DË EEMLANDEtt
BELANGRIJKSTE NIEUWS
JOH. DE HEER
ABONNEMENTSPRIJS p" 3 a-»**»* I zio per «ad 1073.
PRIJS DER AOVERTENTIEN 1-3 05 mbt9nP eto ocwi)soummee.
Dinsdag 19 Mei 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. «8» Bureau: Arnhemschepoortwa! 2a
29e Jaarganq No. 271
fortmann en
hehenkamp
PIANO- EN ORGELHANDEL
PERU'S FINANCIEN
IN DE WAR
De regeering probeert er
bovenop te komen
HENDERSON VOORZITTER DER
ONTWAPENINGSCONFERENTIE?
KABÏNETSHERVORMING
IN BELGIE
ONGEREGELDHEDEN TE
LISSABON
DE ONDERGANG VAN DE
NOORDPOOL IJM. 132
Geen nieuw licht
9 uur 25 min.
L. J. LUYCX ZOON
RUSSISCHE PROTESTNOTA
AAN FINLAND
HENDERSON KOMT OP
VOOR DE OEKRAINERS
TUINMEUBELEN
wt«k (met gratis «trztkcrtag tegen ongelukken) t 0.17*/»
Binoenltod Franco per post per I sandn I X- Afxonderlqkt oammtrt f 0.01.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTEEC tlï
1egel mee* f0.25 Ltefdndtghcids-advcrtcotiCn ooor da
kalft van den prijs - Klein* Advertentiêo „KEITIES' bij vooruitbetaling -5 regels
SO etst afltt regel maar 10 cent, driemaal plaatsen 1 I.— Bewijsnummei extra 0.05
Zal het kabinet-Jaspar van het
tooneel verdwijnen? Een cri
sistoestand ingetreden.
Men weet, dat cr in België 'n kabinetsher
vorming heeft plaats gevonden, de pre
mier, J nap ar, is afgetreden als minister
van koloniën; deze portefeuille is thans
toegewezen aan Charles, secretaris-gene
raal bij liet departement van koloniën.
Daarentegen, hoeft de ministerpresident de
portefeuille van binnenlandsche zaken
overgenomen van Baels, die thans alleen
nog leider blijft van het departement van
landbouw. Voor Vnuthicr, wicn op zijn
verzoek ontslag werd verleend als minis
ter van kunsten en wetenschappen, is de
liberaal l'eiitjcan, die den Vlamingen geen
kwaad hart moet toedragen, in dc plaats
gekomen.
Onderiusschèn heeft deze reorganisatie
tengevolge gehad, dat ook Forthommc, de
minister van posterijen cn telegrafie, vrij
willig van het tooneel is verdwenen; noar
verluidt, zal de liberaal Bovesso zijn op
volger worden. Ook werd gisteren te Brus
sel het gerucht verspreid, dat Lippens, die
het departement van spoorwegen beheert,
voornemens was zijn ontslag in te dienen,
doch een bevestiging van dit bericht ont
breekt tot dusver.
Dat dc toestand zich inmiddels heeft
verscherpt» kan worden afgeleid uit do te
legrammen. welke behelzen, dat de kabi
netswijzigingen, die een al te onverhoedsch
karakter hebben gedragen do collcga'3
werden niet eens ingelicht vooral het
misnoegen van de liberale linkerzijde in
den 'Senaat hebben gewékt, die niet in dc
laatste plaats verontwaardigd was over
hot feit, dat Petiljcan de plaats is paan
innemen van Yauthicr en wel op hét
oogonblik, dat een parlementaire behan
deling dér tanlregeling plaats vindt. Hot
wordt dan ook geenszins uitgesloten ge
acht, dat het kabinet-Jaspar, hetwelk toch
reeds moeilijk in het zadel kan blijven,
d'iur kabinet en parlement zeer afwijken
de opvattingen hebben over hot Vlaamsche
en he! militaire vraagstuk, binnen afzler;-
baren tijd znl worden weggevaagd. De
ministcriéele wijzigingen toch, die zich
thans hebben voltrokken, dragen in gconor-
lei opzicht tot versteviging van het minis
terie bij en ook het feit, dat Baels, die veel
welwillender tegenover dc -Vlamingen staat
dan de premier, de portefeuille van bin
nenlandsche zaken is afgenomen, heeft in
Vlaamsche kringen groot wantrouwen pc
wekt. Zoodoende is eigenlijk geen der par
tijen tevreden en wordt het kabinet-Jas
par van vclo zijden gekritiseerd.
De f ion ter lierman Vos heeft gisteren
vooral het beleid der regcering-Jaspar
scherp gegipst ori in een uitvoerige rede la
ten uitkomen, dat dc premier allerlei toe
zeggingen liod gedaan met betrekking tot
de regeling van het Vlaamsche vraagstuk,
maar ondcrtussclien zijn beloften nog
steeds niet was nagekomen; Wel was de
Gentsche hoogcschool vervlaamscht, maar
deze verncdcrlandsching droeg nog steeds
een onvolledig karakter, terwijl de toe
passing der bestaande taalwetten nog
voortdurend, zonderdat de regeering dit
verhinderde, werd gesaboteerd. Jaspar cn
dc zijnen aéhtte Vos onbekwaam om bet
Vlaamsche vraagstuk definitief te regelen
en iri het verdere verloop zijner rede hield
de vertegenwoordiger dér frontiers een plei
dooi voor een federale organisatie van
België.
Ook van Vlaamsch-Katholieke zijde, en
wel bij monde van Sap, werden scherpe pij
en op de rogeering-Jaspar afgeschoten,
wie voor do voeten werd geworpen, dat zij
door haar treuzclpolitiek het separatisme
in België bevorderde. Hij zag alleen heil in
de onverwijlde nakoming der beloften, die
tegenover do op rechtsherstel rekenende
Vlamingen zijn afgelegd.
In een rede verdedigde .Taspar zijn be
leid cn stelde op den voorgrond, dat zijn
rcgecririg naar beste kunnen aan de Vlaam
sche verlangens tegemoet was gekomen,
hetgeen bleek uit de indiening zijnerzijds
van bepaalde wetsontwerpen. Zijn woorden
vermochten de tegenstanders echter niet
te overtuigen en zijn „vrienden" bevredig
den zc evenmin, zoodat de premier zich op
het oogenblik a.h.w. in een brandend huis
bevindt, waaruit hij zich, daar dc vlammen
van alle kanten op hem afkomen, alleen
kon redden door zich in het springzeil te
werpen, m.a.w. door van het tooneel te ver
dwijnen. In het parlement is gisteren nog
niet over het lot der regeering beslist, doch
over een week zal misschien de decisie al
len, omdat clan wellicht zal worden gc
stemd over oen motie van wantrouwen,
die de fronters hebben ingediend. Het kan
echter ook wel zijn, dat de regcering-Jas
par reeds voor dien tijd den koning zal
i erzoeken heen te mogen gaan.
onze met prima Javakapok gevulde
matracsen leveren v/ij met garantie
1 persoons vanaf 16.90
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Groote voorraad
BESPEELDE INSTRUMENTEN
KOSTBAAR HALSSNOER VERLOREN
EN TERUGGEVONDEN.
N e w-Y o r k, 19 Mei. (V.D.) Bij het af-
ócheid nemen van eenige verwanten, die
met het stoomschip Roma uit New-York
naar Europa vertrokken verloor mrs. Con
verse Strong uit Santa Barbara in Califor
nia een paarlcn halssnoer, welks waarde
geschat wordt op negentigduizend dollar.
Zoodra het verlies bemerkt werd, vermoed-
do dc eigenares, dat zij het halssnoer aan
^ord van het schip had verloren. Draadloos
•verd hiervan mededeeling aan den kapi
tein. Anglo Saglietto, gedaan, die onmiddel
lijk driehonderd man aan hot werk zette
om hot schip,systematisch af te zoeken,
waarbij hij het genoegen smaakte het hals
snoer inderdaad op één der plaatsen, waar
rnrs. Strong bij het afscheid nemen geweest
was, terug te vinden:
Een leege schatkist als gevolg
van troebelen
Naar aanleiding van het feit, dat c!j i?-
gecring van dc rép ïbllol: Peru zich genood
zaakt heeft gezien de rente-betaling dor
staatsschulden op te schorten, vernemen
wij van den zaakgelastigde van Peru te
's Cl raven hft'g'c, dat dc minister van finan
cien van Peru, dr. Vinclli, tot verschillende
bankiers een brief heeft gericht, waaraan
wij het volgende onlleencn:
Ik doe u dc volgende mededeeling toe
komen in verhand met do rente van dc
Staatslecning Van Peru, 2de serie, verschul
digd op 1 April.
De nieuwe regcering heeft dc macht ver
kregen op 11 Maart j.l. no een periode van
politieke troebelen, welke zes maanden ge
duurd hebben. Zij vond de schatkist leeg,
talrijke schulden moesten betaald worden,
de inkomsten verminderden, alles het ge
volg you de politieke woelingen en van dc
oconomischc crisis, waaronder wij reeds
meer don een jaar gebukt gaan.
De rcgëefirig zal al haar krachten in
spannen om het evenwicht in dc financien
tc herkrijgen. Daarbij zal zij geholpen wor
den door de adviezen en het rapport van
de commissie voor de financien, onder
voorzitterschap van prof. K. \Y. Kemmerer,
die het onderzoek naar den economischer!
en financieclen toestand van de republiek
beëindigd heeft.
In afwachting daarvan heeft de regee
ring mij gemachtigd de verzekering te her
nieuwen, welke gegeven is door vorige re
geeringen, dat zij de verplichtingen der re
publiek erkent en dat zij zich zal inspan
nen deze loyaal op zich te nemen binnen
het raam van het mogelijke.
Dc regeering hoopt de volledige betaling
der renten van builenlandsche lecningcn te
kunnen voortzetten, n.l. de 7 dollar-bonds
aflosbaar in 1959 (bekend onder den naam
van tabaksleening) en de 7sterling-
bonds, aflosbaar in 1918 (bekend onder den
naam van guano-leening).
De regeering is eveneens voornemens,
naar mate bet haar mogelijk zal zijn, dc
rente te betalen van de obligaties van de
nationale leaning van 1960 cn 1961, gedu
rende dc overgangsperiode die aan een nor
malen politioken en cconoiuischen toestand
vooraf zal gaan.
De regcering wacht op de rapporten der
commissic-Kcmmercr, om aan te geven hoe
lang deze overgangsperiode zal duren en
aan de houders van obligaties het bedrag,
dat hun zal kunnen worden uitbetaal.1
In afwachting van een nieuwe beslissing
zal de rente, verschuldigd op 1 April, niet
betaald worden aan houders van obligaties
der nationale leëning van Peru.
Van baar kant zal dc regeering een po
litiek van bezuiniging op de uitgaven toe
passen.
Do regcering verzoekt u samen te willen
werken tot het vinden van een oplossing,
die, sehccl voldoende jegens dc obligatie
houders, ook te aanvaarden is onder de hui
dige omstandigheden voor de regeering.
GEVANGENEN-OPROER IN BRAZILIË.
New York. 18 Mei (V.D.). Volgens bc
richten uit Rio dc Janeiro is In de Staats
gevangenis in de stad Curityha in den Bra
zilianra'chcn staat Parana een oproer uit
gebroken. Er zijn tien gevangenen onlkc
men. tien werden er tijd rns dc vlucht ge
dood cn 15 werden er zwaar gcv.und.
Genève vermoedelijk plaats
van bijeenkomst
Genève, 19 Mei. (V. D.) De Volken-
bondsraad zal in zijn huidige zitting hebben
te beslissen over do plaats, waai" in Februari
1932 dc internationale ontwapeningsconfe-
'•antic zal worden gehouden en tevens ovei
de persoon, die als voorzitter zal optreden
In de diplomatieke voorbesprekingen is om
trent deze kwesties thans overccnstemnrng
bereikt. Het 6taat vast, dat dc Volkenbond^
raad eenstemmig Henderson zal verzoeken
het voorzitterschap der conferentie tc aan
vaarden. Alvorens Henderson hierin zal
toestemmen, zal hij eerst de mëening van
het Brit.sche kabinet inwinnen. Dc plaats
der conferentie zal, naar thans definitief be
bloten schijnt te zijn, Genève zijn, hoewel
de candidature» van.Londen cn Barcelona
nog' in de laatste dagen een belangrijke rij
hebben gespeeld. Vooral van Engelschc zijde
koesterde men den wcnsch, darde confe
rentie te Londen zou worden gehouden c n
nog heden zal over deze zonk een geheime
fitting var» den Volkenbondsraad in do par
ticuliere vertrekken van sir Eric Drum
mond worden gehouden.
Het Duitsche voorstel om den huldigen
stand der bewapening tc publlcccren, op
dat.de komende conferentie over het noo-
dige materiaal zal beschikken ter vergelij
king van don stand der 'bewapening in de
verschillende landen, stuitte op sterken te
genstand, zoodat men reeds thans op ver
werping van dit voorstel rekent. Van Duit
sche zijde ziet men in deze verwerping een
schending van artikel 8 van het Volken
bondspact, waarin publicatie van den stand
der bewapening voor de leden van den Vol
kenbond verplichtend wordt gesteld. Met
verbittering wordt van Duitsche zijde op
gemerkt, dat de voormalige geallieerde mo
gendhedeu slechts naleving van die bcpa
lingen handhaven? die in hun eigen bclar.g
zijn.
Katholieken krijgen een
zetel meer
Brussel, 19 Mei (V.D.) Het Belgische
kabinet-Jaspar is thans gedeeltelijk her
vormd. Minister-president Jaspar is afge
treden als minister van koloniën cn heeft in
de plaats hiervan het ministerie van bin
nenlandsche zaken overgenomen. De secre
taris-gen'eraal van ko'oniën, Charles, ibe
noemd tot minister van koloniën. In de
plaats van den afgetreden minister van kun
sten en wetenschappen, Vauthier, is be
noemd het liberale kamerlid Petijean I)e
huidige minister van binnenlandsche zaken
en 'landbouw Baels geeft de portefeuille van
binnenlandsche zaken, zooals hierboven
reeds gemeld, over aan minister-president
Jaspar en blijft zelf minister van landbouw.
Door deze wijzigingen in het kabinet heeft
de katholieke partij één minister-zetel meet
gekregen.
Noodlottige ontploffing van
een bom
Tijdons onlusten to Lissabon worden 15
personen gewond door liet ontpioffen van
een hom. Communisten worden ervan be
schuldigd do hom tc hebben gelegd. Gedu
rende dc onlusten vernielden studenten een
deel van de insta-Unlio \an dc drukkerij
van het dagblad Republica.
STAAT VAN BELEG TS MADRID OP
GEHEVEN
Madrid. 18 Mei (V.D.) De ministerraad
heeft den staat van beleg over Madrid op
geheven. Bovendien werd besloten de medi
sche faculteit van de universiteit te Valla-
dolid tot October to sluiten, aangezien dc
studenten gepoogd hadden hun professoren
te dwingen hen zonder examen toe fe laten.
Toen dif geweigerd werd. sloten de studen
ten hun docenten op.
EEN EIGENAARDIG VLIEGONGEVAL.
Belfast, 19 Mei. (V.D.) De bekende Ier-
scho hockey speler James Hannon is door
een noodlottig vliegongeval, dat onder bui
tengewoon eigenaardige omstandigheden
plaats gehad, gedood. Ilannon was met zijn
vader in een zeilbootje aan het visschen,
toen een watervliegtuig, dat boven hem
vloog, plotseling neerstortte. Hot vliegtuig
kwant op dc zeilboot terecht en Ilannon
werd op slag gedood, Dijn vader kwam cral
met een lichte verwonding, terwijl de inzit
tenden van hot. vliegtuig allen zonder eenig
letsel gered konden worden.
BUITENLAND.
Peru's financiën in de war.
(Eerste Blad, pag. 1).
Ongeregeldheden in Lissabon.
(Eerste Blad, pag. 1).
y
Rue^ische protestnoU aan Finland.
(Eerste Blad, pag. 1).
Henderson wordt waarschijnlijk voorzit
ter der ontwapeningsconferentie.
(Eerste Blad, pag. P
Dc tol-unie voor hel Haagschc llo.'
(Eerste Blad pag. 2).
BINNENLAND.
Grcote bran 1 tc Leiden.
(Tweede Blad, pag.
Overleden te Groningen dr. II. \V. Mans-
holt.
(Tweede Blad, pag 2\
UIT DEN OMTREK.
De Jan Pieter Adoh'-Stichting te Achter
veld komt in veiling.
(Eerste Blad pag. 2).
STADSNIEUWS.
De raadsverkiezingen.
(Eerstü Blad, pag. 31.
De zaak behandeld voor den
Raad voor de Scheep=
vaart
A m s t c r d a m, 19 Mei. De Raad voor de
Scheepvaart heeft heden een onderzoek in
gesteld naar de scheepsramp, welke op 1
Maart j.l. overkomen is aan -den stoom
trawler ..Noordpool" IJM. 132.
Naai' men zich herinneren zal is do
„Noordpool" op dien datum bij Roschearty
aan dc Schotsche kust gestrand en geken
terd. waarbij de geheele bemanning, be
staande uit elf personen, is omgekomen.
De voorzitter van den Raad, prof. B. M.
Taverne, herinnerde aan dc groote ontstel
tenis, welke het bekend worden van deze
ramp in ons land heeft .teweeggebracht.
Alle slachtoffers zijn thans teruggevonden,
behalve de zoon van den schipper. Wij zijn
getroffen aldus spreker door de vele
bewijzen van deelneming, ook uit het bui
tenland, en vooral ook door dc daad van
piëteit van, dc NA' Exploitatie Mij. tc
IJmuiden. die een schip beschikbaar heeft
gesteld om de omgekomenen terug te bron
gen naar het vaderland. In al dc betoonde
deelneming wil ook do Raad voor de
Scheepvaart niet achter blijven.
Gehoord werd vervolgens de schipper
van den stoomtrawler „Gclria" IJM.
Volgens zih: verklaringen hebben dc „Gcl-
ria" cn noe een aantal andere Nederland-
sche trawlers, waarbij zich ook de „Noord
pool" bevond, in elkanders nabijheid aan
de Schotsche kust gevischt. Het was sei-
zoentijd. In den nacht van 28 Februari op
1 Maart, te één uur de „Gelria" lag toen
te steken in Oost-Noord-Oostelijke richting
- heeft get. de „Noordpool" achter zijn
schip om zien varen in Zuid-Zuid-Ooste
lijke richting. Er stond een storm uit de
richting Oost-Noord-Oost, terwijl het dik
sneeuwde. Get. kende de „Noordpool" aan
zijn boord vu ren op de brug, zijn lage mas
ten en zijn lage topvuur. Er was geen ge
legenheid het schip te praaien. Ook Zater
dagmiddag heeft get. de „Noordpool" bij
gunstig weer in zijn nabijheid zien drijven.
Voorgelezen werd vervolgens dc verkla
ring van den schipper, die vroeger qp de
Noordpool" heeft gevaren. Vóór het schip
in 1930 vipr meter verlengd werd, was het,
een echte waterbak, luidt het in deze ver
klaring. Nadien ging het beter. Stuurgcrei
en reddingsmiddelen warén in orde. Vol
gens dezen schipper viel er niets op de
„Noordpool" aan te merken; wel heeft hij
geconstateerd dat het schip met hooge
zeeën dwars in meer drift had dan andere
trawlers. Vóór het vertrek uit IJmuiden
van de „Noordpoolvan de reis waarvan
hij niet is teruggekeerd, heeft deze schip
per het schip aan den nieuwen schipper
overgegeven. Hij zelf is aan boord van een
anderen trawler aan de Schotsche kust ge
weest, in de buurt van de „Noordpool", die
hij op 23 Februari gepraaid hoeft, om hem
op 28 Februari, te vijf uur nam., voor het
Laatst te zien. Het oordeel van deze schip
per over dc ramp is, dat men aan boord
van de „Noordpool" te weinig met wind cn
tij heeft rekening gehouden, hoewel hij na
tuurlijk niets met zekerheid zeggen kan.
Ook dc Hoofdinspecteur voor de Scheep
vaart, vicc-admiraal b. d. Fock, merkte op,
dat de juiste oorzaak van de ramp wel
nooit met zekerheid zal kunnen worden
vastgesteld. Echter is het zeer wel mogelijk
dat de opvarenden van dc „Noordpool" door
den dichten sneeuwstorm peen kust ziende,
daar met volle-kracht op is gcloopcn.
De Raad zal later uitspraak doen.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
769.2 te Thorshavn.
Laagste Barometerstand:
719.5 te München.
Verwachting:
Meest matige, N'.O. tot O.
wind, betrokken tot zwaar
bewolkt, aanvankelijk nog
weinig of geen regen, zelfde
temperatuur, later iets war
mer in het Z.
Langestraat 49-51 Tel. 190
DAfVSES KOUSEN
Zijde Fil d' Ecosse Fil/zijde
Zeer voordeelig!
Bij drie paar nog goedkooper!
DE KAASTARIEVEN IN MEXICO
VERHOOGD.
Tot SO centavos per K.6.
De directie van den Landbouw dceSt
mede, dat blijkens bericht van H.M.'s ge
zant te Mexico City de Mcxicaènscho regce
ring het invoerrecht op kaas heeft verhoogd
tot 80 centavos per Iv.G.
Moskou, 18 Mei. (V.D.) Naar officieel
medegedeeld wordt, heeft de plaalsvorvan-
gojidctvolkscommissaris van bintcnlund-
sclic zaken, Krestinski, oen nota aan Fin
land gezonden, waarin geprotesteerd wórdt
tegen de voor, een deel opruiende houding
van Finsche organisaties. In dc nota wordt
cr op gewezen, dat deze lloizo niet zonder
gevolg zaï blijven voor de Russisch-Finschc
betrekkingen.
Daar dc Finsche regeering dc Hetze tegen
de sovjetregcering niet verhindert, komt de
volledige, verantwoordelijkheid voor haar
rekening, indien een verslechtering in de
Finsch-Russische verhouding ontstaat.. Ten
slotte spreekt de nota do verwachting uit,
dat dc Finsche regcering alles zal doen wat
in haar vermogen is om een einde te ma
ken aan deze an li-Russische Ilctzc.
Polens houding scherp
gegispt
Genève, 19 Mei. (V.D.) Overeenkomstig
den uitdrukkelijke» wcnsch van den Brit
sehen minister van buitenlands^he zaken
beeft een onderhoud plaats gehad tusschen
Henderson en zijn Poolschen collega Zalos-
ki cn wel over do behandeling van de
klachten van dc Oekrainsche minderheid in
l'olen voor den Volkenbondsraad.
Nadrukkelijk heeft Henderson erop gewe
zen, dat een beslist noodzakelijke behande
ling der klachten van do Oekrainsche min
derheid door den Volkenbond tot nog toe
slechts is mislukt door dc houding der
Poolsche regecring, die ondanks her
haalde uitnoodigingen en verzoeken nog
steeds haar rapport niet aan den Volken
bond hoeft, doen toekomen Henderson ver
klaarde. dat hij voornemens is de behande
ling van dc klachten der Oekrainers te
eischen in dc commissie van drie. Komt
deze commissie tot de conclusie, dat de
klachten inderdaad gerechtvaardigd zijn,
dan zal hij ze zelf in den Vol konbondsraad
aan de orde stellen.
STEENKOLENMIJN GESLOTEN.
B a n d o" e n g, 16 Mei (Ancta). De steen
kolenmijn Goenocng Batoe 13 os ar in Zuid-
Oost-Bornco i« gesloten De installaties zul
len worden afgebroken.
RECLAME GARNITUUR
Tafel, bank, 2 armstoeien
f 21.90.
Lajvgestjr. QOJfeL.?8B