AMERSFOÖETSCH DAGBLAD
Dinsdag 23 December 1930
V .DE EEM LANDER*
29e Jaargang No. 150
DERDE BLAD.
OOST-INDIE
VREESELIJKE TOONEELEN
IN HET RAMPGEBIED
De getroffen streek
ontoegankelijk
LUCHTVAART
RADIOPROGRAMMA
11000 vluchtelingen. üe opbouw
zal tonnen gouds kosten.
Weltevreden, 22 Dcc. (Aneta). De
hoofdplaats van het onderdistrict Sroom-
boeng, dat door de lahar werd bedreigd,
is door de militairen ontruimd. De ramp
neemt buitengewone proporties aan. De
lahar is sinds hedenochtend weder vier km.
vooruitgestroomd. 200 bahoes sawah, 1300
baboes tegallan en 1500 stuks groot vee zijn
voorloopig verloren. Men verwacht echter
geen aanzienlijke vergrooting van het doo-
dcntal meer, aangezien vrijwel alle in de
gevaarlijke zóne liggende desa's zijn ont
ruimd.
Afgrijselijke tooneelen speelden zich in
enkele huizen af. Voor den desolatcn lahar-
stroom staande, zag de resident plotseling
een klein jongetje, alleen gekleed in een
armoedig jasje, schreeuwende komen aan
rennen, volslagen krankzinnig, met verbran
de becnen en voeten. Het ventje werd gered
en op den rug van een sergeant naar een zie
kenhuis gebracht. De resident bezocht een
verlaten huisje, alwaar hij zeven kinderlij
ken aantrof, terwijl de moeder, krankzinnig
geworden, zich had opgehangen.
Het is onmogelijk in het getroffen gebied
door te dringen als gevolg van de levens
gevaarlijke gasvorming. De omvang van de
schade valt nog niet te berekenen, doch
steunverleening, ook uit Nederland, is drin
gend geboden. De zandlahar blijft snel
-voortstroomen door de Kali Blengkong, doch
deze treedt somtijds buiten de oevers,
waardoor verschillende desa's worden over
vallen. Hierdoor zijn de menschon niet in
staat te vluchten. Langs de wegen worden
ineengeschrompelde lijken, in groepen van
soms dertig tegelijk, aangetroffen. Tallooze
gcwoTiden, meestal met zware brandwonden
aan beeneii en voeten, zijn in de hospitalen
opgenomen.
Magelang herbergt twee duizend vluchte
lingen, Moentilan 500, Salam 500, terwijl
velen zijn gevlucht naar de hoogcr gelegen
heuvels, alwaar ze onbereikbaar zijn door
den laharstroom. Men kan deze menschen
echter niet voorzien van levensmiddelen. De
bevolking verkeert in een paniekstemming.
De Merapi werkt voort, doch is door dc wol
kenmassa aan het oog onttrokken.
De militairen vcrlecnen op krachtige wijze
hulp.
M age lang, 22 Dec. (Aneta). Hedenmor
gen om half acht kon nog het volgende
worden gemeld:
Sedert gisteravond is weinig verandering
in deu toestand gekomen. Do assistent-we-
dana van Salam is hedennacht weder
naar Sroemboeng vertrokk .1, vergezeld van
ecu aantal militairen. Resident Van Pelt is
hedenmorgen eveneens derwaarts vertrok
ken.
Gedurende den afgeloopen nacht kwamen
wederom zeer onrustbarende berichten bin
nen omtrent de bedreiging van Sroem
boeng, doch dc laharstroom is minstens 8
kilometer van den grooteu weg verwijderd,
zoodat gevaar voor dien weg voorshands
uitgesloten geacht mag worden.
De vulkaan werkt nog steeds. Het gerom
mel en gebrom was gisteravond te Moen
tilan duidelijk hoorbaar. In verband met
dc overdreven geruchten bezocht de assis
tent-resident die Moentilan een bezoek
bracht, bet Blongkeng-ravijn. Bij het door
hem ingestelde onderzoek bleek, dat dc la
har nog steeds in beweging was, zoodat
naar vroeger reeds werd gemeld, nog geen
gevaar bestaat voor Moentilan. De ecnigc
mogelijkheid is thans nog, dat een gewel
dige inodderbandjir ontstaat, welke even
tueel de bruggen weg zou kunnen slaan,
doch een modderbandjir wordt niet zoo
gevaarlijk geacht als dc laharstroom.
Om cenig idee te geven Aan dc enorme
steun, welke vereischt wordt, kan worden
medegedeeld, dat, globaal geschat, dc resi
dent van Magelaug belast is met de zorg
oor circa 11.000 vluchtelingen, namelijk te
Magelang 2000, te Sawangan 6000, te Doe
koen 2000 en te Moentilan en te Salam
circa 700 per plaats. Een speciaal daartoe
door het bestuur aangeAvezen ambtenaar
zorgt voor de registratie van de vluchte
lingen, terwijl do Intendance, onder leiding
van kapitein Bayens de voeding voor do
vluchtelingen verstrekt. Minimaal bere
kend heeft ieder vluchteling per dag zeker
een half kilogram rijst noodig, hetgeen een
totaal geeft van 6000 K.G. rijst per dag. In
oogenschouw moet hierbij nog worden ge
nomen, dat het niet bekend is hoe lang
deze menigte nog moet worden onderge
bracht en gevoed. Een wederopbouw van
de getroffen streek (indien dit althans mo
gelijk is) zal tonnen gouds kosten. Voorts
moeien barakken worden opgericht.
Hulp uit het moederland.
Naar aanleiding van de berichten om
trent de ramp, veroorzaakt door de uit
barsting van de Merapi, heeft de minister
van9 koloniën telegrafisch aan den gouver
neur-generaal gevraagd, in hoeverre hulp
uit het rnoeJerlarid gcwcnscht is.
DE VONNISSEN IN DE P.N.I.-ZAAK.
Soekarno teekent appel aan.
Bandoeng, 22 December. (Aneta). De
vier leiders van do P.N.I., die gearresteerd
Averden na de huiszoekingen op grooten
schaal op 20 December 1929, beschuldigd
Aan:
le. deelname aan een A^ereeniging, welke
ten doel heeft het A'crwekken van revolu
tie;
2e. opruiing tegen de Regeering,
zijn, nadat zij gedurende zeven weken voor
den Landraad te Bandoeng, gepresideerd
door Mr. R. Siegenbeck van Ileukeloin, ver
oordeeld, en wel Ir. Soekarno tot vier jaar
gevangenisstraf, Gatot tot tAvee jaar, Mas-
koen tot een jaar en acht maanden en Soe-
priadinata tot een jaar cn drie maanden,
onder aftrek van den tijd in preventieA'e
hechtenis doorgebracht. Ir. Soekarno heeft
appel aangeteekend.
Beboschte berghellingen, waarover een
als die van de Merapi;
GRATIE
M e d a n, 20 December. (Aneta). De Land
voogd gratieerde Djaman, den moordenaar
van den assistent Boris Dynine van de on
derneming Limapoeloeb, die door den Land
raad ter dood veroordeeld was.
DE MOORDENAAR VAN COMMANDANT
DE RUYTER.
Me dan, 21 Dcc. (Aneta). Dc moordenaar
van den politie-comraaudont de Ruyter,
wiens doodvonnis onlangs Averd gewijzigd
in levenslange gevangenisstraf, is overle
den.
DE P.HrAG.A.
Nog niet op Schiphol.
Amsterdam, 22 Dec. Naar wij ver
nemen zal de P.H.A.G.A. het 5e retour-
vliegtuig heden nog niet op Schiphol aan
komen. De onderdeden voor den defecten
middenmoter zijn op weg naar Boedapest
en het is niet onmogelijk dat bet toestel
morgen zijn laatste étappe zal afleggen.
lahar streek. Foto die een goed beeld geeft
rat men hier ziet, zijn geen naakte rotsen,
MEVR. HOEKSTRA TE PARIJS
AANGEKOMEN.
P a r ij s, 21 Deo. Te Le B ourget, het
vliegveld van Parijs i6 in haar eigen Kool
hoven-toestel mevrouw Hoekstra uit Ne
derland aangekomen. Dezer dagen rotst zij
door naar Marseille. Na het behalen van
haar brevet is het de bedoeling Aan me-
'vrouw Hoekstra, die de eerste vrouwelijke
leerling was van het Fransche vliegveld
Moraine, een vlogtocht naar Indic te on
dernemen. (Dc Courant).
DE OCEAANTOCHT VAN HET
ITALIAANSCHE VLIEGESKADER.
Carthage na, 20 Dec. Dc 14 Italiaan-
sche Avatervliegtuïgen, die een reis over don
Oceaan maken, zijn om 13 uur te Los Alca-
zares samengekomen. Zij zullen morgen den
tocht naar Kenitra voortzetten.
Rorne, 22 Dec. (H.N.) Dc 14 vliegtuigen
van het eskader, dat naar Brazilië onder
weg is, zijn gisteren tc Kenitra in Franscli-
Marokko geland.
van de vernieling door oen catastrophe
doch verbrande bosschen.
Woensdag 24 December.
Hilversum. 8.00. Gramofoonplaten.
9.15. Orgelspel. 10.00. Morgenwijding. 11.30.
Concert V. A. R. A. Septet. 4.00. Gramofoon
platen. 6.00. Concert V. A. R. A. orkest. 8.00.
Concert V. A. R. A. Orkest. 8.30. Kerstver
tellingen. 11.00, Gramofoonplaten.
Huizon. 8.15. Morgenconcert. 11.00.
Harmoniumconcert. 12.30. Concert. 2.00.
Concert, 5.00. Orgelconcert, 6.00. Concert
Chr. Meisjeskoor. 8.00. Concert, 9.30. Kersl-
klokkenbespcling. 11.30. Gramofoonplaten.
Brussel. 5.20. Concert Omrocptrio. 6.50.
Gramofoonplaten. S.35. Concert.
Kalundborg 11.20. Concert. 12.50. Na
middagconcert. 5.20. Nieuwe Deenschc
Kerstliederen. 7.20. Kerstconcert.
Langenberg. 12.25. Middagconcerl
2.35. Kerstconcert. 6.10. Koorconcert. 8.20.
Concert.
Da ven try. (Midland regional). 1.50.
Concert. 6.20. Dansmuziek. 7.00. Concert.
Inleiding van de redactie tot
Kapitein Wagevier's aanteeke-
ningen over Napoleon's krijgs
tocht tegen Rusland in 1812.
- „Merkwaardiger dan eenige andere
krijgstocht van vroeger of later eecuwcn, was
die, welken Napoleon in den jarc 1S12 tegen
Rusland ondernam
Napoleon, geboren te Ajaccio op het eiland
Corsica, als kind opgegroeid te midden der
hartstochtelijke beweging, door de vernieti
ging van de Corsicaanschc vrijheid ontstaan,
is ongetwijfeld een der meest merkwaardige
fjgureo, die de geschiedenis gekend heeft
Krijgsman met bcAvondercn&Avaardigc talen
ten Avas hij een persoonlijkheid wiens wil
wet was, raensch, die A*oor geAveld geensziens
terugdeinsde. HoeAvel ziju beleid als staats
man in dc verste verte niet kon evenaren
met zijn bijzondere strategische eigenschap
pen, was hij van oordeel dat dc staat een
werktuig moest zijn, dat slechts door hand
grepen in beweging gebracht en bestuurd
kon worden, een oordeel, dat door Napo
leon's ongemeeno geestkracht tot een stelsel
iverd, dat hedeu ten dage in Frankrijk nog
door velen gehuldigd wordt. Napoleon was
de zelfzuchtige berekenaar, zijn karakter
was behept met kleingeestige afgunst, Corsi
caanschc Avraakzucht, hij was een tyran-
iiieke geweldenaar in zijn strijd voor vrij
3ioid eu gelijkheid.
Het was in liet jaar 1811, dat deze onver
getelijke krijgsheld die zichzelf in die
dagen, dat zijn macht haar hoogtepunt be
reikt had naar het scheen, de onoA-erwinne
lijke noemde zijn groote plan beraamde
het geheole vaste land aan zijn wil te onder
werpen en 22 Juni 1812 werd te Wilkowiszki
de dagorder uitgevaardigd Avaarin het uit
barsten van den tweeden Poolscben oorlog
werd aangekondigd, dat naar later bleek hot
eerste bedrijf te zijn van bet geweldige
treurspel, waarvan Napoleon, de onweer
staanbare, eerzuchtige lieerscher, de auteur
was, een treurspel, waarin hijzelf de hoofd
rol A'enmlde, groot historisch drama, dat
eindigde in een verschrikkelijk ontwaken uit
§en ijdelen ©verwinningsdroom.
Dank zij de aanteekeningen van den Ne-
dcrlandschen Kapitein der Infanterie, C. J
Wagcvier, die als huurling dienst heeft
gedaan in het ruim 450,000 man sterke leger
waarmede Napoleon op den 24sten Juni 1812
over de Niemcn optrok tegen Rusland, om
zijn vermetele plannen ten uitvoer te bren
gen, zijn wij in de gelegenheid onze lezers
verschillende interessante bijzonderheden
uit dit groote historische treurspel aan te bic
den in feuilletonvorm. Het verhaal, dat Avij
hier publiceeren is A'olledig ontleend aan de
origineele aanteekeningen, die kapitein Wa-
gevicr na den krijgstocht te boek heeft ge
steld en, die op heden, niet Averden uitge
geven. Onze lezers zullen in dit dagverhaal
van den Nederlandschen auteur Wagcvier,
tal Aan merkwaardige details vinden,die tot
lieden ten dage onbekend waren. Wij twijfe
len er dan ook niet aan of de publicatie van
dit dagverhaal ATan den kapitein Wagcvier,
die Napoleon's groote krijgstocht tegen Rus
land in al zijn wrecde en dikwijls dieptragi
sche verschrikking heeft medegemaakt, zal
men weten te waardeeren. Wij hebben dit ty
pische oudNederlandsche schrijfwijze van
den auteur zooveel mogelijk bewaard. Men
leze daarom met interresse de anteekeningen
van onzen landgenoot, die een belangrijke
historische waarde hebben, die ook in haar
finesses een A'olkomcn zuivere onopgesmukte
Avcergave zijn van het vreeselijkc treurspel,
dat zich in dc woeste uitgestrektheid van
Rusland voltrokken heeft, het treurspel van
den machtigen Franschen Keizer Napoleon,
die zich in den stormachtigen avond van
den 5en Mei 1821, na zijn nederlaag tegen
het Russische Rijk, ten tweede male over
wonnen zagthans door dien onzicht-
baren vijand, waarvoor ieder mensch een
maal te buigen heeftden dood
In do prachtige kapel van het Hótel dej
Invalides te Parijs rust thans Napoleon's
stoffelijk overschot.
Na deze korte inleiding onzerzijds waar
in wij nog vergaten aan te stippen dat de
teekenaar Hugo Polderman op de hem eigen
kunstzinnige wijze het illustratie\-e gedeelte
heeft verzorgd tot kapitein >VageA'ier's
a
verhaal, volgt thans het begin zijner aan
teekeningen.
Inleiding van den schrijver tot
zijn dagverhaal.
Merkwaardiger'dan eenige andere kiijgs-
loch van vroeger© of latere eeuwen, AA'as die,
welken Napoléon, in den jarc 1S12, tegen
Rusland ondernam. Na dat de Fransche
vanen op de torens van Weenen, Berlijn.
Madrid, Rome en Napels gewapperd hadden,
moesten zij ook van die van Moskou en
Petersburg waaien. Rusland moest zoowel
als Spanje, Italië, Oostenrijk. Duitschland
en de Nederlanden, den grooten alleenhecr-
scher huldigen Ruslands Keizer, zoowel als
alle deze vorsten en koningen, een leenman
van het Fransche keizerrijk worden.
Om dit reusachtig ontwerp ten uitvoer te
brengen werden, de geduchtste toebereidse
len gemaakt. Geheel Europa, Pruisscn, Hol
landers, Italianen, Duitschers van alle ge
westen, moesten zich, als huurlingen, onder
de Fransche vanen 6charen, en hun dier
baar bloed en hunne zuur verworven schat
ten, voor den ijdelen roem dezer, door haren
A'oorspoed dronken geworden natie, en voor
de grootheid van haren trotschen opperheer
storten. Meer dan viermaal honderd dui
zend soldaten, meestal zeer goed in den
krijgsdienst geoefend, door de bekwaamste
generaals aange\-oerd? en door het veel om
vattend genie van den grooten krijgs
man bestuurd, van een ontelbaren trein van
geschut en ammunitie voorzien, rukten op,
'n onmetelijke linie, die zich van de Azia
tische Golf tot de Oostzee uitstrekte, tegen
de grenzen van Rusland aan en weldra
werd de gordijn opgehaald voor het ver
schrikkelijke treurspel waarvan dc ontknoo
ping voor eeneu der hoofdakteurs zoo nood
lottig was. Nimmer toch werd een krijgs
tocht onder gunstiger voortreken aangevan
gen, maar ook nimmer logenstrafte een on
gelukkige uitkomst een zoo gelukkig begin.
De onverwinnelijke moed der. Fransche
legerbenden en de onverzettelijke halsstar
righeid, van dorzelver vermctclcn aanvoer
der leden schipbreuk op dc, door een edele
A'aderlands liefde aangevuurde dapperheid
der Russen en dc woede der elementen.
Eene hoogere macht stelde hunnen over
moed perk, en roep hun op dc geduchtste
wijze toe: tot hier toe en niet verder! Ver
schrikkelijke teleurstelling! Arecsclijk ont
waken uit den ijdelen -droom van overwin
ning der Averekl. Toen zij het tappunt hun-
neh Avenschen, het doel hunner onvermoei
de pogingen en ongehoorde zelfopofferingen
meenden bereikt te hebben, Averden zij
eensklaps in hunne opwaarts strevende
vaart gestuit, en in den dieps ten afgrond
van jammer en ellende ternedergestort. Na
dat duizenden door vermoeidheid en gebrek
bezweken, nog meerdere duizenden, in dc
bloedigsten gevechten gevallen Avaren, het
overschot de prooi van de verschrikkelijke
barheid eens Noordschen winters; en hon
derd-duizenden lagen lCA-enloos uitgestrekt
op Ruslands sneeuw- en ijsvelden. Geen
tiende gedeelte van die zoo geduchte leger
macht mocht de grenzen van zijn vader
land Aveerzien! O! wanneer wij bedenken
wolk cencn rouw deze ongelukkige kata-
strophe, niet slechts over Frankrijk, maar
over geheel Europa verbreid heeft; hoe vele
vaders en moeders hunne zonen, de hoop
troost huns ouderdoms, hoe vele echtge-
noolen hunne mannen; hoe vele kinders
hunne vaders, hunne eenige hulp en steun,
verloren, dan moet ons 't hart van weedom
Avegkrimpen. En o! zoo eenmaal alle dezo
zuchten tranon in den dag des oordeels,
door den Wereldregter opgeteld worden,
hoe zult gij dan voor zijnen rechterstoel
staan, gij, wiens onverzadelijke heersch-
zucht do eenige oorzaak van al die jamme
ren wasl Welk eene geduchte les voor ko
ningen en vorsten! En toch waa' dezelve voor
de AAOifte Franschen en hunnen doizinnigen
aam-oerder verloren. Nog waren zij niet ge
noeg vernederd; nog tarteden zij do Voor
zienigheid in het aangezicht, en zij moesten
nog meer dan één tuchtiging ondergaan.
oer de rust der volkeren, door hen zoo lang,
zoo baldadig verstoord, hersteld werd.
En welke gewaarwordingen verwekt niet
dc herdenking aan dat merkwaardig tijd
stip bij gcheele volken, zoowel als bij bij
zondere personen op? Hun eerste gevoel,
voorzeker, is dankbaarheid aan bet EeuAvig
Opperwezen, hetwelk ben van do onder
drukking bevrijdde cn uit duizenden ge
varen redde. Maar ool^ voorzeker moet bh
hun dc zucht ontwaken, om de gebeurtenis
sen van die merkwaardige dagen, door ge
schiedverhalen, te vereeuwigen, en tot de
late nakomelingschap over te brengen; ten
einde dus aan den eenen kant dankbaar
heid aan God cn liefde voor het vaderland
en aan den anderen kant onuitwischbarc
haat tegen de onderdrukkers van allo/vol
keren, van vader op zoon, tot op den laat-
sten naneef worden voortgezet.
Ook mij, waarde lezers! bezielen deze ge
voelens; ook ik erken, nu en ten allen
tijde, mijne oneindige dank aan de God
delijke Voorzienigheid, Die mij zoo won
derdadig uit duizende gevaren gered en
behouden in mijn vaderland cn in den
schoot der mijnen heeft terug gebracht.
Ook mij bekroop de lust, om uit de aan
teekeningen, die ik onderweg gehouden cn
gelukkig bewaard had, een verbaal van
mijnen tocht naar Rusland en van mijn
lotgevallen en mijne gevangenschap cn op
mijne terugreis op te stellen.
En schoon er vele en omstandige be
schrijvingen van dezen beruchten veld
tocht, door bckAvame pennen geboekt, voor
handen zijn, zoo geloof ik toch, dat deze
kleine bijdrage mijnen landgenootcn niet
onaangenaam zal zijn, daar zij door eenen
Nederlander geschreven is, cn men daar
uit dus kan opmaken, hoe het onze land
genoten, die met den schrijver in het zejfdc
lot deelden, gegaan is. Men verwachte hier
slechts een eenvoudig, onopgesmukt ver
haal, en houde zich van de waarheid, van
elke daadzaak, volkomen verzekerd.
Ik zal trachten het djjooge en centoonige
van een Dagverhaal, door tu6schen ïnge-
vlochtene verhalen \ran merkwaardigheden
en aanmerkingen, door mij hier en daar
gemaakt, zoo veel mogelijk te verlevendi
gen. En indien de lezer zoo veel vermaak
vindt in het doorbladeren van dit mijn
Dagboek, als ik bij het bewerken daarvan,
uit de herinnering aan 't gebeurde genoot,
zal mijne moeite dubbel beloond zijn.
Ik ga dus over tot mijn dagverbaal.
(Wordt yervolgdj,
