AHERSFOORTSCH DAGBLAD
FIRMA OUIKVI BURGER
Fa. M. A. Ramselaar
2390
DE EEMLANDEIi
Nseuw tricot Oeux=Pièces - Costymes - Hoeden
Beiteelaedsch
Overzicht
Buitenland
JOH. DE HEER
Zaterdag 7 Februari 1931
UitgaveVALKHQFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a
29e Jaargang No. 187
VOOR HET VOORJAAR ONTVANGEN
DAMESMODEZAAK:
GEHOORZAAMHEID
DE VOLKSPARTIJ VOOR
DICTATUUR?
DE ERFENIS DER DOODEN
Remarque spreekt zich uit
L. S. LUYCX ZOON
VEERBOOT GEZONKEN
N.V. COMPAGNIE LYONNAISE
RUMOERIGE DEBATTEN
Aanvallen op de Nazi's
ABONNEMENTSPRIJS P" 3 mïand" voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75. oer
- wttk fmtt grtt|t ver2eke[lllg ,Egen ongelukken) f 0.171/,
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEPOON INTERC 51Ï
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—1 regels f 1.05 oet Inbegrip van een bewijsnummer,
1 elke regel meer f0.25. Liefdadigheids-advertcntico voor d«
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 rtgela
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaauea f I.—Bewijsnommer exim f 0.05
ARNHEMSCHE WEG 26:
door
H. G. CANNEGIETER.
Een merkwaardig verschijnsel in onzj
dagen is de toenemende voorliefde voor
dictatuur. Vooral onder de jongere men
schen in sommige kringen is een harts
tochtelijk verlangen naar den tiran ont
staan. Met de democratie meencn deze jon
ge menschen een onvcrzocnlijken striju te
moeten aangaan; zij schimpen en smalen
op haar, verzetten zich tegen haar instel
lingcn en wreken zich met dikwijls kwa
jongensachtige middelen op hare vertegen
woordigers. Daar dit verschijnsel een inter
nationaal karakter vertoont, moet het wel
samenhangen met een algemeene wijziging
in de zielsgesteldheid der jeugd.
Deze levenshouding toont door de felheid
en overdrevenheid, waarmee zij zich aan
kondigt, dat tzij een react!e-vërschijnsel ie.
.Waarom hunkert de jeugd naar den tiran,
die haar onvoorwaardelijke wetten zal stel
len; waarom eischt zij door het oppermach
tig woord van den dictator te worden be-
heerscht? Waarom pleegt dit staatkundig
.verlangen gepaard te gaan met een gods
dienstige begeerte naar een kerk, waarin
het geloof onbeperkt gezag en de geestelijk
heid blindelingsche gehoorzaamheid vraagt?
Democratie en vrijzinnigheid doen een
tïeroep op het persoonlijk oordeel en het
.vormen, van een zelfstandige overtuiging is
moeilijk en lastig, Het vergt een zekere
mate van rijpheid, niets slechts van ver
stand en gemoed, maar vooral van don wil,
Wie voor zijn eigen meening en daden ver
antwoordelijk verlangt te zijn, heeft een be
stendigen strijd te voeren tegon den inner-
lijken twijfel en tegen de andersdenkenden
buiten. Voortdurend vragen zoowel eigen
ik als omgeving hem rekenschap. Hij moet
zich van dag tot dag inspannen, om in het
telkens wisselend aspect der wereld zijn
plaats te bepalen; hij moet stelling nemen
en keus doen; hij moet van gedachten wis
selen en zich ontwikkelen. Hij moet, en
dit is het moeilijkst van alles: eenzaam
kunnen zijn, want wie op zichzelf staat,
staat immers alleen en wie niemand boven
zich heeft om naar op te kijken staart
duizelend in het blauw der oneindigheid
Derhalve is het zelfstandig oordeel het
persoonlijk beraad slechts den volwassene
voorbehouden. En hoe weinig volgroeiden
telt onze maatschappij! Met een lichame
lijke mannelijkheid kan een kinderachtige
geest gaan gepaard. Kinderen, ook zoo
zij, wat den leeftijd betreft, dc meerder
jarigheid reeds lang gepasseerd zijn, willen
als onmondigen worden behandeld.
Zou dit misschien de zielkundige fout
kunnen zijn in het ideaal van de democra
tie, dat deze met volwassenheid rekening
houdt, waar de werkelijkheid op onmon
digheid wijst? Do moderne tijd heeft de
kinderen geëmancipeerd. Groepen, die vroe
ger krachlens haar leeftijd, sexe of maat-
schappelijken stand voor onmondig golden,
tellen thans voor vol mede. lfcbbeo do
vrouwen, de arbeiders, de scholieren allen
de hun thans geboden vrijheid als een wel
kom geschenk aanvaard? Zouden velen
hunner in hun hart niet lerughunkeren
naar de voormalige slavernij? En zou het
roepen om den dictator niet de kreet van
Jiet kind zijn, dat naar zijn vader terug
verlangt?
Wie meent, dat een kind liet pleizierig
vindt, als een redelijk wezen (e worden
behandeld, vergist zicli. Voor liet kind is
de strenge blik van. den gehoorzaamheid
eischenden vader een weldaad. Niet te hoe
\en denken, niet te zijn blootgesteld aan
het wikken en wegen, gicn beroep te hoe
ven doen oj) dc eigen innerlijke gevoelens
van plicht cn gerechtigheid, maar blinde
lings te mogen worden gedreven door een
onverbiddelijk wezen, waaraan het kind dc
volstrekte macht cn wijsheid toeschrijft, dit
is voor den onmondige.de prettigste cn dc
gemakkelijkste, zoo niet de .«enige manier
om te leven. Straf en gebod, bevel en ver
maan doen licm goed. Als hij weet, dat te
genspreken geen baat geeft, is hij ontsla
gen van de vermoeienis, zijn kritisch ooi-
deel te formuleercn.
Het is zooveel moeilijker te leven dan te
worden geleefd. Hebben wij onze kinderen
dc gemakkelijke levensperiode van de blin
delingsche gehoorzaamheid te spoedig ont
nomen; hebben wij ze te zro^g naar hu»
eigen gevoel en oordeel verwezen: hebbep
wij ontijdig een beroep gedaan op nun per
soonlijken, zelfstandigen wil1 En is hier
door een ontwricht geslacht opgekweekt,
dat onder het mannelijk mom zijn ver
waarloosde kinderbehoeften verhult? Zoe
ken deze in de prille jaren onbevredigd ge
laten neigingen voldoening nu liet te laat
is en is de heldenroep om den dictator niets
anders dan achterna gekomen kindorka-
mergekrijt?
Het zou do tragiek van dc moderne pac-
dagogie zijn, zoo een zielkundige fout zich
in een maatschappelijke katastrofe ging
wreken. Indien onze volwassen geworden
kinderen slechts tot inzicht in flen aard
N an hun zonderlinge neiging mocht mi ge
raken, zou nog het ergste zijn le voorko
men. Wat aan het kind past, is -oor den
man niet geschikt en nimmer kan eigen
gekozen dwang den mondjg gewordene ont
heffen van- de verantwoordelijkheid vooi
zijn eigen levensgedrag.
(Nadruk verboden).
Pandit Motilal Nehrce overleden.
Vooraanstaand Indisch leider
voorgoed van het tooneel verdwe
nen.
Met enkele woorden is door ons reeds be
richt, dat gisteren Pandit Motilal Nchroc, do
bekende leider der Indische nationalisten, is
overleden. Ilij heft den leeftijd van twee cn
zeventig jaren bereikt.
Pandit Motilal Nehroe, die dc vader was
van een ander bekend Britsch-Indisch lei
der, Jawaharlar Nchroc, zag het levenslicht"
in Kasjmir. Evenals Gandhi, was hij één
der meest geziene advocaten van Indié, maar
dit beroep liet hij varen, sinds Gandhi in
1922 dc bekende beweging ten gunste van
liet lijdelijk verzet begon te organiseeren.
Van dit oogcnblik af wijdde hij al zijn
krachten aan den strijd, die «aanstuurde op
het verwerven van de onafhankelijkheid
voor Indie. Deze beweging diende hij echter
niet alleen met zijn grootc talenten, maar
hij stond aoor hetzelfde doel tevens het
grootste deel af van hetgeen liij bezat aari
geld on goed.
Het duurde niet lang, of hij werd één der
leidende kopstukken van de congrespartij.
Pandit Motilal Nchroc was iemand, met
wien te praten viel cn hij \vcrd dan ook be
schouwd als één der weinige staatslieden
van het ontwaakte Indie, die te vinden was
voor een vergelijk met Engeland.
Tot driemalen (oe is hij president geweest
van liet Al-Indische Nationale congres cn
hij is het ook geweest, die een verslag heeft
opgesteld over een aan Indié tc verstrek
ken constitutie. Deze ontwerp-grondwet is
aan dc regeering van Engeland voorgelegd,
doch deze nam een afwijzende houding aan.
Deze niet aanvaarding van het rapport was
voor Gandhi aanleiding zijn z.g. zoutwin
ningsveldtocht te beginnen.
Wat Pandit Motilal Xchroc's grondwet-
verslag betreft, hierin werd aan dc hand ge
daan, dat Indie deel zou blijven uitmaken
van het Engelsclie wereldrijk, maar dan
moest aan Indié de positie worden gegeven
van een dominion. Mot ziet dus, dat hij veel
gematigder opvattingen huldigde dan zijn
£oon Jawaharlar. die voor Indié de volledi
ge onafhankelijkheid opeischte en juist deze
gematigdheid is hem meermalen voor de
voeten geworpen door zijn geestverwanten.
Ündertusschcn betcckcndc het voor Nchroc
Sr. een grootc teleurstelling, dat Engeland
dc beantwoording van zijn „ultimatum" op
de lange baan schoof, een ultimatum, waar
in verlangd werd, dat zijn voorstellen bin
nen een jaar tijds, d.w.zJ voor 1 Januari 1930,
zouden worden aanvaard.
liet gevolg van Engclauds weigerachtige
houding is geweest, dat Nehroe zich in do
armen wierp van de extremistische natio
nalisten en een medewerker werd van Gan
dhi, wiens denkbeelden hij geheel tot dc
zijne maakte.
In de eerste maanden van dc jongste be
weging voor burgerlijke ongehoorzaamheid
w-erd hij gearresteerd en in de gevangenis
opgeborgen. Trouwens: de grijsaard liad in
verband met den bcvrijdingsstrijd reeds
meermalen met den kerker kennis gemaakt.
Zijn gezondheid liet echter te wenschcn over
cn zijn toestand maakte het zelfs noodzake
lijk de gele koorts had hem hevig aange
pakt dat hij zelfs enkele weken, voordat
zijn gevangenisstraf zou zijn afgcloopcn, in
vrijheid werd gesteld.
De laatste dagen \oor zijn dood heeft Neh
roe te Allahabad doorgebracht met bespre
kingen, waaraan vooral Gandhi deelnam,
die inmiddels ook weer op vrije voeten w as
gekomen cn in allerijl zich naar liet ziek
bed van Nehroe spoedde.
Niet alleen genoot dc Brahmaan Nehroe
een groote populariteit bij zijn verwanten,
maar bijna geheel Indié droeg hem op de
hand. Op het oogcnblik, dat Indic voor
grootc beslissingen slaat als gevolg van dc
resultaten der ronde-tafel-confcrenlie, 'ver
liest het Indische volk in Motilal Nehroe een
der voornaamste en meest geliefde figuren,
die krAnig heeft gewerkt ten gunste van de
„ontvoogding" der Britsch-Indicrs.
Merkwaardige uitlatingen van
Dr. Dingeldey
Berlijn, 5 Fcbr. (V. D.) Dc Vonvarts
had mcdcdcelingcn gedaan over staatsgreep-
geruchten cn in verband hiermede de 1).
Volkspartij genoemd.
De leider van dc D. Volkspartij, dr. Din
geldey, heeft thans m hot Acht Uhr Abend-
hlatt. een verklaring afgelegd, waaraan het
navolgende ontleend is:
„Wij hebben aldus dr. Dingeldey de
taak niet alleen sanecring tc eischcn van do
financiën, doch ook de redding van de vele
groote steden van den ondergang tengevol
ge van de crisislasten cn de noodzakelijk
heid een deel van het millioenen-lcgcr der
wcrkloozen aan arbeid te helpen. Met hel
oog op deze maatregelen eischcn wjj ver
mindering van dc tribuutbctalingen. Op wel
ke wijze kan dat mogelijk zijn, wanneer
het parlement versaagt? Tijd mag niet ver
loren worden.
Dat liet vraagstuk van de rijkshervorming
bovendien op den weerstand van Beieren in
den rijksraad is gestrand en dat de verla
ging; van den leeftijd vamkiëagercchtigdhoid
en andere steunpilaren van een democra
tisch parlementair stelsel radicale stroom in-
gnn hebben verwekt, ligt voor dc hand. Aan
al deze verschijnselen mag een verantwoor
delijk politicus niet stilzwijgend voorbij
gaan.
Indien de rijksdag cn dc belangrijke par
tijen versagen, blijft aan een doelbewuste
regeering niets anders over dan in overeen
stemming met de«beslissïng des volks cn aan
de hand van dc middelen, die de constitutie
den rijkspresident verstrekt, dc bron van dit
kwaad te verstoppen."
Niet Wraakmaar Nooit
meer'
Op een protcstvergadering naar aanlei
ding van het verbod van de film ..lm Wes
ten niclits Ncues", waarop naast vooraan
staande intollcctueclen cn kunstenaars ook
frontsoldaten hun pacifistisch woord lieten
hooren, is o.a. ook een verklaring van Erich
Maria Remarque voorgelezen.
Dit is dc eerste keer, aldus het Volk, dat
de schrijver zelf, die tot nu toe gezwegen
heeft, zich over het verbod uitlaat.
In dc verklaring boet het: „Ik heb lang
naar een verklaring gezocht hoe het moge
lijk is, dat menschen, die den oorlog heb
ben meegemaakt, nu al, pas twaalf jaren
later, zulke verschillende r.iconingen over
de oorlogswcrkelijkhcid hebben. Zonder
twijfel krijgen zelf^ de verschrikkelijkste
gebeurtenissen door het feit, dat men zo
overwonnen heeft, nog iets van den glans
van het heroïsch avontuur. Niemand zal
de geweldige prestatie van dc Duitscho sol
dalen laag kunnen of willen aanslaan
Maar er moet met alle beslistheid tegen op
gekomen worden, (lat deze prestaties thans
eenzijdig benut worden om den oorlog te
verheerlijken en de grenzenlooze ellende,
die hij heeft in het leve» geroepen, te ver
kleinen."
De verklaring van Remarque eindigt met
een citaat uit zijn nieuwe boek: „De erfenis
van de dooden is niet: „Wraak", maar
„Nooit Meer!"
VAHKENSMARKT TEL. 1309
PIANO- EN ORGELHANDEL
Wij leveren alle merken.
LANGE5TRAAT Tel. 341
Onze Jubileum Reclame en extra
lage prijzen en bij aankoop van
f 2.50 een kop en schotel cadeau.
nieuwe: type Bsstrïots importeur
CHRYSLER j.j. MOLENAAR
TELEFOON 1220.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
77?.S te llaparanda.
Laagste Barometerstand;
7-11.9 te Jan May en.
Verwachting:
Zwakke tot matige, Z. O.
lot Z. wind, meest licht tot
half bewolkt, weinig of geen
sneeuw, matige tot lichte
vorst.
ONTBINDING VAN DEN SAKSISCHEN
LANDDAG?
Een offensief der nazi's.
Dresden, 6 Febr. .(V.D.) Do nationaal-
socialistische landdagfractic heeft heden
ccn voorstel tot ontbinding van den Saksi-
schen landdag ingediend.
In de toelichting wordt gezegd, dat de
samenstelling van den tegenwoordigen
landdag niet meer in overeenstemming is
met den volkswil.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Atelier voor
Ajoureercn, Festonneeren
Plisseeren, Bontwerk en
Corsetreparatie.
Tientallen personen
omgekomen
Brussel, G Fcbr. (V.D.) Op de Kasoi-
rivier in Belgisch Congo is een veerboot,
die de verbinding onderhoudt tusschen da
mijn Banyanga cn het arboiderskamp Kaï
nyuba, lek gestooten en gezonken; 54 ne-
gerarbeiders zijn verdronken.
UTRECHTSCHEWEG 10 TEL. 179 AMERSFOORT
Ontvangen Nieuwe Japonnen in zuiver wol, tricot, tweed, prima
coupe f 19.75.
Het vreeselijke ongeluk met de Blackburn Isis III op de ree van Plymouth, welk
ongeval aan negen menschen het leven kostte, heeft groote verslagenheid teweeg-
gebracht in Engeland. Het bergingswerk van het verongelukte vliegtuig.
De tweede lezing der Duitsche
begrooting nog niet
afgehandeld
B e r 1 ij G Feb r. (H. N.) Dc rijksdag is
vandaag nog niet gereed gekomen met dc
behandeling der begrooting van den rijks
kanselier in tweede lezing. De zitting had
af en toe een stormachtig verloop en de
nationcal-socialisten verlieten zoowol bij
dc redevoeringen der sociaal-democratische
cn communistische sprekers als bij die van
den spreker der Duitsche staatspartij, die
eveneens het optreden der nationaal-socia-
listcn veroordeelde cn zijn vertrouwen in
den rijkskanselier betuigde, de zaal. Eerst
toen do spreker der Duitsche staatspartij,
dr. Stolpcr, zijn rede geëindigd had, kwa
men dc nationaal-socialistcn dc zaal weder
binnen. Doch ook de volgende spreker, dc
centrum-afgevaardigde dr. Joos, keurde in
scherpe bewoordingen de rede, die de na-
tionaal-socialist dr. Goebbels gisteren heeft
gehouden, af. Dit was voor de nationaal-
socialisicn een aanleiding, om dr. Joos her
haaldelijk te interrumpccrcn. Wél deelde
de voorzitter, dr. Ljebe, herhaaldelijk waar
schuwingen uit, doch veel uitwerking nad
dit niet. Toen het lawaai nog toenam, trof
dr. Loebe onder applaus van de sociaal
democraten scherpere maatregelen en wees
de nationaal-socialislischc afgevaardigden
Heines, Brückncr, Koch (Oost-Pruisen) cn
Vetter wegens verstoring van de orde en
wederspaimigheid uit de zaal. Dr. Joos, die
ook de redevoeringen- der beide Duitsch-
national- sprekers van gisteren scherp ver
oordeelde. eindigde met den rijkskanselier
het vertrouwen van zijn partijvrienden te
verzekeren. De communistische spreker
Neubauer kondigde de regeering en de re
geering-partijen den sclierpsten strijd aan.
Daarna verlieten de communistische afge
vaardigden de zaal om, naar hun leider
Stöcker aankondigde, aan de begrafenis
der beide slachtoffers van de aansporing
lot moord van dr. Goebbels deel te nemen.
Dr. Dingeldey keert zich te
gen de nationaal-socialisten.
Daarna nam dr. Dingeldey, de leider dep
Duitsche volkspartij, het woord, die, hoe
wel in minder scherpe bewoordingen dart
dc vertegenwoordigers van dc Duitsche
staatspartij en van het centrum, eveneens
te kennen gaf, dat zijn partij niet met dc
nationaal-socialisten kan samengaan. Men
kan deze jonge beweging eerst dan de
macht toevertrouwen, als zij zich duidelij
ker dan tot nu toe het geval «was uitspreekt
over haar doel cn over haar standpunt ten
opzichte- van dc vraagstukken der actu-
eele politiek. Dc volkspartij zal meewerken
om dc begrooting langs parlementairen
weg af te doen cn verwacht van den rijks
kanselier, dat deze gebruik zal maken van
alle mogelijkheden, welke de grondwet
biedt, indien het parlement in gebreke
mocht blijven. Vervolgens sprak de afge
vaardigde van den chrislelijk-socialen
volksdienst Simpfendoerfer, die eveneens
zijn vertrouwen in den rijkskanselier be
tuigde. Hetzelfde deed de spreker der eco-<
nomische partij Mollath, die liet betreurde,
dat dc rede van den rijkskanselier niet tien
jaar vroeger is uitgesproken. Dc spreker
der Bei< rschc volkspartij dr. Pfleger be
treurde dc toepassing van art. 48 van dd
grondwet cn waarschuwde voor een herha
ling. Ilij «prak de hoop uit, dat dc begroo
ting langs parlementairen weg zal worden
afgedaan. Voorts verlangde hij, dat dc hulp
voor het Oosten ook tot Oostelijk Beieren
zal wórden uitgestrekt. Daarna kwam het
woord aan de tweede rij der sprekers. Deze
werd geopend door den sociaal-democraat
Mierendorf, die zijn maidenspeech hield.
Het plan, om de beraadslagingen Vrijdag
te doen afloopen, werd verijdeld door de
nationaal-socialisten, die na indiening van
een motie tot verdaging de zaal verlieten,
zoodat geen voldoende leden meer aanwe
zig waren om een besluit te kunnen nemen.
De zitting werd daarop tot Zaterdag 12
uur verdaagd. Dan zal na de stemming over
de ingediende moties ook het voorstel tot
wijziging van het reglement van orde in
behandeling komen.
