„DE LICHTENBERG" IS GEOPEND
SIERKUNST
EEN LANGE REEKS VAN
VIJFTIEN SPREKERS
UTRECHTSCHE WEG
GLUCK EN ZIJN
„ALCESTIS"*
SI ADSNIEUWS.
Prof. Dr. J. R. Slotemaker de
Bruine spreekt de openings:
rede uit
Huldeblijk van het gemeentebestuur
Gistermiddag heeft onder zeer groote be
langstelling de opening plaats gehad van
het Ned. Herv. Ziekenhuis „De Lichtenberg"
aan den Utrechtschen wog alhier.
De openingsplechtigheid werd langevan
gen met zang van Mej. C. van Hoogenhuy-
ze, die het „Lof der Godheid" zong van Ber
nard Zweers.
De heer G. J. A. Ruys. voorzitter van
„De Lichtenborg" sprak vervolgen* een opo
ningsrede uit-, waarin hij allereerst de voor
geschiedenis van de stichting van dit nleu
we Ned. Herv. ziekenhuis memoreerde. Na
con gelukkige en voorspoedige voorberei
ding is het doel bereikt, dank zij aller rae
dewerking, waarvoor sprek-r hun, die deze
hebben verleend in het bijzonder de tno
de-bestuurd eren dank brachl Speciaal
noemde de heer Ruys de secretaresse me
vrouw Knoppers— Dielemati en len pen
cingmeester, den beer Knoppers, Niet alleen
voor het bestuur, maar ook voor velen bui
ten dezon kring is deze dau een blijde lm
rners, velen uit Nijkerk. Hoogland en tal
van andere plaatsen uit den omirok heb
hen hun bijdragen met liefde gegeven Het
kerkelijk initiatief i6 gcb.ekcn eon groote
kracht te zijn. Met nadruk woes spreker
erop, dat door dit buis da Christelijke ge
meente spreekt, zij legt gtluig>n.s af van
geloof, hoop en liefde. Dit huis, het rusthuis
en het huis voor chronische lijd ens. zij dru
gen ieder eon eigen karakter. Het huis is
wel door de kerk gebouwd, doch het. is voor
de maatschappij, voor do gemeenschap in
zijn geheel bestemd. In een woon! tot rnzen
burgemeester wees sprekei erop. aat diens
belangstelling on die van zijn echtg*noot«-
getuigen van een groote belangstelling in
bet nieuwe ziekenhuis. Ook de aanwezig
beid van de wethouders Vee Hoyn en fhii-r
werd op hoogen prijs gestcid, evenals die
tan burgemeesters uit omliggend* gemeen
ten. Spreker hoopte dat Je bu«gf meesters
overtuigd zullen zijn, dat net in»t olief der
kerk gedragen moet worden door den steun
van de overheid. De stichting is dio van
de Ned. Herv. Kerk, tout court.
Vervolgens richtte spreker eon woord tot
movrouw Ameshoff. die vroeger de vi'la
bewoonde, waarin fhans een dec-l van het
ziekenhuis is ondergebracht en bracht haar
dank voor hare wehvjllondheid. °ok werd
een bijzonder V\oord gesprokon tot de bende
doktoren N. van Nieywenhuyeen (chirurg)
cn W. J Taisma (directeur)
Met nadruk vestigde de heer Ruys er de
aandacht op. dat de stichting Mnantieelen
steun ten allen tijde kan gebru ken. Tun
slotte 6prak de hoer Ruys een woord van
welkom tot de verschillende vertegen voor
digers om te besluiten mst de bpste wen
eehen voor het herstel van Dr. Schoonhoven
van Beurden, directeur van het Sint Eli
zabeth's gasthuis.
Openingsrede van Prol. Dr.
Slotemaker de Bruine.
Prof. Dr. J. R. Slotemaker du Bruine
oud-minister van Arbeid. Handel en Nijver
heid, voorzitter der federatie van diaconieën
wees er in den aanvang van zijn openings
woord op, dat het aantal bedden on zieken
inrichtingen in ons land toeneemt, oange
zien men naast do uitstekende neutrale zie
kenhuizen ook ziekcninricnting«-ii wil b»b
ben met een eigen sfeer, een sfeer die aan
de huiselijke omgeving herinnert
Dat een theoloog voor patiënten verlangt
de sfeer, welke hij donkL dat d* beste is
spreekt van zelf. Het i6 een groot geluk
dat wij iemand, dio zijn huis vor'aten
heeft, kunnen brengen In een sfeer, waar
hij weer ademt als in zijn eigen omgeving
DU kan spreker niet anders dan als oen
verheugend verschijnsel beschouwen. De
schitterende ligging van dit ziekenhuis
maakt het als het ware tot een lust hier
verpleegd te worden.
Gelukkig is het ook, dal de Ncd. Ilcrv
Kerk het initiatief heeft genomen, al wil
spreker niet betoogen, dat andere kerken
geen werk verrichten voor het lichamelijk
en geestelijk heil hunner zieken en ge»»n
recht hebben om dit te doon. Voorts is sprc-
Prof. dr. J. R, Slotemaker de Bruine.
ker verheugd, dat binnen «He kark één be
paalde dienst, die der barmhartigheid, ia
renlang meer cn meer bezig ia l» ontdok
ken. welk eon schoone roeping dit is. In
plaats van een bedeeling vertoont het dia
conale werk een roeping, hot besef vnn een
sociale taak, welke in het midden van ons
volksleven is te verrichten Een geestelijke
sfeer voor onze zieken, «en ontwakende
kerk cn een werkzame diaconie, welke op
do hoogte is van haar tijJ zijn drie faclo
ren. welke spreker verheugd hebben
Prof. Slotemaker de Brume wenschte hot
bestuur geluk met den voorzitter, die zoo
veel Initiatief heeft en wiens initiatief thans
zoo mooi beloond is. Tons'ottc stelde spre
kcr voor Gods zogen to vragen v elke hier
onmisbaar is, waarna hij voorging' in ge
bed.
Mej. van Hoogcnhuizo zong voorts „Jesus.
unser Trost uud Leben" vun J. S Bach.
Onze burgemeester. Mr. J C. Graaf van
RandwIJck, herinnerde eraan, dat Atners
foort don laatstcn tijd op het -p'bioeL van
ziekenverpleging veel belooft. Nauwelijks
was „Zon on Schild'1 klaar of „De Lichten
berg" was ook reeds geboet gereed Spieker
boette Dr. Taisma welkom in oiwv gemeon
te en bood deze voor zijn kamer een 6toel
aan. Voorts richtte hij hot woord tot Dr
van Nleuwenhuyscn, dien bij ais oen man
van actie schetste, a|«med= tot zustor Kl«-y
do directrice, die in geheel protestant
Amorsfoort bekend Is. Mot do b-sto wen
schon voor do toekomst besloot spreker zijn
"o do.
Dr. van N i e u w o n h u y sen, die in
den eersten tijd de funct'c van directeur
geneesheer zal vervullen, richtte zich in
hoofdzaak tot de collega's, waarbij bij hun
volle medewerking toezegde Voorts sprak
bij woorden van waardeering tot de instal
latiecomtpissie, tot den architect- don -heer
Van Uoogovest, tot mevrouw Gravin van
Randwljck, die ais hoofd van het dames
comité zicb op velerlei wijze ver i.enstelijk
heeft gemaakt Bij bespreking van do medi
-ohe bijzonderheden vestigde spreker er d«-
aandacht op. dat men de bvschuking hs*ft
over oen geïsoleerde ront^enkarner, waar
door het mogelijk is met ten stroom vnn
100.QQQ Volt to werken. Dozo inrichting is
mogelijk gewordop door een uitv'ndlng vin
Prof Dr. v. d. Plaats. Tenslotte *prak Dr
van N'iquwenhuysen nog nnkcle woorden
van waardeerlng tot Dr CraniQr directeur
van het Utr. Diaconessen hu Is «n zuster
Klty, directrice, benovens tot Dr. Tai6ma
den directeur-geneesheer.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
den heer v. d. Veen, namecs de uigemeent
synodo der Ned. Herv Kerk, Ds den Hul
lander, dio namens het Pruv. Kerkbestuur
medewerking en steun toezegde, Ds. Panne
bakker, die namens den KwkePMCd zijn be
wondering uitsprak over hetgeen in zoon
korten tijd is tot stand gebracht
Ds. U. H. Barger, die namens de directie
van het Utrechtsche Diaconessen hu is eens
clocls zijn leedwezen erover uitsprak over
het feit, dat zuster Klcy aan Jen arbeid
van het Utrechtscho huis is onttrokken
Men begrijpe echter, dnt de Geest des II-e
ren niet aan een organisatie is verbonden
,Ue Lichtenberg' is een kleine vo( rtzi ttinu
van het Utrechteche Diaconessen hu is Ook
deze spreker sprak de beste wcnschcn vooi
do toekomst uit
De heer YV esse ling, president kerkvoogd
sprak een woord van sympathie en geluk
wensch namens de kerkvoogden waarbij
bij er den nadruk op legde, dat rarn
arbeidende In den geest de* Hoeren, Kracht
zal vinden om cventucele tegenslagon te
overwinnen
Ds van Hoogenhuyze uit Amster
dam sprak namons de Ev-tngelischo Maat
schappij, en wees er o:m. op dat er ir- ons
land oen achterstand is aan Protestantsche
ziekenhuizen.
Dr. Lo Roi, voorzitter van bet Aimc o
sche ziekenhuis (Ned. Herv Diaconessen
inrichting) verhougdo zich erover, dat de
diaeonio een nieuwen weg is ingeslagen
Met nadruk woes hij op de stuwende krach',
welke van den voorzitter van „De Lichten
berg" is uitgegaan; spreker weiischte den
heer Ruys geluk met het bohaaide resul
laat.
Dr. Keulen waa de woordvoerder na
mens de Diaconessenarbeid Ihize spreker
herinnerde aan de ontwikkeling van den
diuconéssenarbeid In onze gemoento waar
bij hij tevens het vele werk, dat zuster Kley
bij dezen arbeid heeft verricht, memoreer-
de
De hoer Ad. Tor CocK, voorzitter vun
den Raad van Arbeid, bracht namens het
bestuur van den Raad van Arbeid de ge
lukwenschen over. Spreker was verheugd
over de totstandkoming van deze inrieh
tlng, aangezien de Raad van Aibeld reko
ping heeft te houden mei de wonschon van
patiënten. Thans kunnen vorzorkon om
In een Protest. Christ, ziekenhuis te
worden opgenomen, tenminste werden
gewilligd. Spreker twijfelde or niet aan
dat men in de beste harmonjo rai kunnen
•samenwerken. Als lid van het bestuur van
Hot Groene Kruis wcnschte hij hel bestuur
geluk met de directrice,
Ds. Klomp uit Westbr^ok wns de ver
tolker van de gcvoolcns van het classicaal
kerkbestuur uit Amersfoort, bij Je opening
van bet nieuwe ziekenhuis HU vestigde er
de aandacht op. dat men hier een ChHsto
lUko atmosfeer heeft, welke van ?eer voel
waarde is voor de patiënten, welke hior
vorploegd zullen worden.
Dr. Terburg. hoofdinspecteur van de
Volksgezondheid, wees orop. dat het niot
ailcen de gewone patiënten zijn. Jio In b«iti
oigen pfeor verpleegd wenschon u worden
tloch dat ook do lljdore aan besmett*lljke
ziekten hieraan behoefte gevoelen Hij hoop
to, dat men in de toekomst ook voor hen
iets zal kunnen doon.
De heer Van Beurden zègJe namens
de regenten van het St, Elizabeth's gasthuis
alle medewerking toe, waarbij hij er dor
nadruk op legue, dat de. regenten van
het Sint Elizabeth's gasthuis met voile
sympathie het werk van „Do L'ehtenberg"
gade 6laan.
Dr. Taisma, dio in October as. als di
rccteur-genccsheer zal optreden, sprak al
Icrecrst een woord van welkom tot zUn
leermeester Prof. HUmans van den Bern
uit Utrecht, om daarna zij» collega's 10e te
zoggen, dat zij hun patiënten in „De Llch
tenberg'' zelf kunnen blijven behandelen
Voorts bracht spreker den burgemeester
dank voor het huldeblijk, dat deze namens
hot gemeentebestuur heeft aangeboden urn
tenslotte do beste wenschen voor het werk
van bet bestuur uit te spreken.
De heer Ruys dankte atle sprekers voor
hun vole sympathieke woorden.
Nadat dc thee was geserveerd werd con
rondgang gemaakt door het nieuwe zieken
huis.
Onder de aanwezlgon merkten wij, behal
vo de hierbovengenoemdo sprekero o.m. op.
Dr. Bruin, directeur van Z ui en Srhilo, Dr
v d. Hoeve, gemeentearts. Dr. Cr-raer, dir
geneesheer van het Utr. Diaconessen hu is
Prof. Hymans v. d. Berg hoogleeraar te
Utrecht, Dr. Aghina, chirurg von het Sint
Elisabeth's gasthuis. Zuster Haar ers uit
Utrecht, zuster Helder directrice vin
.Bethesda" to Tiel, volo predikanten uit
omliggende gemeenten, Dr. Primo, genees
heer van don Raad van Arboid, een afge
vaardigde van den Chr Besturenbond als
mede tal van andere belangstellenden
Drinkglazen „LEERDAIVT'
in alle grootten.
Waterstellen met glazen blad
TEL. 1235
De Wijdingsare in de
Nlcrawe kerk.
In aansluiting op do pfficieo-e opening
van hot ziekenhuis „De Lichtenberg' ha«l
er des avonds een wijdlngsurc plaats In
de Nieuwe kerk aan den Lcusd.rwcg, di-
wehvilllend door het college van Kerkvoog
don tor beschikking was afgestaan.
Het kerkgebouw was geheel met belang
stellenden gevuld.
In z'n openingswoord wijst do hoe»
Ruys er op dat hetgeen beden tot stand
is gekomen eon der vruchten is van God>
Barmhurtigboid, Spr. wijst op de totatand
koming van de Kmmakerk, het Diavomt»
senwerk on thans bet ziekenhuis, weldra
ook op do verwarming van do St Jor's
kerk. Het werk van de Ned. Herv. Kerk
wordt meer cn meer voltooid. Hij memo
roert het belangrijke werk van zuster Kley
en heet ook dc overige zusters welkom in
hot midden der gemeente. De aanwozig
heid van zoovelen sterkt het bestuur en
z'n pogen om op don eenmaal ingeslagen
weg voort te gaan.
Bede van Ds. v. Hoogenhnijze.
Kon bekend predikant In Engeland, aldus
vuugt spr. zijn rede aan, hoeft eens gezegd
dat het sociaal werk moer kerkelijk en het
kerkelijke werk moer sociaal moe', zijn. Ve
|ón doon dit werk buiten de kerk, zelfs te
genovcr de kerk.
Voor Amersfoort niet. aRoen, doch voor
geheel diaconaal Nederland Is dezo dag er
eono van groote ontroering, De kerk heufi
een sociale roeping en bovendien ook soci
ale toestanden op to hoffou, het eertlo ls
het work van de Diaconie, het laatste de
taak van de voorgangers. Ook de zieken
zorg Is door de kerk ter harto genomen
Spr. ontwikkelt dau do geschiedenis der
diaconie in Nederland on wijst op do tot
>tandkoming van de arruverzorg.ng door
den Staat, door middel van de Burgerlijke
\rrabeeturen. De kerk mag zich achter niet
van dit torroln loten verdringen. Do dia
conale arbeid moot omvatten «ie goheelr
inwendige zending- De kerk n'ïemt meer
het jeugdwerk tor hand, dc vale chrisu?
Iljke scholen die er komen zün daar het
bowijs vao. Zorg voor do kranke» is het
werk der christenen en waar de christenen
de kerk vormen is deze zorg een taak der
kerk geworden. Het is eon Jovenstaak dor
kerk geworden. De kerkelijke ziekenhuizen
moeten evengood zijn ingericht als de
Stads- en Stautsziekenhuizuu. In ons land
zijn v97 staatsziokenhuizen en lio cnriste-
lljke ziekenhuizen, waarvan 112 Roomscae
ziekenhuizen met 9309 bedden en 33 Pro-
testantsche Ziekenhuizen met 24J^ bedden.
Wij kunnen onzu zioke» niet naar Roora-
sche Ziekenhuizen zenden omdai dit een
gevaar is voor het protestantisme
Amersfoort heeft de stoot gegeven tot
een werk, dat alom in de diaconale wereld
navolging verdient. Do Hervormde kerk
moet op hot gebied van het imnchtingswe-
zen aan den spits komen te staan, temeer
waar de middelen aanwezig zijn
De Lichtenborg zonde niet alleen zijn
stralen over Amorsfoort, doch over geheel
Nederland
Redo vao Ds. J. EL P Remroe.
Ds. Rcmrao uit Amsterdam koos als
tekst voor zijn rede: „De Godsza ighrid is
tot aller dingen nut". Aan dc hand van dit
tekstwoord ontleedt spr het werk var. het
ziekenhuiswezen der Ned Kei\. Kerk.
Waar de Heilige Schrift spreokl van het
beien der dingen, moet dit niet alleen uit
••en geestelijk oogpunt worden bezien Tra-
iners God heeft ook geneeskracht m do
planten en In dc zoo gelegd en schonk a*u
meii6chcn den speurzin om de oorzaak van
de ziekten op te 6poren Echte Godsvrucht
is nimmer een struikelblok Het mensche-
lijk leven is van de. rijkste veelvormigheid,
bet roept de een tot lelden en voorgaan,
den ander tot volgen en gehoorzaamheid.
Waar wij vragen om scholen op chrisie-
lijkc grondslag, daar hebben wij ook noodig
ziokonhuizon waar onzo zieken worden be
handeld door rnenschcn die medestrijders
zijn voor Gods Koninkrijk. In „De Lichten
berg" bozit do gemeente zulk een huis en
dnarom vragen wij op dezen stichtingsdag
zijn zegen. Hij beware dit huis en allen die
.laarin arbeiden mogen tot In nngt3 van
dagen en make dit huis voor de kranken
tot de redding van hun zielehell. Laten wij
biddend ijvoron voor don Lichtenberg, aldus
besluit spr. zijn rede.
Slotwoord van Ds. de Hollander.
In zijn slotwoord wijst Ds. de Hollander
op de bescheidenheid Van de. Ncd. Herv.
gemeente. Dat de Liehtonbcrg daar staat
is een zogen Gods. De gemeente van Amers
foort ls daar dankbaar voor, doch de ge
moerde zal haar bescheidonheid bewaren,
ook al heeft een dor spr gezegd: „Van
Amersfoort begint de victorie". De voortref
felijkheid van den voorzitter van don Lich
tenberg uit zich ook in zijn bescheidenheid
en waar bij het woord niet moer wil nemen,
brengt spr. een woord van dank «.an beide
Amsterdamsche predikanten on ook aan
mej v. Hoogonhuyze voor haar zang Ook
dankt spr. het zangkoor en de Kerkvoog
den.
Met do beste wenschen voor het nieuwe
ziekenhuis sluit spr. dozen avond.
Deze wijdingsure werd opgeluisterd door
zang van het Ncd. Horv. Zangkoor uit het
Soesterkw artier onder leiding van den heer
A. N'. van Opstolten en door solozang van
moj. C. van Iloogenhulzo, onder begelei
ding van orgelspel.
Da collecte welke aan het einde, dezer sa
menkomst word gehoudon heeft ongevoer
170.— opgebracht.
Voor koordirigenten in kleinere plaatsen
is dc keuze van uit te voeren wr.rkou een
in elk seizoen terugkoerendo moeilijkheid,
in verband mot de veelal beperkte tokall
teit, de gewoonlijk beschikbare vocaie en
jnstrumentale middelen, gegeven \ooral
ook de beperktheid van repertoire- Men
kan niet eteeds zijn toevlucht nemen tot
werken als „Jahreszelton". „Elins", „Para
dies und Peri" enz., maar dq meeste nieu
\\ere scheppingen van eersten rang ver-
t ischen een Instrumentale bezetting, onge-
t- :hikt voor de bestaande concertruimte of
uitgaande boven de flnancieelo draag
kracht van menige koorverecniging. Bei
d c omstandigheden doen zich op govoellge
wijze hier ter plaatse voor „Toonkunst"
geldon en zoo stelt ieder seizoen bof pro
blcero aan dirigent en bestuur opniouw.
Na rijp beraad viel de keuzo «litmaal op
Gluck'8 „Alceate'', een opera, waarvan wel
iswaar een uitvoering in concertvorm
slechts een gedeeltelijken Indruk vermag
le goven, maar waarvan het zuiver muzi
kaal gehalte een auditie volkomen recht
vaardlgL Bovepdien eon werk. dat door
zijn eonvoud van structuur en zijn treffen
de soberheid van aangewende middelen
verklanking desnoods in verkleind formaat
verdraagt Ik herinner mij nog duidelijk
een alleszins verdienstelijke con^ortu'tvoe-
ving een dertig jaar geleder door dc afdee
JIng Buesum, In zeer beperkte bezetting te
hebben bijgewoond, waarbij de muzikale
si.ijlzuiverheld niettemin ongerept bewaard
bleef. De huidige keuze ter afwisseling van
het soort van ten gehoore gebrachte werken
verdient dus waardcering, vooral ook om
Dit werk wordt op «le uitvoeiina van
Toonkunst op 12 en 13 Maart a.e. in Amici-
ti* uitgevoerd.
do beteokenie van Gluck's werk nog
voor onzen tijd,
Gluck behoort tot do groote meesters,
ware bet alleen ree.tl9 om de schrille con
trasten in do waardoering van persoon on
werk. Dat Hëndel zijn kok voor evou be
kwaam contrapuntist hield als Gluck, is al
gemeen bekend. Mindor miasch;cn, «lat de
naar het cerebrale neigende Berlioz, do
grondlegger der 19c eeuwschc orkesttecb
niek en rle grootmeester der muzikale krl
tick bij het lezen van do partituur van „Al
ccste'' zijn tranen niet kon bedwingen
„Monsieur Crochc" (alias Debussy in do
„Rovuo blanoho") constateerde, dat na Cqu
pcrin cn Rameau „col animal do Gluck
a tout gaté'1 een appreciatie dio geheel
In overeenstemming is met de veel nadere
affiniteit der „modernen" tot de 18c eetjw
dorste helft) dan de latere periode Ter
willo van het ovenwicht wijs Ik dan nosr
op Richard Wagners eerhiedige bewonde
ring voor zijn grooten voorganger tn de
muzikaal-dramatische kunst, een bewmde
ring, behalve In zijn geschriften ook spre
kend uit do oordeelkundige bcwuking van
het 6lot der ouverture „Iphigénio on Auli
de1'. Nog om een andere rodon ls Gluck
oen der merkwaardigste figuren: zijn .nter-
nationalisme. Duitscher van geboorte, oen
groot deel van zijn loven woonachtig in
Hahsburgöche landen. Italiaan naar muzi
kalo vorming, componeerde of herschiep
Gluck zijn b e a t o werken In Franscho
omgeving en op Franschcn tekst. Daar ls
misschien geen tweede aan te wljzon, van
zoo grooto veelzijdigheid door 'evensom
standigheden, maar ook van zoo bogfnsel
vast doelbewust streven als hervormor der
muzikale kunst van middel tot vermaak
nn verstrooiing tot den strengen dienst van
het drama. „Mus as pracposuit
Slrenl6" getuigden In latere jaren vrien
den en vereerders in hun onderschr-ft op
zijn borstbeeld, of, vrij overgezet, hij ver
koos de muzen boven de sirenen.
Chrlstoph Willbald Gluck (1714—1787)
stamde uit oen houtvestorsfamilie in FraD
kcnland, die vroeg naar Bvhernen verhuis
de. Het lange verblijf op bet land heeft den
jongen Gluck de geestelijke gezondheid en
de lichamelijke kracht gegevon, die hem
zijn ganscbe leven door hebben gekenmerkt
Van onschatbare waarde voor zijn latere
ontwikkeling als kunstenaar was dc gym
naslale opleiding, die zijn vader hem ver
schafte aan een beroemd Jezuitencollei?et
want aan die school ontving hij tevens do-
gelljk muzlekondqrrlcht de Bohcemsche
scholen waren toen reeds ook als muzikeb
kweekplaatsen boroemd zoodat Gluck lp
1732 pet collego verliet met R'ooto be
kwaamheden als zanger, violist en cellist
om zich aan do toonkunst te gnan wijden
In zijn levensgeschiedenis vertonnen zich
om onbekende redenen hior en daar hiaten
Op zijn 18de jaar trok hij naar Praag,
bracht daar als hard werkend jong musicus
viér jaar door, dienst doende als kerkzan
ger, en meermalen optredende In de salons
dor aanzienlijken of spelond in de dnnsza
len dor burgerij. Zelfs zag hij zich herhaal
delijk genoodzaakt om don broodc met zijn
vedel den boer op te gaan. Dit alles belette
oebter niot den gestadigen groo. van zijn
taloot, behalve als executant ook zijn kracht
beproovond als componist Weldra vond
Gluck In Fürst v. Lobkowitz zlja Maocenas,
die hem tot voltooiing van zijn studie uaar
VVoonen zond, Kn daarmee komt con groote
keer lq zijn lev.*. In da keizemtad ontving
hij de onontbeerlijke hpogere theoretische
scholing en kon hij zich tegelijk bewegen
in de groote muziekwereld, waar mceren
deels Italianen den toon aangaven Spoedig
daarop evenwel nam een dor aanzienlijke
vrienden van Lobkowitz getroffen door
Gluck's vocale en instrumentale voor
dracht, hem mee als hofmusicus naar Mi
laan en bracht hem daar In aanraking met
Sammartini, den schepper der eerste sym-
phonieën en befaamden paedagoog. In 1741
treedt Gluck als kwockoling der Ita iaan
echo school de muziekwereld biqnen met
composities, moerendeel6 behoorende tct fa
z.g. „opera seria", door hem geleverd voor
theaters In Italië, te Weenen en Londen,
afgewisseld door zangspelen van pastoraal
en komisch karakter. Dit is dus de dienst
tijd der sirenen, waaraan hij na 1762 geheel
is ontgroeid, Tegen die kunstsoort der
„opera seria", de Itallaanscho kunst
waarvan het hoofdbestanddeel was de
„dacapo-arla"', mot do Ijdelheld en de drang
naar het virtuoso dor vocalisten als artis
tieke maatstaf voor do componisten, zou
Gluck zich weldra met kracht gaan verzot
ten. Do handeling werd slechts flauwtjes
aangeduid in het soccoroc.'tatief, het lyri
sche overwoekerde alles. Ook in Italië kroeg
roon er genoeg van. „De meeste music, wil
den slechts koorddansers zijn1', 6chreef Bec
caria. Onder don ban van de Itaiiaansche
school nu maakte Gjuck in 1741 le M.laan
en elders furore met zijn „ArtaxerxesHet
waren zij» „Wanderjahre", in dienöt van of
besteld door dezon of genen beschermer
Zijn stof ontleent hij voor een hcole reeks
opera's van dit soort aan de klassieke oud
heid. Het succes was afwisselend Hij ver
scheen ook in Dultschland af en toe voor
korten tijd, als kapelmeester of als instru
raentallat. Overal dringt zijn roputatie als
opkomend componist door, zoodat tegen
1762 van Europeesche vermaardheid ge
sprokon kan worden.
Datzelfde jaar bracht do groote beslissing
In Gluck's loopbaan als scheppend kunste
naar. Reeds In 1749 deden zich de eerste
symptomen voor in zijn componecrstijl, die
wezen op komende vorandoring, n.l zijn
strov«n naar wat in de 18e o«»uw wordt
aangeduid met „navolging dor na«uur"
Gluck paste het streng toe ln .Orfeo cd
Rurydice" (1762). „Alceste" (17G7) en „Paris
cd Elena'1 (1770), alle drie op tekst van Cal
zabigi, van welke werken de eerste twee
reep. in 1774 en 1776 opnieuw bewerkt
styllstiacb niet verbeterd in Franacho
vertaling Zij zouden later repertoirewer-
ken worden van blijvende waarde In ver
bond met „Alceste" komt verderop Gluck's
doel cn stroven nader ter sprake.
Na cenig onbelangrijk beatelwerk voor
Wcenon cn een bundel Jiederen op Klop
stock-teksten zot Gluck zich wedfroro aan
den arbeid om revanche te munen voor
het fiasco van „Paria", maar het luurt vol
le vier jaar alvorens het nieuwe w-erk ver
schijnt: „Iphigónio en Aulide". Daarmee ls
de tijd van zijn m o e61 e r-praeslaties ge
komen (1772—*79), dc Jaren ook van „Armi-
da" en „Iphigénic en Taurtde". de periode
van feilen kamp voor zijn muze, mot repri
ses van „Orphóe" en „Alco^to".
Hot échec van „Paris" had Gluck heviger
aangegrepen dan hij wel woten wilde. Hij
voelde, dat bij de Weencrs eigenlijk even
min als bij do Italianen 6prake was van
eontg begrip van zijn kunst en da' ojk
Noord-Duitschland. waar Hasso en Graun
domineerden, geen kans op sucres bood.
Eén land was van het Jtahanisrrn vrij ge-
blavon: Frankrijk. Dit bezat een ^pora, die
in haar eerste ontwikkeling reeds nader
stond tot do ideeën van Gluck dan de
.opera seria". De Florentljnsche „Camera-
ta", vo r tegen woord igd door Luliy, had op
Franschcn bodem do meeste levenskracht
getoond cn zoo bezat, vóór Gluck roe-is, de
Franacho opera „l ort francais méér
het karakter van drama. Deze, overweging
kan don doorslag hebben gegveq voor clou
Weenschen kapelmeester, zijn v^rde groo
te werk op een tekst te componeren, aan
geboden dqor een Fransch librettist een
omwerking van Racine's „Iphie^nie voor
operagebruik. Er is over dien tekst voor
hij goed en wel afgeleverd was, wèl een en
ander te doen geweest, daar Gluck in plaats
van tegenstander van Rousseau 'in diens
„Lettre sur la musique franga^e'' 1753)
dlons aanhanger block te zijn, wa&r her,
gold plaats en karakter der muziek in het
