TWEEDE INTERNATIONALE POOLJAAR
l)TR:SiR:17 Tel:IV3
ST. EWIILtON p, f!. f 1.40 p. anker f 56.
A. H. VAN NIEUWKERK, Meubelfabriek N.V.
METEOROGRAAF EN THERMOGRAAF
DE OVERDEKTE MANEGE
TE BAARN
Officieele opening
Havik 41 - Tel. 292
GOEDE OOGST TE
WACHTEN
Beekenstelnschelaan Beekstraat Tel. 543
COMPLETE WONINGINRICHTING
HUMORHOEKJE
Het aerologisch onderzoek met behulp van
vliegers en vliegtuigen
Dc groote waarde, welke aan het syste
matisch aerologisch onderzoek van do on
derste atmosfeerlagen tot ongeveer 5000 M.
moet worden toegekend, is reeds in een
vorig artikel door mij naar voren gebracht.
Het regelmatig onderzoek der damp-
kringlagen dateert in ons land van 1911 en
kan in 2 tijdvakken verdeeld worden:
a. het atmosferisch onderzoek met be
hulp van vliegers van 1911—1920:
b. het atmosferisch onderzoek met be
hulp van vliegtuigen van 1919 tot heden.
Gedurende het eerste tijdvak werden op
het W. deel van dc Soestcrbergsche vlieg
heide vanwege het Koninklijk Nederlandsch
Meteorologisch Instituut meteorologische
vliegers opgelaten, eerst zonder eenige be
perking, later, toen de Luchtvaartafdeeling
bezit van het terrein nam en, na 1914, het
vliegtuig steeds meer en meer het over
wicht in de lucht begon te krijgen, alleen
slechts tusschen de uren 12.00 en 14.00.
Ter registreering van luchtdruk, tempera
tuur en vochtigheid werd een hieronder na
der te beschrijven registreerinstrurnent, me
teorograaf genaamd, in een licht mandje
aan de binnenzijde van den bovensten vlie
ger van oen span vliegers mede naar boven
gevoerd.
Een gunstige wind van ten minste 6 m/sec.
was noodig om den vlieger met instrument
naar hoogere sferen te voeren, teneinde den
meteorograaf in dc gelegenheid te stellen
zijn zelfregistreerend werk to verrichten. De
vliegers werden opgelaten aan een staal
draad van 0.6 tot 0.8 mm. middellijn cn 4 tot
7 K.M. lengte, opgewonden op een zware
gietijzeren trommel, welke op een lier ge
monteerd was. De draad werd bij de vlie
geroplating van de lier afgevierd en met
een motor weer ingewonden. Nadat ie
eerste of „hoofd '-vlieger met 1 K.M. draad
was afgevierd, werd een 2de of „hulp" vlie
ger met een klem en een hulpiraad aan
den hoofddraad bevestigd. De taak van de
zen vlieger bestond in het uittrekken van
een volgende K.M. draad, ora zoodoende
voor den hoofdvlieger (met instrument) gun
stiger gelegenheden tot stijgen te scheppen
Met ongeveer 1 1.5 K.M. tusschenruimtc
werd telkens een nieuwe vlieger aan den
draad bevestigd, waarbij dan met gunstige
windsnelheid (40 50 K.M. per uur) en vol
doende draaglengte hoogten van 3 it 4 K M
bereikt konden worden.1) Soms geschiedde
he* dat een „afbreker" dit mooie spelletje
kwam verstoren en er eenige vliegers, in
clusief instrument en een paar K M. draad,
hun reis met los over den grond sleependen
kabel op eigen gelegenheid voortzetten Het
leed cn de schade, aangericht door het slee
pende eind van den staaldraad, waVen dan
soms niet te overzien.
Het inhalen der vliegers geschiedde met
behulp van een motor, daar trekkrachten
op den draad van 60— 70 Kg., soms zelfs 100
Kg. en meer, niet tot de zeldzaamheden be
hoorden.
Daar de resultaten van deze methode van
atmosferisch onderzoek vrijwel geheel af
hankelijk waren van de windsnelheid, ter
wijl bovendien rekening diende te worden
gehouden met de kans op ^afbrekers" en
verder de vlicgeroplatingcn niet zonder ge
vaar waren voor het zich steeds meer ont
wikkelend vliegwezen. baarde het geen ver
wondering, dat de beoefenaars van deze
wetenschappelijke vliegersport al spoedig
een compromis trachtten te sluiten met hun
ne hangarburen, door n.l het vliegerinstru
ment te doen verhuizen naar den motor-
vlieger oftewel het vliegtuig, met de daar
aan verbonden voordeden als: onafhanke
lijkheid van windinvloeden, regelmatiger
stijgen, opvoeren cn regelmatig bereiken
van een constante en veel grootcre maxi
mumhoogte, en bovendien tijdbesparing. Al
dus ontstond naast de „draadaerologie" een
„vliegtuigaerologie".
Het was in de maand Mei 1919, dat de
toenmalige commandant van de L.V.A. zijn
toestemming gaf, dat eiken morgen te 8
uur te Soesterberg een vliegtuig zou opgaan
voor meteorologische waarnemingen. Se
dert dien geraakte het vliegeren meer
meer op den achtergrond cn na 1920 werd
het geheel stopgezet, toen uit herhaalde
vergelijkingen gebleken was, dat de vlieg-
tulgdiagrammoTi ra'nstens even goed waren
als de vliegerdiagrammen.
Van het eerste nogenblik af verrichtten
de vliegers hun moeilijk' werk met zeer
veel toewijding, hetgeen wel blijkt uit de
groote regelmaat, welke tot op heden op
peil is gehouden. Wat het gemiddeld jaar-
lijksch aantal vliegtuigwaarncmingen be
treft, zij vermeld, dat dit steeds geschom
meld heeft om de 300, Op De Kooy",
waar de waarnemingen eerst, begonnen zijn
in September 1922, bleven deze aanvanke
lijk beneden d-1 200 per jaar. om daarna
regelt atig te stijgpn Wanneer men nu nog
rekei ug houdt met het feit, dat de vlieger
aan beperkende bepalingen gebonden is bij
aanwezigheid van gesloten bewolking be
neden een aangegeven minimumhoogte of
bij ongunstige weersomstandigheden, ten
einde het gevaarrisico zoo laag mogelijk te
houden, dan wijzen de zoo juist genoemde
getallen éoch wel op een voortdurend ac
tief zijn van den vlieger om. indien het
weer hc-i maar eenigszin6 toelaat, een hoog-
tevlucht zoo mogelijk naar 5000 m. te on
dernemen. In len winter, wanneer op deze
hoocte gemiddelde temperaturen van —20°
tot -25° C en somtijds nog veel lagere
temperaturen (minimum —40° C.) worden
aangetroffen, kan men dat nu niet direct
een prettig vluchtje meer noemen'
Do gemiddelde maximale hoogte steeg
voortdurend en werd in 1925 door de ser
geanten-vlieger Rornbouts en Oostindië op
gevoerd tot een gemiddelde hoogte van
5400 m. Na dit recordjaar kwam er tijde
lijke teruggang, die echter in 1929 door de
lste luitenants vlieger van Giessen en Vi
ruly werd ingehaald.
Behalve in 1922. werd elk jaar minstens
eenmaal naar 6000 m. gestegen A priori
zou men geneigd zijn te veronderstellen,
dat de regelmaat van opstijging in het zo
merhalfjaar grooter zou zijn dan in den
winter, wanneer slechte weersomstandig
heden het den vlieger zeer lastig kunnen
maken. In het algemeen is dit ook het ge
val, doch dank zij het groote doorzettings-
vermogen Jcr vliegers hebben de moeilijke
wintermaanden toch nog een gemiddeld
aantal waarnemingen van 20 per maand
opgeleverd.
De wetenschappelijke resultaten van het
werk worden neergelegd in een door het
Kon. Ned. Meteorologisch Instituut uitge
geven jaarboek cn verder in maandover
zichten, welke regelmatig worden afge
drukt in het tijdschrift „Hemel en Damp
kring". Met vo'doening kan worden gecon
stateerd. dat deze dngchjksche hoogte
vluchten in de wetenschappelijke wereld
zeer worden gewaardeerd en steeds meer
navolging vinden in het buitenland
'Duitschiand, Engeland, Zweden, Noorwe
gen, Verecnigde Staten)
Tthans nog iets over den meteorograaf of
baro-thermo hygrograaf. een bijzonder ge
construeerd zelfregistreerend instrument
voor 'ïcrologische »n vliegtechnische me
tingen De registreering heeft plaats op
eer beroet strookje papier zonder vaste
graadverdeellnu, hetwelk zich om een
trommel met uurwerk bevindt. (Omlooptijd
trommel 2 uren) Voor de opteekening
geeft men de voorkeur aan pennen, die in
roet schrijven, boven registreerinkt, in ver
band met de lage temperaturen Nadat het
instrument dat aan de onderzijde van
den ondervleugel van het vliegtuig in een
ophanginrichting veerond is opgehangen
van een hooetevlucht is teruggekeerd,
wordt het roet met de daarin geschreven
opteekening op het strookje papier door
een vernislaagje gefixeerd en op grond van
een wiorafgaande ijking van het instru
ment uitgewerkt, d w.z. van elke gewensch
te hoogte worden luchtdruk, temperatuur
en vochtigheid berekend, terwijl bovendien
de hoogten worden bepaald, waarop bijzon
Verheden (invc-rsicsi in de atmosfeer onze
speciale aandacht vragen.
De registreering van den luchtdruk ge
schiedt door mi Idel van een aneroide baro
meter, bestaande uit een tweetal nagenoeg
luchtledige doozon welke bij vermindering
van druk kunnen uitzetten. Deze uitzetting
wordt door een systeem van hefboomsn
overgebracht op een arm met scherpe punt
(pen), die rust op het beroete strookje pa
pier op de reg'streertrommel. waarover de
per zich licht voortbeweegt.
De thermograaf bestaat uit een lichtge
bogen veer, welke uit twee soorten metaal
met verschillende uitzetting6coëfficicntcn
is samengesteld, die op elkander vastgc-
soldeerd zijn. Veranderingen van tempera
tuur doen de veer strekken of nog meer
buigen Een en ander wordt, evenals bij den
barograaf, met behulp van een systeem
\an hefboomen op een pen overgebracht en
opgeteckend op een papierstrook.
De registreering van de vochtigheid ge
schiedt met behulp van een bundeltje ont
vette haren (als bij eiken hygrometer), die
gemakkelijk den waterdamp kunnen opne
men en langer of korter worden, al naar
gelang er meer of minder waterdamp in de
lucht aanwezig is. De overbrenging is ver
der gelijk aan die bij den baro- en thermo
graaf.
De thermometer en de haarbundel be
vinden zich in den koker ter zijde van het
instrument, waardoor tengevolge van den
vliegwind een regelmatige doorstrooming
van lucht plaats heeft.
Laten wij de hoop uitspreken, dat de me
teorograaf tijdens hot as. 2de Pooljaar nog
nuttige diensten aan de wetenschap mag
bewijzen, cn deze hoop kan in vervulling
gebracht worden, wanneer een ieder maar
doordrongen is van de groote waarde van
het systematisch atmosferisch onderzoek
voor Ie weervoorspelling. In den vorm van
een financiëele bijirngc, hoe gering ook,
kunt U allen, Nederlanders, een steentje
voer dit nuttige werk bijdragen.
Adres Secretaris-penningmeester van het
Nationaal Pool comité:
Dr. F. van Lohuizon, Van Boetzelaerlaan
94, 's-Gravcnhage. Gironummer 13754.
De lste Luitenant-vlieger,
Chef van den Metcorologi-
6chcn Dienst der L. V A.,
E. VISCH.
Met dc allegrootste hulpmiddelen is
het gelukt den hoofdvlieger tot boven 9 K.M
te doen stijgen.
Op Zon- en feestdagen vindt geen op
stijging plaats.
UIT DE STAATSCOURANT.
met ingang van 1 Juni a.s. is benoemd tot
landmeter der domeinen ter stannpUats
Arnhem B. A. v. d. Bosch thans landmeter
van het kadaster te Amsterdam;
bij beschikking van den dir.-generaal der
P. T. T. is met ingang van 1 S« pt 193J aan
gewezen als directeur van het P. 1. T kan
toor te Zuidhorn de referendaris 2e klasse
der P. T. T. J. F. Halermann te 's-Graven-
hage;
toegekend de zilveren eeromedaille der
Oranje Nassau orde aan J. H. Kasten ama
nuensis bij de Stcrrcwacht /an dc Rijks
universiteit te Leiden.
Toegekend de aan de Orde van Oranje-
Nassau verbonden eere-raedaille, in zilver,
aan mej A. Scheve, voorheen huishoud
ster, thans huisbewaarster, in dienst van
de familie Adams, te Gassclternilvecn.
Bij K.B. is aan dr. A. F. Philips, directeur
der N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken tc
Eindhoven verlof verleend tot liet aanne
men van zijn benoeming tot commandeur
in de Orde van St. Sava van Joego Slavic.
DOODELIJK MOTORONGEVAL
BIJ DEN HELDER
Motorrijder en duo'passogiere
het slachtioffer
Den Holder, 1 Juni. Doordat hij uit
week voor een jongen, die plotseling den
weg overstak, reed dc motorrijder S. C.
Wagenmaker gistermiddag bij de „Blauwe
Keet" nabij den Helder, tegen een boom
De duo possagierc, de 19 jarige Sijtje Kooy
was op slag dood De motorrijder, dio 21
jaar oud was, werd zwaar gewond opge
nomen. Per ziekenauto van het vliegkamp
De Kooi werden beiden naar het Marin°
hospitaal te Den Helder vervoerd, waar de
heer Wagenmaker des avonds tc 10 uur Is
overlpden Beiden waren afkomstig van
Wieringen Volgens ooggetuigen heeft de
motorrijder niet hard gereden.
DE POSTVLUCHTEN.
Amsterdam. 1 Juni. Bij de K.L.M. is
bpricht ingekomen, dat de P.H.A.G.F. het
19e postvliegtuig op weg naar Neder-
landsch Indië. Zondag te 7 10 uur uit Cairo
is vertrokken, te 9.50 uur te Gasa U ge
land, te 10.30 uur vandaar \ertrokkcn en te
15.55 uur te Bagdad is aangekomen Ann
boord is alles we! Morgen wordt de reis
voortgezet
GEVAARLIJK HEER.
Poging om een majoor der
rijksveldwachter to overrijden.
Naar het huis van bewaring te Middel
burg ie* overgebracht zekere V. uit Heinkens-
zand, een oude bekende van politie en jus
titie. die in sterk beschonken toestand met
•en vceauto onder 'sHeer Arendskerke zou
ebben gereden en toen de m-xjoor der rijks-
veldwacht van Antwerpen, die gewaar
chuwd was en hem me. een particulieren
auto gevolgd was, hcin'etn 6ein tot stoppen
aaf, tot tweernaa. zou hebben getracht, van
Antwerpen te overrijden. Daarna was V. met
een anderen auto in botsing gekomen, waar
bij o.on de.benzinetank defect geraakte, zoo
dat hij moest stoppen. N. R. Ct-
VRAAGT WINKELIER
OF NV. HUL5KO tel 1200 AMERSFOORT
Eerste uitvoering der Baarn
sche rijsociëteit
Baarn. Zaterdagavond om acht uur «af
Je Baarnsche Rijsociëteit haar eerste uit
voering, ter gelegenhoid van dc opening van
do overdekte manege aan de Turenlmn De
toegang tot de binneninanege en die nianece
zelf waren voor deze officieele openiru? met
planten versierd door de Firma van Her
waarden en met tapijten van uvn Kunsthan
del Wijnja De vlaggenversicrir.g w** w .'1
willend afgestaan door de Firma van Locu
won; de extra verlichting was aangebracht
door de firma J. Timmer Een -*n ander gaf
het intérieur een feestelijk aanzien
AI3 eerste nummer van het voor dezen
avond samengestelde programma werd ire
reden een entrée-manoeuvre, door 6 Dames
en 6 Hecren Deze manoeuvre oogstK v-el
applaus van de talrijke geno >digden .lie
plaats hadden in de koffiekanv-r bc-nclen vn
op de verdieping boven dc kof-'iekam-r Wij
zouden het een goede verbetering achten,
wanneer in deze ruimten de zitplaatsen vu
phitheatersgewijze worden aangebracht-
thans was een klein gedeelte van dc b'nn-n
manege voor de achteraan gezeten tezuek -rs
minder goed te overzien.
Do heer Ir. J. P. Leeuwenburg reed ver
volgens de „Najade". In de passage kwim
PRIMA ADVOCAAT.
BOERENMEISJES.
BOERENJONGENS
VOORBURGH,
MASSA's SCHILLETJE
alsmede de bekende „OUDE KLARE"
merk „Oawe DuSJs" f 3.23 per Liter.
Verkrijgbaar 1. d. Slijterij ln Gedistilleerd
pgevoerd tot 72 en 79 K M
hij binnen, reed in die passage verschillen
de zljganncn en serpentines, on voorts de
Spaanscho Pas, voor *>n achteruit, de Platfe,
do Galoppe, de contra-Galoppe. Changemen
ten op tempo en ten slotte de Spaanscho
Draf. Buitengewone soepelheid viel in :ijn
rijden waar te nemen; zijn paardend'essuur
is meesterlijk. Herhaald applaus wis dan
ook zijn deel.
Voor de pauz reden dc Dames T van
Marie cn M. Korthals Altes nog lipt numrntr
„A la Flèche", hetwelk ook zeer verdienste
lijk werd gereden. Jammer was het, .lat '=»en
dezer Dames op een zeker oogenblik het
voorrijdende paard moest laten gaan waai
door dit eenige malen do manege door calop
peerde. Dit nummer kon echter, ondank:
deze kleine onderbreking, tot een goecl eind
worden gebracht. Luide bijvaL-oetuigingen
waren toch in ruime mate haar deel
Tijdens de pauze werden vcrfrissch.mgen
en ververschingen rondgediend terwijl r.
do koffiekamer de beschikbar^ lijd benut
werd voor het houden van enk-de speeches
Allereerst voerde daar het vvuord de heer
Mr. Dr A E Schouten, voorziltcr van Je
Baarnsche Rijsociëteit, die nog - ens ultvoe
rig de wordingsgeschiedenis van de/p hui
nenmanege releveerde cn naging hoe de ti
nanciecle moeilijkheden uit den veg werden
geruimd. Spreker prees rle Rvsoc.ët» it ee-
lukkig thans haar doel bereikt te hebben
Namens de Rijvcrecniging .Snarn" sprak
'e voorzitter, de Reserve-Luitei.ar.t-Kalo k-1
C. M. A. Quack, dio 'f Vercenig ng Cunpü
monteerde met deze nieuwe be/itting <-11 it
haar ten behoeve van do meubileeruic van
do koffiekamer eenige prenten met hippische
onrstellingpn in lijst aanbood.
Voorts voerden ter plaatse nog het woord
de heer Heljbroek, Directeur van de Amstcr-
damsche Rijtuigmaatschappij en de heer N
Broekhuijsen, Voorzitter der Vereonieing
Baarns Bloei. I)e heer Hejjbroek boo 1 tege
lijkertijd het Bestuur een'ge prijzen aan voor
de deelnemers aan hot vijfde nummer van
dezen avond „Musical Chairs"
Na de pauze werd het programma ver
volgd met een springmanoeuvre. gereden
door de Dames J. cn M. Leeuwenburg en de
hceren Ch Marres cn P. Leeuwenburg, als
mede den heer B. van Eerten Instructeur
der Manege Dit nummer werl gere len in
het costuum van de Ncderlands^he Jacht-
vereeniging.
Het komische nummer „Mus.ca' Chairs"
waaraan een negental personen deelnamen
leverde de grappigste scènes -.»p. M- *rdere
malen gebeurde het, dat twee ruiters tege
lijkertijd op een stoel afstormden en met
stoel cn al tuimelden. Een stoe. kreeg het te
kwaad, zoodnt hij het moest afleggen
Het slotnummer vormdo dc .Troika" ?e
reden door den heer P. H. Baron Ta ets /nn
Amerongen; dit was een waardig slot D ze
heer. die zijn viei paarden uitstekend in be
dwang had, reed dit nummer on uitnemende
wijze.
Na afloop van deze uitvoering deelde de
Voorzitter van de Rijsociëteit, Mr. Dr Qch ui
ten. aan de winnaars van le „Musical
Chairs" de door den Directeur van !e Am
sterdamsche Rijtuigmaatschar pij b-sch k
baar gestelde prijzen uit. Deze prijzen wer
den als volgt toegekend- Dames 1ste prijs
Mej. van Marle, 2de prijs Mej Korthi's Aï
tes en 3de prijs Mej. A. Leeuwenburg Hec
ren: lste prijs de heer Drummer. 2df pri»-
de heer Hagenbeek en 3de prijs de heer P
Leeuwenburg.
En hiermede was de officieele opening ten
einde.
De laatste dagen van Mei
deden wonderen
Barneveld, 1 Juni. Tot 20 Mei onge
veer werd door de landbouwers algemeen
geklaagd over het koude voorjaar, waar
door de groei van het gras ten zeerste werd
belemmerd Wel liepen de koeien overal in
de weide, doch do dieren verorberden aan
merkelijk meer gras dan er groeide, zoo
dat het vee op sommige plaatsen naar de
oorspronkelijk voor hooien bestemde kam
pen moesten worden overgebracht. Het bij
zonder warme weder heeft echter do laatste
dagen van Mei wonderen verricht. Bij men-
schenhetigenis bijna is het gras niet zoo
snel gegroeid als thans is geschied. Op ver
schillende boerderijen was men reeds in
Mei bezig hooigras te maaien, wat 2 A 3 we
ken vroeger i6 dan gewoonlijk. Ook rogge
en haver zijn Je laatste dagen sterk bijge
trokken en beloven een overvloediger!
oogst, terwijl do aardappelen eveneens
mooier staan dan andere jaren begin Juni
het geval was. Mogen do landbouwers dus.
naar het zich thans laat aanzien, op een
goed gewas rekenen, ook de tuinbouwers
hebben tot hiertoe alle redenen om tevre
den te zijn Speciaal de boonenbouw staat
er prachtig bij. en degenen, dio hun boo-
nen eerst na dc intrede van het warme
weder in den grond hebben gelegd, hebben
de meeste kans op een overvloedigen oogst.
Naar het zich laat aanzien, zullen op de
appel- cn pereboomen, die overdadig beb-
bcn gebloeid, ook al ligt do grond thans
bezaaid met zieke of aangestoken vrucht,
nog genoeg gezondo vrucht overhouden,
zoodat ook de kansen op een ruimen fruit
oogst goed te noemen zijn.
BRAND TE BARNEVELD.
BarnevelrJ, 30 Mei. Hedenmiddag
tegen vier uur liet de op het gemeentehuis
geplaatste sirene haar onheilspellend geluid
hooren, ten teeken, dat er brand in de ge
meente was uitgebroken, cn al spoedig
bleek ons, dat het vuur woedde op de hof
stede „Bitterschoten", bewoond door cn toc-
behoorende aan den heer J. H v. Soesber
gen. Ter plaatse gekomen, constateerden
wij, dat een, naar schatting, met 10000 K.G.
hooi gcvuldo berg in lichterlaaie 6tond. Ge
lukkig echter was de brandweer van hier
spoedig aanwjzig, hoewel de motorspuit
het perceel van den brand, dat niet aan
den harden weg is gelegen, niet met. eigen
kracht kon bereiken. Toen echter een paar
sterke paarden voor het bonzincvoertuig
werden gespannen was dc spuit weldra ter
plaatse, om den strijd tegen het vernielen
de clement aan te binden. Met de uiterste
inspannig mocht men er dan ook in slagen
de op slechts enkele meters van den hevig
brandenden berg staande prachtige, zeer
modern ingerichte cn nog geheel nieuwe
boerderij, te behouden.
Een vijf-jarig dochtertje van den heer v.
S vertelde uit dc zoogenaamde vorkenlade
een doosje lucifers te hebben gehaald, daar
mede te hebben gespeeld cn het vervolgens
weer in die lade te hebben opgeborgen,
zoodat mag worden aangenomen, dat hier
door de brand is ontslaan.
Het verbrande was verzekerd.
Prima eiken kapstokken in fraaie modellen met ovale spiegel
S.00 cM. forced f 5.75. PJteo'e co!3ect3e kapstokkleeden.
„Kijkt ze nog steeds uit naar den idelane main?"
„Nee, ze zoekt alleen nog maar een echtgenoot."
(London Opinion).
