DËEEMIANDEU
Donderdag 9 April 1931
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1-4 «9^.I M mbepnp vu m t*wii«nu
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 237
MISLUKKING VAN HET
VL00TVERGELIJK
Uwilt een motor koopen?
EEN ARRESTATIE, DIE
OPZIEN WEKT
OPSTANDIGE BEWEGING
IN VENEZUELA
ONGEREGELDHEDEN IN
NOORWEGEN
Een commissaris ernstig
gewond
L. J. LUYCX ZOON
GROOTE UITSLUITING
IN NOORWEGEN
PRESIDENT DOUMERGUE
NAAR TUNIS
AMERSFOÖRTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratie verzekering tegen ongelukken) f O.IT1/^
Binnenland Iranco per post per 3 maanden 3.-. Afzonderli|kt nummers f OjOf.
POSTREKENING 47910 TELEFOON IN TERG UI
elke regel meer f0.25. Liefdndlghelds-advertentlëo voor
helft van den prijs. Kleine Advertentiëo „KEITJES" b(J vooruitbetaling 1—5 regain
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f LBewijsnummer extra 0j05
Het Romeinsche vlootpact loopl
gevaar. Engelsche en Ita-
liaansche bezwaren.
Toen een tijdje geleden Henderson en
Alexander, onderscheidenlijk Engelsch mi
nister van huitenlandsche zaken en van
marine, een bezoek brachten aan Parijs en
Rome, slaagden zij erin een vergelijk tot
stand te brengen tusschcn Engeland,
Frankrijk on Italic op het gebied der ma
ritieme ontwapening Bij deze gelegenheid
zijn vele juichkreten geslaakt, ómdat de
schikking, die werd getroffen, beteekende.
dat de Fransch-Italiaansche tegenstellin
gen op maritiem gebied uit den weg waren
geruimd en het drievoudig vlootpact tus
schcn Engeland, Amerika en Japan kon
worden uitgebreid tot een vijfvoudige over
eenkomst.
Definitief zou liet nieuwe pact geredi
geerd worden te Londen, maar op het laat
ste oogcnblik rezen plotseling moeilijkhe
den, daar de concessies, waarop Frankrijk
stond, onmogelijk door Italië konden wor
den aanvaard. In de praktijk zou, wan
neer de ontworpen regeling werd toegepast.
Frankrijk zijn bouwprogram op Poolge
bied in de jaren 1934, '35 en '36 onge-
sloord kunnen uitvoeren, liet. gevolg hier
van zou zijn, dat in het begin van 1936
Frankrijk, vergeleken bij Italië, een voor
sprong zou hebben van negentigduizend
ton.
Naar aanleiding van een en ander maakt
'de Vossische Zeilung dc opmerking, dat
men stellig dc plank niet mis slaat, wan
neer men aanneemt, dat de mislukking van
het tc Rome gesloten pact niet voortvloeit
uit het feit. dat men naderhand tot het in
zicht is gekomen, dat men tegenover Frank
rijk te toegeeflijk is geweest. In werkelijk
heid liceft men vermoedelijk te maken met
een Itaiiaansche teleurstelling; de politieke
gevolgen van het accoord, die de fascisten
verwachtten, zijn namelijk uitgebleven en
om deze reden is het belang, dat Itali«* bij
het vlootpact heeft, aanmerkelijk kleiner
geworden. Voor deze opvatting pleit ook
een bericht uit Parijs, volgens hetwelk
aanvankelijk op 9 April tc Villefranche
een Italiaanscb.-Frans.che samenkomst zou
worden gehouden, die echter tc elfder ure
„om zekere redenen" is afgezegd.
Dat de berichten omtrent de toenemen
de moeilijkheden bij het sluiten van het
vlootpact in den laatsten tijd meestal uit
Engeland komen, is overigens niet toeval
lig. De Engelsche politiek had van het Ro
meinsche pact eveneens meer verwacht
dan het werkelijk schijnt te brengen. Bo
vendien heeft men in Engeland technische
bezwaren, die verband houden met de bui
tengewoon groote duibootentonnage, die
aan Frankrijk is toegestaan. Op de ont
wapeningsconferentie in 1932 zou Hender
son gaarne tastbare resultaten bereiken,
maar zijn verwachtingen hebben weinig
kans werkelijkheid te worden in verband
met de enorme duikbootenvloot van Frank
rijk, die in het geheel meer dan 80 000 ton
meet. Er moet rekening mee worden gehou
den. dat Frankrijk zich elke duikboot,
waarvan het afziet, duur zal laten betalen
op het gebied van de bewapening te land.
Daar echter het" verschil tusschcn de En
gelsche en de Fransche duikbootenvloot bij
na 30 000 ton ten gunste van Frankrijk be
draagt, zal het Henderson wel duidelijk
zijn, dat Frankrijk alleen bereid zal wezen
afstand tc doen van dit overwicht, wan
neer Engeland het Fransche standpunt in
zake de ontwapening te land volkomen
steunt. To Londen weet men echter ook
zeer goed, dat op dezen grondslag de ont
wapeningsconferentie onmogelijk een suc
ces kan worden.
HET VOLKSBEGEHREN VAN
„STAHLHELM".
Een propagandafilm verboden.
Berlijn. 8 April (V D.) De D.N.-propa-
gandafilm voor liet Stahlhelm-Volksbegeh-
rèn inzake ontbinding van den Pruisische»
Landdag is door de Filmkeuringscommis
sie van Binnenlandsche Zaken verboden. De
protesten van de D.N. Volkspartij tegen de
ze beslissing zijn niet ontvankelijk ver
klaard. Het betreft hier blijkbaar een oude
verkiezingsfilm, die al bij vroegere gelegen
heden heeft dienstgedaan, en die nu eenigs-
zins veranderd is.
DE OPSTANDIGE BEWEGING OP
MADEIRA.
Een hongerblokkade in voor
bereiding.
Londen, 8 April (V.D). De Britsche
kruiser „London", die de Engelsche belan
gen op Madeira zal behartigen, is aldaar
aangekomen. Door het Portugeesche mini-
tcrie van Marine wordt bekend gemaakt,
dat de regecring niet voornemens is geweld
dadig in te grijpen. Zij wil veeleer de op
etandelingen door middel van een honger
blokkade lot overgave dwingen.
De Fransche houding
gegispt.
Londen, 8 Apr. 1. (V. D.) Bijna een
stemmig 6telt de Engelsche pers Frankrijk
verantwoordelijk voor de moeilijkheden,
waarop nu plotseling het tot stand komen
van dc Europeesche vlootovereenkomst
stuit. De Daily Herald en andere bladen
verklaren, dat Engeland en ook Italië on
der geen omstandigheden dc laatste eischen
van Frankrijk kunnen accepteeren. Frank
rijk zal zijn standpunt moeten wijzigen. In
Engeland ziet men de zaak zoo, dat,
toen Henderson zich ging mengen in de
onderhandelingen tusschcn Frankrijk en
Italië, hij daarmede 6lcchts beoogde te be
reiken, dat deze beide landen tot dc over
eenkomst zouden loetreden, opdat de toe
passing in dc praktijk van de z.g. veilig
hoidsclausule, die inhoudt dat Engeland
zijn tonnage mag verhoogen. wanneer an
dere Eropcucsche mogendheden met nieu
wen vioolbouw voorgaan, zou kunnen ver
mijden. De Londensche vlootovereenkomst
is van kracht voor Engeland, Amerika en
Japan tot 1936, dus zes jaar. Frankrijk
maakt zijn toetreding tot deze overeen
komst afhankelijk van de voorwaarden
dat het reeds van het jaar 1935 af, dus
over vier jaar, de vrije hand zou hebber,
om nieuwe schepen bij te bouwen.
Frankrijk motiveert zijn eischen door
erop te wijzen, dat het in 1936 vier en
tachtig duizend ton verouderde tonnage zou
hebben. Aangezien ook Engeland op dat
tijdstip een aantal verouderde schepen za'
bezitten, heeft de Britsche admiraliteit den
Franschen eisch afgewezen.
NA DE AARDBEVING IN NICARAGUA.
Londen, 7 April. (IT.N). In Managua
zijn gisteren twee jongens levend geborgen,
die een weck lang onder de puinhopen be
graven waren geweest. Men vreest echter
dat de kinderen ten gevolge van de door
gestane 6Chrik krankzinnig zijn geworden
Tot nu toe zijn ongeveer 1000 slachtoffers
van de aardbevingsramp begraven. Hat
parlement van Nicaragua is thans bijeen
gekomen om te beraadslagen over d?
vraag, of een wederopbouw van de hoofd
stad mogelijk is.
UNAMUNO VAN MAJESTEITSSCHENNIS
BESCHULDIGD.
Parijs, 7 April. (H.N.). Volgens een be
richt uit Madrid werd de linksche politicus
prof. Unamuno, rector der universiteit van
Salamanca, op Paasch-Zondag door de po
litie verhinderd een politieke rede te liou
den. Het manuscript van de rede werd in
besiag genomen. Unamuno zal zich waar
schijnlijk wegens majesteit6beleediging
moeten verantwoorden. Indertijd werd Una
muno door Primo de Rivera wegens zijn
politieke propaganda verbannen. Hij wist
naar Parijs te ontsnappen, van waar hij
verleden jaar naar Spanje terugkeerde.
DE „BERENGANIA" OP EEN MODDER-
BANK GELOOPEN.
En weer vlot gesleept.
Londen, S April (V.D.). De Oceaan-
6toomer „Berengaria" van de Cunard Lijn
is gisteren bij liet naderen van Southamp
ton op de terugreis van New York nabij het
eiland Wight op een modderbank geloopen
tengevolge van den mist. Met lichters en
andere vaartuigen werden de pasagiers
naar lancl gebracht, terwijl sonimigen er
de voorkeur aan gaven aan boord te blij
ven tot het schip was vlot gesleept. Dit is
hedenmorgen vroeg, toen liet tij gunstig
was, geschied. De mist was echter nog niet
opgetrokken en voorloopig stoomde het
schip nog niet op naar Southampton.
OM HET BURGEMEESTERSCHAP VAN
CHICAGO.
Burgemeester Thompson ver
pletterend verslagen.
N e w-Y o r k, 3 A p r i 1. (V. D.) Dc groote
overwinning van den democraat Anton J.
Cermak bij de verkiezing tot burgemeester
van Chicago wordt beschouwd als een
vlammend protest der bevolking tegen de
corruptie en liet ongelooflijke wanbeheer
onder leiding van den verslagen burge
meester William Thompson, bijgenaamd
Big Bill, die gedurende drie perioden zes
tien jaar lang burgemeester der stad was.
Cermak is tc Praag geboren en was als
jongen ezeldrijver in een kolenmijn in Bo-
hemen, terwijl hij later als straathandelaar
in een karig onderhoud kon voorzien. Wat
daarom zijn overwinning beteekent, begrijpt
men des te beter, als men weet, dat Thomp
son een zoon is van een welgestelde fami
lie uit Boston, een z.g. 100 Amerikaan
en een voormalige voetbal-ster van de Yale
universiteit. De cijfers geven een duidelijk
beeld van de stemming. Cermak behaalde
6?2,6S9 6temmen en Thompson ongeveer
200,000 minder, n.l. 479,187 stemmen. Cer
mak heeft reeds aangekondigd, dat hij den
Augiasstal zal reinigen en verscheidenen
der corrupte ambtenaren van het Thomp
son-regime zal ontslaan.
Prachtig! dochweest verstandig.
laat U niet misleiden door schreeuwe
rige reclame. Let vooral op de repu
tatie van den motor.
Wij bieden de grootste keuze uit de
beste merken o.a.
Eysink, Harley-Davidson,
Sunbeam en Francis Barnett
d£ motor die geen concurrentie kent
compleet voor f 395.
Amersfoortsche Motorhandel
Lavcndclstr. 9b 12
Telef. 1093
NIC. BOVEE.
Vervalschingen door een Finsch
oudtminister.
H e 16 i n g f o r s, 8 April. (V. D.) Groot
opzien is gisteravond te Helsingfors ge
baard door de arrestatie van den directeur
der sociale verzekeringsbank Itkonen, we
gens wisselvcrvalsching ten bedrage van
ongeveer 76.000 Finsche mark
De vervalschingcn werden ontdekt, door
dat op eenige wissels protest kwam Itko
nen was een der vooraanstaande leiders der
Finsche sociaal-democratie. Hij was voor
zitter van liet partijbestuur, verscheidene
malen lid van den Finschen rijksdag en
minister van binnenlandsche zaken in het
kabinet-Tanncr. Gistermorgen verscheen hij
als gewoonlijk op het raadhuis, waar hij
in den namiddag werd gearresteerd. Alge
meen is bekend, dat Itkonen zeer ecnvou
dig leeft, doch in de huidige moeilijkheden
is geraakt door ongelukkige grondspecula-
tie6. Een combinatie van personen had hem
overgehaald om mee te doen aan een grond
speculatie in de provincie in een stadje,
waar de grondprijzen snel zouden stijgen.
Hij had de verantwoordelijkheid voor deze
transactie aanvaard, doch de verwachte
prijsstijging bleef uit Tegelijkertijd had hij
een aantal wissels voor in moeilijkheden
verkeerende familieleden moeten betalen
en toen de vervaldatum van zijn eigen wis
sels naderde, had hij zich uit de moeilijk
heden gered door de vervalschingcn te be
gaan.
Nieuwe successen der
opstandelingen
N c w Y o r k, 8 April (V.D.). Naar uit Bo
gota wordt gemeld hebben de opstandelin
gen in Venezuela nieuwe 6ucessen behaald
De geheele bevolking van den Venezolaan-
schen 6taat Apure heeft zich bij de revolu-
tionnairen aangesloten. Dc beweging breidt
zich thans ook tot de nabuurstaten uit. De
leider der insurgenten, generaal Cedeno, is
voornemens op de kust aan te rukken, zoo
dra de verwachte munitiezendingen zullen
zijn aangekomen. De gevechten met de Ve-
nezolaansche regeeringstrocpen hebben aar»
beide zijden vele slachtoffers gekost.
NOTA VAN DUITSCHLAND AAN
LITHAUEN.
Uitwijzing van Duitsche on
derdanen.
Berlijn, 8 April (H.N.). De Duitsche
zaakgelastigde te Ivowno heeft aan de Li-
thausche regeering een nota overhandigd,
waarin wordt mededegedeeld, dat de Duit
sche regeering op grond van artikel 33 van
het tusschcn Duitschland en Lithauen ge
sloten handels- en scheepvaartverdrag een
beroep zal doen op de comissie van arbitra
ge, in verband met het feit, dat 5 Duitsche
onderdanen uit Lithauen zijn uilgewezen,
wat volgens de Duitsche opvatting ten on
rechte en in strijd met het verdrag is ge
schied. De Lithausclie regeering heeft ge
weigerd de uitzetting ongedaan te maken
DE STAPELLOOP VAN HET PANTSER
SCHIP „PREUSSEN".
B e r 1 ij n, 8 April (V.D.). De stapelloop
van het pantserschip „Preussen" zal op
19 Mei a.s. op de werf van de Deutsche
Werken te Kiel plaats hebben.
COMMUNISTISCH LEIDER IN
RUSLAND VERMOORD.
Moskou, 7 April. (V. D.) Te Suchum
werd de leider der communistische organi
satie van de Zuid-Russische communisti
sche partij, Patsjoelia, in den rug aangeval
len en neergeschoten. De daders wisten te
ontkomen. De Gepcoe heeft in verband hier
mede achttien verdachte personen gear
resteerd
Drieduizend visschers tegen
drie man politie.
Men meldt uit Stockholm aan de N. R. C
In het Noorsche visschersplaatsje Svolveer
hebben Donderdagavond ernstige ongere
geldheden plaats gehad. Ter gelegenheid
van de feestdagen lagen er ongeveer 12,000
visschers. De meeste liooren niet in het
plaatsje thuis, maar zij waren er heen go-
gaan, omdat Svolveer sedert eenigen tijd
een bioscoop heeft, waar geluidsfilms ver
toond worden. Dc vangst is tot nu toe zeer
slecht geweest, belooft voorloopig ook niet
veel op tc zullen le'veren en daarom
heer6chte er een ontevreden stemming on
der de visschers.
De aanleiding tot de relletjes was vrij on-
beteekenend. Een dronken visscher maakte
in dc bioscoop zoo'n spectakel, dat hij er
uit gezet werd. Op straat gedroeg dc man
zich onbehoorlijk en de eenige politieagent
van Svolveer vond het 't beste den man op
te brengen. Dit geschiedde zonder inciden
ten. Maar eenige vrienden van den man
waren hier niet mee tevreden. Zij trokken
schreeuwend naar het politiebureau en
eischten, dat de arrestant onmiddellijk in
vrijheid gesteld zou worden. Spoedig was
hier een joelende bende van ongeveer drie
duizend visschers verzameld.
Behalve den commissaris van politie
heeft Svolveer nog één agent. Volgens de
voorschriften moesten drie man van de
vtèscherij-inspectie in het plaatsje zijn, nu
de visschers binnen waren, maar twee van
hen hadden verlof gevraagd. De derde was
een jongeman van ongeveer 23 jaar.
De visschers namen spoedig een dreigen
de houding aan. Toen de commissaris naar
buiten kwam, werd hij van alle kanten met
steenen gegooid, zoodat hij zich moest terug
trekken. De woedende bende bekogelde
daarop het bureau van politie met steenen
en sintels en stukken ijs. De drie politie
mannen deden herhaaldelijk uitvallen en
trachtten de menigte uiteen te drijven,
maar zij konden niet tegen de duizend maal
6terkere overmacht op. Do commissaris ver
zocht daarna telefonisch aan de brandweer
om hem hulp te verleenen, door eventueel
de menigte weg te spuiten en tenminste
door naar het bureau te komen. In dit ver
zoek werd echter niet getreden.
Een der belhamels kondigde toen aan, dat
men het politiebureau zou bestormen, in
dien de arrestant niet binnen vijf minuten
vrij gelaten zou worden. Daarop ging do
commissaris naar buiten om te trachten do
menigte tot kalmte te brengen. Hij was nog
niet op de stoep van het bureau, of van allo
kanten vlogen steenen door de lucht. De
commissaris werd ernstig aan het hoofd ge
wond en viel bewusteloos neer. Onder licvij
gejoel bleef men doorgaan met het steeni-
gen, tot de politieagent er in slaagde den
commissaris naar binnen te halen. De vis
schers trachtten nu het bureau binnen to
dringen. Intusschen kwam de commissaris
weer bij. Hij gaf last den arrestant vrij te
laten, waartegen deze eerst overwegende
bezwaren had, daar hij zoo rustig sliep. De
agent heeft den man toen de deur uit gezet.
Nog tot diep in den nacht was het on
rustig te Svolveer. Van hot politiebureau
zijn alle ruiten verbrijzeld. Ook enkele hui
zen in dc buurt hebben geen raam meer
heel. Vrijdagmorgen zijn uit verschillende
plaatsen in totaal 20 man politie naar Svol
veer gezonden. Ook op Goeden Vrijdag was
het er zeer onrustig en vooral 's avonds
vreesde men nieuwe relletjes.
DE EGYPTISCHE REIS VAN DE
ZEPPELIN.
Friedrichehafen, 8 April (V.D.). Dc
„Graf Zeppelin" zal morgenochtend vroeg,
te ongeveer 5 uur, onder commando van dr.
Hugo Eckener, die gisteren uit de Vereenig-
de Staten is teruggekeerd, opstijgen voor
den tocht naar Egypte. Aan deze reis zullen
24 passagiers deelnemen. De aankomst te
Cairo zal naar alle waarschijnlijkheid Za
terdag a.6. des morgens te acht uur plaats
hebben. Na uitwisseling van passagiers en
post zal de „Graf Zeppeiin" onmiddellijk
weer het luchtruim kiezen voor een tocht
van acht uur boven Egypte en Palestina.
OP ZOEK NAAR PROF. WEGENER.
Kopenhagen, 8 April. (H.N.) Naar de
goeverneur van Groenland meldt, wordt
een hulpexpeditie uitgerust om een onder
zoek in te stellen naar het lot van de expe
ditie van prof. Wegener, waarvan men se
dert den vorigen herfst niets meer heeft ge
hoord.
EEN RUS DOOD GEVONDEN.
P a r ij s, 8 April. (H.N.) Gisteren werd een
te Rijssel wonende Rus hier dood gevonden.
Het onderzoek luidde tot de ontdekking van
een helsche machine en de vondst van een
groot aantal schriftelijke stukken in de
Duitsche en Russische taal. Beweerd wordt,
dat deze zaak in verband zou etaan met
die van den verdwenen Russischen gene
raal Ko6tiepoff.
WEERBEBICBT
Hoogste Barometerstand:
772.6 te Vardö.
Laagste Barometerstand:
738.0 te Isafjord.
Verwachting:
Z wallek e tot matige Z. O.
tot Z. W. wind, half tot
zwaar bewolkt, weinig of
geen regen, weinig verande
ring in temperatuur.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Wij ontvingen weder
NIEUWE VOSSEN
en
BONT SJAALS.
Mooie exemplaren.
Ongeveer 100.000 man erbij
betrokken.
Oslo. 8 April. (V. D.) De laatste pogin-
gen van den tijksbemiddelaar om het groo
te arbeidsconflict in Noorwegen te vermij
den, zijn mislukt, zoodat thans de groot3
uitsluiting in Noorwegen een feit zal wor
den. Morgenavond worden drie en veertig
duizend arbeiders uitgesloten. Sedert drie
weken zijn reeds twaalfduizend arbeiders
uitgesloten. Verdere uitsluitingen treden
over acht dagen in werking. Bij de totale
uitsluiting zijn negentig A honderdduizend
arbeiders betrokken. In vele kringen be
schouwt men dit arbeidsconflict als een
economische catastrophe voor Noorwegen.
Parijs, 7 April. (H.N). President Don
mergue vertrekt morgen uit Parijs om zijn
voorgenomen bezoek aan Tunis te brengen,
dat ongeveer tien dagen zal duren. Reeds
vroeger heeft hij bezoeken aan Algiers en
Marokko gebracht. Tijdens zijn verblijf in
Tunis zal ook het feit worden herdacht,
dat 50 jaar geleden het eerste protuctoraats-
verdrag tusschen Frankrijk en den bey
van Tunis werd gesloten. In Mei 1881 werd
n.l. het Fransche protectoraat over Tunis
bij verdrag geregeld. Volgens de tegenwoor
dige grondwet is de hoogste Fransche be
stuursambtenaar opperbevelhebber van al
le strijdkrachten in Tunis, voorzitter van
den ministerraad en tevens minister van
huitenlandsche zaken. De bey ontvangt een
jaargeld van Frankrijk. President Douraer-
gue wordt op zijn reis vergezeld door de
ministers van justitie en van marine. Aan
vankelijk zou ook Briand de reis meema
ken, doch deze heeft daarvan afgezien,
daar hij te zeer met werkzaamheden is
overladen.
NIEUWE ONLUSTEN IN
BRITSCH-INDIë.
Londen, 8 April. (V.D.) Na een politieke
vergadering in de Mohammedaansche wijk
te Bombay ontstond een vechtpartij, waar
hij een Mohammedaan werd gedood en ne
gen ernstig werden gewond. Te Midnapoer
in Bengalen werd een aanslag gepleegd op
een Engelsch ambtenaar bij de rechterlijke
macht. Toen deze een tentoonstelling be
zocht, werd door een onbekende vijf maal
op hem geschoten, waardoor de ambtenaar
zwaar werd gewond. De dader wist te ont
komen.
BERLIJN SPAART WEER.
B e r 1 ij n, 8 April. (V.D.) Volgens mede
deling van do directie der stedelijke spaar
kas zijn in het afgeloopen jaar in totaal 15
miiliocn mark op de spaarbank ingelegd.
De inieggelden zijn voor het raecrendeel
„penningbedragen*, een bewijs dat bij den
klunen Berlijner de drang tot sparen Is
teruggekeerd. Ook in dit Jaar blijk' op be
hoorlijke wijze geld naar de spaarbank U
zijn gebracht,
