dëeemlandeu
JOH. DE HEER
Maandag 16 Maart 1931
Uitgave: VALKHQFF Co. Bureau: Arnlumschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 218
FASCISTISCH ITALIË VOOR
DEN VREDE
Solidariteit der Europeesche
staten bepleit
fortmann en
hehenkamp
PIANO- EN 0RGELHANDEL
MOORD OP EEN COMMUNIST
DE DOODENDE MIST IN
HET MAASDAL
DREIGENDE STAKING IN
ZUID-WALES
CHARLIE CHAPLIN WORDT
BESTORMD
DE ENGELSCHE MINISTER
HARTSHORN OVERLEDEN
HATELIJKHEDEN IN DE
FRANSCHE KAMER
L. J. LUYCX ZOON
PROCES TEGEN REBELLEN
TE JACA
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS f*' 3 °,laI'dtn woor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75. per
week (met gratie verzekering tegen ongelukken) f 0.I71/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC «IJ
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regelt f 1.05 art inbegrip va» een be -dlsnommcr,
1elke regel met» f0.25. Llefdndlghetds-advertentlCo voor da
helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITIES" by vooruitbetaling —4 regelt
10 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I I.—. Bewijsnummer extra 0.05
Italië wil een Europecsche
politiek voeren. Een
merkwaardige rede van
Grandi.
Men weet, dat de Italiaansche minister
van buitenlandsche zaken, Grandi, in hel
fascistische parlement een merkwaardige
rede heeft gehouden, waarop wij niet mo
geq nalaten terug te komen, nu ons de
buitenlandsche bladen hebben bereikt, wel
ke nadere bizonderheden omtrent Grandi's
beschouwingen bevatten.
Zeer uitvoerig hield de Italiaansche mi
nister zich bezig met de algemeene begin
selen der Italiaansche buitenlandsche po
litiek, die de ontwapening beschouwt als
h c t middel ter verzekering van den vrede
en tevens van oordeel is, dat de Europee
sche staten de crisis van het bedrijfsleven,
waarvoor zij zich thans zien geplaatst, al
leen te boven kunnen komen, wanneer zij
onderling elkaar op economisch terrein niet
in het vaarwater zitten, doch aansturen op
samenwerking. De consequentie daarvan is
een nauwer solidariteit öierzelfde staten.
Van belang acht Grandi het bijgevolg
dat men een politiek van internationale
gelijkstelling volgt ei'i rekening houdt met
do internationale rechtvaardigheid. Italië
aldus de minister, heeft daarom als eerste
der overwinnende naties den overwonnenen
de hand toegestoken, daar Europa er geen
baat bij heeft, wanneer de verslagen staten
tenonder gaan. Het doel der Italiaansche
politiek is thans: samenwerking van alle
naties zonder onderscheid en opheffing van
de scheiding tusschen overwonnenen en
overwinnaars.
Grandi repte ook van de ontwapenings
conferentie, die in 1932 zal worden gehou
den en stond' er op, dat alle staten daar
dezelfde rechten zullen hebben. De vloot-
overeenkomst houdt zich alleen bezig met
het vraagstuk van beperking der maritieme
bewapening. De bewapening te iand en ia
de lucht worden er niet door geregeld,
maar volgens Grandi behoudt het vloot
accoord niettemin zijn waarde, omdat het
den weg aanwijst, langs welken bewape
ningen van allerlei soort kunnen worden
beperkt en tevens aantoont, dat men dooi
het bewandelen van dezen weg concrete re-,
sultaten kan bereiken.
Het ontwapeningsontwerp, dat door de
voorbereidende commissie van den Volken
bond is uitgewerkt, bevat nog geen cijfers,
zoodat het voornaamste werk nog moe*,
worden verricht. Bovendien loopen de mee
ningen te dezer zake nog al 6terk uiteen
volgens Grandi beschouwt Italië de ontwor
pen conventie als het middel, waardoor het
mogelijk wordt de theoretische ontwape
ning op den weg der practische verwerke
lijking te brengen. Italië heeft het ontwerp
niet in alle deelen aanvaard, maar het zaJ
er zich niettemin van bedienen om te be
letten, dat men zich onttrekt aan de ver
plichting om te ontwapenen en om het er
op aan te sturen, dat men het vraagstuk
der ontwapening werkelijk aanpakt en
streeft naar de oplossing daarvan. M.a.w.:
Italië is de opvatting toegedaan, dat het
Volkenbondspact niet alleen do reeds ont
wapende volkeren verplicht hun weerm-.cii',
belangrijk te verkleinen.
Ook heeft Grandi nog laten uitkomen,
dat Italië zonder vooringenomenheid 6taat
tegenover de idee der Europecsche Unie en
bereid is bij te dragen tot de verwezenlij
king van dit denkbeeld, maar z.i. was een
innige en effectieve samenwerking alleen
mogelijk, wanneer aan alle Europeesche
staten dezelfde rechten werden toegekend,
omdat alleen dan een evenwichtige toestand
kan ontstaan. Italië kant zich dus tegen het
streven om binnen het Europeesche kader
bepaalde 6tatengroepen te vormen, omdat
dit op den duur leidt tot verstoring van den
vrede en de rust der naties. Elk nieuw blok,
dat wordt gevormd, lokt hot vormen van
een contra-blok uit. Op deze wijze worden
automatisch reusachtige belangen-groe-
peeringen in het leven geroepen, die elkaar
tegenwerken in plaats van met elkaar sa
men te werken. Deze blokvormingen en de
militaire bondgenootschappen zijn de ne
gatieve elementen voor de handhaving van
den vrede. Italies missie, betoogde Grandi,
is een missie, waarvan het doel is: liet even
wicht en de verzoening tusschen de volke
ren, de rassen en de met elkaar in strijd
zijnde ideeën.
DE GROOTSTE KERK VAN IERLAND
VERBRAND.
Londen, 15 Maart. (H.N.) De kerk van
Donegal, het grootste kerkgebouw van Ier
land, is door een brand verwoest.
MUTATIES IN HET BELGISCHE
MINISTERIE.
Brussel, 15 Maart. (H.N.) In het Bel
gisch» ministerie zullen eenige mutaties
plaats hebben. Louis Franck, de gouverneur
van de Bank van België, is aangezocht mi
nister van financiën te worden. Het minis
terie der Posterijen zal v?reenigd worden
inet dat van Verkeerswezen. Voor minister
over dit nieuwe departement is aangezocht
de Antwerpsche senator Dens.
Grandi bespreekt in een groote rede
o.m. de vlootovereenkomst.
Rome, 14 Maart (V. D.) In de geheel
gevulde Italiaansche Kamer heeft Grandi
vanmiddag zijn aangekondigde groote rede
gehouden. Het voornaamste punt van zijn
betoog betrof de nieuwe vlootovereenkomst
In het bezoek van den Engelschen minis
ter van buitenlandsche zaken aan Rome,
zeide hij, heeft het Italiaansche publiek we
derom een bevestiging gezien van de
Britsch-Italiaansche vriendschapsbetrek
kingen.
De practische beteekenis van het vloot-
verdrag omschreef Grandi als volgt:
Bij een vergelijking tusschen de sterkte
van de Italiaansche en Fransche vloten op
1 Jan. 1930 en op 31 December 1936 ont
waart men een voordeel aan den kant van
Italië, wat betreft de moderne eenheden en
een voordeel aan den kant van Frankrijk,
wat de oude eenheden aangaat. Do Ita
liaansche vlootpolitiek is hierop gebaseerd:
1 Vermindering der bewapening tot den
laagst mogelijken stand; 2. gelijkheid met
de sterkst bewapende mogendheid van
Europa,
Do fascistische rogeering heeft ook bij de
moeilijkste oogenblikkcn der onderhande
lingen niet de zekerheid verloren, dat over
eenstemming met Frankrijk zou worden
verkregen
De vlootovereenkomst, aldus ging spr.
voort, Is ook voor de algemeene ontwapc
ningseonferentie van belang. Zij behandelt
wel is waar noch de vermindering van de
bewapening te land, noch die in de lucht
doch zij elfent niettemin den weg, die naar
algemeene vermindering der bewapening
leidt. Als voorzitter van de centrale com
missie hoeft Henderson alle regeeringen
verzocht door middel van wederkeerige ge-
dachtenwisseling de ontwapeningsconfe
rentie voor te bereiden. De fascistische re
geering is bereid alle vraagstukken in den
geest van werkelijkheidszin en verzoening
te bespreken.
Aan het slot van zijn rede gaf Grandi
een overzicht van het aandeel, dat Italië
sedert 1922 aan de vredespolitiek heeft ge
nomen. Italië heeft als eerste van de Zui
delijke staten de hand gereikt aan de vol
keren, die door het oorlogsleed bezocht wer
den. Italië weet, dat de weg ter verzekering
van een permanenten vrede niet hierin kan
bestaan, dat het „recht te leven" van deze
volkeren wordt onderdrukt, doch daarente
gen moet bestaan in het streven om de
tegenstellingen op te heffen en den volke
ren bloei en zelfvertrouwen tc hergeven.
Vermindering der bewapening ter oplossing
van het veiligheidsprobleem, samenwerking
ter vermindering van de crisis en bevorde
ring van grootere solidariteit tusschen de
Europeesche staten vormen voor de fascis
tische regeering één gezamenlijk probleem.
New-York 14 Maart. (V. D.) Vol
gens een bericht uit Washington heeft
staatssecretaris Stimson medegedeeld, dat
senator Morrow, die aan boord van de Le
viathan naar Europa onderweg is, een be
zoek zal brengen aan den ambassadeur
Dawes tc Londen, teneinde met hem de
vlootkwestie te bespreken.
RELLETJES TE KASSEL.
In verband met het commu
nistenproces
Kassei, 14 Maart. (H.N.) Gisteravond
hebben zich bij het communistenproces te
Kassei incidenten voorgedaan, doordien de9
avonds tegen zevn uur een troep van onge
veer 50 nationaal-socialisten aangemar-
chcerd kwam, die de zittingzaal wilde bin
nendringen, doch door de politie niet toege
laten werd.
liet kwam tot een vechtpartij met com
munisten, die ook voor het gerechtsgebouw
stonden, waarbij vier personen gewond
werden. Ook in do zaal zelf werd het on
rustig, daar de nationaal socialistische ad
vocaat Freisler plotseling naar buiten
stormde, om naar de vechtpartij te kijken
en opgewonden in de zaal terugkeerde, uit
roepende; dat zijn partijgenooten mishan
deld werden.
Daarop stormden de nationaal-socialistl-
sclio gt tuigen naar buiten, om hun partij
genooten bij to staan. Ook de communisti
sche beklaagden wilden zich naar buiten
begeven, doch hun verdedigers wisten hen
tot. kalmte te manen.
Hoewel de voorzitter van de rechtbank
verklaarde, dat de rechtbank zich niet kon
storen aan hetgeen huiten voorviel, werd
na eenig beraad toch besloten do zitting
tot Maandag te verdagen.
DE TOESTAND VAN HERMANN MüLLER.
B e r 1 ij n14 Maart. (H. N.) De opera
tie van den vroegeren rijkskanselier Her
mann Müller, die gisteravond zou plaats
hebben, is toch nog uitgesteld. Naar de so
ciaal-democratische persdienst meldt, is
gistermiddag een lichte verbetering in den
toestand van den patiënt ingetreden, die
vannacht is blijven aanhouden.
uw matrassen worden in één dag
opgemaakt en bijgevuld,
vraagt prijsopgave.
VarJcensmarkt - - Tel 1303.
Billijke stomabonncmenten.
Vakkundig stemmen.
Lid van de Biirgerschaftin een
autobus doodgeschoten.
Hamburg. 15 Maart. (V.D.) In den af-
geloopen nacht is het comrnnistische lid van
do „Biirgerschaft" Ernst Henning, in een
autobus door schoten uit een revolver doo-
delijk gewond.
Naar de Hamburgsche politie mededeelt,
bevond Henning zich in gezelschap van een
partijgenoot op weg naar Hamburg.
Te Fünfhauson stapten drie mannen in
den autobus, dio in den beginne rustig za
ten. Plotseling stonden zij op, trokken re
volvers en riepen de passagiers toe: „Han
den omhoog!" Varvolgens vroegen zij Hen
ning, of hij het communistische lid An
dre was en eischten van hem dat hij pa
pieren zou toonen. Toen Henning zijn naam
noemde, voegden de mannen hem toe: „Jou
moeten wij juist hebben.' Op hetzelfde
oogenblik werden .êeuigo schoten op hom
gelost, de onverlaten sprongen vervolgen»
uit den wagen en losten van da straat al
nog eenige schoten op de autobus. Henning
werd doodelijk gewond, terwijl een leerares
aan de boenen gewond werd De dad ars
konden in het donker ontsnappen.
In het belang van het onderzoek worden
nog geen nadero bijzonderhedan verstrekt.
De fabrieken zijn de
schuldigen.
Brussel, 14 Maart. (H.N.) De officieclo
commissie, belast met het onderzoek naar
de oorzaak der geheimzinnige sterfgevallen
in het Maasdal, is tot resultaat gekomen,
dat sommige fabrieken in het Maasdal
groote hoeveelheden gevaarlijke gassen
laten ontsnappen zonder voldoende voor
zorgmaatregelen te nemen Men acht het
mogelijk, dat de regeering de betrokken fa
bi-icken voor de rechtbank ter verantwoor
ding zal roepen.
NOODLOTTIGE ONTPLOFFING
Bomexplosie in een tramwagen
te BuenosiAires.
Brie dooden
Londen, 15 Maart. (V.D.) In een tram-
wagen te Buenos-Aires, explodeerde heden
een hom, ten gevolge waarvan drie per
sonen werden gedood en vele anderen ge
wond.
De bom was in het bezit van een Ita
liaan, Pieretti genaamd en ontplofte op het
oogenblik dat deze wilde uitstappen. Ook
hij werd gedood.
Het gebeurde heeft te Buenos-Aires groot
opzien gebaard.
COMMUNIST GEDOOD BIJ EEN
OVERVAL.
B e r 1 ij n, 14 Maart. (V.D.) Gistermiddag
werd een 40-jarige timmerman, die deel uit
maakte van de socialistische arbeidersweer
bij het verlaten \an zijn woning in de
Opitzstratsse door drie mannen en twee
vrouwen overvallen. Met een stok werd hij
door één der mannen op het hoofd gesla
gen, zoodat hij bloedend op den grond viel,
waarop hij zijn revolver greep en een aan
tal schoten op zijn aanvallers loste. De 30-
jarige communist Krüger werd daarbij zoo
danig in den buik gewond, dat hij korten
tijd later overleed. Uc tweede arbeider werd
in het been gewond en tic anderen konden
vluchten. De gewonden en de beide vrou
wen werden later gearresteerd en bleken
eveneens communisten te zijn. De timmer
man, die de schoten loste, Pelz genaamd, i?
in een ziekenhuis opgenomen.
HEVIGE SNEEUWVAL IN
ZUID-SLAVIE.
Belgrado, 13 Maart. (H. N.) In Zuid-
Slavië sneeuwt het sedert twee dagen onaf
gebroken, zoodat groote verkeersstoringen
voorkomen. De rivieren wassen snel. Op
den Donau moest de scheepvaart worden
gestaakt. Ook de Yardar stijgt onrustba
rend.
Groote ontevredenheid onder
de mijnwerkers
Londen. 14 Maart. (V. D.) Het be
stuur van den mijnwerkersboncl in Zuid-
Wales vergadert vandaag te Cardiff, om de
op Maandag a.s. te houden conferentie van
vertegenwoordigers van mijnwerKers en
mijneigenaars te bespreken. De toestand is
uiterst ernstig. Bijna in alle districten heb
ben de vakbonden stelling genomen tegen
de door den scheidsrechter voorgestelde
loonsverlaging en algemeen is mon bereid
tot staking om tot een beslissing te komen.
Do vertegenwoordigers der vakbeweging
verklaarden, dat het hier niet gaat om een
eisch van gewone vakverecnigingstactiek,
doch dat in werkelijkheid de arbeidsvoor
waarden zoo slecht zijn, als nog nooit te
voren het geval is geweest, zoodat van het
huidige loon niets meer af kan. Te Llwyn-
pia zijn reeds twee duizend mijnwerkers in
staking gegaan.
In de $chotsche mijnindustrie i9 een over
eenkomst tot stand gekomen, waardoor ar
beidstijd en loonen voor den duur van vier
maanden worden vastgesteld. In de Schot-
sche districten wordt dan ook voorloopig
geen staking verwacht.
Men meldde d.d. 13 Maart uit Berlijn aan
de N. R. Ct.:
Charlie Chaplin schijnt er ernstig aan t.»
denken Duitschland weder te verlaten, daar
hij hier wat al tc geestdriftig wordt ontvan
gen. Illj vindt geen oogenblik rust. Hij
wordt bestormd door uitnoodigingon. Zoo
dra hij een voet op straat zet, wordt hij orn
singeld door de menigte. Overal wordt hij
vervolgd door fotografen. Door middel van
de pers heeft hij thans tot het Berlijnsehe
publiek het verzoek laten richten, hem to
beschouwen als een particulier, die ni°t>
anders wenscht dan dat men zijn verlangen
naar rust eerbiedigt.
Dr. Wirth, rijksminister van binnenland
sche zaken, heeft Chaplin vanmiddag ont
vangen.
Van mijnwerker tot lord>
zegelbewaarder.
Londen, 13 Maart. De lord-zegelbewaar
der Vernon Hartshorn is vanmiddag in den
ouderdom van 5S jaren tengevolge van een
hartverlamming overleden. Hij was voorzit
ter van den mijnwerkersbond van Zuid
Wales en lid van de commissic-Simon, die
de grondslagen legde voor het Indische wet
gevende werk. De thans ontslapene was
een intiem vriend van den minister-presi
dent Ramsay Macdonald. Hartshorn was
zijn canière als gewoon mijnwerker be
gonnen.
Minister Flandin het
mikpunt
P a r ij s13 Maart. (V.D.) De minister van
financiën Flandin heeft in de Kamer een
rede gehouden, waarin hij verklaarde gee
nerlei invlc-ed te hebber, uitgeoefend op dj
in de jaren 1919 en 1920 met de Aéro Postale
gesloten overeenkomsten. Bij de overneming
van do portefeuille van financiën heeft spr.
zijn ambtgenooten nauwkeurig op de hoogte
gesteld van zijn betrekkingen rnet de Aéro
Postale, welker saneering bij overigens
steeds heeft overgelaten aan de ministers
van luchtvaart en begrooting.
Flandin fulmineerde vervolgens tegen df
voortdurende beschuldigingen tegen regee-
ringsleden. Als Lëon Blum beweert, dat een
rechtsgeleerde, die van een cliënt een zeker
honorarium ontvangen heeft, voor zijn ver
derc leven aan dezen gebonden is, dan
vraagt spr. zich onwillekeurig af in wat voo'
verhouding een zeker socialistenleider be
doeld wordt Léon Blum tot de Galeries
Lafayette staat, die hem als advoceat jaar
lijks een honorarium van 120.000 frs. toekent
Léon Blum, repliceerende, zeide, dat de
naam Flandin steeds genoemd wordt, wan
neer er een financieel schandaaltje is.
Ook Paul Boncour verkreeg neg b(t woord
om er aan te herinneren, dat het voor den
wereldoorlog aan afgevaardigden verboden
was juridisch adviseur te zijn van (en door
den staat gesubsidieerde onderneming.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
705.7 te Siirna.
Laagste Barometerstand:
742.9 te Reykjavik.
Verwachting:
Matige, O. tot Z. O. wind,
licht tot half bewolkt, droog
weer, om het vriespunt des
nachts, overdag iets zach
ter.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Is U zwaar gebouwd of corpulent?
Bij ons vindt U passende
ONDERJURKEN en DIRECTOIRES
in alle kleuren de beste kwaliteit.
Parijs, 14 Maart (V.D.). De eerste dag
van liet proces tegen de Spaanschc opstan
delingen te Jaca werd geheel gevuld met
het voorlezen van de acte van beschuldi
ging, die ruim 30') pagina's groot is. Uit do
beschuldigingen t lijkt, dat de opstandige Jie
weging den loyaal gebleven officieren van
het garnizoen wel bekend was. Een ant
woord op een verzoek om inlichtingen van
de legerleiding kwamen echter pas te Ma
drid ««.an, toen de opstandige beweging reeds
was uitgebroken. De zitting werd gister
avond tgen 8 uur verdaagd en zal vandaag
worden voortgezet.
De beklaagden toonen zich allen zeer rijs»
tig. De publieke tribune en de gereserveer
de plaatsen waren tot op de laatste plaats
bezet.
MALFERTEINER OPNIEUW AAN
GEHOUDEN.
Bozen, 13 Maart, (V.D.J De voormalige.
Tiroolscho landdagafgevaardigde en voor
malig secretaris der Tiroolsche volkspartij,
Malferteiner, is wederom gearresteerd zon
der opgave van redenen.
Dit is de vierde maal, dat Malferteiner
door de Italiaansche overheid in hechtenis
wordt genomen. Alle vorige raaien bleken
de gronden, waarop de arrestatie berustte,
onjuist en moest hij weer op vrije voeten
worden gesteld.
AMERIKA BEPERKT DEN OLIE-INVOER
Londen. 13 Maart. (V.D.) Naar uit
Washington gemeld wordt, is aldaar heden
overeenstemming bereikt tusschen de regec-
ring der Ver. St. en de olie-maatschappijen,
met inbegrip van de Dutch Shell en de pan-
Amerikaansche maatschappijen, inzake de
beperking der olie-invoeren in de Ver. St.
met verscheidene millioenen barrels per
jaar.
President Hoover verklaarde, dat deze
maatregel mede bij zou dragen tot het op
de heen brengen van de industrie.
HEVIGE SNEEUWSTORMEN
IN POLEN.
Warschau, 14 Maart. (II. N.) Nieuwe
zware sneeuwstormen hebben in Polen weer
belangrijke verkeersstoringen veroorzaakt.
Daar de sneeuwploegen onvoldoende ble
ken, zijn verscheidene reizigers- en goede
rentreinen in dc sneeuw blijven steken. Op
verscheidene kleinere lijnen is het verkeer
geheel gestaakt.
AARDZINKING OP LEUKAS.
W e c n e n, 15 Maart. (H.N.) Op het eiiand
Leukas, is vandaag de aardbodem bij Ha-
gios Petros, over een oppervlakte van
6000 M\, gezonken.
DE VRIJE INVOER VAN BEVROREN
VLEESCH.
Berlijn, 13 Maart. (V.D.) De rijksraad
heeft bezwaar gemaakt tegen de door den
rijksraad aangenomen aanvulling op c-j
broodwet en liet initiaticfontwerp der soc.-
democraten inzake clen vrijen invoer van
bevroren vleesch.
In de hoofdcommissie van den Pruisi
schen landdag heeft de minister-president
Braun verklaard, dat de Pruisische verte
genwoordigers in den rijksraad van hel
staatsministerie instructie hebben gekregen
geen bezwaren te maken tegen den beoo,
den vrijen invoer van bevroren vleesch. Van
benadeeling van den Duitschen landbouw
door goedkeuring hiervan kan geen sprake
