AM ËPSFOCHMSCIH BAGMAD
DE VERWOESTING VAN ONS PAVILJOEN
Dinsdag 30 Juni 1931
-DE EEMIANDER"
29e Jaargang No. 305
FRANSCHE FERSSTEMMEN
ZES BOERDERIJEN
AFGEBRAND
ESSENCES VOOR LIMONADES
PER FLACON 35 CENT
A. v. d. WEG LANGESTRAAT 23 tel. 217
ECHTPAAR VERBRAND
Allerwege deelneming met
het geleden verlies
Bescheiden herbouw mogelijk
Parijs, 29 Juni. (V.D.) Allerwege botuigx
men zijn sympathie en deelneming met het
verlies, dat Nederland heeft geleden door
do verwoesting van het Nederlandscho pa
viljoen op de Koloniale Tentoonstelling in
het Bois de Vinccnnes bij Parijs. De Fran-
sche ochtendbladen bevatten uitvoerige ver
slagen van het verloop van do ongelukkige
gebeurtenis en geven eveneens uiting aan
hun sympathie met het geleden verlies.
De „Petit ParLsien" schrijft: liet domme
noodlot heeft de Koloniale Tentoonstelling
beroofd van een harer meest volmaakte
sieraden. Het Nederlandscho Paviljoen is
door brand zoo goed als geheel vernield.
Het was een volmaakte voorstelling van een
der prachtige heiligdommen van Indiê, de
tempel van Bali op het eiland Java. Met
verfijnden smaak had men volgens een der
be$to methoden de producten en herinne
ringen van de Soenda Archipel opgesteld.
Kleurige diorama's gaven ons met hun
prachtig licht een indruk van dit sprookjes
land met zijn subtiele en krachtige schakee
ringen.
In dit kleine hoekje van het Bois de Vin-
cennes konden wij met een oogopslag om
vatten, de voorspoedige resultaten van de
Nederlandsche kolonisatie en de bewonde
renswaardige ontwikkeling van een ra6
met een zoo rijke en krachtige beschaving.
Het blad schrijft verder, na een beschrij
ving van de plaats van de ramp te hebben
gegeven: Het is het treurigste tafereel van
een ramp, die niets gespaard heeft en die
slechts geëindigd is. omdat er niet meer te
verslinden viel.
De diepe sympathie van het Fransche pu
bliek gaat in deze treurige omstandigheden
uit naar de organisators van de Nederland
scho deolnerning, die reeds thans alle be
wonderende stemmen der bezoekers ver
overd had.
De „Matin" schrijft: Met zijn slank* to
rens omhoog rijzend en met zijn gebeeld
houwde gevel de fraaie verbinding vormen
de tusschen de étage-gewijs geconstrueerdo
torens, was het hoofdpaviljocn van do Ne
derlandsche afdeeling, verborgen in het
jonge groen van het Boi6 de Vincennes aan
het uiteinde van het Lac Daumesnil een
der juweelen van de Koloniale Tentoonstel
ling.
Zijn onschatbare collecties, zijn produc
ten. zijn nijverheid, waren geëxposeerd met
een exquise smaak en een volmaaktheid
tot in alle détails, die niet alleon tot eer
strekte van zijn organisators maar aan de
geheole Nederlandsche natie. Een kwartier
is gistermorgen voldoende geweest, om dit
wonderwerk met al wat het bevatte, tot
ascii te doen vergaan. Van deze prachtige
reproductie van een Balinceschen tempel
r«t niet6 meer dan een zwarte verkooldo
massa, waaruit hier en daar rookwolken
opstijgen.
De „Echo de Paris" schrijft over de ramp:
Een onherstelbaar ongeluk beeft in den
nacht van Zaterdag op Zondag op de Kolo
niale Tentoonstelling plaats gehad. Een
brand, die onmogelijk bedwongen kon wor
den, heeft bet Nederlandsche Paviljoen to
taal verwoest, oen der juweelen van de ge
heel© tentoonstelling. Niet alleen de mil-
lioenen, die in rook zijn verdwenen, zijn
hier verloren gegaan, maar andere voor
werpen van de grootste beteekenis. die niet
le vervangen zijn. Alvorens wij uit egoïsti
sche overweging dit verlies betreuren, moe
ten wij uitdrukking geven aan onze sym
pathie en leedwezen jegens onze Holland-
scho vrienden, die op zoo spontane en edel
moedige wijze hebben bijgedragen tot de
glans vaan onze tentoonstelling.
Vergadering van het uitvoe
rend comité.
Na afloop van de vergadering van Maan
dagmorgen heeft liet uitvoerend comité het
volgende communiqué uitgegeven:
Het uitvoerend comit voor de Nedcr-
iandsche deelneming aan de Internationale
Koloniale Tentoonstelling te Parijs, heeft
zich terstond na do ontvangst van het be
richt van den brand van het Nederlandsch
paviljoen naar Parijs begeven en is onmid
dellijk begonnen met de noodigo voorberei
dende besprekingen ter verkrijging van de
schadevergoeding van de Fransche assu-
ranticmaat6chappijèn, bii welke krachtens
het tenoonstellingsreglemenl het gebouw en
de inzendingen tegen brand zijn verzekerd.
Het comité heeft terzake als gemachtigde
aangewezen de firma R Mees en Zn., ma
kelaars in assurantiën.
Het comité is.ten zerrste getroffen door
de deelneming, welke van alle zijden wordt
betuigd met het verlies van het schoone ge
bouw en den kostbahen inhoud. En in het
bijzonder is het comité dank verschuldigd
aan de Nederlanders, die zich spontaan bij
het comité hebben aangemeld voor het ver-
lecncn van hulp. zoowel persoonlijk als fi
nancieel. Onze landgenoot, de heer A. Har-
tog te Parlj6, stelde aanstonds een zeer be
langrijke som ter beschikking van het co
mité.
Hoewel de vruchten van een organisec-
renden arbeid van eenigc jaren in den tijd
van een uur zijn vergaan, gevoelt het comi
té in dc eerste plaats behoefte, zijn diep
leedwezen uit te spreken, dat de instellin
gen en particulieren, zoowel in Nederland
als in Nederlandsch-Indië. die indertijd niet
hebben geaarzeld, zeldzame en dikwijls
kostbare voorwerpen aan het Nederlandsche
paviljoen tor beschikking te stellen, die
voorwerpen voor goed uit hun verzamelin
gen moeten missen. Al mogen die voorwer
pen zijn verzekerd, in vele gevallen kan
hier inderdaad worden gesproken van een
onherstelbaar verlies.'
Het comité heeft terstond dc mogelijkheid
in overweging genomen, om het verbrande
paviljoen weer op te bouwen.
Een weder-ópbouw van het paviljoen in
den vorm van den omvang van het ver
brande. moet echter geheel ondoenlijk wor
den geacht omdat de tijd daartoe veel te
kort is Het comité is echter van oordeel,
dat het Nederlandsche terrein in het Boi6
de Vincennes gedurende de vier volgende
tentoonstelllngsmaandcn niet den aanblik
mag blijven op'everen van verlatenheid en
verslagenheid en dat de nationale eer
cischt. dat dc verwoesting zoo goed moge
lijk wordt hersteld. Het comité heeft daar
om unaniem besloten om in geval de assu
rantiemaatschappijen. ^ich van hun ver
pücpting tot uitbetaling kwijten, met kracht
de herinnering van.een Nederlandsche deel
neming. zij het. op bescheiden schaal, aan
to vatten.
De heer Hartog. in dit communiqué ge
noemd, is oud-lid vnn de directie der Unl-
levcr-Maatschappij cn voorzitter van het
comité van ontvangst ter gelegenheid van
deze tentoonstelling uit dc Nederlandsche
kolonie te Parijs gevormd.
De verzekering.
Naar wij vernemen zijn de inzendingen
van de Nederlandsche regeering en van
vrijwel alle particuliere exposanten door het
Bureau des Assurances de 1 Expositions
Coloniale (Société Générale de Courtage
Assurances) S.G.C.A. en bii andere assura
deuren verzekerd door tusschenkomst van
le makelaars R. Mee6 Zooncn, bijkantoor
te '6-Gravenhagc.
Het Nederlandsch Paviljoen te Parijs, zooals het was vódr den brand.
Een vuurzee te Lith
Lith, 29 Juni Hedenmiddag tegen twee
uur is door tot nu toe onbekende oorzaak
brand ontstaan, welke spoedig een grooten
omvang aannam. De boerderijen van J
van Schijndel, de wed. De Jong. W van
Dijk, J. de Jong en Van Nunen en P. Jan
sen werden een prooi der vlammen De
plaatselijke brandweer kon tegenover deze
vuurzee niets uitrichten, zoodat hulp werd
gerequireerd uit Oss.
De brandweer van deze gemeente was
spoedig ter plaatse, doch kon evenmin ver
hoeden dat de boerderij tot den grond toe
•i fbrandde.
De vehzekering dekt, de 6chade slechts
gedeeltelijk.
EIGEN SPOORLIJNEN DER MIJNEN
Verzet van het personeel der
spoorwegen.
In verband met de indiening van de
wetsontwerpen, strekkende tot verklaring
van het algemeen nut der onteigening ten
behoeve van een spoorverbinding van de
Oranjc-Nassaumljncn I, III en IV met het
spoorwegemplacement van de staatsmijnen
te Nuth cn ten behoeve van een spoorver
binding van de staatsmijn Maurits met het
Julianakannal, waartegen door de directie
der Nederlandsche spoorwegen een uitvoe
rig adres aan de Tweede Kamer is gezon
den, zal, naar wij vernemen, door de vak
bonden van het spoorwegpersoneel eveneens
verzet worden aangWöokcnd
De Personcelraad n "t daartoe een ont-
werp-adres aan de hoofdbesturen der vijf
erkende spoorwegvakbonden gezonden en
hen uitgenoodigd tot een gecombineerde
hoofdbesturenvergadering op 2 Juli a.s.,
waar dit adres behandeld en verder te voe
ren actie besproken zal worden
De bedoeling der actie is „goed duidelijk
de stem van het personeel te iaten hooren
tegen de benadeeling welke de Ned. Spw.
van den aanleg der voorgestelde spoorwc
gen zullen ondervinden."
(Hbld.)
BRAND TE GROENLO.
Het gevaar van nachtlichtjes.
Vermoedelijk doordat een nachtlichtje op
de slaapkamer der kinderen is omgevallen,
ontstond in den nacht vin Donderdag op
Vrijdag brand in da woning van den zadel
maker S. aan den Borculoschcn weg te
Groenlo. De ouders werden gewekt door
het angstig geschrei der beide kinderen, die
gafukkig nog bijtijds hun bedjes hadden
kunnen verlaten, vóór deze in brand vlogen
De brand breidde zich zoo snel uit, dat van
redding vin den inboedel geen sprake was
Dc woning brandde geheel uit. Vcrzakcring
dekt de schade.
ONGEWONE EEDSAFLEGGING.
Een „tegemoetkomend" gerechtshof.
's-Gravenhage, 29 Juni. Voor het ge
rechtshof te 's-Gravenhage werd heden
ochtend een civiel geding behandeld, waar
in oen beslissende eed moest worden afge
legd door een dame, die echtar zoo slecht
ter been was, dat zij de trappen van het
gerechtsgebouw niet kin betreden. De auto,
waarin deze dame zich bevond. i6 toen via
de poort in het huis van bewaring in de
Casuarisstraat gereden naar de binnen
plaats van het paleis van justitie, waarhacn
ook het Hof zich begif. Op deze manier
was de invalide In staat in deze procedure
een eed af te leggen.
Ontstellend drama in de Line
denstraat te Amsterdam
Amsterdam, 29 Juni. Een vreesëlljk
drama heeft zich hedenmiddag tegen half
zes afgespeeld in de Lindonslraat 27.
De eerste verdieping van dat perceel, een
oor cn achterkamer, wordt bewoond door
het echtpaar Haanappel Kramer.
Op een fornuisje in d* achterkamer stond
tegen dien tijd een brandend Detroleum-
toestel De mnn heeft dat octroleumtoestel,
toen het nog brandde bijgevuld met petro-
eum Het toestel is daarbij in brand ge
vlogen en de vlammen deelden zich mede
aan de kleeren van den 63 jarigen Haan
appel. Zijn 62 jarige vrouw, mejuffrouw C.
Kramer die erg bijziende is. heeft toen ge
tracht de vlammen te dioven en is daardoor
zelf ook in brand geraakt
De buurvrouw beneden, juffrouw Denijs,
hoorde hevig cillen en heeft haar schoon
zoon. de hoer Sfrober. die on de tweede ver*
Jieping woont gpwaarschuwd Deze be
speurde toen, dat er brand was en hij heeft
de brandweer gewaarschuwd Toen deze
kwam vond zij de tw-pp menschon noc als
een k^omp vuur De man lag toen bij den
gootsteen in de achterkamer Vermoedelijk
heeft hij nog pogingen gedaan om met wa
ter de vlammen te dooven De vrouw lag
bij het raam in achterkamer Beiden wa
ren toen reeds dood Van beiden zijn dö
kieeren geheel verbrand en de man vertoon
de vreeselijke brandwonden aan armen en
het onderlijf Ook de vrouw vertoonde deer
lijke brandwonden aan armen en andere
deelen van het lichaam De brand zelf had
zoo goed nis niets te beteekenen Hier en
daar is in de kamer wat geschroeid
Toen bekend werd welk een vreeselijk
irama zich in enkele minuten had afge
speeld stroomden menschon van alle kan
ten toe.
Weldra waren ook de commissaris van
poiitic. de heer Pijper en de commandant
van 1e brandweer, de heer Gordijn, ter
plaatse.
De geneeskundige dienst bracht de lij
ken van man en vrouw naar het Wilhelmi-
nagasthuis.
Tracht in het ongeluk nooit den moed te
verliezen.
HORATIUS.
Naar het Engelsch van BKRTA RUCK
door Mr. G KELLER.
83
HOOFDSTUK XXVII.
Slaapwandelaar.
Farquhar kon dien bijna gefluisterden
uitroep niet gehoord hebben. Maar had hij
haar ook niet gezien? De nacht was haast
zoo heldor als den dag. Zij had zich op
tiaar balcon voorover gebogen, terwijl zij
haar oogen niet afhield van den man, die
behoedzaam met vlugge, katachtige bewe
gingen over zijn balcon was geklommen en
nu zich omlaag liet zakken. En intusschen
keek hij met wijd opengesperde oogen, die
het maanlicht weerkaatsten, recht naar
haar toe, blijkbaar zonder haar te zien!
Zonder een kik te geven trad Slicila
ijlings terug van haar balcon, snelde naar
de deur, die op den gang uitkwam cn holde
een verdieping hooger, waar zij aan een
deur klopte.
Mevrouw Power, riep zij zacht met
dringende stem, slaapt u al?
Noen. Wie is daar? Lieve hemel! Jij,
Sheila? Kom binnon! Wat is er aan de
hand?
Mevrouw Power ging rechtop in haar
bed zitten, haar zilverwit haar door kam
metjes opgestoken cn een nauwsluitend
kanten mutsje omsloten.
Plotseling legde hij een van zijn lange
bcencn over do leuning.
Wat.is er kind,.ben je ziek?
Noen, ik niet, maar ik geloof dat een
ander dit wel is. Ik keek daarnet uit mijn
raam, mevrouw, en. ik zag, hoe kapitein
Farquhar bezig was uit zijn raam te klim
men. Ik ben bang, dat hij een ongeluk zal
krijgen
Mevrouw Power sprong uit bed en trok
een peignoir aan.
Maak je niet al te ongerust, snoes, ga
mot mo mede, We doen het best den graaf
te roepen; zijn kamer is hier vlak tegen
over.
Zij klopten den jongen Franschman op.
Er is iets niet in orde met kapitein
Farquhar? Kom ons even te hulp, maar
gauw!
Een oogenblik
Met sneeuwschoenen en een leeren jas
aan en met ongekamde haren voegde de
Franschman zich bij hen in den gang.
Loopt de lift niet? Dan maar gauw de
trap af! De portier zal wel kunnen helpen,
ken nachtportier half slapend in zijn hok
je. Knipoogcnd keek hij met verwondering
naar dat nachtelijk bezoek. In drie talen
werd zijn hulp gevraagd; hij haalde zijn bos
sleutels voor den dag, deed de ketting van
de deur en op verzoek van den Franschman
ging hij met dezen mee naar buiten.
U blijft binnen, dames! Wacht maar
hier, het komt alles in orde.
De graaf en den portier 6tapten samen de
koude nachtlucht in. Een tooverachtigcn
aanblik leverde de verlichting van het land
schap op Terwijl de volle maan haar zil
veren stralen er over uitgoot, contrasteerde
daarmede het geelachtige licht der talrijke
straatlantaarns. Het tweetal mannen had
echter geen oogen daarvoor, zij spoedden
zich over de sneeuw naar den voorgevel
van het hotel en daar zagen zij een men-
schelijke gedaante in een pyama blootvocts
behoedzaam als een kat naar omlaag klim
men.
Ik denk dat hij op zijn tocht een of an
dere hinderpaal heeft ontmoet, Hij heeft
zeker op een der balcons stil gehouden op
zoek naar iets, anders zou hij allang den
beganen grond hebben bereikt, dacht .Tean.
Zij zagen nu. hoe hij, als een schooljon
gen op een nachtelijke escapade uit de slaap
zaal weggeslopen, zich langs een der pila
ron naar beneden liet glijden. En dat in een
pyama in die bittere koude! Zijn lichaam
scheen daarvoor geen gevoel tc hebben. Het
had er evengoed een zoele Juninacht voor
kunnen zijn! Nu beroerden zijn voeten den
besneeuwden grond Maar zijn voetzolen
schenen daarvan niets te bemerken. Onbe
wust van de werkelijkheid stond hij op en
richtte zijn schreden naar de beide man
nen. Hij wendde zijn gelaat naar hen toe,
zijn donkere wenkbrauwen waren smarte
lijk samengetrokken boven de oogen. die
niets zagen, al scheen het volle maanlicht
er ook in.
Maak hem in 's hemels naam niet wak
ker meneer, fluisterde de portier.
Hij is maanziek; het zou gevaarlijk
zijn hem te wekken!
Jawel, dat weet ik. Kom niet dichter
bij, laat mij maar begaan. Zijn geest is el
ri ,s
Darcl draaide zich nu om, schreed v «ort
in de richting van het ijzeren hek, lat den
voortuin van het hotel scheidde van deri
openbaren weg. Behoedzaam volgdo Jean
hom.
En ik die dacht hem zoo goed als me-
welven te kennen, bepeinsde hij, voorzichtig
achter hem aansluipend, ik die dacht van zijn
aard en gesteldheid tot in bijzonderheden
op de hoogte te zijn. Al dadelijk gevoelden
\vlj ons tot elkaar aangetrokken en hij
werd een boezemvriend van me... weken
aetitoreen verbleef hij bij ons op het kasteel
en van 's morgens vroeg tot des avonds
laat heb ik dat gelaat kunnen bestudaeron,
maar ik had zelfs geen vermoeden, dal bij
er zoo rampzalig en somber zou ku'<r.cn
uitzien. Wat kwelt hem toch? Hij word;
door «mart verteerdmaar w leiom? Ik
mag geen woord tegen hem zeggen, heet
het en als .k het nu toch eens d»ed?
Zacht noemde hij hun bij zijn naam: Da
red
De slaapwandelaar gaf geer antwoord
Zou Farquhar dus zoo min iets hooren als
zien luiten wat hij droomde. Hij 'r.ep oort
irt zijn droomen wat zou hij drooj-en?
Behoedzaam slopen zijn bloote voelon over
het sneeuwdek van het pad. dat liep van
den ingang van het hotel naar het hek.
Een vastberaden trek was op zijn gelaat te
lezen, alsof hij na deugdelijk beraad een
wanhopig plan ten uitvoer bracht. Zon hij
op een misdaadeen ontvluchting. Hij
naderde het ijzeren hek, half achter de met.
sneeuw beladen struiken. Tastend strekte
hij een hand uit en zijn vingers beroerden
de spijlen. Bij de aanraking daarvan voer
hem zichtbaar een rilling door de leden.
Zijn gelaat veranderde, zijn wenkbrauwen
trokken zich samen, zijn handen omklem
den de spijlen en hij schudde ze heen en
weer als een gevangene, die tracht de tra
lies van zijn cel los te rukken. Aan zijn
lippen ontsnapte een gekreun van wan
hoop. zacht maar hartverscheurend om aan
te hooren.
Maar nu moest opgetreden worden! Zijn
vriend ging naast hem staan en zacht maar
beslist legde do jonge Franschman een
hand om den gespierden arm onder de dun
ne zijden pyama.
Darol, waar wil je heen? vroeg hij op
den gewoonsten toon ter wereld, waaruit
niettemin iets klonk van do vriendschap
die hem vervulde.
'Wordt vervolgd).
