DËEEMLANDEU BELANGRIJKSTE NIEUWS Woensdag 10 Juni 1831 Uitgave: VALKHQFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 288 PRUïSENS CONCORDAAT MET DE KERKEN ERNSTIG ARBEIDSONGEVAL VERKIEZINGSSTRIJD IN SPANJE STOFZUSGERS PIANO- EN 0RGELHANDEL fortmann en hehenkamp BLOEDIGE BOTSING BIJ BELASTINGINNING DUIKBOOT VERGAAN GEHEIMZINNIGE DIEFSTAL DE UITWIJZING VAN DEN NUNTIUS LICHT OP 9 uur 49 min. L. J. LUYCX ZOON ZEVEN ARBEIDERS OMGEKOMEN BLAD ABONNEMENTSPRIJS 3 m"nd" 2.10. per maand f 0.75, per weck (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/» Binnenland franco per post per 3 aaendea f 3*-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POdïREKENlNG 47910 TELEFOON 1NIEEG US PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 «et inbegrip vaa een bewl)snummee, 11 elke regel meer f0.25. Liefdadlgkelda-advcrtentiSn voor d« helft van den prijs. Kleine Advertentlto „KEITJES" by vooruitbetaling I5 regels 90 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer estrs I 0X19 Ernstig geschil tusschen Litauen en het Vaticaan. De nimtins moest het land verlaten. De Heilige Stoel ligt niet alleen over hoop met de fascistische regeering, welke niet kan gedoog en, dat de kerk zich met de politiek bemoeit, doch leeft thans tevens op gespannen voet met Litauen. Zooals men weet, werd den vertegen woordiger van den Heiligen Stoel bij de Li- lauschc regeering, den aartsbisschop Bar- tolini, in den loop der afgcloopen weck aangezegd, dat hij binnen een etmaal tijds Litauen moest verlaten. Aan dit bevel heeft de nuntius gevolg gegeven: in gezelschap van enkele Katholieke geestelijken heeft hij lCofno verlaten en dc Pruisische grens over schreden. Dc spanning tusschen den nuntius en do Litauschc regeering duurt nu al langer dan een half jaar. Haar oorsprong heeft zij in de binncnlandsch-poliliekc tegenstellingen tusschen de regeering der Taulininkai (na tionalisten) en dc christelijke democraten, waartoe dc meerderheid der Litausche gees telijken, in dc eerste plaats dc bisschoppen, beh'uoren. Men heeft hier te doen met een strijd om dc politieke macht, waarover aanvankelijk de christelijke democraten al leen beschikten, maar die zij naderhand moesten dcelcn met dc Tautininkai. Litauen is een land, dat voor bijna negen tiende, deel Katholiek is: do Joden, Evan- gelisclicn en orthodoxen toch maken nog geen vijftien procent van de geheele bevol king uit. In verband met dezen staat van zaken gemet dc Katholieke confessie groote voorrechten, die bovendien door een con cordaat zijn vastgelegd. De regeering hecht er groote waarde aan, dat geen staatshan- delingen worden verricht, zonderdat dc Ka tholieke kerk erbij betrokken wordt en dien overeenkomstige plechtigheden plaats vin den. Ook is de regecring er voorstandster van, dat de kerk in dc Katholieke scholen een ovcrhcerschcnde plaats inneemt. In den loop van den politieken strijd schijnen echter, sommige Katholieke gees telijken te ver te zijn gegaan, hetgeen voor dc regecring aanleiding was hen te arres- teeren en naar een concentratiekamp te sturen. Zelfs moesten zij voor een krijgsraad verschijnen, die hen heeft veroordeeld, zij liet tot niet al te zware straffen. Ook een Katholieke- jeugdorganisatie is „gemassre- gelt" omdat zij ech houding aannam, die blijk gaf van vijandschap jegens de regec ring. In hoeverre inderdaad door de geestelijk heid de kerk cn haar instellingen als mid del in den politieken strijd zijn gebruikt, kan men op oen afstand natuurlijk heel moeilijk beoordeolcn, maar een blad als do Frankfurter Zcitung neemt op grond van gebeurtenissen in het verleden aan, dat het daaraan stellig niet zal hebben ont broken. Smctona heeft zich eerst tot het Vaticaan om hulp gewend cn zijn beklag ingediend over het feit, dat dc geestelijkheid en de pauselijke nuntius, die hiervoor partij had gekozen, zich gemengd hadden ln den bin- nenlandsch-politieken strijd. Dc nuntius vertoefde in het voorjaar een tijdlang te Rome, docli keerde daarna, ofschoon hij persona ingrata was gewor den, weer terug en zette, blijkbaar met goedvinden van het Vaticaan, zijn activi teit, die de regecring onwelgevallig was, voort. Daarop heeft Smctona geweigerd hem te ontvangen en den Titauschen gezant bij het Vaticaan teruggeroepen. Thans wilde dc nuntius op xccn eucharistisch congres tc Wilkowischki een toespraak houden, waar van de regeering aannam, dat ze tegen haar gericht zou zijti. Het gouvernement te Kof- no heeft toen maar kort en bondig besloten don lastigen nuntius over de grens tc zet ten. De regeering verkeert echter in een niet al te prettige positie. In een land toch als Litauen neemt het Vaticaan een veel ster ker positie in dan in Italië, zoodat het van belang is na te gaan hoe de strijd tusschen de kerk en dc staatsmacht in Litauen zich verder zal ontwikkelen. Minister Grimme licht het accoord toe B c r 1 ij n 8 Juni. (V.D.) Na een lang reces kwam de Pruisische landdag heden voor het eerst weer bijeen. Voordat mei de behandeling van dc agenda een begin werd gemaakt, diende de afgevaardigde Schwenk namens de. communistische fractie een mo tic van wantrouwen tegen de Pruisische staatsregeering in. Ter motiveering werd aangevoerd, dat de noodverordening van de rijksregeering was lot stand gekomen met de'actieve medewerking der Pruisisch* re geering. Dc communisten wenschten huti motie urgent tc laten verklaren, aan welken vvensch echter geen gevolg word gegeven. Als eerste punt op de agenda stond het concordaat van den Pruisischen staat niet dc Evangelische kerken, welke overeen komst door den Pruisischen minister van ceredicnst werd toegelicht. Minister Grimme herinnerde aan de totstandkoming van het concordaat met de katholieke kerk eo be toogde, dat de souvereiniteit van den staat door het concordaat nog eens nauwkeurig wordt omschreven. Dc grens tusschen kerl. en staat wordt nauwkeurig getrokken De politieke clausule in de overeenkomst, die liet voornaamste twistpunt is geweest, maakt een einde aan den toestand van do laatste zeven jaar, waardoor de slaat -op eenzijdige wijze verplichtingen tegenover de kerk had, zonder dat de kerk tegenover den staat gebonden was. Minister Grimme ver wachtte van het concordaat, dat het oen einde zou maken aan de stemming, d;e in sommige religieuze kringen bestond, als zou de staat en voornamelijk de repubiiek vijandig tegenover den godsdienst staar» Do redo van minister Grimmo werd her haaldelijk onderbroken door lawaai van communisten, die verlangden, dat de behan deling van dit punt vanwege zijn groote poli tieke bcteckenis zou geschieden in aanwe zigheid van minister-president Braun. S o 1 d i n (Neumark), 9 Juni. (V. D.) Bij het afbreken van een schuur op een land goed alhier scheurde door tot dusverre on opgehelderde oorzaak plotseling een groot steenblok uit een der muren los, waar door vier werklieden bedolven werden. Drie hunner waren op slag dood, de andere over leed in het ziekenhuis. FRANSCH MILITAIR VLIEGTUIG NEERGESTORT. Parijs, 9 Juni. (V.D.) Uit L>on wordt gemeld, dat gisteren op het vliegveld Val- bonnc een militair vliegtuig, dat door een korporaal-vlieger bestuurd werd. omlaag stortte. De piloot werd op slag gedood. Communistische actie tegen de kerk Madrid, 8 Juni. (V.D.) In geheel Spanje is de verkiezingsstrijd' in vellen gang. Dc minister van buitenlandsche za ken, Lerroux, heeft te Valencia een groote rede gehouden, waarin hij wees op dc nood zakelijkheid van dc oprichting van 30,000 scholen. De bij de militaire bezuiniging vrij gekomen officieren zouden dan als on ler- wijzer worden tc werk gesteld. Lerroux stelde tenslotte Manuel Barlholo meo Cossio candidaat voor het president schap der republiek. Ook de minister van oorlog Azana heeft het woord gevoerd in een vergadering ran meer dan 30.000 kiezers. Hij zeide o.mdat er een einde moet komen aan dc thans l.e staande animositeit tegenover de Spaansche Katholieke kerk. Dc communisten hebben eveneens grooto massa-vergaderingen georganiseerd. Ta Ma drid eischte een communistenleider den re volutionnairen strijd tegen de kerk. Volgen* hem moesten de arbeiders bewapend wor Jen en ten behoeve van den strijd tegen dc poli tie moesten speciale arbeiderstroepen wor den gevormd. Tegen de regeering zoowel als tegen de sociaal-democratie moest een verbitterde strijd gevoerd worden. De spreker heeft veel bijval geoogst. Electrolux Vampyr Protos Miele CjuvGEsm. OOJki 280 Reparatie spoedig cn billijk. VarkeRsmsrkt 5 Tel. 1309 Billijke stemsbonnementen. Vakkundig stemmen. uw matrassen worden in één dag opgemaakt en bijgevuld. vraagt prijsopgave. Achttal personen gedood Londen, 9 Juni. (V.D.) In ccn dorp na bij Allahabad kwam het tot ernstige hot singen, toen belastingambtenaren daar op gewelddadige wijze achterstallige belasting gelden kwamen innen. In ccn gevecht tusschen de ambtenaren en de dorpsbewoners werden acht personen gedood. Er is zoo spoedig mogelijk een politiemacht naar het dorp vertrokken om de orde te herstellen. FRANSCHE VLIEGERS VEROORDEELD. K a i s e r s 1 a u t c r n, 9 Juni. (V. D.) De rechtbank te Kaiserslautern heeft dc Fran- sche vliegers, die verleden week Woensdag bij Enkenbach landden cn gearresteerd werden, wegens overtreding van de luclit- verkcersvoorschriften veroordeeld tot tien dagen detentie. De vliegers hebben zich bij dit vonnis neergelegd. Noodlottige botsing met een koopvaardijschip Londen, 9 Juni. (V. D.) Dc Britschc onderzeeboot „Poseidon" is ter hoogte van Wei-ITai-Wei (Eng. pachtgebicd op het Chi- neeschc Schiereiland Sjantoeng) na een bot sing met een koopvaardijschip, gezonken. Er werden twee personen gedood, achttien anderen worden vermist. De oificieeie verklaring. Londen, 9 Juni. (V. D.) Omtrent de botsing van dc „Poscidon" op 21 mijlen afstands van Wci-Hai-Wei wordt officieel medegedeeld, dat de onderzeeër „Poscidon" bij een botsing met een koopvaardijschip hedenmiddag te 12.45 gezonken is. Z. Ma Berwick, Cumberland en Hermes zijn ter plaatse. Volgens het eerste bericht waren vijf offi cieren en 26 manschappen gered, doch vol gens een latere mededeeling zijn twee per sonen omgekomen cn worden er 18 vermist. Tot dusverre zijn bizonderheden nog niet bekend, doch naar het schijnt is dc „Posci don" geramd door een C'hineesch schip, ge naamd Yula. De „Poscidon" was een van de laatste en nieuwste onderzeeërs met een tonncmaat van 1451 ton en bewapend met een vicr- duimskanon. 28 Februari j.l. werd het. schip toegevoegd aan het onderzeeërsflottielje in dc Chinecschc wateren Commandant was luit.-comm. B. W. Galpin. Dc koning liecft den commandant te Portsmouth, Plymouth, cn Norc ccn tele gram gezonden, waarin hij zijn diep mede gevoel en dat van de koningin uitdrukt .met de families van al diegenen, die ver mist worden of omgekomen zijn. Volgens latere berichten zijn nog vier man opgepikt, zoodat het totaal der geredden 2S bedraagt, van wie een in hopcnloozcn De- stand verkeert. Behalve het vliegtuigmoederschip Hermes en de reeds genoemde kruisers zijn nog vele andere schepen, waaronder dc duik boot Parent, de Mcdway, de torpedojager Stormcloud en een sleepboot, op dc plaats van het ongeluk. Men stelt reeds pogingen in het werk om met duikers het vergane schip op tc sporen. Tot dusverre heeft men het gezonken schip nog niet. kunnen vinden. BUITENLAND. Pruiséns concordaat met de Evangelische kerken. (Eerste Blad, pag. 1). Dc verkiezingsstrijd in Spanje Bloedige hotsing bij het innen van belas tingen in Indië. (Eerste Blad, pag. 1). Een Britschc duikboot vergaan. (Eerste Blad, pag. 1). Henderson en Macdonald naar Berlijn. (Eerste Blad pag. 1). BINNENLAND. Doodelijk ongeval op liet vliegveld te Eeldc. (Tweede Blad pag. 1). STADSNIEUWS. De jaarvergadering van „Ons Belang." (Eerste Blad, pag. 3). De heer Joh. I-I. v. d. Meiden in den ouder dom van 61 jaar overleden. (Eerste Blad, pag. 2). SPORT. De vijfkamp voor officieren en onderofficie ren aangevangen. (Tweede Blad, pag. 3). STRAATGEVECHTEN IN BARCELONA. Madrid, 9 Juni (V.D.) Te Barcelona is het lieden tot ernstige hotsingen gekomen tusschen syndicalisten cn socialisten De syndicalisten poogden het personeel van een draadfabViek tot staking op te zetten De socialisten weigerden echter aan liet sla- Mngsparool gevolg te geven. Tijdens dc hier op volgende woordenwisselingen vielen schoten, die spoedig beantwoord werden. Ten slotte waren eenigc honderden arbeiders m den strijd gcvjikkcld, welke eerst luor het mgvijpen van do politie beëindigd kon wor den Naar tot dusverre bekend is, zijn t l f personen zwaar gewond. BELANGRIJKE ARRESTATIES IN ESTLAND. Het hoofdkwartier der commu nisten ingenomen. Berlijn. 9 Juni. (IT. X) Uit Beval wordt gemeld, dat de politie Maandagnacht dc executieve commissie van de in Estland verboden communistische partij overvallen cn 17 personen gearresteerd liecft, o. a. ver scheidene uit Rusland gekomen agenten der Komintern. Voorts zijn 2 drukkerijen, de correspondentie der partij en den sleutel voor dc code-corrcspondentie in beslag ge nomen. Het geheime partijbureau bevond zich in een onderaardschc uit beton opge trokken ruimte in een voorstad van Beval. Het onderzoek wordt voortgezet cn men verwacht nog meer arrestaties. Belangrijke militaire documenten ontvreemd uit een Belgisch fort L u i k,. 0 J u li i. (V. D.) Uit liet fort Pon- lenisse zijn op sensationccle wijze eenigo zeer belangrijke militaire documenten ont vreemd. De stukken werden in een kluis bewaard, waarvoor steeds een schildwacht op post stond. Het is volkomen onverklaar baar hoe de diefstal gepleegd is. Van bui tenaf ia niet te zien of da kluis .geforceerd is. ITet parket, dat een zeer uitgebreid on derzoek instelt, gelooft, dat de inbraak het werk is van beruchte spionnen. Toch wordt ook rekening gehouden met dc mogelijk heid, dat communisten do hand in het spel hebben gehad. B o iri c, 8 Juni (V.D.) Dc Osservatoro Ro mano acht zich verplicht enkele onjuiste berichten betreffende het vertrek van mgr. Bartoloni uit Kofno recht te zetten. De Li tausche regeering heeft volgens het blad den Heiligen Stoel cenigen tijd geleden er van in kennis gesteld, dat de nuntius geen persona grata meer was. Hierop heeft do Heilige Stool om nadere inlichtingen ver zocht. Dc 1 .tausche regecring heeft hieraan aanvankelijk niet willen voldoen en zich toen tot het verstrekken van enkele tame lijk vage mededeelingen beperkt. Kortelings werd opnieuw om terugroeping van den nuntius verzocht, een en ander nog steeds zonder opgave van gedetailleerde redenen. In weerwil van ccn cn ander heeft de Hei lige Stoel onder protest op 5 Juni mgr. Bartoloni telegrafisch instructie gegeven zich naar Rome te begeven om rapport uit te brengen. De Litausclie regeering heeft toen dicnzelfden dag den nuntius uitgenoo- digd Litauen tc verlaten. HENDERSON EN MACDONALD AANVAARDEN DE DUITSCHE INVITATIE. Berlijn, 9 Juni (V.D.) Officieel wordt medegedeeld, dat Macdonald en Hender son dc uitnoodiging tot het brengen van een tegenbezoek aan Duitschland hebben aanvaard. liet stoomschip Europa, waarmede dr. Brüning en dr. Curtius clc terugreis ma ken, is tengevolge van den mist in het Ka naal opgehouden en wordt eerst tusschen 1 en 2 uur te Southampton verwacht. MILITAIR VLIEGTUIG VERONGELUKT. Drie doodsn. Londen, S Juni (V.D.) Volgens een be richt uit Lissabon is een Portugeesch mili tair vliegtuig in dc nabijheid van Ribatejo neergestort. Dc piloot, een kapitein cn zijn mecanicien werden gedood. ERNSTIG AUTO-ONGELUK. Hagen, 8 Juni (V.D.) Maandagavond is in de z.g. ongeluksbocht bij de Hiistcner Molen ccn ernstig auto-ongeluk gebeurd. Een met vijf personen bezette auto van een koopman geraakte op den natten weg aan liet slingeren, vloog tegen een boom op en werd volkomen vernield. Een der inzitten den werd op 6lag gedood. Twee andere wer den zwaar gewond, terwijl de overige inzit tenden met lichte verwondingen vrij kwa men. 1-Ioogsto Barometerstand: 769.9 te Yan Maycn. Laagste Barometerstand: 748.3 tc Blacksod. Verwachting: Meest matige, W. tot 7. wind, betrokken tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk nog tijdelijk regen, weinig ver andering in temperatuur. OVERZICHT VAN DE WEERSGE STELDHEID. y» Dc depressie in het Westen drong iets verder naar liet N.Wdoor, cn strekt zich nog ver naar het Z.W. uit; die in het N.O. werd iets dieper, die in het O. verdween. Dc hoogo druk in het Zuiden nam iets in beteeken is toe, die in het Noorden liicld stand. Nagenoeg overal is do ochtcndtem- peratuur liooger. Zware regens vielen ten Z. en Z.O. van ons land. te Le Havre 11, to Frankfort en München li en 13 ra.M. Langestraat 49-51 Tel. 190 Nu koopt u goedkoop ZOMER STOFJES. Wij hebben onze prijzen verlaagd. Slachtoffers eener mijn ramp Bres 1 au, 10 Juni. (V.D.) De mijninspec- teur te Breslau heeft vanmorgen vroeg offi cieel medegedeeld, dat gisteravond op de Mienenmijn bij Neurodc ton gevolge van een koolzuuruitbarsting zeven arbeiders zijn ge dood cn vier gewond. Op één na zijn alle lij ken der slachtoffers geborgen. De gewon den verkeeren niet in levensgevaar cn meer slachtoffers zijn niet te betreuren. In de getroffen schacht kan nog niet ge werkt worden. Met het reddingswerk maakte men direct na de ramp een aanvang, waardoor nog twee arbeiders gered konden worden, Neurodc, 10 Juni. (V.D. Het bericht van dc ramp verspreidde zich ondanks het nachtelijk uur als een loopend vuurtje door het plaatsje Kohlendorf bij Neurodc, waar do Mienenmijn gelegen is. Weldra had zich een groote menschenmenigte naar den in gang van de mijn verzameld cn in angstige spanning werd op nadere mededeelingen gewacht. Groot was de ontsteltenis, toen dc vondst van de zeven lijken werd medegedeeld. De lijken zijn naar het hospitaal overge bracht, terwijl dc gewonden ter verpleging zijn opgenomen. Hun toestand is redelijk wel en gevaar voor hun levens bestaat niet. De lijken der slachtoffers tooneli gacn en kele verwonding. COMMUNISTEN VERWEKKEN ERNSTIGE RELLETJES. Kopenhagen, 9 Juni (V.D. Volgens be richten uit Oslo is het aldaar tusschen com- nunistcn en arbeiders, die zich naar de fa briek Nors Hydmo wilden begeven tot he vige botsingen gekomen. Dc toegesnelde po litie werd met steenen bekogeld. In hot ge heel werden veertien personen zwaar gewond. De fabrieksgebouwen moesten on der militaire bewaking worden gesteld. In het geheel namen ongeveer duizend com munisten aan dezen overval deel, terwijl do politiemacht uit slechts vijftig man bestond. ARBEIDSONGEVALLEN IN BELGISCHE MIJNEN. Brussel, 9 Juni. (V.D.) Op verscheidene plaatsen hebben in de mijnen ernstige ar beidsongevallen plaats gehad. Nabij Charleroi zijn twee arbeiders door het instorten van een mijngang bedolven. Een hunner werd gedood en de andere ge wond. Te Wasmes en Dampremy zijn twee mijn werkers op groote diepte door een locomo tief vermorzeld. Te Romsec werd een mijn ingenieur bij het probeeren van een toestel voor het opvangen van kolengruis gedood. Eensklaps had een ontploffing plaats; vele arbeiders; die in de nabijheid werkten, kon den zich bijtijds in veiligheid brengen.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 1