de eemlandeq BRIEVEN VANEEN BRABANTSCHEN BOER JOH. DE HEER Maandag 23 Februari 1931 üitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 200 PIANO- EN 0RGELHANDEL 556 fortmann en hehenkamp DEMONSTRATIE VAN DE REICHSBANNER „BARBAREN IN EEN LAND VAN BESCHAVING" Geen burgeroorlog voor de deur L. J. LUYCX ZOON ERNSTIG SPOORWEG ONGELUK Vermoedelijk 25 dooden HAARDEN P.NIEROP DOOR A. A. L. GRAUMANS AMERSFGORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maod«D voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75, per week (n*t gratie verzekering tegen ongelukken) f 0.17®/», Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.03. POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 515 PRIJS DER ADVERTENTIE» van 1—4 regels f 1.03 oet inbegrip va» een bewijsnummer, elke regel meer f 0.25. Llefdadighcid*-ndvertentito voor da helft van den prijs. Kleine Advertentlöo „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regelt 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bcvtysu»«mer extra f 0.05 De Volkenbondsgedachtc in een zware crisis. De Kölnische Zeitung bevat een merk- waaidig artikel, waarin allereerst gecon stateerd wordt, dat de Volkenbondsgedach te zich in een zware crisis bevindt". En van zulk een crisis naar een crisis in het in- Vtituut zelf, is maar één stap» Dc arbeid toch aan dc oplossing van de zeer gewich tige problemen van dezen tijd, die den Vol kenbond werden voorgelegd, is min of meer zonder resultaat gebleven. Ter beant woording van de vraag naar bewijzen voor deze stelling, verwijst liet blad naar de rede van Colijn in de economische confe rentie, cn naar de nog zeer povere resul taten van dc beraadslagingen over de ont wapening en constateert, dut het ontwapc- ntngsontwcrp slechts op één punt volmaakt is, namelijk op liet punt der onvolkomen heid, omdat het de bewapenaars alle gele genheid laat, om zich kalm on rustig ver der te bewapenen. Maar er is nog een punt van belang. Dc Volkenbond bedoelt te zijn een verhei liging van Staten op den voet van gelijkberechtiging. Maar die bestaat er ook niet, als dc overwinnaarsstaten, zooals de K.Zg. ben kwalificeert, een veelvoud van de bewapening mogen aanhouden, die zij den overwonnenen toestaan Het probleem van dc gelijke Weerbaarheid, cn daarmee bet probleem van de gelijke veiligheid zou slechts problematisch zijn opgelost, als de min of meer ontw.apendê staten verlof kre gen, huil bewapening op gelijke hoogte te brengen als de anderen. De werkelijke op lossing ligt in dc vermindering van de bc wapening van deze laatstcn tot op de hoogte, die voor de overwonnenen voldoen de wordt geacht. Wat voor dc overwonne nen geldt, moet ook voor de overwinnaars gelden. Ook zij hebben, binnen het raam van den Volkenbond en van bet Kellogg- pact, strikt genomen, een leger alleen noo dig voor dc binncnlandschc veiligheid. Wil ion zij niet toeslaan, dat een vermindering plaats vindt tot op de hiervoor bonoodig- den omvang, dan moet men aannemen, dat zij met liun grooterc militaire macht een oorlog naar de oude methode, in het schild voeren, cn in de werkzaamheid van den Volkenbond on van liet Kellogg-pact geen vertrouwen hebben. Ook hierin vertoont zich de crisis in de Volkenbondsgodachk*. liet blad wijst er dan verder op, hoe. Duitscbland liet moet aanzien, dat een groot deel van dc opgebrachte herstelbeta lingen gebruikt wordt voor versterking van i!e bewapening; zoo kan men begrijpen, dat liet Duitsche volk niei lang meer zal kun nen aanzien, boe met Duitsch geld wapens worden gesmeed, om datzelfde Duitscbland eronder te houden, en misschien opnieuw te overweldigen. Naast deze psychologische, maar aan den anderen kant ook practisch-politiekc sa menhang tusschen de bewapening der over winnaars en de herstelbetalingen, bestaat Varkensmarkt. - - Tel. 1309. Vakkundige reparatie. er nog een economisch verband. De steeds voortschrijdende bewapening van Frank- lijk gaat .op kosten van het Duitsche be drijfsleven. Zonder eenigen twijfel is de Duitsche crisis een uitvloeisel van de alge- meene wereldcrisis, maar niemand zal durven ontkennen, dat dc economische de pressie in Duitschland ooit zoo schérp zou zijn geweest, als niet elk jaar twee milliard mark zonder eenige tcgenprestatio aan de vroegere tegenstanders moesten worden be taald, een bedrag, dat beter kon worden ge bruikt, om de wereldeconomie opnieuw te bekrachtigen, dan in onzinnige bewapenin gen belegd. Ziehier weer een van de bijdragen, die geleverd worden tot bewijs van de 6telling dat dc Volkenbond nog steeds een verkeer de basis heeft, namelijk het vredesverdrag van Versailles, dat al de oorzaak is ge weest van zeer veel ellende. En zoo is dit betoog van de Kölnische eigenlijk een zoo- veclste smartckroet tegen een verdrag, dat zijn bestrijders met den dag ziet vermeer deren. Het is natuurlijk begrijpelijk dat liet verdrag is tot stand gekomen zooals het luidt, onder den nog verschen indruk van dc verschrikkingen van den wereldoorlog. Nu is dit het merkwaardige; dat men die '•crschrikkmgcn is vergeten, zoolang het gaat om vermeerdering van bewapening, al sust men ook de wereld in slaap (en wel licht ook zichzelf) met de redcnecring. dat men juist die maatregelen neemt, om die ellende te voorkomen Maar men herinnert zich plotseling alles als liet verdrag van Versailles ter sprake komt, en op revisie wordt aangedrongen. Het is in ieder geval pen gelukkig verschijnsel, dat hot aantal bestrijders van liet verdrag steeds toe neemt, ook in dc staten, die er dc directe voordeelcn van genieten. Hoeft, niet nog zeer onlangs Emile Vandervcldc er een scherp requisitoir tegen gehouden, Vander- velde. wiens handtcekening zelfs onder hét verdrag staat? Werkelijk, naar onze wijze van zien zal de Volkenbond zich vóór alles hebben bezig te houden met de herziening van dit verdrag, wil hij op den duur zijn prestige kunnen hanOhaven niet alleen, maar ook vruchtdragenden arbeid kunnen verrichten in liet belang van Europa. Want een dusdanige verarming van centraal Eu ropa, als'wij thans aanschouwen, moet van blijvenden invloed zijn op den algemeenen cconomischen toestand van ons werelddeel LAWINE IN NOORD-TIROL. Zes personen omgekomen. Mu-n clien, 22 Febr. (H.N.) In hot Kar- wondel-gehied in Noord-Ti rol bij do Beier- sclie grens is een lawine naar beneden ge komen, waardoor zeven personen bedolven werden. Het gelukte zes personen levend te redden, doch de zevende bleek reeds over leden. BRITSCHE POLITIETROEPEN IN BURMA OVERVALLEN. 25 inboorlingen gedood. Londen, 22 Febr. (V.D.) Zaterdag werd een afdeeling pölilietroepen op onge veer 15 K.M. afstimds van Tharawady uit een hinderlaag door inboorlingen overval len. De politie-troopcn, die een officier ver loren, doodden 25 opstandelingen. alle behangwerkzaamheden worden verricht door vlugge zeer bekwame vakmenschen. Beschermer van democratie en republiek B-e r 1 ij n, 22 Febr. (V.D.) Heden hield do republikeinselie organisatie Reichsbanncr Sthwarz-Rot-Gold de groote, reeds gcruinien tijd van te voren aangekondigde demonstra tie in de Lustgartcn. Tegen drie uur arri véerden de troepen uit dc verschillende dec- len van de stad in militaire marschformatie cn gekleed in uniform hij do Lnstgartcn, waar oen groote politiemacht er zorg voor droeg, dat geen ongew enschte elementen zich tusschen dc betoogers konden mengen. Nadat zich een enorme menschciimenigte voor liet slot had verzameld, hield (1c vooi- zitter van den Reichsbanncr een rede, waarin hij wees op de taak, die dc organi satie ter verdediging van de Republiek had te vervullen. In de. laatste maanden waren 160 000 man nieuwe troepen opgeleid. Wan neer zulks noodig zou «zijn zou men bij oen eerste oproep in 22 districten dc Reiclisban- ner-afdeelingcn gercecl' vinden om op te marcheeren. Dit was geen soldaatje spelen maar het was bittere noodzaak, want de toestand was nog steeds zoo, dat elk geweld tegen dc Republiek gevaarlijk zou kunnen worden. Reeds ruim zeven jaar moet ge vóelden worden tegen liet onverstand, ook in dc rijen der fèpübliekeincn zelf. Haken kruis en Sovjetster hebben in liet Parle ment gefaald of liebbcn zich aan bun plicht onttrokken. Het kwam er nu slechts op aan, te zorgen, dat zij op straat, dc over winning niet zouden kunnen behalen. Dc Reichsbanncr zou zijn taak slechts kunnen vervullen wanneer hij buiten de partijen zou blijven slaan, om op deze wijze de on- "V-lige beschermer te zijn van dc demo cratie en dc republiek. .De rcpublikeinsclie partijen moesten nu maar eens een einde maken aan de onverdraagzaamheid tegen over de republiek. Ernstige ordeverstoringen hadden tijdens dc bctooging niet plaats. Slecht enkele ma len klonken communistische infciniptics. VREESELIJKE DOOD VAN EEN BLINDE PASSAGIER. Parijs, 22 Febr. (V.D.) Toen dc snel trein van Parijs naar Saarbi Ucken gisteren op het station Epernay stopte, bemerkte een spoorwegbeambte op het dak van een der wagons liet lijk van een naar schatting 20- jarigen jongeman, wiens hoofd van liet lichaam gescheiden bleek te zijn. Het in gestelde onderzoek wees uit, dat men te doen had, met een zekeren Demoulin, wo nende in liet Saai gebied, die als blinde pas sagier op hot dak \an een wagon was ge klommen en waarschijnlijk hij het passee- rén van een lagen tunnel op zoo vreeselijkc wijze om het leven kwam. Rijksminister Wirih over de communistische pro paganda Berlijn, 20 Febr. (H.N.) In rlen rijks dag hield de rijksminister van binnenland- sche zaken dr. Wirih, vandaag bij de be handeling van de begrooting een rede, waar in hij eerst wees op dc omvangrijke com munistische propaganda, die door Rusland gesteund in Duitschland wordt gevoerd. Deze geheele propaganda kenmerkt zich vooral door ruwheid. Men heeft feitelijk met een inval van barbaren m een land \an be schaving te doen. Het ministerie van binncnlandsche zaken slaat deze bolsjewistische propaganda aan dachtig gade, evenals het drijven van de rcchts-radicalen. Dikwijls wordt beweerd, dat ccp burger oorlog voor de deur staat, doch dit is on juist. Wel zullen liier en daar eenige vecht partijen plaats vinden, doch de politie zal deze woten le onderdrukken. Dc ijksregeering cn dc Pruisische regee ring zullen niet aarzelen, om het npodige to doen. Soms wordt de opvatting gehoord, dat dc golf van het radicalisme haar hoogtepunt hoeft bereikt, doch men moet niet «le moge lijkheid "rekening liouden, dat de eerste golf door een tweede kan worden gevolgd, cn dat bij den stijgenden cconomischen nood de uitbuiting van dc bevolking voor politieke doeleinden niet moeilijk valt. Dc regccring is echter nauwkeurig op dc hoogte van dc plannen der nationaal socia listen. NIEUWE REVOLUTIONNAIRE BE WEGING IN PERU UITGEBROKEN. Steun van militairen en marine New York, 22 Febr. (V.D). Uit Buenos. Aires wordt gemeld, dat in Peru een nieuwe rcvolutionijairc beweging is uilgebroken, die een vrij gróotcn omvang schijnt tc heb ben aangenomen. Dc nieuwe revolutie wordt gesteund door verscheidene garni zoenen, die zich reeds bij de rcvolutionnni- ren hebben aangesloten. Ook het garnizoen, van Arequipa. dat dc Auguslus-revolutio in beweging heeft gebracht, heeft zich weder om bij de opstandige beweging aangeslo ten. voornamelijk omdat dc nieuw o regee ring de door haar gedane beloften niet is nagekomen. Dc vloot heeft zich gedeeltelijk bij den opstand aangesloten. DE MIJN RURHORTME ID ERICH STILGELEGD Duisburg, 20 Februari (V.D.) De di rectie van de mijn RuhrortMciderich maakt per affiche bekend, dat dc mijn met ingang van morgen stilgelegd wordt. Dit be sluit werd genomen nadat bij dc onderhan delingen tusschen den werkgeversbond en dc drie betrokken werklicdenbonden geen overeenstemming kon worden verkregen be treffende verschillende looiikwcstics. WEERBERICHT Hoogste Barometerstand: 769.2 te Clermont. Laagste Barometerstand: 718.8 te Andanes. Verwachting: Zwakke tot. anatigc, Z. W. tot Z O. wind, nevelig'tot half bewolkt, weinig of geen neerslag, lichte vorst des nachts, overdag lichte dooi Langestraat 49-51 -- Tel. 190 STILLE TIJD RECLAME CORSET AFDEELING Nieuwe Corsetten en Buste-Houders voordeelig aangeboden. Botsing tusschen personen en goederentrein Athene, 21 Febr. (V7. D.) Hedenmorgen vroeg kwam een gemengde personen- cn goederentrein die tusschen Calamata aan (le Golf van Messina en Tripolis in dc pro vincie Arkadbia den dienst onderhoud, trt botsing met een uit tegenovergestelde rich ting komende locomotief. Zoowel de trein als de locomotief reden met volle vaart en de botsing was zoo hevig, dat de beide loco motieven cn vier personenwagens geheel werden vernield en in elkaar gedrukt. On geveer 50 passagiers werden gewond, waar van vijftien zeer ernstig. Volgens nog niet bevestigde berichten zou den vijftien personen om het leven zijn ge komen. OPRUIMING JAARSMA 20 KORTING. Lia/csszr. 90Jkz..28B Ulvenhout, 17 Februari 1931 1 Menier, Dc dakskes waren van d'n morgen wee lekker wittekes bevrozen en in 't Oosten brak d'n dag blaauwig uit d'n nacht, 'n Streep \uur klonterde aan d'n horizont of er van d'n nacht '11 vuurkc gestookt wier De mergen brak open as 'n reuzeklaproos van rood cn purper. Ineens laaiden er vlammen op, die 't laand toen ros begloei- den. Versmolten de rooie cn purpcrc brok ken in die gouwen smeltkroes en droop 't licht in strepen van den hemel af. De zwarte bosschen klèèrdcn van pèèrs naar br^ns en eindelijk wieren ze mee gou wen franjes behangen van 't sprankelend zonnelicht dat er deurhenen morste. 't Kërketorentje gong glimmen van d'n 'dooi en de kleurige vensters vatten vlam van 't laaiend licht. Toen trok Stoffers aan "t klokgetouw en de klokskes klaalikten d'ren goeienmergen aan d'n witten dag, die te w-ascmen lag. 't Wier 'nen dag, zoo schoon en goed, om reel de weareld gelukkig en plazierig te wil len zien. 't Was of al 't lilleks mee ver- braand was in da zonnevuur, waant bij zoo yeul pracht en praal was veur 't aandere gin plak meer. Sjuust toen 'k zoo peinsde, m'n pepke onderwijle uitslaand op m'n kaand, kwam over d'n steenweg, bezijjen m'n laand d'n Blaauwe aangebotst in z'nen verkenswagel de richting van dc stad op. ,,I)'n goeiémer- gen, Dré!' kwekte-n ie deur de stilte van t zocht-smeltende laand, waar "t wit van verging in droppóngepèèrl. En z'n zweep trok "n scheur deur de stilte. „Mèrgen, Tiest, schoon wirke-n-ee! Thuis alles kits?!" En toen wier z'nen kop êénen lach. Hij wipte van d'n wagel af, riep „Hot, Hóóóót zek oew" teugen z'n voske 'n pracht van 'n perdje hee-t-ie z'n eigen aangeschaft, sloeg de toom 'n paar keer om 'nen boom en kwam 't laand ingebeend. „Thuis ie ie gééf", en luj sloeg me-n-op m'nen schouwer: „en m'nen brak As 'k nie oppas, frit ie lieel m'n wijf op!" En z'nen lach klastc teugen de bosschen aan. „Aan- ders alles goed nieo Aantjes?" „Melk cn bloed" en weer ranselde-n-ie- mes z'n zweep op de stilte, da z'n voske begon te liinneken, daar laankst d'n weg. Ge wit, amico, dat ie vleeje jaar Mei ge trouwd is mee 't weduwvrouwke Aantje Bo- gers, keb oew daar tenminste la ank en breed over geschreven g'ad en dat ie nouw 'nen kleine liec gekregen. En waar ie maar 't. erotschte-n-op is, da-d-is, dal dieën brak 't. zclfste blaauwe baar krijgt van z'n vader. „Dré", zee-t-ie: ,,'t is host nie te geleuven, jonk, maar hij krijgt d'nzelfden krullenkop as ikke* vol mee rosse stekels: staat ie, net 'n verken cn as Aantje-n-'m aankekt, schiet ze tellekens in d'n lach „Nouw, as ie net zoow mooi wordt als z'n vaderlachtë-n-ik en bekeek meteen dieen langen sloeber van 'nen Blaauwe die as model gediend hee veur d'uitvinding van de veugelvcrschrikkers, „dan", viel d'n Tiest me in dc rede, „is ie altij nog knap genogt later, om stoute kienders mee 'm baang te maken" en me stingen daar in de vruugtc van d'n Februari-dag te schateren of 't Zondagmiddag was in dc „Gouwe Koei." „Ge mot nog 's gaauw aankomen, mee Trui", stelde-n-ic veur. „Aantje is weer laank op de been en alles marcheert as van ouds." „Ge zij nouw mee zessen, ee", reken- de-n-ik uit: „gij mee Aantjes, de drie brak ken die zo meegebracht hee en nouw d'n Blaauwe junejor, g'et al 'n hee huishou wen, Tiest." „Veur mijn part komen d'r nog 'n stuk of zes bij", en lachende liep ie weg. „Goeie zaken, Tiest!" riep ik 'm na. „Bedaankt! Van 't zclfste, Dré; seluu' en daar hobbende-n-ie weg, d'n gelukkige kea rel, klappend mee z'n zwipke of ie heel Ul venhout wakker wouw klepperen. 't Was dan ok 'nen dag om allemaal lachende en gelukkige menschen om oew henen te willen zien en toen 'k thuis kwam, mee 'nen vollen erm gruuntes, veur d'n wa gel, toen was de post gewiest. Op de schouw, op 't vaste plekske, onder 't. crusifiks, daai sting d'n brief. „Van onzen Dré?" vroeg ik aan Trui. „Neee", zee Trui 'n bietje te leurgesteld, waant die wil olleen maar brie ven van d'ren zeun ontvangen. „Van wie dan?" „Kek zeivers maar. keb 'm nog nie opengemokt." Mee da'k d'n brief pakte, zee ik: „keb d'n Tiest zoo sjuust gesproken." „Docht ik 't nie?"riep Trui: „dan hé 'k 'm laanks heuren komen mee z'n perdje, 't leek wel of heel de Veld veurbij ree en. hoe is 't mee Aantjes?" „Of me weer 's gaauw aankomen hee-t-ie. gezced; Aantje is weer op dc been cn d'n kleine frit heel z'n moeder op volgens d'n Blaauwe, dan wit 't wel!" „Dan is alles goed!" zee Trui deskundig en ik gong aan 't lezen van m'nen brief. „Waarde Vriend", sting 'r boven. En toen begon ie: „Waant deur 't lezen van oew wekelijksche brieven zijn me vrien den geworren, daar ik ok altij opgeruimd cn goed gehumeurd geleefd eb, gelijk gij; Want in de dagen van 'i gepasseerde jaar hee mijn vrouw zaliger dikkels gezecd g'ad: „dieen Dré is net zo'nen tiep as gij; guilie konden wel bruurs zijn." Ochirrckes, docht ik, dieën kearel hee z'n wefke-n-af motten geven. Vlug las ik ver der cft-jawel; horre: „maar erg genogt", zoo gaat ie deur: „nouw mee d'n lesten Sindere- klaas, m'nen naamdag nog wei ik liiet Niek ben ik getroffen deur d'n zwaar- stcn slag, die 'nen rhensch maar treffen kan: n.l. 't verlies van mijn vrouw waar ik 13Yz jaar lief en leed mee gedeeld eb. Lief en leed, ja, waant acht kinders wieren ons ge boren waarvan 'r eentje verdronken is. Nou zoude kunnen denken: wel kearel, wa-d-cb ik daar mee te maken, (ollce, Niek!) maar Dré, ik wouw oew 's gevraagd emmen g'ad of ge daar om-cn-nabij in oew omgevink of onder «oew kennissen nie 'n vrouw wit zit ten die haar plots in wil nemen. Desnoods eerst 'n tijdje as huishouwster en later as mijn vrouw, want ik weet nie of gij mee d'n toestaand icr in Noord-Ollaand op de hogtc bent, maar die is' niet rooskleurig. „Dus Dré, nouw hoop ik, dat. ge mijn de behulpzame haand 's biejen wilt en hetzij ouder oew klaanten maar nie. al te stadsch, waant icr is 't ok maar 'n dürpke, horre. Gij zul wel 'n wedeuwvrouw- ke of 'n vrije meid van ora-en-nabij de 40 jaren weten zitten veur d'n Niek, breng me dan 's op de hogte, asteblieft. Aan d'n aan- deren kaant van dit velleke pampier za'k oew vertellen wa-d-ik zooal veur 'nen kea rel ben, dan witte gij wel, wat reur 'n soort vrouw 't zoowa zijn mot. Ik ben 'n kearelljo van zoowa 90 kilo, werk veur me eigen in d'n liouthaandel. Doornen rooien en -zagen cn keb 'r 'n goei, 'n gèèf stuk brood in, maar d'r mot haard voor gewerkt worron." (da geleuf ik gère!) „Maar da-d hindert heelegtiar niks, waant daar kan ik best teu gen. Waant ze noemen mijn icr d'n „ijzeren man". „Ik ben 42 jaren oud en eb zcuven flinke zware blokken ran kienders. Eén is er nie' thuis, zooda 'k er veur zes te zurgen eb en sjuust dcuzen middag ben ik weer veur do zoovcu.lsto maal mee 'n huishoudster in ge sprek gewiest, maar alweer 't zelfste smoes je: „Zes is me te veul!" Ik heb gin plazierig leven, nouw. Alles kost nouw veuls te veul geld cn altij ben 'k ollccn. \s ik 's mergens vruug van huis afgaai en 's avonds mee d'n donkerte veur "t eerst thuiskoom, dan is 't niet plazierig van vve.n* olleen te zijn, Dré, da begrepte! Dus ik hoop, dat ge veur mijn 's uit wil kijken en as gc me dan vandaag of mèrgen 's schrijft: „jóh, kom 's over, ik weet iets veur oew," dan koom ik heel gaauw, horre! Dus rncc veul goei hoop schei ik er af mee schrijven cn gaai gaauw naar bed, waant morgen is 't weer vruug dag veur me. Ver ders mee haartelijke groeten, ok aan Trui, in afwachtingenz. Kek 's, amico, keb mee Truïë zóó gedoclitt D'r zullen altij nog flinke wefkes van om de virtig jaren genogt zijn, die zo'nen fér* men kearel mee 'n gezond en steuvig huis* houwen cn mee 'n goei inkomen, aan dur-i ven pakken! Waant virtig jaren ongeveer, da's nog van d'n ouwer, da ze vruuger wer« ken emmen geleerd inplak van piano-spein len en de medèm uithangen en boksen en zwemmen. Da s nog uit 't tijdperk dat werken geleerd wier. Amico, 't schei d'r af. Veul groeten van Trui en as altij gin horke minder van oewen toet- a vpe ^Rli h

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 1