Do di
recteur van het Deenscho Groenland-ge
nootschap. Dahlgaad Jansen, zcide naar
aanleiding van de geruchten betreffende de
expeditie van prof. Wegener.
Een bevestiging van deze geruchten is
niet verkregen. Men neemt aan, dat de ge
ruchten op r]e volgende wijze zullen zijn
ontstaan: de leider der Engelscho Groen
land-expeditie, die zich op liet oogenblik
op den Gisten breedtegraad bevindt, heeft
een koudegolf gerapporteerd.
Nu is prof Wegener met zijn mannen
op don 71sten breedtegraad, hetgeen eea
belangrijk onderscheid maakt, zoodat de
expeditie van prof. Wegener in het geheel
niet door deze koudegolf behoeft te zijn
getroffen. Bovendien is prof. Wegener een
man met groot beleid, zoodat rustig kan
worden aangenomen, dat hij wel de noo-
dige voorzorgsmaatregelen zal hebben ge
nomen.
Dc directie van het genootschap heeft
zich inmiddels reeds bereid verklaard een
onderzoek naar de expeditie in te stellen,
indien men van Duitsche zijde daartoe don
wcnsch te kennen geeft.
De afstand lot Groenland is weliswaar
zeer groot, doch het is mogelijk bij dc op
sporing gebruik te maken van een radio-
kuststation.
MOTIE VAN VERTROUWEN IN DE
BELGISCHE KAMER AANGENOMEN.
Brussel, 26 Nov. (V D De Kamer heeft
vanmiddag met 95 tegen 69 stemmen en 7
onthoudingen de motie van vertrouwen, in
gediend door Vandevyverc (kath.) en De-
vèze (lib.) aangenomen.
Tegen stemden de socialisten en
Vlaamsch-nationalisten terwijl de Vlaamsch
katholieken Van Cauwelaert en Sap, als
mede enkele liberalen, zich van stemming
onthielden.
