AUTO DEFECT? Ga;^^ar
DE EEMLANDEü
BUITENLANDSCH OVERZICHT
ÜUIYiSINILAND
Woensdag 10 December 1930 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 139
J& liTfl rtrrrnm Reparatie-Inrichting
fortmann en
hehenkamp
DE „SCHANDAAL"-FILM
DE GEHEIMZINNIGE MIST
Giftige gassen toch de
oorzaak?
Hindenburg moet ingrijpen
DE NIEUWE SEJM BIJEEN
LAVAL IS VOL GOEDEN
MOED
Hoe het kabinet er misschien
uit zal zien
4 uur 16 min.
L. J. LUYCX ZOON
INCIDENT IN EEN OPERA
amersfoortsch dagblad
ABGNHEMENTSPffiJ^ per 3 maaodeo voor Amersfoort f-2.10. per maand I 0.75, per
wc«k gratis verzekerlag tegen ongelukken) f 0.17V*
Binnenland franc, per poll (*r 3 uiidn I J.-, AjMadcrll|ke uumroer, f OjOf.
POSTREKENING 47910 JtTBiTOON INTERC SIS
PRIJS OER ADVERTENTIE» 1—f regels f 1.05 met inbegrip van een bewija
elke regel meer f0.25. Llefdodlgheids-advcteodhi vcoe öc
helft v*n dea prijs. Ktelise Advertentie „KE1TJE3" bil vooruitbetaling 1—5 nprf*
50 cent, elke re^eJ «eer 10 cent, drkaaaj plaatjes f Lr. 2ewiiaoummcr otw t O.OS
Genève en de ontwapening.
Er zijn geen groete successen
behaald.
Op 10 Mei 192G is de z.g. voorbereidings
commissie voor de ontwapeningsconferentie
voor het eerst bijeengekomen; op 9 Decem
ber 1930 heeft zij haar laatste zitting gehou
den waaruit volgt, dat vier.cn'n half jaar
noodig zijn geweest om 'n onlwerp-convcnlie
samen te stellen en een verslag oyer den
verrichten arbeid uit tc brengen aan den
Volkenbondsraad.
Dit is een rijkelijk-lange tijd, doch er zou
voor pessimisme geen aanleiding zijn, wan
neer in deze periode belangrijke vorderin
gen werden gemaakt. Dit laatste is, helaas,
niet het geval en de Amerikaansche gedele
geerde, Gibson, had dan ook volkomen ge
lijk, toen hij zijn teleurstelling uitsprak o\er
het weinige, dat tjpt nog toe was bereikt.
Eenzelfde standpunt namen de Russen en
Duitseliors in, terwijl de vertegenwoordiger
van Zweden stellig zich tot tolk van vele
kleine staten maakte, toen hij opmerkte, dat
er drie ernstige leemten in de ontworpen
conventie waren vast te stellen: cr waren
geen regelingen aan de hand gedaan met
betrekking tot de geoefende reserves en
evenmin ten aanzien van de directe beper
king van '1 oorlogstuig der landmacht en
ten aanzien van 't vraagstuk der openbaar
heid inzake het krijgsmateriaal.
Er bestaat nu echter nog de hoop, dat,
wanneer de grooic internationale ontwape
ningsconferentie zelf zal worden gehouden
deze vindt waarschijnlijk in 1932 plaats
de regeeringen onderling van een grooter
vlotheid en wedcrzijdsche tegemoetkomend
heid blijk zullen geven dan in de commissie
zittingen kon worden vastgesteld. Gibson
sprak bepaalde verwachtingen uit in dezen
zin, verwachtingen, welke ook werden ge
deeld door woordvoerders van andere lan
den, die er hun vreugde over uitspraken,
dat althans een bescheiden vermindering
van bewapening in de naaste toekomst zou
worden verwerkelijkt. Lord Cecil, die bet
Engelsche standpunt verdedigde, liecfl la
ten uitkomen, dat er al veel gewonnen zou
zijn, wanneer elke vijf of tien jaar eer;, ünt
wapeningsconferentie werd gehouden, waar
van het doel zou moeten zijn de vooraf
gaande conventies telkens aan een revisie
tc onderwerpen.. Op deze wijze, aldus de ge-
dachtengang Aan lord Cecil, zou men gelei
delijk het lichtend doel, do totale ontwape
ning, naderen.
Het wil ons voorkomen, dat dit optimis
me wel wat al te kinderlijk en lichtvaardig
is. Immers: wanneer telkens ontwapend
wordt in zoo'n traag tempo, dat feitelijk de
bestaande militaire macht nauwelijks wordt
aangetast, blijft het oorlogsgevaar onver
minderd bestaan, Ook de Grieksche staats
man Politis heeft erop aangedrougen, dat
men met groote omzichtigheid te werk moet
gaan, doch een te groote omzichtigheid, die
practisch zal neerkomen op een uitstel
eener ontwapening, die naam mag hebben,
betcekcnt uit den aard der zaak de besten
diging van den onverkvvikkclijken toestand,
die op het oogenbik bestaat, nu tal van lan
den tot de tanden gewapend zijn. Stabilisa
tie van dc momenteele militaire machtsver
houdingen, die gekenmerkt worden door
oen groote ongelijkheid in de bewapenin
gen, waardoor een evenvvichtsvcrstoring is
«uitstaan, bergt een eindeloozc reeks geva
ren voor den vrede in zich. Dc Italiaansche
vertegenwoordiger wees daar terloops op.
Onder deze omstandigheden is de ccnigc
hoop nog gevestigd op de gezindheid van de
bevolkingen dor verschillende landen, om-
dat deze gezindheid de stuwkracht kan zijn,
•lie de vertegenwoordigers der regeeringen,
wanneer de groote internationale conferen
tie wordt gehouden, kan nopen werkelijk
criist te maken met do ontwapening. Tof
dusver viel slechts het ontbreken van de
bereidheid, orn de militaire macht belang
rijk in te krimpen, vast te stellen. Graai
Bernstorff had inmiddels groot gelijk, toen
hij in de slotzitting de opmerking maakte,
dat op de o s. ontwapeningsconferentie suc
cessen m oden worden bereikt. Het zal de
laatste kans zijn. Blijft Genève bij deze ge
bogenheid in gebreke, dan is het leed inder
daad niet tc overzien, omdat er dan geen
remmen meer bestaan, die de oorlogen
de ontzettendste, welke de mcnschheiil be
dreigen kunnen tegenhouden.
TELEFOON 1211
langestraat 63 - tel. 88
uw matrassen worden in een dag
opgemaakt en bijgevuld,
vraagt prijsopgave.
Nasleep van gebeurtenissen aan
hef Westelijk front
Er zal een uitgebreid onderzoek
worden ingesteld.
ONSCHULDIG VEROORDEELD
TOT 10 JAAR TUCHTHUISSTRAF.
Br es! au, S Dcc. (V.D.). In October 1929
werd de bakker Polil wegens moord ver
oordeeld tot 10 jaar tuchthuisstraf, hoewel
«Je man zijn onschuld volhield. Thans heeft
een zekere arbeider Schieweck. die ter dood
veroordeeld is wegens moord op zijn van
hem gescheiden eehtgenooie en op een
keukenmeisje, bekend, ook Schulz. het
slachtoffer van, naar men tof. nog loc dacht
Polil, tc hebben vermoord, liet ingestelde
onderzoek wees uit, dat Polil inderdaad
onschuldig was cn dat Schieweck inder
tijd den moord op Schulz heeft begaan. De
onmiddellijke vrijlating van P*hl, wiens
straf op l(i Augugstus 1930 begon, is thans
bevolen.
Brussel, 8 Dcc. (V. D.) Het onderzoek
naar dc oorzaak van de geheimzinnige
sterfgevallen tengevolge van den mist
duurt voort. Dc koningin van België heeft
na afloop van haar bezoek aan dc geteis
terde plaatsen verklaard, dat de nevel al
leen niet de oorzaak van de sterfgevallen
kan zijn. Zij hoopte, dat bet. wetenschap
pelijk onderzoek met kracht zal worden
voortgezet.
De medische commissie van onderzoek
hoopt, dat dc lijkschouwing tot positieve
ervaringen zal leiden. Vcrgiftkundigen ne
men eveneens aan het onderzoek deel. Het
aantal dooden is niet gestegen.
Het onderzoek van den dooden
den mist.
Brussel, 8 Dec. (V. D.). liet Belgische
kabinet heeft zich heden geruimen tijd
bezig gehouden met het bespreken van. den
giftigcn mist in het Maasdal. Er werd ken
nis genomen van de rapporten der gezond-
heidsambtcnaren", waaruit echter nog "niets
definitiefs gebleken is.
Dinsdag zullen dc betrokken ministers
een bespreking houden met medische des
kundigen. De mijningenieurs, die ter plaat
se een onderzoek hebben ingesteld, zijn
tot de overtuiging gekomen, dat de mist
door gassen van chemische fabrieken ver
giftigd geworden is. Zij vestigen cr de aan
dacht op, dat er alleen dooden gevallen
zijn in het fabriekskvvartier. In tegenstel
ling met vroegere berichten wordt thans
nog gemeld, dat cr nog zinkfabrieken in
bedrijf zijn. Een definitief oordcel zal
slechts gevormd kunnen worden door on
derzoek der lijken.
De Belgische bladen bevatten blijkens Het
Vaderland een verklaring van prof. Alexan
drc Travers der Lotharingschc universiteit
over dc mogelijke oorzaak der geheimzin
nige sterfgevallen in de omgeving van Luik
„Ik geloof niet", zegt deze, „dat gevaar
lijke uitwasemingen, voortkomende van de
zink fabriek, oorzaak waren van de ramp.
Dergelijke uitwasemingen zouden zulke ver
schrikkelijke en zeker zulke plotselinge uit
werking niet gcliad hebben.
Volgens mij staan er twee mogelijkheden
open. De eerste, welke ik slechts terloops
l aanhalen, zou zijn. dat er zich in die
streek een fabriek van giftige gassen bevindt
cn dat aldaar een onvoorzichtige of slecht
gelukte proefneming zou gebeurd zijn.
Dc tweede, welke als meer aannecmbaa
mag beschouwd worden en welke ik ook
aankleef, dat er in een der nabijgelegen
fabrieken een vergaarbak van vloeibaren
ammoniak gesjuongen is."
liet brandende gevoel, dal door de slacht
offers is geconstateerd, zou dan met deze
onderstelling' overeenstemmen.
M nclien, 9 Dec.- (V. D.) Thans heb
ben ook Beieren cn Wurtemberg zich tegen
de vertooning van dc film „lm Westen
Nichts Neues" verklaard cn zich aangeslo
ten bij de voorstellen tot herroeping van
het toclatingsbesluit.
Wirth voor een verbod?
Met betrekking tot.de a.s. beslissing van
de Opper-Filmkeuningscommissic meldt het
„Acht Uhr Abendblatt", dat dc Rijksminis
ter van Binnenlandscho Zaken niet onwel
willend zou staan tegenover een verbod
van de film „lm Westen Nichts Ncues". 1-ïij
zou overtuigd zijn, dat het continueeren
van dc vertooning van. dc film een gevaar
bctcckent voor 'de openbare orde en veilig
heid.
Nieuwe relletjes.
Ook hedenavond hebben op de Nollen-
dorfplatz in verband met de opvoering van
„lm Westen Nichts Neues" groote volksver
zamelingen plaats gehad, die geregeld bot
singen met dc politie tengevolge hadden.
De aanwezige politiemacht was dit keer
grooter dan gisteren. Herhaaldelijk hadden
er charges met den gummistok plaats.
De Duilsch-nalioaalen verzoe
ken president Hindenburg in to
grijpen.
De Rijksdagafgevaardigden dr. llugen-
berg en dr. Qberfohren hebben namens do
Duitscli-nationale Rijksdagfractie een tele
gram gezonden aan rijkspresident von Hin
denburg, waarin, o. a. gezegd wordt, dat on
danks het protest vön het Rijkswcer-
ministerie en ondanks de gerechtvaardigde
verontwaardiging van de gchecle nationale
bevolking de vertooningen van de film „lm
Westen nichts Neues" onder bescherming
der politie worden voortgezet. De afzenders
van het telegram verzoeken daarom den
Rijkspresident, den leider van het in deze
film beschimpte leger uit den wereldoorlog
cn opperbevelhebber van de huidige weer
macht, door persoonlijk ingrijpen aan het
„schandaal" een einde te willen maken.
OPNIEUW BOMMEN GEVONDEN TE
LISSABON.
L i s s a 1) o n V Dcc. (V.D.) Dc politic lieeft
3p liet station Santo Appclonia 400 bom-
rrien met tijdontoteking cn talrijke, uit Ie-
gerdepóts afkomstige, machinegeweren met
bijbehooronde nmunitie gevonden. In boe-
ciTC dc beweging tegen dc dictatuur hier
bij betrokken is, kon niet vastgesteld wor
den. Dc rececring is don toestand volko
men meester.
DE VERLOVING VAN DEN GRAAF
VAN PARIJS.
Brussel, 8 Dcc. In liet kasteel van An-
jou bevestigt men officieel dc verloving
au prins Henri van Frankrijk, graaf van
'arijs, met prinses Isabella van Orleans—
traganza. Alen weigert nadere mededcc-
ngen. maar het. is waarschijnlijk, dat het
uw olijk to Brussel zal plaats hebben.
t
AARDBEVING OP FORMOSA.
T o k i o, S December. Telegrammen van
Formosa melden, dat hedenmiddag in een
uitgestrekt gebied van de provincie Tainan
een aardbeving is gevoeld, waarbij vier per
sonen werden gedood cn drie gewond. 250
uizen werden verwoest.
Rumoer der communisten
Wyziging van den staatsvorm
Warschau, 9 Dec. (V.D.) Hedenmor
gen is deeerste zitting van dc nieuwe
Sejm. geopend. De zitting begon 'met bet
voorlezen van dc opcningöoorkonde van
den Poolschen Staatspresident door minis
ter-president Slawek. Dc staatspresident
zelf was bij de opening niet aanwezig.
De communisten trachtten door inter
rupties Slawek in dc war te brengen. Drie
hunner werden door de zaalwacht dade
lijk uit de zaal verwijderd, waarbij een
afgevaardigde' van liet rcgceringsblok een
der communisten cenigc slagen toebracht.
Dc minister van binnenlandschc zaken,
generaal Skladkowski, had- in een der ach
terste wandelgangen politicversterking
doen legeren, docli deze behoefde geen
dienst te doen.
De algcmcenc aandacht viel op het sterk
verouderde en lijdende uiterlijk van dc
beide socialistische afgevaardigden Bar-
licki en Liebermann, die eerst kort gele
den uit de gevangenis van Brestlitowsk
zijn ontslagen. Tijdens het voorlezen der
openingsrede waren dc afgevaardigden der
Zentrolew, dc linksche concentratie, cn de
Oekrainers niet in de zaal.
In de openingsoorkondc wordt o.a. ge
zegd, dat de voornaamste laak van de.
nieuwe Sejm zal zijn, de wijziging en ver
betering van den staatsvorm en de grond
wet.
Vervolgens nam de oudste afgevaardigde,
vorst Lubomirski den voorzittershamer
over. Pas op dat oogenblik kwamen de af
gevaardigden der Zentrolew en de Oekraïn-
sche afgevaardigden de zaal binnen, omdat
thans dc beëediging der Semj-leden en de
verkiezing van een voorzitter aan dc orde
was.
Briand en tardieu zijn bereid
hem te steunen.
Parijs, S Dec. (V.D.). Lavul heeft ook
hedenavond zijn besprekingen met tul van
leidende parlementariërs voortgezet. Nu
het einde der beraadslagingen heeft bij
epn verklaring afgelegd, waarin hij dc na
men noemt van senatoren en afgevaardig
den, waarmede hij heden heeft onderhan
deld. Hieronder vallen bijna alle leidende
parlementariërs, ook dc leiders van de ge
hcele rechtsclic groep.
Aangaande den inhoud der besprekingen
echter worden geen nadere medcdeelingcn
gedaan.
Over liet geheel schijnt Laval echter een
vrij gunstig resultaat tc hebben bereikt. In
het bijzonder hecht Laval beteekenis aan
dc lange cn hartelijke besprekingen met
Briand cn Tardieu, die zich bereid hebben
verklaard hem naar krachten tc helpen,
zonder daarbij eenige reserves te maken
Ook Barthou heeft aangeboden ziju mede
werking te verleenen.
Dinsdagmorgen zal Laval zijn onderhan
delingen voortzetten om dan tegen den
middag Doumcrguo rapport uit to brengen.
Het schijnt na dit verloop der besprekin
gen wel waarschijnlijk, dat het Laval zal
gelukken een kabinet te formeeren. Men
vermoedt, dat dit kabinet cr dan ongeveer
als volgt zal uitzien:premier en minister
van binnenlandschc. zaken: Laval, minister
van justitie: Barthou, van buitenlandsche
zaken: Briand, van oorlog: Magtnot, van
financiën: Caillaux, van openbare werken:
Tardieu.
De houding der radicaal-socia
listen beslissend.
Parijs, 9 Dec. (V.D.). Pierre Laval's
pogingen om een regeering te vormen, blij
ven nog steeds op groote moeilijkheden
stuiten, waarbij het vooral de houding dei-
radicaal- socialisten is, die de fneesto moei
lijkheden in den weg legt. Men gelooft dan
ook, dat ook Laval niet in zijn ojidraclit zal
slagen. Heden doen echter in de wandel
gangen van de kamer geruchten, de rondo,
dat dc radicaal-socialisten eenige hunner
leden zullen vrij stellen cn vergunning
geven om in de regeering zitting te. nemen.
In politieke kringen heeft de verklaring
van Laval, dat hij er niet aan dacht een
kabinet te vormen zonder zijn persoonlijken
vriend, Tardieu, grooten indruk gemaakt.
Een personen-kabinet in Frank
rijk?
P a r ij s9 Dec. (V. D.) Laval heeft van
middag aan den president der republiek
medegedeeld, dat hij de opdracht tot vor
ming van een nieuw kabinet definitief aan
vaardt, In parlementaire kringen meent
men, dat het kabinet theoretisch reeds ge
vormd is, cn dat de practischc -voltooiing
wellicht nog in den loop van hedenavond of
op z'n laatst morgen een feit zal worden.
De kans is zeer groot dat er een personen-
kabinet zal komen.
WEERBCRICXIT
Hoogste Barometerstand:
770.S te Vardö.
Laagste' Barometerstand:
719.0 te Akuj-.egri,
Verwachting:
Zwakke tot matige, latei-
toenemende, \V. lot-Z wind,
tijdelijk opklarend, later toe
nemende bewolking niet
kans op regen, aanvankelijk
kouder, latei-zelfde tempera
tuur.
GRAAN ALS BRANDSTOF.
Roland (Manitoba), S Dee. De boeren,
die tegenwoordig minder dan een kwart
dollar ontvangen per bushel, gebruiken de
gerst als brandstof. Zij zeggen, dat dit goed-
kooper is dan hout of kolen en één bushel
gerst is voldoende om een kleinen haard
een hee^en dag tc onderhouden.
EEN GEWEIGERDE ORDE.
B e r 1 ij n, 9 Dec. (H.N.). Ter herinnering
aan den Poolschen opstand van November
1830 heeft dc Poolschc regeering een nieu
we orde, bet Poolschc onafhankelijkheids-
kruis, 'ingesteld. De eerste, die deze nieuwe
onderscheiding ontving, was de Poolschc
staatspresident. Een 95-jarig socialistisch
geschiedschrijver, wien dc nieuwe orde was
verleend, zond deze terug met dc opmer
king, dat hij van dc tegenwoordige Pool
schc regeering geen onderscheiding weii-
schte aan tc nemen.
HET EINDE VAN HET PROCES TEGEN
DE INDUSTRIE-PARTIJ.
De veroordeelden overgebracht
naar Nisjni-Novgorod.
Kof no, 9 Doe. (V.D.) Na de gratie-ver-
lecning aan dc ter dood veroordeelde be
klaagden van het proces tegen dc industrie
partij zijn de veroordeelden onder zware
bewaking van de Gepcoe uit Aioskou ver
trokken naar Nisjni-Novgorod, waar zij
hun gevangenisstraf zullen uitzitten. Het
transport der gevangenen geschiedde in
alle stilte cn zonder eenig opzien te baren.
JASPAR GEDENKT DE DOODEN.
Brussel, 9 Dec. (IT. N.) In dé Belgi
sche Kamer liceft minister-president Jas-
par vandaag over dc sterfgevallen in het
dal van dc Maas- gesproken. Hij betuigde
zijn deelneming aan dc nagelaten betrek
kingen der slachtoffers cn deelde mede,
dat degenen, die ziek zijn, zich buiten le
vensgevaar bevinden. Het onderzoek, of
er sprake kan zijn van vergiftigde gasscir,
duurt voort. Dc Belgische regeering heeft
ceil uilnoodiging van dc commissie voor
rle hygiëne van het secretariaat van den
A;olkenbond ontvangen om haar zoo spoe
dig mogelijk een nauwkeurig rapport over
leze aangelegenheid te doen toekomen.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
AFDEELING TRICOTAGES
Vanaf 8 December
15% KORTING a CONTANT
ONDERJURKEN, DIRECTOIRS, CAMISO
LES, NACHTHEMDEN, PYAMA'S,
JUMPERS EN VESTEN.
Rumoerige Cavaleriu Rusticana
Boedapest,
delijk Theater
9 Dcc. (V.D.) In het Ste
le Boedapest, dat reeds
maandenlang met groote fiuancicelp moei
lijkheden tc kampen heeft gehad, heeft lie
den hij dc opvoering van „Cavuleria Rusti
cana" oen incident plaats gehad. De leden
van het orkest, die reeds twee maandon
lang op gedeeltelijk salaris .wérken, ver
klaarden bij het begin der voorstelling, dat
zij niet eerder wilden spelen dan dat zij
hun achtenstallig salaris hadden ontvan
gen. De directie liet daarop een pianist
aanrukken,, waarop de voorstelling begon,
echter met aanzienlijke/vertraging. Toen
de dirigent Kornor daarop den pianist on
dc zangers begon te dirigceren, werkte dit
zoo komisch, dat.het publiek ifi een dave
rend gelach losbrak. Toen de artisten
uiting gaven aan liun verontwaardiging
over het gedrag van hel», publiek, ontstond
er een opgewonden woordenwisseling tus-
sclien spelers en toeschouwers. De directie
slaagde er tenslotte in de gemoederen te
kalmecren, waarna de voorstelling onder
klavicraccompagncnicnt kon worden voort
gezet.
TREEDT ZALESKI ALS MINISTER AF?
Naar verluidt, wordt hij ge
zant te Londen.
Warschau, 9 Dec. (V.D.) Volgens de
Kurjer Warszawski zou de Poolsche mi
nister van buitenlandsche zaken Zaleski
liet voornemen hebben binnenkort als zoo
danig af tc treden om een diplomatieke
functie in liet buitenland te aanvaarden.
In de eerste plaats zal hiervoor in aan
merking komen de functie van Poolsch am
bassadeur te Londen, aangezien de huidige
ambassadeur aldaar, Skirmatit. binnenkort
met pensioen gaai.
Tot minister van buitenlandsche zaken
zou dan worden benoemd dc waanieméndc
minister kolonel Beek. terwijl dc fundi»;
van waarnemend minister van buitenland
sche zaken zou -worden bezet door den
tegenwoprdigen gezant tc Berlijn Knoll.
Volgens de Kurjer Warszawski zullen al
deze mutaties plaats' vinden 11a de Januari-
zitting van den raad van den Volkenbond.
NIEUWE MUNTSTUKKEN
HET VATICAAN.
VAN
Rome, »S Der. (V.D.) De door liet Vali-
caan geslagen muntstukken zullen in liet
begin van het volgend jaar in omloop wor
den gebracht. De uitgifte van deze munien
is, naar men weet, geregeld bij dc overeen
komst van 2 Augustus, geteekend door den
Ilaliaanschen minister %an financiën, Mas-
coni, cn den gouverneur van de Vaticaan
stad. Deze munten moeten gelijk zijn aan
de Italiaansche munt, wat betreft liet me
taal, hun chemische -samenstelling, nomi
nale waarde, afmetingen cn 1 eëelo waarde,
zoodat zij wederkeerig in beide staten/ in
omloop gebracht kunnen worden.
Het Valicaan heeft do vrijheid' orn zon
der eenige beperking goudstukken aan te
maken cn' uit' tc geven. Hot Vaticaan mag
echter niet, gedurende elk der vijf jaren,
volgende op het totstandkomen van de
overeenkomst, meer dan één milliofm zil
veren, nikkel cn koperen ïnuni'-n iu om
loop brengen.
