J. H. ITTMANN
GROOTE OPRUIMING
KORTINGEN TOT 50%
FIRMA DUIM BURGER
AulrsfodrtI
BELANGRIJKSTE NIEUWS
Buitenlaiidsch
Overzicht
UIT MOOI
Buitenland
Z0MER-UITVERK00P
Verbouwd en
belangrijk uitgebreid
ABONNEMENTSPRIJS 5 »"n,ko a-'**» (JJ0 m"°d '°TJ:jr TYÏ? f? J?MI ANTYFD «ik, 10.25. LKfd.d,8hc<i!.dvtf,tont,
Zaterdag 27 Juni 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 303
BRAND MAAKT VAN EEN
DORP EEN PUINHOOP
LICHT OP
9 uur 54 min.
L. J. LUYCX ZOON
TEGEN ONWEFTiGEN
WAPENHANDEL
HISTORISCHE DAG IN
SPANJE
Franco plotseling
ontslagen
KANTOORBOEKHANDEL
Langestraat 4 - Telefoon 398
ARNHEMSCHE WEG 26
DAMESMODEZAAK
amersfoortsch dagblad
PRi ie nPR inVFRTFNTIFN "s*1"w ">bcflr,p «wii.oun».».
*«k (met (ratla nnikMig M««a ongeluk*.») I 0.17»/* JL/JL/ IIVTO. 1J-/JU/'St v„ d„ pri|l Kleine Advertentll» .KEITJES" bil «jorullbetnlln» i**
Binnenland franco per post per S meende* f k- Afxooderlijke nummer* f OOf. en p—. ju mta IA drscraanl planteen I I.—. Beedjianmnier «tra 1 0J0S
POiTKEKENING 47910 TELEFOON IN TEEG t|l
Verkiezingen voor het Spaan-
sche parlement. Een ver
warde toestand.
In tegenstelling met de Spaanschc ge
meenteraadsverkiezingen, die op 12 April
j.l. zijn gehouden en die beschouwd kunnen
worden als een soort volksstemming over
de vraag „monarchie of republiek", ziet men
met betrekking tot den stembusstrijd voor
de parlementsverkiezingen, die morgen
plaats vinden, in het geheel geen duidelijke
lijn.
Volgens een uitvoerig United Préss-tele-
grani, dat wij in de Noue Zürcher Zeitung
tegenkomen, hcerscht er ten aanzien van
de partijen, candidaten en programma's een
ajgemeenc verwarring. Bij dc gemeente
raadsverkiezingen keerden de republikeinen
zich als één man tegen de monarchie; de
zelfde kringen worden echter thans na de
overwinning der republiek niet meer door
den band van een gemeenschappelijk belang
bij elkaar gehouden.
Een tweede reden van de algenieene. on
duidelijkheid is, dat dc oüdc Spaansche
partijen onder dc lange dictatuur de vol
ledige ontbinding tegemoet gingen en dat
de korte tijd sinds den val van Primo de
Rivera en de monarchie niet voldoende was
om nieuwi\ scherp omlijnde partijbcginec-
len op te stellen en ze tot gemeengoed van
bet publiek te maken.
Zoo vaag was zelfs de toestand, dat vele
staatslieden hun candidatuur pas op 21 Ju
ni, den" laatst én wcttelijkcn termijn voor de
aanmelding dér candidaturcn, bekend
maakten. Er waren bovendien allerlei ver
rassingen: politici, die oorspronkelijk als
candidaten dér rechts-republikcinsche par
ti) optraden, gingen plotseling tot de iinks-
repunlikeinen over. Tal van candidaten ra
ken nu nog in verlegenheid, wanneer men
hun naar hun parfij vraagt; het kan dan
ook gcbcurpii, dat hij een lijst der partijen
uit zijn zak haalt en begint tc meditccren
over dc-moeilijke vraag voor welke partij
hij eigenlijk naar de Cortes zal worden af
gevaardigd*
Dc desorganisatie treedt ook aan don dag
in den boezem der partijen. De plaatselijke
groepen der verschiilmde partijen hebben
zich "voor ecu-deel zelfstandig gemaakt,
luisteren niet naar de lastgevingen dor
partijleiding en geven geen verslag van hun
activiteit aan dc par tij centrale. Het-aantal
„onafhankelijke" candidaten is geweldig en
van elke twee Spaarjaarden schijnt althans
één door den waan bezeten te rijn, dat hij
en geen andere „zoon der provincie" in'de
Wetgevende Vergadering thuis hoort.
Deze toestand is voor den bekenden pu
blicist cn filosoof José Ortega y Gasset aan
leiding geweest er voor tc waarschuwen,
dat men bij de verkiezingen dc geestelijke
scheppers en leiders der revolutie niet dient
te vergeten. Deze oproep is in de eerste I
plaats gunstig ontvangen door dc eocialisti-
schc partij, die tc elfder ure Manuel Una-
muno, Sanchez Roman, dr. Grogorio Wara-
non en andere persoonlijkheden van het
zelfde kaliber op de partijlijst heeft ge
plaatst.
De vcrkiezingsvcldtocht is tot dusver rijk
aan verrassingen geweest. De radicale par
tij van Alejandro Lerroux liceft op onver
wachte wijze profijt getrokken van het
eigenaardige feit, dat de rechtsrepublikcin-
sche partij van Xicelo Alenla-Zamora niet
aan dc verwachtingen schijnt te beantwoor
den.
Catalonié heeft getoond voor honderd pro
cent rcpublikcinsch te zijn en schijnt bijna
volkomen de separatistische rfeigingen te
hebben laten varen. De. monarchisten heb
ben zich grootendccls achter de z.g. onpo
litieke, clgricaic Accion Nacional terugge
trokken. In het Noorden van het land valt
wepr iets tp bespeuren van de monarchis
tische beweging, die don Jaime, den hertog
van Madrid, weer op den troon zou willen
plaatsen. Terwijl in Catalonié het separa
tistisch streven verflauwt, is in Galicié en
de Baskische provincies een nieuw krachtig
separatisme ontwaakt:
In verband met dc verwardheid der par
tijprogramma's is zelfs van het resultaat
der morgen te houden verkiezingen niet
te verwachten, dat het voorgoed klaarheid
zal brengen. Het zal daarom ook uiterst
moeilijk zijn uit de verkiezingsuitkomsten
juiste conclusies te trekken. Een deel der
onafhankelijke candidaten is monarchis
tisch, een ander deel rcpublikcinsch. Het
zelfde geldt voor dc candidaten van Ac
cion Nacional en de conservatieve agr;
rièrs.
Het aantal afgevaardigden, dat deel uit
zal maken van dc Wetgevende Cortes, die
as. Zondag zullen worden gekozen, zal
vermoedelijk 170 bedragen. Naar dc Times
uit Madrid bericht, bestaat er sinds een
paar dagen veel minder kans. dat de ver
kiezingen op een rustige, wettige wijze zul
len plaats vinden. De voorloopige regeering
is blijkbaar niet meer in staat de orde te
handhaven en de veiligheid van dc sprekers
der oppositiepartijen tc waarborgen. Dc
vroegere premier graaf Romanoilcs en de
markies van Athucemas, dc beide leiders
der liberale partij, hebben in verband hier
mee hun candidaturcn teruggetrokkon,
evenals Melquiades Alvarez, die tijdens de
monarchie de reformistische partij leidde
en thans het. aanzijn heeft gegeven aan een
gematigde, libcraal-ropublikeinschc groep.
Dc minister van binnonlandschc zaken
heeft allen provincialen gouverneurs op
het hart gedrukt de vrijheid der verkie
zingspropaganda tegen eiken prijs tc be
schermen, maar aan deze instructies wordt
in vele gevallen niet de hand gehouden.
Volgens den Engelschen correspondent
maakt clc intimidatiepolltiek den laatstcn
tijd zulke vorderingen, dat de extremisti
sche elementen eiken dag driester worden.
Frank foor t a. d. M. 26 Juni (II.N.)
Gistermiddag heeft een hevige brand het
dorp Ober-Eschbach bij Würzburg geteis
terd. De brand ontstond in een schuur van
den landbouwer Poertncr. Het brandende
hooi werd door den krachtigcn wind over
al hoengedragen, zoodat spoedig ook het
woonhuis, verder tien schuren cn een aan
tal stallingen in vlammen stonden. Slechts
met grpote moeite kon het vee worden ge
red. Pas laat in den namiddag gelukte het
de brandweer het gevaar voor verdere uit
breiding te bedwingen. Het grootste gedeel
te van. het dorp was tóen nog een rooken-
de puinhoop. Daar.de boerderij van Poert-
ner dezer dagen bij cxeculic verkocht zou
worden, rees het vermoeden, dat Poertncr j
den brand met opzet heeft gesticht, welk j
vermoeden door nadere aanwijzingen zoc-
zeer versterkt werd, dat Poertncr in hech
tenis werd genomen. Zijn zoon heeft dc
vlucht genomen.
EEN* iMCKM': VONDST.
Ofschoon men zoo' iken, dat. nu al
zoovele jaren botan»«iv»> o:.s land hebben
doorsnuffeld naar ni »wc vondsten op het
gebied dcoviltjgroeiuide planten, alles w at
er groeit nu wel benend zal zijn, gebeurt
het zoo nu cn dan> toch nog. dat goede
speurders wat nieuws ontdekken.
Soms speelt hierbij het toeval ccn rol, bij=
voorbeeld bij de ontdekking van een nicu;
we boschbes, die aangebracht werd op dc
tentoonstelling, dc vorige maand in Arn»
hem gehouden door arbeiders van het
staatsboschbchcer, wien was opgedragen
een hoeveelheid planten van de roodc
boschbes voor dc tentoonstelling tc ver;
zamelen. En ziet, zc brachten licele zoden
van ccn nieuwe, nog nooit in ons land go
vonden soort, de Berendruif.
Ons mooie Amersfoort is altijd ccn
vruchtbaar gebied geweest van snuffelaars
met goede speurneuzen cn tal van voorbed;
den zijn er in diverse tijdschriften van op
te diepen.
En nog was er geen eind!
Verleden jaar toch deed dc Heer \V. En-
trop mij het genoegen ccn paardestaart tc
zenden,welke ik nog nooit had gezien, wat
nu niet zooveel behoeft tc bcteckcncn,
maar waarvan in dc flora van Heimans,
Heinsius en Thijsse vermeld staat, dat hij
zeer. zeer zeldzaam is. Vergissen was bui;
tengcsloten: het was dc Boschpaardestaart.
Een prachtvondst!
En omdat Kct nu ccn plant betreft, die
ten eerste geen bcgcercnswaardig object is
voor iedereen (het is ccn stengel met groc;
nc vertakte takjes, anders nictD daar bota»
nici cr mischicr. belang in stpllcn, wil ik
ieder die cr om vraagt, gaarne .zegden, waar
de jilant tc zien' is. waarmee ik overigens,
na dc droevige ervaring, opgedaan met
zoogenaamde ..natuurvrienden" zeer voor;
ichtig ben gew orden.
W ie. vooral aan jonge botanisten, alle
zeldzaamheden gaat wijzen, is een natuur;
ricncl van dc soort, die zeldzame vogels in
kooien gaan opsluiten.
A. JOMAX.
BUITENLAND.
Do Fransche antwoordnota aan Hoover.
(Eerste B.ad, pag. 2).
BINNENLAND.
Enorme fabrieksbrand te Aarle-Rixtel.
(Derde Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Wegenaanleg in bet Hellestraatkwartier.
(Vierde Blad, pag. 1).
Tentoonstelling in de Schoolvereeniging.
(Vierde Blad. pag. 2).
SPORT.
Voorbeschouwing voor de Polo-wedstrij
den.
(Eerste Blad, pag. 2).
De Wedstrijden van den Stichtschcn Turn
kring.
(Eerste Blad, pag. 2).
Hoogste Baromctorstand:
773-1 te Scilly.
Laagste. Barometerstand:
717.) to Akrureyri.
Verwachting:
Zwakke tot matige wind.
uit \V. nohtingen, gedeelte
lijk bewolkt, droog weer, des
ochtends iets wanner.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Groote
VERMINDERING VAN HUWELIJKEN
EN GEBOORTEN IN PRUISEN.
Bp.rliin, 25 Juni. (II.N.) In liet cersie
kwartaal van dit jaar is liet aantal huwe
lijken, dat in do groote Pruisische steden
werd geslóten, verder gedaald. In verge
lijking met. het overeenkomstige tijdvak
van verleden jaar bedraagt dc achteruit
gang in sommige steden zelfs ruim 20
Ook het geboortecijfer is in de meeste
groote steden gedaald, terwijl het sterfte
cijfer gestegen is, zoodat het geboorteover
schot zeer gering is geworden.
KRONFELD'S MOTORLOOS
VLIEGTUIG.
Londen, 26 Juni. (HN.) De Oostenrijk-
scho gl ij vlieger heeft gisteren zijn rnotor-
loos vliegtuig van Brussel over Valencien
nes cn Calais naar Londen laten sleepen,
een afstand van 230 mijl. Hierbij werd een
tusschenlanding uitgevoerd om het andere
vliegtuig benzine te laten tanken. Dc vlucht
is uitstekend geslaagd en vormt een nieuw
record op dit gebied. Na zijn aankomst te
Londen nam Kronfeld nog deel aan een
proefvlucht van het nieuwe Engclsche
vliegtuig Hannibal boven Londen.
DREIGENDE MIJN V/ERKERSSTAKING
IN ENGELAND.
Londen, 26 Juni. (H.N.) In Engeland
dreigt een groote staking der mijnwerkers.
Dc vertegenwoordigers der vakvereenigin-
gen hebben de compromisvoorstellen van dc
eigenaars onaannemelijk verklaard en ver
langen een uniform loon voor alle mijnen,
wat do mijneigenaars echter weigeren. Dc
regeering wil trachten de eigenaars voor
Dinsdag tot toegeven te bewegen. Gelukt
dit niet, dan zal een staking onvermijdelijk
zijn.
JOEGO-SLAVISCH CONSUL
VEROORDEELD.
Wegens het doodrijden van
een Italiaanschen boer.
Rome, 26 Juni. (V.D). Dc consul-gene
raal van Joego-Slaviè te Genua werd giste
ren door de Gcnuccsche rechtbank bij ver
stek veroordeeld tot 8 maanden gevangenis
straf en 3000 lire boete, omdat hij met zijn
auto een boer had doodgereden.
HEVIG ONWEER IN WURTEMBERG.
Stuttgart, 25 Juni. (H.N.) In het
Oosten van Wurtemberg hebben hevige on-
weders, die van zware hagelbuien verge
zeld gingen, veel schade aangericht. Door
de zware hagelstcenen werden vele daken
stuk geslagen, zoodat het water de huizen
binnen drong. In het dal van de Brenz
wordt de schade, aan dc huizen toege
bracht, op iOO.OOO mark geraamd. Ook aan
dc ten velde staande gewassen i= veel
schade toegebracht
Berlijn, 25 Juni. (V.D.) De Pruisische
minister van binnenlandsche zaken heeft
zich met een rondschrijven tot de politie
autoriteiten gewend, waarin wordt gewe
zen op de politieke uitspattingen van den
laatstcn tijd, die hebben aangetoond, dat
zich nog steeds in dc handen van leden van
radicale politieke organisaties schietwa
pens bevinden. Derhalve verzoekt do minis
ter krachtig op te treden tegen het onwettig
dragen \an schietwapenen, alsook legen
den onwettigen handel in schietwapens en
munitie. Tegen handelaren, die zich schul
dig maken aan een vergrijp tegen de bepa
lingen op den wapenhandel, zal naast het
instellen van een strafvervolging onver
wijld worden overgegaan tot het intrekken
dc vergunning voor het vervaardigen van
en het handeldrijven in schietwapens en
munitie. Met het oog op dc bestrijding van
een onwettigen invoer van schietwapens
en munitie worden de politic-autoriteiten
der grensdistricten verzocht hun aandacht
te wijden aan het verhinderen \an de wa
pensmokkelarij.
AMERIKA EN DE IMMIGRATIE.
Washington, 26 Juni. (V. D.) Vol
gens een mededecling van hot département
van arbeid zal voor het eerst 6inds 69 jaar
dc immigratie in het financieele jaar, dat
op 30 Juni eindigt, beneden do honderddui
zend personen blijven. Verwacht wordt, dat
het aantal immigranten niet meer dan
96.000 zal bedragen.
DE SPIONNAGE AAN DEN QUAI
D'ORSAY OPGEHELDERD.
Parijs, 25 Juni. (V.D.) Naar thans in
zake het sensationeele spionnagegeval aan
den Quai d'Orsay verluidt, heeft een amb
tenaar van clen Quai d'Orsay, een voorma
lig Fransch consul, hekend, reeds geruimen
tijd dc hem ter beschikking zijnde ,olr>-
telc-
nd tc hebben gegc-
grammen aan een vrie
ven. Deze vriend, een effectenmakelaar, die
reeds geen blanco strafregister meer heeft,
is gearresteerd. Hij verklaarde, dat hij de
telegrammen gebruikte om aan dc beurs
te kunnen speculceren.
DE NAUTILUS NAAR DEVONPORT.
Londen, 25 Juni. (V.D.) De duikboot
Nautilus wordt van Cork naar Devonport
gesleept, waar dc Britschc admiraliteit
heeft aangeboden den gebroken cylinder te
doen» vervangen.
Men rekent op republikein--
sche verkiezingssucessen
Madrid, 27 Juni (V.D.) In Spanje slaat
men aan den vooravond der verkiezingen.
Morgen zal het in Spanje een historische
dag zijn, want voor het eerst sedert negen
jaar zullen dc Spanjaarden weer ter stem
bus trekken. Het is vrijwel zeker, dat d-3
drie republikeinschc. partijen (dc republi
keinen, dc radicaal-socialisten on de socia
listen) lezam. n een stérke meerderheid zul
len krijgen, terwijl de monarchisten slechts
zeer geringe kansen hebben, zoodat het
voortbestaan der republiek wel is varze-
kerd. Eén der meest opzienbarende gevol
gen van dc actie tegen de regccring is. het
ontslaan van den bekenden Spaanschen vlie
ger-majoor Franco, die één der éérste agi
tatoi's tegen de dictatuur was, als chef van
den Spaanschan luchtdicnst. Franco voer
de ccn radicale propaganda tegen de regee
ring o.a. door het doen uitwerpen van radi
cale manifesten uit vliegtuigen, terwijl hij
als chef van de luchtvloot ccn deel van de
militaire luchtvrachten tegen den wil der
regeering gemobiliseerd heeft gehouden.
Van regceringszijdc wordt medegedeeld,
dat Franco uit den dienst is ontslagen we
gens contra-revolutionnairc propaganda en
het voeren van een con tra-revolutionaire
actie.
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE
VAN 1932.
Vergaderingen te Londen.
Londen, 25 Juni. (V.D.) De Britschc
premier, Macdonald, de oud-premier Bald
win en de oud-minister Lloyd George heb
ben er in toegestemd de \olgende maand
in Albert Hall het woord tc voeren in een
bijeenkomst, welke gehouden zal worden
ter ondersteuning van de a.s. ontwape
ningsconferentie. Dc redevoeringen zullen
worden uitgezonden. Veldmaarschalk sir
William Robertson zal dc bijeenkomst pre-
sideeren.
NOODWEER IN ZWITSERLAND.
Bazel, 26 Juni. (H.N.) In Zwitserland
hebben hevige onweders veel schade aan
gericht, vooral in het kanton Bern. Dc ri
vieren traden buiten haar oevers. Een brug
is weggeslagen. Spoordijken zijn op ver
scheidene punten weggeslagen.
SLACHTOFFERS VAN EEN
BIOSCOOPBRAND.
Boekarest, 25 Juni. (H.N.) In een bi
oscoop te Galatz is gisteren door bet ont
branden van een film brand uitgebroken,
die zich zeer sriel uitbreidde, zoodat de ca
bine spoedig geheel in vlammen opging.
Den helper van den operateur gelukte het
nog uit de cabine te vluchten. Hij sprong
midden onder dc toeschouwers, onder wie
ccn paniek uitbrak De operateur zelf kon
zich niet meer redden cn word later gehoel
verkoold in de cabine gevonden. Dank zij
het spoedig ingrijpen van de brandweer ge-
lukto bet de bezoekers in veiligheid tc
brengen.
PROCES TEGEN DOFGALEFSKI.
Vermoedelijk wordt bij ter
dcod veroordeeld.
K o f n o, 25 Juni (V.D.). Naar uit Moskou
wordt gemeld, i6 tegen den ambtenaar van
dc sovjet vertegenwoordiging te Hamburg,
Dofgalcfski, een strafververvolging "Inge
steld wegens hoogverraad. Het proce6 wordt
in afwezigheid van beklaagde gevoerd.
Naar verluidt, zal Dofgalefski ter dood
worden gebracht, aangezien hij geweigerd
beeft naar dc 60vjet-unlc terug te keeren.
Dofgalefski was lid der communistische
partij en genoot het vertrouwen van do cen
trale executieve.
SLECHTE FINANCIEELE TOESTAND
VAN BRITSCH-INDIë.
Londen, 26 Juni. (V.D.) In het Lager
huis heeft de Britschc eerste minister Mac
donald beden een verklaring afgelegd over
den financieelen toestand van Britsch-In-
dié. Hij verklaarde, dat de Indische finan
ciën in zoodanig slechten toestand verkee-
ren, dat wijziging van de grondwet niet
mogelijk is, zonder dc financieele stabiliteit
tc verzekeren. Daarom zal de regeering, in
dien noodig, het parlement verzoeken zijn
sanctio te willen verleenen aan steun, ten
einde het Indische crcdiet te handhaven,
waarvan do oplossing der constitutioneel
vraagstukken cn het herstel der financién
afhankelijk zijn.
AARDSCHOKKEN TE ANCONA EN
OMGEVING.
Rome, 26 Juni. (V.D.) Gisteren werd de
bovolking van Ancona en omgeving opge
schrikt door lichte aardschokken; vooral in
de naburige plaatsen. Senigallia en Mon-
dolfo, waar dc bevolking nog leeft in de
herinnering van de vreeselijke aardbeving
van verleden jaar in October, veroorzaakten
de schokken ccn paniek en vluchtte de
bevolking de straat op. De schokken richt
ten slechts geringe schade aan, terwijl per
soonlijke ongelukken niet voorkwamen.
