DE EEMLANDH&
BELANGRIJKSTE NIEUWS
JOH. DE HEER
Maandag 15 Juni 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 292
ONGELUK OP DE LOIRE
DOUMER GEÏNSTALLEERD
fortmann en
hehenkamp
BETOOGINGEN TEGEN DE
GEESTELIJKHEID
DE STRIJD OVER DE
NOODVERORDENING
LICHT
9 uur 49 min.
L. J. LUYCX ZOON
ONRUSTIGE TOESTAND
TE ROUBAIX
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS f 3 n"Md«» Amerifooit I 2.10. per maand f 075. pat
week (mei gratie verzekering tegen ongelnkken) I O.lTVr
Binnenland franco per post per 3 maanden IX-, Afionderll|ke oummere I OjOI
POSTREKENING 47910 TELETOQN INTEKC UI
PRIJS DER AOVERTENTIEN v*n 1-4 "9*1» 1 1.04 «ci inbegrip va> een bewqioomiM..
dkt regel mee» f0.25. Liefdadlgheids-adverteotlëo voor de
bék vmn den prijs. Kleine Advertenties „KEITJES" bg vooruitbetaling 1—5 regels
99 €mu etke regel tornt 10 cent, driemaal plaaucn I 1.—Bewijsnummer otn I 0.05
Zorgen der Spaansche repu
bliek. Daling van de va
luta en moeilijkheden met
de communisten.
De blije, zorgelooze wittebroodsweken van
'de Spaansche republiek hebben een week
of vier geduurd. Toen begon de ernst van
bet léven. De toestand kan nu niet bepaald
als gunstig worden aangeduid, hoewel men
de thans duidelijker aan den dag treden
de gevaren ook weer niet mag overschat
ten. Het was al van te voren duidelijk, dat
zij noodzakelijkerwijze moesten komen. Ook
dc rustige, geleidelijke overgang van mo
narchie naar republiek was niet in staat
het feit te verdoezelen, dat men had te doen
met een omwenteling van historische draag
wijdte en dat een wcl-is-waar goed voor
bereide, maar toch een door overrompeling
triomfeerende revolutie de macht aan zich
trok.
De regeering bevindt zich in zooverre in
een moeilijke situatie, dat zij zich naar twee
zijden moet verweren. Zij moet zoo dicta-
torisch cn krachtig optreden (vrijheid van
godsdienst, agrarische hervormingen, leger-
reorganisatie, enz.), dat het volk, arbeiders,
geëmployeerden cn de voor het meerendeel
gematigd-radicale inlellectueelen tevreden
worden gesteld. En tegelijkertijd moet zij,
zij het op ander terein, zich zoo conserva
tief, kalmeercnd en voorzichtig gedragen,
dat dc burger, de zakenman, de kleine
spaarder en de kapitalist, d.w.z. allen, die
op 12 April rcpublikeinsch stemden zonder
republikeinen (e zijn, vertrouwen krijgen
in de bestendiging van den gewijzigden
staat van zaken, die hun belangen waar
borgt. Deze strijd naar twee kanten is nog
niet beslist en bereikt zoo langzamerhand
zijn hoogtepunt.
Dat door de ongelukkige bestorming en
verbranding der kloosters het vertrouwen
der ordelijke elementen aan het wankelen
is gebracht, behoeft geen betoog. Eduard
Foertsch, dc Madrileensche berichtgever van
de Vossische Zeitung, schetst hoe zich een
stille paniek meester maakte van onderne
mers, zakenlieden en financiens. Kapitaal-
vlucht, het terugnomen van hot banktegoed,
liet hamsteren van. papiergeld, liet stop
zetten van bouwwerkzaamheden, enz. wa
ren er de gevolgen van. Ook het buiten
land, dat den koers van de valuta bepaalt,
legde onverholen wantrouwen aan den dag.
De plotselinge' vaiutadaling, waarvoor
geen economische, maar slechts psychologi
sche redenen kunnen worden aangevoerd,
is het ernstigste van alle vraagstukken. Dc
cijfers 6prcken een te duidelijke taal, dan
dat men den toestand fraaier kan voorstel
len dan hij inderdaad is.
Dat Moskou al zijn best doet in de jonge
Spaansche republiek vasten voet te krijgen,
is iets, dat vanzelf spreekt. Alleeij is het
de vraag in welke mate dit geschiedt. In
sommige berichten worden zelfs heel nauw
keurige bizonderheden meegedeeld en cij
fers genoemd. Het bedrag der propaganda-
gelden wordt bijvoorbeeld aangegeven als
50 millioen peseta's, terwijl tevens verluidt,
dat de vlieger Franco de vertrouwensman
der sovjets is. Deze beweringen zijn natuur
lijk moeilijk te bewijzen, maar een vast
staand feit wordt het genoemd, dat Franco's
vriend, die hem vergezelde op de beroemde
vlucht naar Zuid-Amerika, de mecanicien
Rada, tot. de allerradicaalstc agitatoren
behoort. Bovendien heeft Franco dezer da
gen te Sevilla in een toespraak tot dc arbei
ders van de vliegtuigwerkplaatsen aldaar
gezegd, dat liet hun vrij stond socialisten,
communisten en zelfs anarchisten te zijn.
En dan te bedenken, dat Franco de chef is
van het militaire vliegwezen!
De Spaansche republiek beleeft thans den
moeilijken en gewichtigen tijd harer eerste
consolideering, maar ook de verkiezings
periode, die eindigt met het. bijeenkomen,
een maand later, van dc constitueercnde
Cortes, kan nog door allerlei moeilijkbeden
worden gekenmerkt. Wanneer echter maar
eenmaal de zittingen van de constitutioneels
Nationale Vergaderingen zijn begonnen en
het inmiddels gelukt, is de valuta tc stabi-
liseeren, mag het ergste gevaar als gewe
ken worden beschouwd.
STORM TEISTERT DE FRANSCHE KUST
Van do geheelc westkust van Frankrijk
komen berichten binnen omtrent den hc-
vigen storm dio er heeft gewoed, en waar
door ook de ramp bij St. Nazairc begrijpe
lijk wordt. De orkaan woedde vier uur cn
richtte op vele plaatsen groote schade aan.
Bij Duinkerken werd een auto, die dicht
langs don zeekant reed, door den storm te
gen muur geslingerd met zulk een
kracht, dat de inzittenden werden gedood.
IN DE VLAMMEN OMGEKOMEN.
Parijs, 15 Juni (.V.D.j Boven Veriieuil
sur Avre stortte een Engelsch vliegtuig
neer cn vloog in brand. De inzittenden, de
piloot Harold Brock en dc passagier Jean
Robertson kwamen in dc vlammen om Hun
verkoolde lijken zijn naar bet hospitaal te
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
PIANO- EN 0RGELHANDEL
Gemakkelijke betalings
voorwaarden
STORM EN ONWEER BOVEN
ENGELAND
Londen, 15 Juni. (V.D.) Boven Chelten
ham heeft Zaterdag de hevigste storm ge-
vyoed, dien men zich sedert 2ö jaar herin
nerde nooit te hebben beleefd. Ruim 5 uur
lang viel zoo'n hevige regen, dat de rivier
c|e Chell, een langzaam en onbeteekend
stroompje zes voet boven den normalen
stand rees cn aan beide zijden buiten zijn
oevers trad. Op dc langs de rivier gelegen
tennisbanen stond ruim twee voet water
cn van een dicht bij de rivier staand
hui6 werd een muur geheel onderspoeld
Ook boven andere plaatsen in Engeland
woedde de storm.
Te Hailstones, Salisbury en Birmingham
richtte de storm vrij veel schade aan cn
werden do straten van vele huizen ernstig
beschadigd.
Een vrouw werd door vallend gesteente
gedood.
To Birmingham is een aantal families
dakloos.
Een passagiersboof vastgeloopen
waardoor verscheiden per-
sonen verdronken zou
den zijn
Parijs, 14 Juni. (H.N.) Een ernstig on
geluk, dat waarschijnlijk aan verscheiden
personen het leven heeft gekost, heeft van
daag bij den mond van de Loire plaats ge-
bad.
Een stoomschip uit Nantes, dat van St.
Nazaire naar een eiland aan de kust voer
en talrijke plezicrreizigers, w.o. vele kin
deren aan boord hadt is tengevolge van een
storm, op een rotsbank geworpen en lek
geraakt.
Een sleepboot uit St. Nazaire werd to
hulp gezonden, doch het gelukte deze niet,
iemand aan boord te nemen.
Nadere bizonderheden ontbreken nog,
doch men vreest, dat talrijke personen ver
dronken zijn.
V. D. meldt nader dat van 500 passagiers,
slechts acht gered werden.
Nadere berichten melden, dat het bij St.
Nazaire vergane excursieschip Philibert
heette. In deze nadere berichten wordt ge
sproken van 300 omgekomenen en 12 ge
redden. (V.D.)
400 dooden.
Nader wordt nog gemeld:
De ramp had plaats Zondagavond 6.30
uur. Het aantal verdronken personen be
draagt thans 400, terwijl slechts 8 werden
gered.
Met man en macht wordt het reddings
werk voortgezet, doch dit wordt zeer door
het slechte weer bemoeilijkt.
Onder de passagiers waren Franschen,
doch voor het meerendeel waren de opva
renden Zweden; of er nog Hollanders op
het schip waren kon niet worden vastge
steld.
Parijs, 14 Juni (V.D.). Uit de laatste be
richten uit St. Nazaire blijkt, dat het verga
ne. plezierstoomschip Philbcrt op het oogen-
blik, dat de ramp plaats vond, niet nog ruim
500 passagiers aan boord had, maar ruim
350, aangezien ongeveer 150 passagiers we
gens het opkomende onweer de boot reeds
te Pornic hadden verlaten om per trein naar
Nantes terug tc kseren. Eén der aclit per
sonen, die konden worden gered, deelde me
de, dat dc boot in ongeveer een minuut lijds
zonk. Tengevolge van liet overslaan aan één
kant van het schip hadden de meeste passa
giers zich aan den anderen kant verzameld.
Toen er in deze omstandigheid plotseling
een zeer hoogc golf kwam, sloeg de boot om.
Er stond zoo'n hoogc zee, dat ook de red
dingsboot eenige malen omsloeg, waardoor
twee personen die eveneens oorspronkelijk
waren gered, toch nog verdronken. Het
hulpgeroep der verdrinkende opvarenden,
waaronder veel vrouwen en kinderen, die
met den dood worstelden, was verschrikke
lijk om aan te hooren, maar ging af cn toe
geheel verloren in het gehuil van den storm
en het geraas van dc branding. Toen de
storm later in den middag ging liggen, dre
ven in de Loire-monding tal van lijken en
vele wrakstukken rond.
HEVIG ONWEER BOVEN WEENEN.
Wc enen, 13 Juni (H.N.). Gisteravond is
boven Weenen en omgeving een buitenge
woon hevig onweer losgebarsten, dat mét
een zwaren hagelbui gepaard ging. Aan de
ion velde staande gewassen is zeer groote
schade toegebracht.
Verschillende begroeiingen
voor Frankrijk's nieuwen
president
Oorlogsherinneringen
Parijs, 13 Juni. (V.D.) Hedenmiddag
heeft met het voorgeschreven ceremonieel
en het gebruikelijk militair eerbetoon de
inhuldiging plaats gehad van den nieuwen
president def republiek Doumer.
In zijn afscheidsrede op het Elysée heeft
Doumerguo zijn opvolger geluk gewenscht
en erop gewezen, dat de staat van dienst
van den nieuwen president een garantie is,
dat hij in buitenlandsch-politiek opzicht
Frankrijk dc plaats zal doen behouden, die
het dank zij gebrachte offers in de wereld
inneemt.
In zijn antwoord wees Doumer erop. dat
Frankrijk na de even glorieuze als smar
telijke verliezen tijdens den oorlog meer
dan ooit gehecht is aan den binnen- en
buitenlandschen vrede.
Nadat de nieuwe president geïnstalleerd
was, overhandigde de premier Laval zijn
verzoek om ontslag van het geheele mi
nisterie, waarop hij formeel direct met de
rfgeeringsvorming werd belast. In aan
sluiting hieraan legde Laval den president
de lijst van zijn kabinet ter onderteekening
voor. De officieele benoeming van het twee
de kabinct-Laval wordt van kracht door
publicatie in de Staatscourant.
In het Parijsche stadhuis werd de nieuwe
president der republiek begroet door graaf
Ca6tellane en den prefect van de Seine
Renard. In zijn antwoord herinnerde Dou
mer eraan, dat hij door een lang leven
hecht aan Parijs verbonden is. In 1870 heeft
hij als jongen de belegering medegemaakt,
den hongersnood aan den lijve gevoeld en
ook de Duitsche granaten zien vallen.
Vierenveertig jaren later moest hij weder
om oorlog en invasie medemaken. Evenals
in 1870 heeft ook in 1014 de vijand het
land in het hart willen treffen. Het Fran-
sche leger was toen wederom genoodzaakt
den terugtocht to aanVaardpn, ja zelfs heeft
men Óen oogenblik de gedachte gehad Pa
rijs prijs te geven. Toen is echter in de
Franseho harten de toorn opgevlamd. Lie
ver wilde men omkomen om de eer te red
den. Op dien dag, waarop men reeds het
schieten van den invaller kon hooren, was
de rust van de bevolking bewonderens
waardig.
Na deze oorlogsherinneringen besloot
Douiher met den wcnsch, dat hij de eer
waardig zal mogen zijn, die Parijs hem
thans brengt.
SPANNING TE ROUBAIX DUURT VOORT
Parijs, 15 Juni (V.D.) In den dreigen
den toestand te Roubaix is nog 6teeds wei
nig verandering gekomen. In enkele straten
hebben de stakende arbeiders zich achter
opgeworpen barricaden zoo sterk ver
schanst. dat dc politie en de gendarmerie
nog geen kans hebben geiien hen uit hun
schuilplaats te verdrijven. Op enkele plaat
sen kwam het tot gevechten tusschcn sta
kers cn militaire troepen. Gedurende den
nacht was het in de stad vrij rustig en
werden geen aanvallen ondernomen.
DE NAUTILUS HEEFT PECH.
Londen, 14 Juni. (V.D.) Tengevolge van
een defect aan de motoren van de Nautilus,
dc duikboot waarmee Hubert Wilkins voor
zijn reis onder het pool-ijs naar de Noord
pool naar Engeland is vertrokken, kon de
duikboot h'iar reis niet voortzetten en
kwam hulpeloos op den Atlantischen Oce
aan rond tc drijven. De duikboot vroeg om
assistentie cn weldra was een schip ter
plaatse, dat echter weinig hulp kon ver-
leenen. Twee Amerikaansche schepen zijn
uit Amerikaansche havens vertrokken om
assistentie tc verleenen.
DE STRIJD TEGEN DEN ALCOHOL
IN AMERIKA.
Washington, 13 Juni. (V.D.) President
Hoover heeft een besluit uitgevaardigd,
inhoudende, dat Amerikaansche ambtena
ren in het buitenland voortaan in een decla
ratie geen onkosten meer mogen opnemen
voor alcoholhoudende dranken.
Ook de legaties en ambassades in bet
buitenland zouden dus voortaan geen wijn
rekeningen meer mogen declareeren.
TALRIJKE AANHOUDINGEN
IN PERU.
Lima, 13 Juni. (V.D.) In verband met
het ontdekte rcvolutiecomplot zijn overal
in het land talrijke personen gearresteerd;
42 personen werden verbannen naar het
ei'and San Lorenzo.
De staat van beleg blijft voorloopig nog
gehandhaafd
huiskamer- en uitschuiftafels
f 14.50—f 18.—
BUITENLAND.
Een onrustige toestand te Roubaix.
(Eersto Blad pag. 1).
Scheepsramp op de Loire.
(Eersto Blad, pag. 1).
Doumer plechtig geïnstalleerd als presi
dent der Fransche republiek.
(Eersto Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Prinses Juliana te Groningen.
(Eersto Blad, pag. 2).
Zware brand te Wormerveer.
(Tweede Blad pag. 4).
Aanvaring in den mist. Het Griekschc
s.s. Urania gezonken.
(Tweede Blad pag. 4).
STADSNIEUWS.
Teraardebestelling van Job. H. v. d. Mei
den.
(Eerste Blad pag. 3).
Feestavond van den Alg. Bond van Han
dels- en Kantoorbedienden.
(Eerste Blad pag. 3).
Dc revue „Hallo Hierheen" komt in onze
stid.
(Eerste Blad pag. 3).
SPORT.
Holland wint met 20 van Denemarken.
(Tweede Blad pag. 1 en 2).
H.V.C. verliest met 30 van B.F.C.
(Tweede Blad pag. 4).
Grasbaanraces tc Veendam.
(Tweede Blad pag. 4).
Ernstige incidenten in
Zuid; Italië
R o m e ,13 Ju n i. (V.D.) Het officieuze
Giornale d'Italia meldt uit Catanzaro in
Zuid-Italië
Als gevolg van het door de kerkelijke
autoriteiten uitgevaardigde verbod van de
processie ter ecre van den H. Antonius, den
schutspatroon van Nicastro, zijn ernstige
onlusten uitgebroken.
Zoodra zich het gerucht verspreidde, dat
er geen processie zou plaats hebben, verza
melde zich op straat een groote menigte,
waaronder vele vrouwen, die luidkeels tegen
de geestelijkheid protesteerde. De politie
stelde onmiddellijk dc kerkelijke gebouwen
onder bewaking. De menigte probeerde nog
het bisschoppelijk paleis tc bestormen, doch
de politie wist ten slotte de orde te herstel
len. De carabinieri wisten te voorkomen,
dat het klooster en de kerk werden be
stormd. Bij het handgemeen werden 8 sol
daten, twee carabinieri en 2 bctoogers ge
wond.
Pruisen vraagt geen
opheffing
Berlijn, 13 Juni. (V.D.) De rijkskanse
lier, dr. Brüning, heeft vanmiddag een lang
durige bespreking gehad met de sociaal
democratische fractieleiders, waaraan ook
de rijksminister van arbeid, Stegerwald,
deelnam. Besproken werd de mogelijkheid
een commissie bijeen te roepen uit den rijks
dag ter bestudeering van de mogelijkheid
van wijziging der noodverordening.
Een communistisch voorstel
verworpen.
De Pruisische landdag heeft Zaterdag het
communistische voorstel, waarin het staats-
ministrie verzocht wordt opheffing van de
noodverordening te cischen, met 206 tegen
151 stemmen en 2 onthoudingen verworpen.
De sociaal-democraten hadden verklaard
tegen te stemmen, aangezien zij niet wensch-
ten vooruit te loopen op de eindbeslissing van
hun fractie.
Dc landdag werd tot Dinsdag 7 Juli ver
daagd.
SMOKKELSCHIP GEZONKEN BIJ
EEN BOTSING.
New York 13 Juni (V.D.) Het uit Connec
ticut afkomstige vaartuig Arcadia, dat een
lading gesmokkelde rum aan boord had,
werd bij New London door een vaartuig
van de kustwacht aangehouden. Door ver
keerde manoeuvres kwamen de twee
schepen met elkaar in botsing, waardoor
de Arcadia zonk. De bemanning, bestaande
uit tien koppen kon aan boord van het
politievaartuig worden genomen.
Hoogste Barometerstand:
768.0 te Toulouse.
Laagste Barometerstand:
715.4 tc Aberdeen.
Verwachting:
Aanvankelijk nog krachti
ge, later matige W. tot Z. W.
wind, half tot zwaar bewolkt
of betrokken, wellicht nog
enkele regenbuien met kans
op onweer, weinig verande
ring in temperatuur
OVERZICHT VAN DE WEERS-
GESTELDHEID.
Een zuidelijko uitlooper van do depressie
in het Westen, die Zaterdig nog voor do
kust van Portugal gelegen was cn gister
morgen in West-Frankrijk lag, trok naar
het Noord-Oosten, passeerde gisteravond
met zwaar onweer one land en ligt thans
op do Noordzee. Achter dc depressio stijgt
de barometer snel.
Bij het naderen der depressio liep de tem
peratuur overal hoog op, waar zij passeerde
werd het veel koeler, zoodat Scandinavië
thans hoogerc, ons land, Frankrijk cn En
geland lagere temperaturen hebben dan
gistermiddag.
Tc dc Bilt viel 30 mM. regen, tc Storno-
way en Aberdeen 21 cn 30, te Dresden en
Berlijn 18 en 10 (alleen do regens van den
nacht uit het buitenland zijn bekend).
Langestraat 49-51 Tel. 190
Kraagjes, Kanten.
Moderne Garneeringen.
Parijs, 13 Juni. (V.D.) Vanmorgen vroeg
heerschte in de hoofdstraten van Roubaix
groote onrust. Op verschillende plaatsen
hebben do arbeiders barricades opgewor
pen en op enkele plaatsen is het reeds tot
kleine incidenten gekomen, waarbij twee
personen gewond worden.
Reeds gistermiddag werden groote mas-
savergaderingen gehouden op het stations
plein, die echter door de politie verspreid
werden.
Een gendarme werd ernstig gewond. Vijf
tien personen werden gearresteerd, onder
wie drie buitenlanders.
Parijs, 13 Juni. (V.D.) De toestand te
Roubaix blijkt nog dreigender te zijn dan
uit ons eer6te bericht reeds bleek. Gister
avond tegen 9 uur gingen communisten, ge
wapend met steenen en flesschen, tot den
aanval op een af deeling cavallerie over,
waarbij een luitenant ernstig werd ge
wond. Tc half 10 trok de massa zich in do
zijstraten terug. Tegen half 11 overstroom
den do demonstranten weer bij massa's de
hoofdstraten cn vielen op verscheidene
plaatsen de politie aan. Een half uur la
ter begon men barricaden op te werpen.
Door het gooien van wijnflesschen had
men de straten bezaaid met glas, zoodat
men geen gebruik kon maken van de ca-
volleric. Straatlantaarns werden omver ge
haald en winkels bestormd om materiaal
er uit te halen ter versterking van dc bar
ricades. Te middernacht wa6 de toestand
zoo ernstig, dat de commandant der raa-
rechausseclroepen een onderhoud had met
den prefect van politie voor een grooten al-
gemeenen aanval op de demonstreerendo
arbeiders.. Men besloot to wachten, tot do
dag zou aanbreken, omdat de troepen in
het donker in een zeer ongunstige positie
zouden zijn tegenover do verschanste ar
beiders Gedurende den geheelcn nacht
heerschte te Roubaix groote opwinding en
met spanning werden dc gebeurtenissen van
vanmorgen tegemoet gezien.
BELANGRIJKE UITVINDING?
Londen, 12 Juni (V.D.) Volgens berich
ten uit Santiago dc Chili zou aldaar een
Duitscher, Alfred Maker, een nieuwe brand
stof voor motoren hebben ontdekt. De stof
zou vervaardigd worden uit plantaardigo
producten. Volgens deze berichten heeft de
uitvinder in een reeks proefnemingen de
bruikbaarheid van deze brandstof bewezen.
FELLE HITTE IN ZUID-EUROPA.
Parijs, 12 Juni (H.N.). In Zuid-Frankrijk
cn Spanje heerscht een buitengewoon groote
hitte. In Zuid-Frankrijk 6taat de tempera
tuur op 37 graad Celsius. Te Sevilla werd
met 44 graad Celsius de hoogste tempera
tuur gemeten, die tot nu toe in Spanje is
waargenomen