DE EEMIANDÊU
BELANGRIJKSTE NIEUWS
JOH. DE HEER
Bowsovemcht
Vrijdag 22 Mei 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 273
fortmann en
hehenkamp
NOODLOTTIGE VAL VAN
EEN MARINEVLIEGTUIG
ERNSTIG ONGELUK OP
DEN MOEZEL
HEVIGE WOLKBREUK
PIANO- EN 0RGELHANDEL
DE SCHERPE KRITIEK
DER D.A.Z.
LICHT OP
9 uur 28 min.
L. J. LUYCX ZOON
HERRÏ0T TEGEN DEN
„ANSCHLUSS"
1 ORKEST LACZl FARKAS
1
Thee-Concert
Soiree-Dansante
Familie-dancing"
AMER3F0ORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maandtn vaor Aacr»foor, f MO. pn- mud f 075. po
(met gratia wzekoUg legen ongelukken) f 0.171/»
Binnenland Iranco per posl per 3 meenden IJ... Aflonderll|ke nummera I OjOI.
POSTREKENING 57910 TELEFOON INTERG >1]
PRIJS OER ADVERTENTIE,) van 1—4 regel» M.05 «i inbegrip va» ces txwljsoomncr,
ellcc regel meet (0.2$. Liefdadigheids-advertentie» voor ét
Wtft via den prijs. Kleine Advertenties „KEITJES" bj) vooruitbetaling 1—4 regel*
SO eest «Ik» regel meer 10 etst, drfenaaJ pissteen I L—Bewijsnummer extra OM
Het Belgische kabinet afge
treden. Een militaire
kwestie vormde de aanlei
ding.
Dat het kabine.t-J'aspar geen lang leven
meer beschoren was, 6tond bij velen vast',
maar toclvwas i.et nog cenigözins een ver
rassing. dat het reods gisteren, na prec.ies
vijf jaar aan het b.ewind te zijn geweest,
om hals is-gebracht. De jongste reorgani
satie van het ministerie, waaraan dp mi
nisterpresident een dictatoriaal karakter gaf,
heeft niet jn onbelangrijke mate ertoe bij
gedragen. dat het katholiek-liberale kabi
net zich tenslotte voor zoo n berg van moei
lijkheden zag geplaatst, dat aftreden feite
lijk onvermij-delijk was geworden.
Eer. militaire, aangelegenheid was giste
ren de rechtstreekschc aanleiding lot het
heengaan vim het minisleric-Jaspar. Toen
de credicten voor de landsverdediging een
punt van behandeling uitmaakten, werden
drie amendementen ingediend door
Vlaamsch-Kathoiiekc leden (christen-demo
craten). Eén daarvan was afkomstig van
burggraaf professor dr. Prosper Poullet,
den oud-premier, die bezwaren maakte te
gen vestingbouw rondom Antwerpen cn de
desbetreffende plannen derhalve voor on
bepaalde» tjjd wilde, verdagen; op zijn
beurt stelde Marck voor de militaire cre
dicten. met 125 raillioen te verlagen als uit
vloeisel van de niet-tenuitvoerieggirjg van
het Antwerpsche fortcnplan, zoodat de bui
tengewone defcnsicbegrooting van 300 mil-
lioen op 175 millioen francs kon worden
gebracht; professor Sap van zijn kant be
pleitte in zijn'amendement geen militaire
werken uit te laten voeren in hel gebied
rondom Gent.
De minister-president wilde van Sap's
voorstellen, ten aanzien waarvan hij des
noods clc vertrouwenskwestie zou stellen,
niots weten, doch met de beide éérste amen
dementen kon hij zich wel voreenigen; ook
dc minister van oorlog, De Broqueville,
was bereid- er genoegen mee te nemen, (lat
de militaire credicten met 125 millioen
werden Verminderd.
JASPAR.
Hel standpunt van Jaspar en De Brocpie-
villc wekte groote beroering in dc kringen
der liberalen, wier leidei:, Devèze, onmid
dellijk een feilen aanval richtte op don pre
mier, wicn het kwalijk werd gcn'omcn, dat
hij de cischcn der Katholieke democraten
inwilligde.' Dc pas benoemde liberale mi
nister Bovesse, die door de regeering blijk
baar in het geheel niet was geraadpleegd,
evenmin als de andere liberalen, diende
dan" ook tijdens de zitting zijn ontslag in,
daarmee geheel in den geest zijner partij-
vrienden handelende. Er ontstond een on
beschrijfelijk rumoer, waarbij iemand lino-
ren en zien verging, hetgeen voor don pre
sident der Kamer aanleiding was de zit
ting te schorsen.
Toen dc vergadering opnieuw begon,
worgde Jaspar, die met zijn ambtgenooton
had beraadslaagd, voor ccn verrassing; hij
kondigde n.l. aan, dat do regeering bij den
koning een verzoek om ontslag had inge
diend.
Natuurlijk rijst, nadat dc" houding der
liberalen, één der regeeringspartijon, den
val van het kabiaet heeft veroorzaakt, on
middellijk de vraag hoe dc crisis, die reeds
geruimen tijd latent was, zich verder zal
ontwikkelen. Zai cr een ontbinding plaats
vinden van het parlement en zullen er
nieuwe verkiezingen-worden uitgeschreven?
De liberalen voelen wéinig voor deze oplos
sing en do Katholieke conservatieven zijn
daar eveneens huiverig voor, omdat beide
groepen terecht vreezen, dat een nieuwe
stembusstrijd zeer waarschijnlijk ten gun
ste van dc Vlaamsch-nationalcn en de so
cialisten zal uitvallen.
Aan een terugkeer van Jaspar valt dit
maal niet te denken, daar hij zich den
laatsten tijd onmogelijk heeft gemaakt door
het halfslachtige van zijn houding, die noch
dc coalitiegenootcn, noch dc oppositie kon
uw matrassen worden in één dag
opgemaakt en bijgevuld.
vraagt prijsopgave.
bevredigen. Wel komt aan Jaspar dc
eer toe, dat liij met Franqui de stabilisatie
van de Belgische franc heeft bewerkstel
ligd, terwijl zijn houding tevens de vcr-
n c dei'lahdsc li i rig van Gents lioogc6chool
mogelijk heeft gemaakt, doch daar staat
tegenover, dat hij tijdens heel zijn ambts
periode steeds zijn heil zocht in oplossin
gen van slechts klein formaat. Slechts
sqhoorvoctond cn aarzelend kwam hij aan
enkele wcnschen der Vlamingen tegemoet,
die hij nooit op royale wijze heeft behan
deld, zoodat dc ontevredenheid over deze
noodlottige uitstelpolitiek steeds ernstiger
vormen aannam.
Natuurlijk worden reeds nu namen ge
noemd van personen, die Jaspar's plaats
zouden kunnen innemen. Vooral Poullet,
een democratisch Katholieke cn Vlaarnsch-
gezindc persoonlijkheid, schijnt een goede
kans tc maken, maar liet blijft de vraag,
of de liberalen met hem zullen willen sa
menwerken. Aan den anderen leant is in
verband met de onaangename ervaringen,
die men bij een vorige gelegenheid met
dezo proefneming heeft opgedaan, een op
nieuw samengaan van Katholieken en so
ciaal-democraten evenmin een voor dc hand
liggende oplossing. Kortom; dc toestand is
zeer verward en men mag benieuwd zijn
op welke wijze tenslotte de knoüp zal wor
den doorgehakt
Vier inzittenden om 't leven
gekomen
P a r ij s, 21 Mei (H.N.). Een Fransch .ma-
rinevliegtuig, dat deel had genomen aan
oefeningen, welke van boord van een moe
derschip voor vliegtuigen af werden uitge
voerd, is bij de kust van Marokko van ccn
hoogte van iOO meter neergestort, waarbij
dc vier inzittenden om hot leven zijn geko
men. Het vliegtuig werd \ernield.
Coblenz/21 Mei (V.D.). lieden is op
den Moezel-oen ernstig ongeluk gebeurd.
Toen ccn vader, die met zijn twee zoons in
een bootje uit varen was. wilde uitwijken
voor een sleepboot, slóeg het vaartuigje
plotseling om. zoodat zij gedrieën te water
eraakten. Zij poogden zwemmend den oe
ver te bereiken. De vader, die zijn elfjarig
zoontje,,dat niet kon zwemmen, wilde red
den, raakte, ecliter, voor hij aan land kon
komen, uirrapul, zoodat beiden verdronken
De andere zoon slaagde er in zich in veilig
heid tc brengen.
Breslau, 21 Mei (V.D.). Gisteren ont
laadde zich boven het district Leobschuiz
een lievig onweer, dat gepaard ging met een
wolkbreuk. Vooral liet gebied van de Troja
had van den ohgekend hevigen regenval te
lijden en bij Bladen steeg het water een
halven .meter, tengevolge .waarvan ccn dijk.
doorbrak en de gcheclc streek overstroom
de. Aan dc tc velde staande gewassen is
groote schade aangericht, vooral in de ge
meenten Badewitz, Loewitz en Sauenvitz.
Menschenlcvens werden Wel bedreigd, doch
gelukkig konden alle in gevaar verkeeren
den gered worden. Tengevolge van dc over
strooming is het electricïteitsbedrijf in de
streek gestoord, zoodat in den afgeloopcn
nacht het reddingswerk in het donker moest
worden voortgezet. De overslrooming heeft
ccn grootcren omvang dan die in het voor
jaar 1020.
Varkensmiarkt 5 Tel. 1309
Een goede raad
eerst even bij ons kijken
ONTMOETING TUSSCHEN CURTIUS EN
BRIAND.
Genève, 20 Mei. .(V. D.) In het eerste
persoonlijke onderhoud tusschen Curtius cn
Briand, dat heden plaats vond, zijn, naar
gemeld wordt, in het bizonder ter sprake
gekomen de verschillende economische
voorstellen, welke in de Europeesche com
missie zullen worden behandeld, alsmede
dc algemeene 6ituatic. Briand zal op een
der volgende dagen bij Curtiu6 een tegen
bezoek afleggen.
Een weck van teleurstellingen! Dc vas»
tc houding voor aandeden Koninklijke
Petroleum op Woensdag 1.1. sprak veler
verwachting uit dat het slotdividend mes
dc zou vallen eii dat dc pessimisten ons
gelijk zouden krijgen. Tot 240% steeg de
koers nabeurs. Daarop plotseling een ins
zinking toen het dividend der Shell tc
Londen bekend raakte cn dc conclusies
daaruit voor de Royal Dutch voor dc
hand lagen.
Toeh mag het dividend op zichzelf
niet onbevredigend worden geacht, ges
zien dc tijden en dc omstandigheden. Als
leen in het licht van tevoren gegeven Dis
rcctieverklaringcn kon het zoo tegenval»
len. En al spoedig was men ter beurs ge»
reed met de somberste opninics over
volgende declamaties. Dc reactie vrat
duchtig aan de Icocrscn cn. bleef cr even
slechts 20S% ovqr. „Op hoop van zegen"
uit Amerika volgde ccn gering herstel.
En deze zegen is maar zeer matig ges
wcest.
Een andere teleurstelling voor hoogc
taxateurs leverden aandeelcn Philips.
Met 6.werd, den' mooisten verwachting
gen, door directioneel optimisme ges
kweekt cn' gekoesterd, de kop ingedrukt.
En zóó dat men het kraken hoorde. De
koers liep, in korte spanne tijds, terug
tot 135%, ceri nog niet geziencn koer...
Er. of nu het einde der misère cr al is?
Vroolijk ziet het cr nog in gecncn
dcclc uit.
Ook Amerika bleef teleurstellen, vrijs
wel dag aan dag. Er trad, om zoo te zeg»
gen, geen vcrpoozlng in en zoowat icde»
ren ayond opnieuw was het mis. Steels
belandden dientengevolge reeds beneden
dc 100% cn het kocrslijstjc begint lang»
zamerhund op ccn snippcrverzaraclinkje
te lijken.
Aandeden met een verleden en een
wercldstanding notecren nog slechts lut»
tele procenten en kunnen welhaast in de
plaats van ccn vol lot in de Staatsloterij
worden gekócht. Zoo Shell Unions cn
andere! Het is wel overbodig om tc dé»
taillccren. Over dc gcheclc lijn werden
opnieuw zware koersverliezen geleden en
slechts enkele fondsen konden zich ont»
trekken aan dc steeds verder ingrijpende
malaiscsopvattingcn.
Tabakken, die het nog geruimen tijd
gehouden hadden, moesten tenslotte op
hun beurt mede offeren aan dc algemee»
ne aftakeling.
Ook Scheepvaarten brokkelen meer cn
meer af en men begint, ook uit dc divj»
denden te begrijpen dat proportioneel het
kocrspeil hier soms vrij hoog mag hees
ten. temeer waar wellicht voor onze Ins
dischc lijnen sommige vervoeren wel
eens blijvend verloren konden zijn. Ims
mers dc Japanschc concurrentie gaat
steeds grootcrc rol spelen cn dc kleinere
afstand van ons Indië bevordert deze
zeer zeker niet weinig.
Rubbcrwaardcn konden hier cn daar
wat verbeteren. Aanleiding hiertoe was
ren besprekingen, welke thans plaats
hebben. Maar of deze wel heel veel res
sultaten 2ullen hebben? Dit temeer waar
ccn gelijke opvatting van zaken bij dc
verschillende RubbersDirectics nog
steeds verre tc zoeken is. En dc wereld»
voorraden hebben inmiddels verbijstes
rende hoogte bereikt. Er z<d lang cn met
goede maag gepeuzeld moeten worden
om deze verorberd te krijgen! Bovendien
iedere restrictie zal steeds cn altijd het
merkteeken der kunstmatigheid blijven
dragen. Heel veel nieuwe gczichtspuns
ten deden zich niet voor cn het klim»
mende licht, dat dc economische duisters
nissen moet verdrijven, kleurt nog in
gecncn declc den horizont. Inmiddels
vergadert men tc Genève en doet aan
politiek. Prolongatie noteerde van 1%
tot V/2V0.
FRANSCHE'VLIEGERS IN DUITSCHLAND
VEROORDEELD.
Schweinf urt, 20 Mei. (V. D.) Van
daag hebben de Franschc marincvliegers
zich voor. den snelrechter moeten verant
woorden, omdat zij Zaterdag, door bij
Scbwcinfurt tc dalen, de luchtverkeers-
voorschriften hebben overtreden. Het von
nis tegen den vaandrig René luidde 250
Mark boete en dat tegen den korporaal Pei
ler 100 Mark. De onder-korporaal Benèze
werd eveneens tot betaling van 100 Mark
veroordeeld; de kosten van hot proces ko
men ten laste van de beklaagden. De inter-
neering is opgeheven; de drie vliegers heb
ben in gezelschap van den Franschen con
sul uit Neurenberg de terugreis aanvaard.
BUITENLAND.
Ernstig ongeluk op den Moezel.
(Eerste Blad pag. 1).
Noodlottige val van een Marine-vliegtuig
(Eersto Blad, pag. 1.)
Henderson's voorzitterschap der ontwa
peningsconferentie.
(Derde Blad pag. 1).
liet Belgische kabinet afgetreden.
;Derdc Blad, pag. 1)
BINNENLAND.
Horecaf en de musici.
(Tweede Blad, pog. 2).
UIT DEN OMTREK.
Gemoentcraad van Soest.
(Dorde Blad, pag. 1;.
SPORT
Dc Stadionwieierbaan geopend
(Derde Blad, pag. I).
De rijksregeering verweert
zich
B c r 1 ij 11, 2 0 M c i. (V. D.) Officieel wordt
medegedeeld: Dc D.A.Z. richt een aanval
op den rijksminister van buitonlandsche za
ken, wiens autoriteit 6chokt zou zijn door
de gebeurtenissen te Genève. Zij motiveert
dezen aanval met de bewering, dat de Vol
kenbondsraad zich voorbehouden heeft, in
de kwestie der Duitsch-Obstenrijkschc tol
linie» zclfö in geval van een gunstieo beslis
sing van het Ilaagschc Ilof, de politieke as
pectcn van <leze aangelegenheid te bespre
ken.
In dit verband moet geconstateerd wor
den, dat van een zoodanig besluit van den
Volkenbohdsraad geen sprako kan zijn. Dc
Raad heeft, overeenkomstig het Britsche
voorstel, niets anders besloten dan de juri
dische zijde van deze aangelegenheid door
het Haagsche Ilof te doen behandelen. Een
reserve om het Duitsch-Oostenrijksche plan
later, voor wat betreft dc politieke zijde,
op tc lossen, is slechts door enkele tegen
standers van het plan gemaakt. Van Duit-
6che zijde is hiertegen met de grootste be
slistheid opgekomen. Geen 6laat kan zich
bij een internationale bespreking c-r tegen
vrijwaren, dat door andere staten indirecte
voorstellen tegen zijn plannen worden in
gediend. Hierbij komt liet er 6lechts op
aan dergelijke bedoelingen te niet te doen.
Dat heeft de rijksminister van buitcnland-
oche zaken bereikt door zijn herhaalde, met
de grootste scherpte afgelegde, verklarin
gen. Niet door de gebeurtenissen te Genève
zal dc autoriteit van den minister van bui-
tenlandsche zaken geschokt worden, doch
door uitingen, zooals door de D.A.Z. op een
oogenblik, waarop de Duitsche -vertegen
woordigers midden in hun strijd voor de
Duitsche belangen 6taan, worden noodig
geacht.
GROOTE PAKHUISBRAND TE
PHILIFPOPEL.
Sofia, 21 Mei. (V.D.) Tc Philippopel
is een zes verdiepingen boog tabakspakhuis
tot den grond toe afgebrand, waarbij een
groote hoeveelheid regietabak in vlammen
opging. De 50Ö in het gebouw werkzame
arbeiders slaagden cr met veel moeite in
zich in veiligheid te stellen. Tcngovolg van
de enorme hittè-uitstraling kon de brand
weer niet veel tegen bet vuur uitrichten.
De brand, die een aanzienlijke niatorieele
schade heeft aangericht, werd vermoedelijk
door kwaadwillig» aangestoken. Slechts
een deel van. den voórraad was verzekerd.
DE VLOOTREVUE VOOR PRESIDENT
HINDENBURG.
Kiel, 20 Mei. (V.D.) Begunstigd door fraai
weder vond heden de vlootrevue voor den
rijkspresident plaats. President von Hin
denburg volgde op den kruiser Konigsbcrg
dc verrichtingen der oorlogsschepen. Een
groot aantal stoomschepen en jachten ver
levendigde het schouwspel.
Na afloop der vlootrevue begaf het grijze
staatshoofd zich te kwart voor drie naar
het 6tation, waar een cere-compagnie stond
opgesteld, welke door den president werd
geïnspecteerd, waarna deze naar Berlijn te
rugkeerde.
HOOGVERRAADSPROCES TEGEN EEN
COMMUNIST.
Leipzig, 20. Mei. (V. D.) In het ooog-
verraadproces tegen den communisti6chcn
rijksdagafgevaardigde en partijsecretaris
Remmele heeft de openbare aanklager we
gens voorbereiding tot hoogverraad en hulp
verleening aan vijandelijke machten een
vestingstraf van twee jaar en negen maan
den geëischt, Donderdag zai vonnis wór
den gewezen.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
775.5 te Abisko.
Laagste Barometerstand:
753.8 te Valenlia.
Verwachting:
Zwakke tot matige O. tot
Z. of Z. W. wind, meest
zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaringen, mogelijk eenige
regen, iets warmer.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Extra lange
KINDER KOUSEN.
Macco en Fil d'Ecosso
SOKJES.
Een gevaar voor den Euro
peeschen vrede
Parijs, 21 Mei (V.D.) Gisteren hield het
partijbestuur dor radicaal-socialistische par
tij een vergadering, die in hoofdzaak ge
wijd was aan de presidentsverkiezingen. Dc
Kamerfractie verklaarde zich met algemee
ne stemmen tegen de verkiezing van den
nieuwen president Doumcr en nogmaals
yérzekerde zij, dat zij, ondanks de gehcimo
stemming, vóór den minister van buiten-
landscho zaken, Briand, hadden gestemd.
Herriot hield vervolgens een inleiding
over do kwestie der Duitsch-Oostenrijksche
aaneensluiting. Men had hem verweten, dat
hij in zijn groote rede over dezo kwestie in
de Kamer tegen Briand had gesproken,
doch vóór Briand had gestemd. In zijn rcic
had hij niets anders dan den waren vrede
verdedigd. Hij gaf toe, dat weliswaar eens
ccn dag zou kunnen komen, waarop gevn
eenstemmigheid noodig zou zijn om de vre
desverdragen te doen herzien- Het ging
echter niet aan. dat een staat zich zelf ge
noegdoening wilde verschaffen. Dc herzie
ning van een verdrag moet altijd weder-
keerig zijn, aangezien men anders weer te
rug keert tot cle politiek van het vodje pa
pier. In elk geval achtte Herriot de Düitsch-
Oostcnrijk6che aaneensluiting een gevaar
voor den Europeeschen vrede. Frankrijk had
tot taak zijn politieke tegenstanders te ont
wapenen.
BRIAND'S ONDERHOUD MET GRANDI.
Hoopgevende vooruitzichten*
Parijs, 21 Mei. (V.D.). In politieke krin
gen tc Parijs hecht men algemeen groote
waarde aan het onderhoud tusschen Briand
en Grahdi, dat gisteren in Genève plaats
vond.
Naar verluidt, zou dc vlootkwestie slechts
kort cn in het kader der geheelc Fransch-
Italiaonschc politiek tor sprake zijn geko
men, doch niettemin zou er hoop bestaan
op spoedige hervatting der ondcrhandelin-
P"5C'
r Jag
AxUUlUIk
iriniirrr-crem
ikMUk.kututuigifiSI
gg
H Huize
n „De Stichtsche Heuvel"
n
H RESTAURANT - THEETUIN
H Tel. 1290 - Amersf. Berg - Tel. 1290
r.
r?
'p. VAN 23 MEI TOT 15SEPTEMBER
lederen dag
van 35 uur:
van 811 uur
Zaterdagavond 23 Mei
in de Zaal
Avondtoilet verzocht.