DE EEMIANDED
BELANGRIJKSTE NIEUWS
JOH. DE HEER
Donderdag 4 Juni 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 283
Nabetrachting over den
Gemeenteraad
PIANO- EN 0RGELHANDEL
ONGEREGELDHEDEN IN
DUITSCHE STEDEN
Eveneens botsingen in
het Rijnland
RENKIN TOCH GESLAAGD
DE STAKINGSACTIE IN
NOORD-FRANKRIJK
LICHT OP
9 uur 44 min.
COMMUNISTEN ROEREN
ZICH IN INDO-CHINA
L. J. LUYCX ZOON
KOUSEN-AFDEELING
NOODVERORDENING
OP TIL
ERNSTIG TREINONGELUK
IN POLEN
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 O*andeo voor Amcrtfoorr f 2.10. per maand t 0.73, par
- Week (mei gratia wrzckcrlag tegen ongelukken» f 0.171/»
Binnenland Franco per post per 3 maasden f 3.- Afzonderlijke nummer* f QJOê.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTELC UI
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regeli I 1.03 met inbegrip van eca bewljsnumaaar.
1 1 a^mmmm~ elke regel mee» f0.25. Liefdadigheids-advertentie» voor da
kalft van den prij*. Kleine Advertentie» „KEITJES" bQ vooruitbetaling >—3 regale
90 cmu elke regel i
10 cent, driemaal plaatjes f I.—. Bewijsnummer extra OM
Rumoerig was de raadsvergadering van
Dinsdagavond wel niet, maar de lucht was
toch mm of meer geladen. Een enkele mfa!
kwam het ook tot een uitbarsting, maar
meer dan vuurwerk werj het niet, zelfs niet
bij mr. Stadig, die zich" overjgcuA op heel
wat genialer wijze tot echte veroritwaardi
ging w ist op te werken dan de heeren
Draaf f en de Mots. Wat was het geval? In
de vorige raadsvergadering kwam de heer
Graaff met de mededccling, dat los perso
neel in dienst der gemeente langer werkte
dan het maximum gestelde aantal uren
Wethouder Ruitenberg deelde thans mede,
dat het schrikbarend feit werkelijk heeft
plaats gehad. Mcnschen, zoo zei hij, die bij
werkverruiming werkzaam zijn geweest en
liet geluk hebben gehad bij de gemeente te
blijven hangen, hebben in een heel jaar
ell cn een hal! uur te lang gewerkt.
De heer Graaff legde het er niet zoo dik
op als de lieer De Mots cn gooide het er op,
dat de gemeente niet mocht afwijken van
den gestelden regel, dat was zelfs strafbaar.
Maar de arbeidsinspectie had er goedkeu
ring aan verleend, zoodat die 6traf direct
geannuleerd werd, echter het principe was
verkeerd.
Uit den aard der zaak stelde de heer De
Mots zwaarder geschut op. Onder geen
voorwaarde dulden wij een overschrijding
van het maximum aantal werkuren; de ge
meente mag niet de gangmaakster zijn voor
het particulier bedrijf om den werktijd tc
verruimen; nationaal en internationaal is
de maximum werktijd vastgesteld; het ge
organiseerd overleg had er in moeten wor
den gekend enz. enz.
Lustig knetterde liet klappcrpistooltje en
aardige gaatjes werden in dc lucht gescho
ten.
Zooals vanzelf spreekt stond mr. Stadig
steviger op zijn boenen; dat is trouwens
geen man om zich louter cn alleen op den
wolkenvlocr der theorie te hegeven. Hij
maakte bezwaar tegen eenigc overschrijdin
gen van begrootingspostcn hij openbare
werken. Wethouder Ruitenberg legde op de
hem eigene, we zouden haast zeggen, hui
selijke manier uit, waardoor die overschrij
dingen waren ontstaan; maar prikkelde
blijkbaar mr. Stadig door tc zeggen: Nu
kun men wel zeggen: daar kun ik me niet
mee véreenigen, maai^ dan moet u maar
êcn ander hier neerzetten.
In principe heeft Mr. Stadig gelijk. Be
grootingspostcn moeten niet worden over
schreden zonder voorkennis vafi den Raad.
Maar bij een tak van dienst, waar zooveel
omgaat, is toch niet tc verwachten, dat de
Wethouder en de Directeur dag in dag uit
van cle Centrale Boekhouding hooren hoe
veel is uitgegeven en hoeveel nog kan wor
den besteed. Dat zal onmogelijk zijn. Zoo
heel verwonderlijk is het dus niet-, dat de
betrokken directeur denkt: wc zijn nog niet
aan het bedrag en dus worden werken, die
uitgevoerd moeten worden, ook uitgevoerd.
En bovendien kunnen er toch noodzakelijke
werken hij zijn cn Mr. Stadig liet dus ook
zelf reeds het principe los ten opzichte van
het hijplantcn van' doodgevroren planten.
De praktijk is wel eens andei's dan dc voor
gestelde regel. Wij gelocven dan ook, dat
er voor de stijgende verontwaardiging van
Mr. Stadig geen redelijken groncl was.
Een ongeveer gelijke klacht kregen we
hij het voorstel tot verbetering van een ge
deelte van den Utr. weg.
Bij de begrooting heeft dc directeur van
openbare werken ÜOOO minder gekregen
dan hij noodig oordeelde voor dc verbete
ring der stralen Thans was er een meeval
ler van 10 000 uit de Personcele Belasting
en nu kwam het voorstel tot verbetering
van den Utr. weg, welke hij de begrooting
door de bezuiniging was vervallen. Even
als op den Lousdcrweg voor dc U.L.O.-
6chool. zal hierbij het systecm-Schrödcr
worden toegepast, waarbij het nieuwe weg
dek op dc bestaande bestrating komt. Heel
natuurlijk dus, dat dc directeur berekende
dat thans het werk goedkooper zal zijn dan
over een half jaar, want bij het drukke ver
keer op dezen hoofd-tocgangsw eg is het
toch zeker niét. denkbeeldig, dat in eenigc
maanden dc bestrating dermate wordt stuk-
gereden, dat dan eerst heel wit gerepareerd
moet worden. Dit zou natuurlijk van min
der gewicht zijn. Als de heer Vcrhcy ge
lijk had gehad met zijn veronderstelling,
dat een asphalt betondekking zou komen
Wij mccncn, dat dc Raad verstandig deed
thans tot dc uitvoering tc besluiten.
Aan liet slot kregen wc een minder ge
lukkig oogenblik voor den lieer van Tellin
gen. Zooals bekend heeft hij als lid der
Christ. »Hist. Kieèvërêeniging bedankt, om
dat hij een tc lage plaats op de candidatcn-
lijst kreeg. Dat is zijn goed recht, maar nu
had hij dc consequentie moeten trekken en
ook zijn mandaat ter beschikking moeten
6tellcn van de kiG6verecniging die hem af
vaardigde. Dat behoort tot dc goede poli
tieke zeden. Zijn beroep op het algemeen
belang gaat absoluut niet op. Zeker alle
leden zitten in den Raad ter behartiging
van het Gemeentebelang, maar dan toch
dat belang gezien uit het oogpunt van de
partij, die lien afvaardigt cn welker be
ginselen zij krachtens hun lidmaatschap
van die partij zijn toegedaan. Met het be
danken voor de Christ. Hist. Kicsverceni-
ging heeft do heer van Tellingen zich los
gemaakt van dc kiezers die hem kozen cn
dan mist hij het recht dc plaats in tc ne
men van den afgevaardigde die daar op
grond van het evenredig kiesrecht behoorde
te zitten.
Rcnkin stelt een nieuw Belgisch
ministerie samen.
Dc Brusselschc berichten'behelzen, dat er
een nieuw Belgisch ministerie if geboren,
waarvan de samenstelling als volgt is:
Voorzitter van den ministerraad en mi
nister van binncnlandschc zaken: Rcnkin;
Buitcnlandsche Zaken: Hymans;
Justitie: Janson;
Nationale verdediging: Crockaert;
Koloniën: Tschoffen;
Financiën: Houtart:
Landbouw Dc Kerckhove d'Exaerdc;
Verkoerswezen: Dcns;
Kunsten en wetenschappen: Pctitjean;
Openbare werken: Van Cacncghem;
Arbeid: lleyman;
P.T.T.: Bovesse.
Van een cn ander is Renkin dc dader.
Deze politicus Is voorzitter der Katholieke
kamerfractie cn huldigt nog al conservatie
ve opvattingen. Over het algemeen bewa
ren de Nederlanders geen prettige herinne
ring aan hem; hij is het ook geweest, die
tot de annex ion is tische groep van het be
ruchte comité de politique nationale heeft
behoord. Misschien is hij thans, nu hij bijna
zeventig jaar is, iets bezadigder geworden.
Ook gaat hij door voor gematigd Vlaamsch-
gezind, maar het is zeer de vraag, of hij
voldoende tegemoet zal komen aan dc wen-
schen van dc Vlamingen.
De Belgische crisis heeft ongeveer een hal
ve maand geduurd cn verscheidene dagen
waren gemoeid met Renkin's pogingen om
dc mannen bijeen tc brengen, die bereid
waren in het vervolg 's lands zaken tc lei
den. Nu er een ministcrie-Renkin is ge
vormd, is er in feite niet veel veranderd
Vijf ministers van het kabinet-Jaspar zijn
overgenomen cn ook overigens is het minis
terie weer een liberaal-Katholieke combi
natie, zocdat dc zaak vrijwel op denzelfden
voet wordt voortgezet. Dit beteckont, dat cr
slechts in schijn cn voor korten tijd een ein
de aan de crisis is gekomen. Algemeen
wordt dan ook aangenomen, dat liet kabl-
net-Rcrikin geen lang leven is beschoren
cn dat het, wanneer de begrooting van 1931
is goedgekeurd en er een regeling voor de
financiccle moeilijkheden is gevonden, wel
spoedig van het tooneel zal verdwijnen.
Dc .samenstelling., toch wan het nieuwe
ministerie is een uitvloeisel van een Katho
liek-liberaal vergolijk cn daar de liberalen
nog steeds éeh krachtig anti-Vlaamsch ele
ment vormen, begrijpt men. dat dc kleine
concessies aan dc Vlamingen, welke in het
regceringsprogramraa zijn belichaamd, on
mogelijk cle goedkeuring kunnen wegdragen
hetzij van dc extremisten, hetzij van de ge
matigder elementen onder de Vlamingen,
zoodat de taalaangelegcnhedcn cn dc
Vlaamsche kwestie in het algemeen het
struikelblok zullen zijn, waardoor 't kabinet-
Rcnkin vandaag of morgen den nek breekt.
Niet alleen zal liet nieuwe ministerie de
frenters tegen zich krijgen, maar tevens dc
Katholieke democraten, van wie de afge
vaardigde Marck bovendien voornemens
schijnt te zijn opnieuw zijn amendement,
strekkendo tot vermindering der extra mili
taire uitgaven (van 220 millioen tot 175 mil-
lioen francs), in te dienen. liet zwaard van
Damocles .hangt dus reeds nu boven het
hoofd van het borelingske.
De voornaamste oorzaak, dat het kabinct-
Renkin waarschijnlijk binnen korten tijd
zal worden weggevaagd, is de omstandig
heid, dat de conservatieve Katholieken en
liberalen opnieuw 1 reuzelen met de inwilli-
g der Vlaamsche cischcn en do oplos
sing van dit brandende vraagstuk opnieuw
trachten uit te stellen. Zoetjesaan wordt
zoodoende aangestuurd op de ontbinding
van liet parlement, en het uitschrijven van
nieuw o verkiezingen, die. wanneer niet alle
teekenen bedriegen, nog in den loop van dit
jaar zullen plaats vinden. Met angst cn ho
ven zien do liberalen en conservatieven het
oogenblik van den stembusstrijd tegemoet,
daar zij waarschijnlijk zeer veel voeren zul
len verliezen, waarmee vermoedelijk frop
Iers en socialisten zich-"Hen kunnen tooien
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Grootste voorraad.
Laagste prijzen.
PRACHTIGE PRESTATIE VAN SCOTT.
Londen, i Juni (V D.) De Engclschc
vlieger Scott, die van Engeland naar Au
stralië is gevlogen in den recordtijd van
9 dagen cn 3 uur, arriveerde gisteren op
den negenden dag van zijn retourvlucht
tc Aleppo. Iiulicn hij geen pech krijgt,
maakt hij dus een goede kans om het
record van Kingsford Smith voor de vlucht
AustraliëEngeland van 12 dagen en 21
uur te broken, aangezien het mogelijk is
uit Aleppo in twee dagen Engeland tc be
reiken.
BEN TURNER IN DEN ADELSTAND
VERHEVEN.
Londen, 3 Juni (H.N.) Tot dcgcjicn,
die ter gelegenheid van den verjaardag
van den koning van Engeland onderschei
den zijn, behoort ook dc bekende vakveree-
niging6leider Ben Turner, die in den adel
stand verheven is. Turner is leider van den
textielarbciderebond en was ook herhaalde
lijk voorzitter van het congres der vakver-
cenigingcn.
Levensmiddelenwinkels te
Berlijn geplunderd
Berlijn, 3 Juni. (V.D.) Hedenmiddag
hebben op verschillende plaatsen tc Ber
lijn groepen mcnschen winkels,' waar le
vensmiddelen verdocht worden, overvallen
cn geplunderd. In een zaak in zuivelpro
ducten drongen twaalf jongelui binnen en
verdwenen met een voorraad levensmid
delen ter waarde van tweehonderd mark.
Uit een vleescliwaronwinkel werd een
groote hoeveelheid vleesch en worst gesto
len en ook elders werden worsten en an
dere levensmiddelen door een bcncle in
dringers weggenomen. In het censte geval
kon een der daders gearresteerd worden,
doch in de beide andere gevallen niet.
Berlijn, 3 Juni. (V.D.) Voor den aan
vang van de gemeenteraadszitting van he
den poogden talrijke wcrkeloozen het raad
huis binnen tc dringen, waarbij het tot
botsingen met de politie kwam. In den
loop van clcze botsingen vernielde een aan
tal wielrijders in de Kóningstrasse een aan
tal groote vensterruiten. Tijdens de achter
volging van dc schuldigen kwam een po
litic-ambtenaar tc vallen. Hij werd door
trappen en schoppen gewond. De politio
loste verscheidene schoten, waardoor één
persoon gewond werd. In het geheel wer
den tren personen gearresteerd, waaróndër
de communistischo afgevaardigde van den
Pruisische» landdag, Karl Grassc.
Duisburg, 3 Juni. (V.D.) Hedenmiddag
kwam het ook in de binnenstad van Duis
burg tot samenscholingen. In dc ICönings-
strassc werd met stccnen naar dc politio
geworpen.
De politie slaagde er in plunderingen
door tijdig ingrijpen te voorkomen. In to
taal werden il personen gearresteerd. Ook
op'andere plaatsen van de binnenstad werd
het zeer onrustig; vensterruiten werden
ingeworpen.
Naar het politicprcsidium tc Bochum
mededeelt., is het ook te Wanne tot bot-
j singen gekomen. Door de demonstranten
werden verscheidene schoten gelost. Na
dat dc politic ccnige malen in de lucht
gescholen had, slaagde zij cr eindelijk in
dc menigte uiteen tc drijven. Tot dusverre
zijn, naar voorloopig hekend is, drie ge
wonden geteld; dc politie nain zes per
sonen in arrest.
Tc Essen kwam het laat in den avond
in do Altendorferstrasse oveneens tot sa
menscholingen. De menigte wierp een ge-
reeds.chapwa.gen van de tram dwars over
dc straat, teneinde het Uberfajlcommando
den weg tc versperren. Ook hier werd met
steencn naar politic en tc hulp geroepen
brandweer geworpen. De politic slaagde
er in overal dc orde tc herstellen.
DuisburgHamborn, 3 Juni. (V.D.)
In aansluiting op een proces tegen com
munistische Werkloozen, die tijdens onlus
ten gepoogd hadden het raadhuis te be
stormen en die tot langdurige gevangenis
straffen werden veroordeeld, kwam het
heden in de straten van Hamborn tot ern
stige onlusten. In de Schillerstrasse wier
pen de demonstranten barricades op, waar
zij de politic met hoongeroep cn steencn
ontvingen Er vielen ook verscheidene
schoten. Slechts met moeite konden dc hin
dernissen worden verwijderd.- en dc straten
van demonstranten gezuiverd Daar ook in
de zijstraten schoten vielen, moest dc po
politie ten slotte dc gehocle buurt- ontrui
men. Hierbij werden door de politie her
haalde malen schoten gelost. In totaal zijn
tot. den avond 30 personen gearresteerd.
Tot dusverre hebben dc onlusten reeds ver
scheidene gewonden gecischt. Dc politic is
den toestand meester.
De Belgische kabinets
crisis opgelost
Brussel, 3 Juni. (V.D) Renkin heeft
koning Albert vanmiddag te 2 uur ten pa-
leize medegedeeld dat hij dc opdracht in
zake de vorming van een kabinet aan
vaardt. De minislcrlijst wordt vanavond
verwacht,
BUITENLAND.
Noodverordening in Duitschland op til
(Eerste Blad, pag. 1).
Renkin heeft een kabinet geformeerd.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Een wetsontwerp tot goedkeuring van het
verdrag van Oslo,
(Tweede Blad, pag. 2.)
De Arnhcmsche gemeentebegrouting 1930
niet goedgekeurd in verband met dc sub
sidie aan het Instituut -van Arbcidérsout
wikkeling.
(Tweede Blad, pag. 2).
Vredesactie van journalisten.
(Tweede Blad, pag. 2).
Uit een gevangeniswagen ontsnapt en
weer gearresteerd.
(Tweede Blad. pag. 2)
STADSNIEUWS.
Als alcohol en onkunde den chauffeur
parten spelen.
(Eer6tc blad pag. 3).
Jaarvergadering van den Algem. Ned.
Vrouwen Vredebond.
(Eerste Blad, pag. 3.)
De nieuwe lagero meisjesschool aan den
Bisschopsweg.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Ook dit jaar zal een autotocht voor ouden
van dagen worden gehouden.
(Eerste Blad pag. 2).
Een succes voor onze Burgerwacht.
(Eerste Blad, pag. 25.
Circus Sarrasani komt begin Juli op de
grens van onze gemeente.
(Eerste Blad, pag. 3V
Parijs, 3 J uni. (IT. N.) Het stakingsco
mité van Roubaix heeft mot algemceno
stemmen een motie aangenomen, waarin ge
protesteerd wordt tegen dc door het textiel-
comité gepubliceerde modedecling, volgens
welke dc Belgische arbeiders zich bereid
hebben verklaard de afschaffing van de
premie te aanvaarden. Verklaard wordt, dat
dit bericht slechts ten doel heeft oneenig-
heid tusschcn de arbeiders te zaaien. Het
stakingscomité van Tourcoing heeft oen mo
tie van dezelfde strekking aangenomen,
waarin voorzetting van de staking wordt
verlangd, totdat do cischcn der stakers in
gewilligd zullen zijn
Een bestuurslid van den textielarbeiders-
bond verklaarde aan een correspondent van
de Petit Parisien, dat dc manoeuvre der
werkgèvcrs 6teunt op het bericht, dat de
Belgische arbeiders hebben verklaard, dat
zij „onvrijwillige stakers" zijn. Dit is echter
slechts geschied, om van den Belgischen
staat ondersteuning te kunnen ontvangen.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
771.7 te Scydisfjord.
Laagste Barometerstand*
717.3 te llaparanda.
Verwachting:
Zwakke tot matige, O. tot
Z. wind, afnemende bewol
king, waarschijnlijk droog
weer, warmer.
Onthullingen van een
Ft arisch minister
Parijs, 3 Juni. (V.D.) De Franschc mi
nister van kolonj.cn Reynaud heeft in dc
Kamercommissie voor dc koloniën rapport
uitgebracht over den toestand m Indo-
China. Hij wees erop, dal in alle landen van
het Verre Oosten een krachtige communis
tische propaganda werd gevoerd. In Indo-
China is men erin geslaagd overal dc com
munistische onlusten tc onderdrukken, met
uitzondering van Noord-Annam, waar het
altijd onrustig is geweest. Minister Reynaud
las een telegram voor, waaruit zou moeten
blijken, dat de communisten de bevolking
terroriseerden en voor moord, brandstich
ting en plundering niet terug zouden schrik
ken. Zelfs vrouwen cn kinderen zouden op
afschuwelijke wijze gemarteld worden.
Op 1 Mei hadden gewapende benden, die
vlaggen meevoerden met het sovjet-tceken,
aanvallen gedaan op eenige Franschc mili
taire posten. Alle aanvallen waren echter
bloedig afgeslagen, waarbij dc communis
ten 175 dooden en gewonden verloren.
Te Hanoi werd een communistisch pro
pagandist gearresteerd, bij wien men docu
menten vond, waaruit duidelijk bleek, dat
de communisten voorbereidingen hadden ge
troffen tot het doen van een algemcenen
aanval en tot het vormen van een voorloo-
pige regeering.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Wordt afnemer van onze
De grootste van de stad
Belangrijke besprekingen ie
Berlijn
Berlijn, 2 Juni. (IT.N.) Dc conferentie
der minister-presidenten dei Duitsche lan
den met den rijkskanselier heeft vandaag
verscheidene uren geduurd. De rijkskanse
lier heeft daarbij de noodzakelijkheid der
te nemen maatregelen betoogd, waarop een
uitvoerig debat volgde en de bezwaren der
verschillende rcgccringen tegen de'nieuwe
noodverordening ontwikkeld werden. Van
avond vergaderde het kabinet om kennis te
nemen van den stand der rcdactioncelc
werkzaamheden tot vaststelling van den
tekst der noodverordening.
Zooals reeds gemeld, zal het kabinet
Woensdag nogmaals bijeenkomen, om den
tekst definitief goed tc keuren. Ook zal dan
beraadslaagd worden over dc proclamatie,
welke men bij het hekend maken van de
noodverordening tot het Duitsche volk wil
richten.
LAGERHUIS AANVAARDT DE NIEUWE
KIESWET.
Londen, 2 Juni. (V. D.) De nieuwe
kieswet is heden in bet. Lagerhuis aange
nomen met 278 tegen 228 stemmen.
Vier dooden en zes zwaar
gewonden
Warschau, 3 Juni (V.D.) In den vroe
gen morgen is op het spoor\veg-6tation
Gawrolin Pilawa een zeer ernstig spoor
wegongeluk gebeurd. Ter plaatse is een
goederentrein in volle vaart op een uit do
tegenovergestelde richting komende locomo
tief gereden. Beide locomotieven werden
geheel vernield. Tien rijtuigen ontspoorden
cn werden ernstig beschadigd. Er werden
vier personen gedood, zes anderen liepen
zulke zware verwondingen op, dat zij naar
het ziekenhuis moesten worden vervoerd
drie personen weiden licht gewond. Eén
der gewonden is een soldaat, die een mi
litair transport als bewaker begeleidde.
Een tweede soldaat werd zeer ernstig ge
kwetst. IIet verkeer ter plaatse is gestermd;
met het opruimingswèrk werd onmiddellijk
een aanvang gemaakt
JAPANSCH WATERVLIEGTUIG
VERONGELUKT.
Londen, 3 Juni (H.N.) Volgens een
bericht uit Tokio is een JapanSch water
vliegtuig, dat een nachtelijke oefening had
verricht, bij dc landing in botsing met een
hindernis gekomen cn omgeslagen. De in
zittenden geraakten te water. Een luitenant
is verdronken.
VIER SLACHTOFFERS VAN EEN
VLIEGONGELUK.
P a r ij s, 3 J uni. (H. N.) Een bombardeer
vliegtuig van het 11e vliegerregiment to
Metz is bij Vatimont neergestort. De vier in
zittenden, twee onderofficieren en twee sol
daten, zijn om liet leven gekomen.
MOORD OP EEN MEDICUS.
New-York, 3 Juni. (V. Do Hedenmor
gen >vcrd dc bekende New-Yorksche medi
cus, dc neu6-, keel- cn oorspecialist Edward
G. Deely, vermoord in zijn werkkamer van
zijn huis te Brooklyn gevonden. Hij werd
door zes messteken gedood. Verdacht van
den moord wordt een Philippijnsclie bedicn-
de van den mndicus.
