GARAGE MOLENAAR
JOH. DE HEER
DË EEMLANDEQ
Woensdag 21 Januari 1931 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 172
SAMENZWERING ONTDEKT
OPNIEUW ONRUST TE
BOMBAY
TREINRAMP IN EEN MIJN
GEDUCHTE SNEEUWVAL
IN DUITSCHLAND
fortmann en
hehenkamp
Piano- en Orgelhandei
REEDS MEER DAN HONDERD
DOODEN
GRIEPEPIDEMIE IN JAPAN
MACD0NALD TEN ZEERSTE
GEPREZEN
SLACHTOFFERS VAN
LAWINES
L. J. LUYCX ZOON
EEN JOURNALIST ALS BRIEF
VERZONDEN
AMERSFOORTSCJi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75, per
weck (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.17*/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
?OSTREKENlNG 47910 TELEFOON 1NTERG 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN van '~5regels f l.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-advertentico voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.C5
Democratisch Turkije onder
drukt de reactie. Wordt de
boog te strak gespannen?
Vermoedelijk herinnert deze of gene le
zer zich nog. dat een tijdje geleden in het
Turksche rijk, vooral in liet gebied van
Smyrna, onlusten hebben plaats gevonden,
die, naar het schijnt, voornamelijk een reli
gieus karakter hebben gedragen. Degenen,
die de samenzwering smeedden, zijn ech
ter niet in hun opzet geslaagd en al liet de
toestand zich aanvankelijk nog al ernstig
aanzien, niettemin slaagde de-Turksche re
geering er vrij spoedig in de opstandige be
weging te onderdrukken.
Do brand is dus thans gcbluscht, maar
het smeult hier en daar onder dc asch nog
een beetje na. De Turksche politie blijft
echter actief.
De berichten lichten erover in. dat, sinds
liet nieuwe jaar zijn intrede deed. tciinaas-
tebij vijfhonderd personen in arrest zijn ge
steld en tot deze aangehoudenen behoorden
een vijftigtal vrouwen. Ook tal van wape
nen zijn in beslag genomen, hoofdzakelijk
Mausergeweren en revolvers. De regeering
van Moestafa Kemal pasja heeft besloten,
dat de gearresteerden zich allen zullen
moeten verantwoorden voor een buitenge-1
v ono militaire rechtbank in Aiohemen. Het
merkwaardige is nu, dat, moge Turkije prat
gaan op het bezit van een ropublikeinsche
grondwet, liet proces niettemin plaats zal
vinden achter" gesloten deuren.
MOESTAFA KEMAL PASJA
Dat de toestand in Turkije ook verder
nog geenszins als normaal mag worden be
schouwd. kan voorts worden afgeleid uit
het feit, dat in het gebied van Mencmen.
waarover onmiddellijk na liet uitbreken
van den opstand de staat van beleg werd
afgekondigd, de buitengewone maatregelen
voorloopig van kracht blijven. Dc persvrij
heid is er volkomen opgeheven, diiar zoo
wel het drukken als liet verkoojvcn van
kranten er verboden is.
In de laatste dagen zijn bovendien in
'Anatolic ongeveer honderd personen in ver
zekerde bewaring) gesteld wegens het feit,
dat zij hetzij blootshoofds liepen, hetzij een
fez droegen. Te Ak Hissar werden de léden
van een nieuwe secte, de Oechaki's, dio vol-
rns de aangehoudenen een religieus ka
rakter moet dragen, gearresteerd. Een
honderdtal personen moesten zich de aan
houding laten welgevallen. In de berichten,
die zich met dit geval bezig houden, wordt
de beweging eenvoudig aangeduid als
reactionair" en dal zal ook wel zoo zijn.
Men kan nu eenmaal den Turkschcn toe
standen geen L'uröpcescfie maatstaven aan
leggen.
Ondertusschen blljfi hot een feit. dat bin
nen vrij korten tijd reeds drie opstanden
moesten worden onderdrukt: dc rebellie
der Koerden, dc verkiezihgsonlusten in Ana
tolic en ten slotte de revolutionaire bedrij
vigheid der derwisjen in Menemen. De ge
volgtrekking is dan ook gewettigd, dat het
in het Kcmalistischc Turkije, dat de pre
lenlic lieeft democratisch te zijn, maar
geen opvattingen gedoogt, die afwijken van
die der rcgcering, vrij ernstig gist. Wan
neer men bovendien nog hoort zoo merk
te de I r. Ztg. gisteren terecht op dat de
politic iedereen als hoogverrader in dc ge
vangenis werpt, die bfoollioofds of met een
icz op het hoofd rondloopt, dan vraagt rncn
zich af. of werkelijk dergelijke uiterlijkhe
den beslissend zijn bij dc beoordccling, of
iemand een reactionair is dan wel een voor
uitstrevende persoonlijkheid. Men krijgt den
indruk, dat de turksche rcgcering den
boog te strak spant. Men,moge toegeven,
dat de opstandelingen reactionairen zijn,
cloch clc methodes der regcering worden nu
ook niet bepaald gekenmerkt door vrijzin-
nif-heid en licft-e voor do vrijheid.
COOK GEOPEREERD.
De mijn werkersleider t ook heeft de aan
gekondigde operatie amput'eercn van een
been boven dc knie Maandagochtend on
dergaan. Ziin toestand is zoo bevredigend
mogelijk.
Bij een behandeling van een
proces Ie Bombay
Tegen de Engelsche heerschappij
Londen, 20 Jan. (V.D.) Tijdens de be
handeling van een proces tegen niet min
der dau 45 personen te Bombay, werd een
groot complot ontdekt. Uit 111 beslag geno
men documenten bleek, dat er moordaan
slagen op hooggeplaatste politieofficieren
beraamd waren.
Door aankoop van schatkistbiljetten tn
gelijktijdige boycot van spaarbanken en
regccringslceniiigcn, wilde men het gou
vernement financieel uitputten.
In dc Vcrecnigdc Staten zou een propa-
ganda-actie worden begonnen om bij dc
Amerikanen stemming te maken tegen de
Engelsche heerschappij in Indië.
Londen, 20 Jan. (V.D.) Naar aanleiding
van een overigens onjuist gebleken ge
rucht. dat één der beklaagden in het pro
ces le Lahore terecht -gesteld zou worden,
vond gisteren le Bombay een grootc de
monstrate plaats, die door dc politie uit
een werd gedreven, waarbij een groot aan
tal menschcn werden gewond. De arbeiders
vaii ccnigc spinnerijen gingen direct in
staking' en demonstreerden zoo lang voor
dc andere spinnerijen, waarbij met steenon
werd gegooid, tot ook deze andere spin
nerijen worden gesloten.
Een aantal dooden en gewonden
Parijs, 20 Jan. (V.D.) Gisteren vond in
een mijn bij Melz een ernstig ongeval
plaats. Een ondeigrondsche porsonentrein,
waarin S0 arbeiders naar hun afdeeling
werden vervoerd, kwam in botoing met een
uit tegenovergestelde richting komenden
kolcntrein. Drie arbeiders werden gedood
en totaal verminkt, terwijl een groot aan
tal andere mijnwerkers min of meer ern
stige verwondingen opliepen. De gewonden
weiden zoo spoedig' mogelijk naar boven
gebracht. Het ongeluk is te wijten aan een
verkeerden wisselstand.
Men meldt uit Berlijn aan de X.R.Ct.
In do Bciersche bergen is den laatsten
tijd geweldig veel sneeuw gevallen. Op
do Zugspitze woeden sinds Vrijdagavond
sneeuwstormen. Bij Obersdorf is de 70-
jarigo Justizrat Loencnhager uit Hamburg
in den storm verdwaald en van een hoogte
van 70 meter omlaag gestort. Hij bleef
echter, daar hij in de verschc sneeuw viel,
v i ij wel ongedeerd.
In Beneden-SileXic waren dc sneeuw
stormen Zondag van dien aard, dat het ver
keer op verschillende plaatsen geheel
moest worden gestaakt. Talrijke ongeval-
Ion worden uit deze provincie gemeld.
VERKLARINGEN VAN VANDERVELDE.
Brussel, 19 Jan. (H.X.) Vandervelde
heeft gisteren voor dc socialistische jcugd-
garde een recle gehouden, waarin hij o.a.
zeide, dat hij niet aan een nieuwen wereld
oorlog geloofde. In geval van een nieuw
conflict, zal overigens de positie van België
niet meer dezelfde zijn als in 1914. Ditmaal
zal waarschijnlijk Polen het land zijn, dat
het eerst \yordt bedreigd. Indien de ver
plichtingen, welke men te Versailles op
zich heeft- genomen, niet worden nageleefd,
zal men ook Duitschland niet kunnen ver
hinderen, zich weder te wapenen.
DUSSELDORPSCH KOOPMAN TER
DOOD VEROORDEELD
u s s o l el o v p, 19 Januari (V.D.). He
den heeft de rechtbank \an gezworenen
te Dusseklorp den koopman August Tro-
pitz ter dood. en tot levenslang verlies van
ziin burgerrechten veroordeeld.
In de maand October j.l. had Tropitz
zijn zwager met drie schoten gedood.
Aangezien de rechtbank van meening is,
dat de gemoedstoestand van beklaagdo we
gens de voortdurend slechte behandeling,
welke hij van de zijde van het slachtoffer,
hij wien hij in dienst was, ondervonden
had, ernstig geprikkeld was, beval zij be
klaagde voor gratie aan.
Een wagen die bij MOLENAAR
Steeds is in onderhoud
Is altijd bedrijfsvaardig
En wordt in vreugde oud.
TELEFOON 1210.
tangestraat 63 - tel. 8S
onze met prima java-kapok ge
vulde matrassen leveren wij met
garantie. 1 persoons vanaf f 16.90
VARKENSMARKT. TEL. 1309
Alleen betere merken.
SPORTVLIEGTUIG NEERGESTORT.
Twee dooden.
Münclieni 20 Jan. (V.D.) Op het vlieg
veld van München-Oberwicsenfeld is door
onbekend gebleven oorzaak een sport vlieg
tuig neergestort.
In deze machine, belioorendè aan de
„Leichtflugzeugclub" was behalve dc be
stuurder ook nog een student gezeten. Bei
den waren op slag flood. Dc machine werd
geheel vernield.
Aardbeving verwoest drie
Mexicaansche stadjes
Londen, 19 Jan. (V.D.) De jongste aard
beving in Zuid-Mexico hoeft volgens de'Mal
ste berichten uit Mexico d,e stadjes Miahual
lan, San Pedro Apostol en Ayoquesco vol
komen verwoest. Tot dusverre worden 116
dooden geborgen. Men vreest echter, dat dit
getal nog hoogcr zal worden, aangezien on
der de ruïnes nog lijken moeten liggen. In
de stalen Oaxaca en Vera Cruz werden
lichte aardschokken waargenomen,
Dagelijks 5U dooden le I okio
Volgens berichten uit Tokio, aldus de
Tel., lieersclit in verscheiden grootc steden
van Japon een ernstige griepepidemie. Iri
de hoofdstad zelf zijn in de vorige week
circa vijftig personen per dag aan clc ziekte
bezweken. Volgens dc medici betreft het
hier een epidemie, even ernstig als die van
1918. De meeste scholen van liet district
Yokohama zijn op bevel der autoriteiten
gesloten, ten einde verdere uitbreiding clcr
ziekte le voorkomen.
In verschillende landen van Europa is de
ziekte ook reeds gesignaleerd, doch daar is
zij van minder ernstigen aard. Wij maak
ten reeds melding van tali ijkc 'gevallen in
Madrid, en soortgelijke berichten komen
uit Biest, waar de ziekte reeds afneemt en
uit Zürich, waar zij echter nog voortdu
rend toeneemt.
Zijn houding ter rondedafeb
conferentie voorbeeldig
Londen, 20 Jan. (V.D.) Alle Engelsche
bladen wijden uitvoerige beschouwingen
aan het resultaat der Engclsch-Indischo
ronde tafel-conferentie, waarbij dc gebeur
tenissen to Gcnövc althans heden volkomen
op den achtergrond zijn geraakt. Dc Times,
die in den laatsten tijd nog al eens scherpe
aanvallen tegen dc regeering richtte wegens
haar tekortkomingen op het gebied der bin-
ncnlandschc politiek, prijst Maodonalcl ten
zeerste. Hij heeft den geest der conferentie
volkomen verslaan. De gedachte, de par
tijen op den grondslag van gclijkberech-
tigdhqjd tc laten onderhandelen, is een vol
ledig succes geweest. De Times besluit het
artikel met een beroep op de Indische na
tionalisten. Het is clc taak der Indische
deelnemers aan do conferentie om hun
landgenooten ervan tc overtuigen, dat deze
weg beter is dan do glibberige weg der re
volutie.
Volgens dc Daily Herald is er nog nooit
zooveel reden tot hoop geweest op een
vriendschappelijke regeling van de betrek
kingen tusschcn Engeland en Indic als
thans.
Do Rothermcre-pcis oefent daarentegen
scherpe critick, die zich echter niet tegen
clen persoon van Macclonald richt, maar
voornamelijk aan het adres der conserva
tieve leiders. Zij verlangt van hen, dat zij
een scherpere oppositie hadden gevoerd ou»
dc vechten en belangen van Engeland beter
tc verdedigen.
De Daily Express van lord Beavcrbrook
schrijft, dat het gepeupel van Bombay do
eigenlijke overwinnaar der conferentie is
en dat hot zaak is voor bet Engelsche par
lement, ervoor tc zorgen, dat het Engelsche
aanzien en de Engelsche positie in Indïë
behouden en dc particuliere belangen van
Engeland veilig gesteld worden.
Parijs, 20 Jan. (V.D.) Een afdeeling
Fransche Alpenjagers, bestaande uit twee
officieren en elf man, was gisteren in de
bergen van Maüricnne in de nabijheid van
Lyon aan het oefenen, toen zij plotseling
door een sneeuwlawine werden gegrepen
cn in een afgrond geslingerd. Door het on
middellijk hulp verleenen door een pa
trouille andere soldaten gelukte het de elf
manschappen cn één der officieren met
min of meer ernstige verwondingen tc red
den. Een onderofficier liad echter zoo ern
stige verwondingen opgeloopen, dat hij,
kort nadat men hem had gevonden, over
leed.
München, 20 Jan. (V.D.) Naar uit Bad
Tolz gemeld wordt, heeft in het gebied Re-
nediktenvvand een ernstig lawine-ongeluk
plaats gehad. Elf skiloopers uit. München,
werden tijdens een tocht door een lawine
verrast, waardoor negen personen werden
bedolven. Er is onmiddellijk een mnnschap-
penvvagen door de skiclub naar dc plaats
van de ramp gezonden, terwijl ook parti
culiere auto's derwaarts zijn vertrokken.
Ook de landspolitie van München heeft een
reddings-expeditie uitgezonden.
Het betreft hier een ploeg van Landspo
litie of Rijksvveer, die in het gebied van
do Benediktenwand aan een ski-cursus deel
nam. Van de negen verongelukten zou
er intusschen reeds één bewusteloos gered
zijn. Men vreest voor het leven der ande
ren.
INBOORLINGEN-ONLUSTEN BIJ
RANDFONTEIN.
Londen, 20 Jan. (V.D.) In dc omgeving
van Randfontein iri Zuid-Afrika, moeten,
naar gemeld wordt, naar aanleiding van
een moord op een neger, ernstige relletjes
onder tie inboorlingen hebben plaats gehad,
waarbij talrijke personen gewond werden.
HOOVER VOOR CONTINUEERING
VAN HET DRANKVERBOD.
Xew-York. 20 Jan. (VLD.) President
IToover beeft in een nota aan het congres
gewezen op dc onvQllcdigheid van de vi-
geeren'de prohibi ticwetgeving. Anderzijds
verklaarde hij zich echter voor continuoc-
ring van het bcstaando stelsel
BOMAANSLAGEN TE BUENOS AYRES.
Verscheidene dooden.
P a r ij s, 20 1 a n II. X.) Volgens een be
richt uit Buenos Ayres hebben daar van
daag drie bomaanslagen op treinen plaats
gehad, tengevolge waarvan ook menschen
om het leven zijn gekomen. Dc opgaven
over het aantal dooden luidpn verschillend
cn varieeren van 2 tot 16 dooden. Het aantal
gewonden moet belangrijk zijn. In de stad
heerscht grootc opwinding over deze aan
slagen. Dc politie heeft de daders nog niet
kunnen ontdekken en vermoedt, dat anar
chisten aan het werk zijn.
NA DE RONDE TAFEL CONFERENTIE.
Een verklaring van Wedgwood Benn.
L o n d c n, 2 0 Ja n. (V. D.) In een verkla
ring betreffende het besluit van dc regee
ring om over tc gaau lot de afscheiding van
Burma van Indië verklaarde de minister
voor Indic, Wedgwood Benn, o.m. het vol
gende:
„De regeering wenscht er den nadruk op
tc leggen, dat de vooruitzichten op con
slitütioneclen vooruitgang voor Burma als
deel van Britsch-Indië door deze beslissing
niet zullen worden geschaad cn dat ook na
de scheiding bet doel zal blijven een voort
schrijdende verwezenlijking van een verant
woordelijke regcering in Burma als inte
greerend deel van het Rijk.Ten einde tot
dit doel te geraken bestaat het voornemen
die stappen le ondernemen bij den opbouw
daarvan, welke in overleg met dc publieke
opinie van Burma op dc geschiktste wijze
kunnen worden genomen. Getracht zal wor
den de nieuwe constituties voor Indië en
Burma zooveel mogelijk gelijktijdig van
kracht te doen worden/'
ZES DOODEN BIJ EEN AUTO-ONGELUK.
Londen, 19 Jan. (V.D.) BijWasta is,
volgens een bericht uit Cairo, een auto op
een spoorwegovergang door een exprèstrein
gegrepen en ruim 600 M. meegesleurd. De
zes inzittenden w erden alle gedoojdjf
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
773.3 tc Karlstadt.
Laagste Barometerstand:
716.2 te Vesfcmanoer.
Verwachting:
Zwakke tot matige, Z. O.
wind, gedeeltelijk bewolkt,
weinig of geen neerslag, tem
peratuur om het vriespunt
tot lichte vorst.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Vervaardigen en overtrekken van
LAMPEKAPPEN
Groote keuze draadvormen en
fournituren.
In een Engdsch tijdschrift voor postwe
zen, heeft onlangs een redacteur onthuld,
dat de bepalingen voor dc Engelsche pos
terijen liet mogelijk maken levende wezens
per post te verzenden. Eu ccnige verslagge-
vers van de „Daily ITerald" hebben de proef
eens op de som genomen, zoo vertelt do
Telegraaf. Het ging doodeenvoudig. De ecu
was afzender en de ander was „brief". Do
brief werd goed verpakt in overjas, das en
hoed en aan zijn revers werd een label
bevestigd, die den geadresseerde vermeldde.
Zoo kwam de reporter met zijn „brief,
op het postkantoor. ,.I k wil dezen heer per
post verzenden"*, zeide de afzender.tot één
der ambtenaren. Deze vertrok geen spier
en zeide: „Tweede loket links", waarna hij
rustig doorwerkte. Den man achter het
tweede loket links werd daarop do brief
„overhandigd". Dc ambtenaar vond het een
vroolijk geval, informeerde belangstellend
naar dc plaats van bestemming en vulde
de v ere Échte formulieren in. „Betaalt u
mij maar dertig cents", liet porto werd vol
daan cn toen riep dc ambtenaar een be
steller, een groote zware postbode, die op
dracht kreeg den brief maar subiet te be
stellen.
De tocht is den „brief" erg meegevallen.
Hij vreesde den gebruikelijken brievenweg
te moeten gaan, namelijk: sorteerkamer,
stempel mach ine, etc. Maar die vrees bleek
ongegrond. Zonder teekenen van verbazing
te .geven tyracht de besteller zijn brief naar
buiten cn men toog op weg. Toen het paar
bijna in al le nauwe aanraking kwam met
een autobus, vroeg dc brief zijn geleider,
wat er wel zou gebeuren, indien hij be
schadigd werd gedurende het vervoer. De
postbode wist hierop niet te antwoorden.
„En, zoo vroeg dc brief, „mag ik tclefonee-
ren?" De besteller krabde eens achter
zijn opren, streek langs zijn kin, trok een
bedenkelijk gezicht en besloot toen: „Neen,
ik vind, dat u als brief niet moogt telefo-
neeren." Daarop stak de brief maar een
sigaret op, waartegen de besteller geen
bezwaar had.
Zoo kwam men aan het bestemde adres.
Daar werd de brief afgeleverd en teekende
de geadresseerde het tcqu, blijk gevend dat
het stuk in goede orde was afgeleverd.
HEVIGE AARDSCHOKKEN IN MIDDEN-
JAVA
Zes dooden
Batavia, 20 Jan. (Anela). Hedenmor
gen om 7 uur werden hevige aardschoKken,
geconstateerd in Midden-Ja va. Deze 6chokn
ken vonden echter hun oorsprong niet in
de werking van den Mcrapi. Zij richtten
malericele schade aan in de inl'andsche
dorpjes Boemlajoe en Proepoek. Zes inwo
ners werden gedood door hot neervallen
van de schooi stecnen van een fabriek.
BANDJIRS
Mc'dan, 20 Jan. (Aneta). Een zware
bandjir van de Aeksigeaon veroorzaakte bij
Toeroeloeng een breuk in den dijk. Tenge
volge hiervan werd dc weg voor liet as-
verkeer over een lengte van 200 M. wegge
slagen. Door de talrijke aardschuivingen is
het asverkeer minstens 5 dagen gestremd.
Bandoeng, 20 J*ra. (Ancta). Op het
traject van den spoorweg Sibolga-Siantar-
Kota Nopan is op verschillende plaatsen
het treinverkeer gestremd ten gevolge van
ecu bandjir