ELECTRO- EN RADIO-TECHNISCH BUREAU
F. H. LOMANS - Utr.str. 15 - Tel. 843
Wij vertegenwoordigen de bekende
DUCRETET en PHILIPS toestellen
Betaling in overleg met den kooper
DE NALATIGE
GELDBELEGGER
VAN 19 TOT 28 JULL
Ik kan or toch werkelijk niet veel tegen
doen; maar het schijnt, dat de muziek
's zomers wat begint in te drogen. Do zee
trekt de orkesten en de goodo, beproefde
muziek naar zich toe, zoodat de „Kurhaus"-
concorten te Scheveningen, Knokke, Osten-
de, Nordcney nog niet do kwaadste zijn in
deze tijden.
Zondag.
Hilversum.
Maar vandaag i6 het een meevaller voor
de liefhebbers. Ik vermoed, dat het een toe
valligheid ie, maar daarom ook dubbel
welkom. We tellen namelijk bij de V.A.
R.A.- on A.V.R.O.-conccrlen vandaag oen
belangrijke re-ïks ouvertures. De componis
ten zijn Weber, Lalo, Nicolaï, Rossini, Mo
zart, Beethoven en Cherubini. De volgorde
is niet mooi en niet juist ook. Maar dat is
niet onze schuld. Het zou prachtig zijn, als
deze reekö had kunnen beginnen met Mo-
zarts' ouverture „die Entführung aus dem
Serail", waarmede Nico Treep om 2.30 zijn
middagconcert opent. Maar nil luisteren we
eerst om 9.30 naar de Oberon-ouverture
van Carl Maria Friedrich, Frciherr von
Weber (1780—1826), welke Hugo do Groot
als openingsstuk speelt.
De ouverture is een aantrekkelijke mu
ziekvorm. Ze is kort, ze is levendig, schil
derend, kleurig cn zo werkt sterk op de
verbeeldingskracht van haar toehoorders.
En het i6 wel aardig lijkt mc to ver-'
tellen, dat de ouverturo oorspronkelijk geen
andere bedoeling had dan bij do toehoor
ders de alle-dagstemming te verdrijven en
hen hiervoor in de plaats iets feestelijks
aan te bieden, dat voedsel geeft aan ver
beelding en gevoel.
Dat is eigenlijk tot vandaag den dag zoo
gebleven. Een opera zonder cuverture be
vredigt evenmin als een feestmaaltijd zon
der voorgerecht Dat de ouverture later
werd losgemaakt van de opera is wel wat
jammer, maar het is toch nog altijd beter
dan deze mooie, kemachtigo 6tukkcn ach
ter te houden ten gunste van symphonieên,
die wel langer, maar ook niet belangrijker
of mooier zijn. De geschiedenis der ouver
ture is zeer levendig cn bchcerscht een
groote periode van het muzikalo cultuur
leven; maar voor deze historie voelt het
groote publiek niets. Dc ouverture heeft
zich gehecht aan de muzick-gevoeligheid
- van liet volk door de groote karakterstuk
ken van Weber (Froiscliutz), Wagner (Tonn-
hüu6cr),' Auber (dc Stómme vaYi PórtiCi);
Donizetti (de Lucia) cn vele andere. Laat
ons daarmee voorloopig tevreden zijn: het
is nog tien, honderd koer beter zóó, dan
dat men zijn hart, ziel en zaligheid ver
pacht aan dc dorre dreinen van zooge
naamde „Schlager".
Nu dan, dc V.A.R.A. heeft do ouverture
van Weber, Oberon, koning der Elfen, ols
„musique d'entrée". De naam wijst al het
spoor aan, waarin de verbeelding zich moet
bewegen: sprookjesachtige fantazie. Ver
volgens „le Roi d'Ys" van Lalo (1823—1892)
en „die lustige Wciber von Windsor" van
Nicolaï (1810—1849).
Nico Treep vervolgt veertig minuten latei-
de reeks met do vlotte en geestige ouver
ture van Rossini (1792186$) „De Barbier
van Sevilla" en om 2.30 komen Mozart
(1756—1791), Beethoven (1770—1827) cn Che
rubini (1760—1842) aan de beurt.
Beethovcns „die Ruïnen von A then" is
onlangs in 1926) opnieuw voor het tooneel
bewerkt door Johannes Urzidil. Het geheel
is een ballet, beter gezegd een pantomime.
De grondgedachte is ontleend aan de
smaad, welke over Athene is gevaren, door
dat deze stad Socrates hoeft doen sterven.
Athene is in den afgrond gestootcn; uit de
ruïnen van Athene stijgen dc 6choone kun
sten op en zoeken een toevlucht in de stad
Thule.
Over de Zondagprogramma's van Hilver
sum mag men dus zeer tevreden zijn;
avonds zendt de A.V.R.O. het Kurhaus
concert nog uit (8.15—10.30), waar de jeug
dige en zeer geliefde radio-pianist Askonase
pianoconcerten van Mozart en van Rach
maninoff zal spelen,
Langenberg.
Dr. Georg Kinsky, die zich tamelijk plot
seling een gunstige reputatie verworven
heeft met zijn uitnemende publicatie „Mu
sikgpschichte zu Bildern" spreekt hier om
11.40 over vierhandige pianomuziek. Dit
thema ontmoet ik herhaaldelijk cn dat i6
maar goed ook. Eindelijk zal de pianospe
lende muziekwereld van het feit doordron
gen worden, dat er betere muziek voor pia
no quatre mains bestaat door alléén
slechts de Zampa-ouverture. Dc radio is een
opvoedende macht van bijna niet tc over
schatten waarde. Hetzelfde station zendt om
8.20 de formidabele opera Rizolclto van
Verdi (1S131901).
Leipzig.
Et., tamelijk zeldzaam werk wordt hier
om 8.20 uitgezonden: „het bronzen paard'r
van Daniel Francois Amber (1782—1871),
Auber is de 6cnepper der zoogenaamde
Fransche groote opera (de Stomme van Por-
tici). De opera, welke vandaag wordt uit
gezonden, is beknopter cn tevens een dei-
eerste voorbeelden der later zoo gezochte
„Chineesche" sprookjes-opera. Het werk is
al oud.... 1835!; maar aardig, kleurig en
vlot. De beroemde librettist Eugène Scribe
schreef het scenario. Yang Yang is prin6
van China (tenor), Yanko is een jonge boer
(tenor), Tsching-Tsrhing is mandarijn (bas),
T6Chin-Kao is thoehuishouder (bas), Tao-
Tschin is gemalin van de Mandarijn (so
praan), Peki is do dochter van den thee-
huisbezitter nu, en het gaót natuurlijk
om deze Peki. De Mandcrijn is eon kwade
lakker cn wil Peki tot zijn vijfde gemalin
verheffen. Maar de derdo vrouw Tao-Tschin
verijdelt zijn voornemen, door de Yang-
Yang, die Peki heimelijk liefheeft tc bewe
gen haar gemaal mee te nemen op een fan
tastische reis gezeten op het bronzon paard
Men kan namelijk op dit paard door de
lucht vliegen, hetgeen beide mannen ten
zeerste aanlokkelijk lijkjt. I)o prins hoeft
het reisje vroeger al meer gedaan, maar is
er nu bijzonder op gebrand, aangezien hij
zijn droombeeld (een vrouw van zeldzame
bekoorlijkheid) zal ontdekken volgens be
lofte vnn Tao-Tsching. Beidan koeren terug,
maar de Mandarijn en de Prins zijn zóó
vervuld van alle heerlijks, dat zij aan
schouwd hebben, dat ze hun mond voorbij
praten cn in houten pagoden veranderd
worden. Peki i6 bedroefd en bestijgt hot
bronzen paard op haar beurt om den ge
liefden Yang tc verlossen. Dit gelukt haar
met ccnige moeite, dank zij de wonderarm-
band, welke zij de godin Venus op haar
planeet ontnomen heeft. Geluk, tevreden
heid en huwelijk zijn de 6lotthema's van
dit vrooliike 6tuk mèèr dan belangwekken
de muziek.
W e e n e n.
Hier is óók een Chineesche opera, eigen
lijk operette in den aether om 8.20. Ik \oor
mij zou deze „Mikado" of „Een dag in Ja
pan" laten schieten voor het zonnige werk
Auber. Intus6chen heeft Arthur Sullivan
(18421900) zijn beroemdheid aan dit óéno
stuk te danken. Hij studeerde in Duitsch
land, word in Engeland (waar hij geboren
is) na zijn terugkeer met eerbewijzen over
laden cn zelfs geadeld. De Mikado is een
zeer melodieuze operette, maar met zijn
muzikale geweten heeft Sullivan het op een
accoordje gegooid.
Maandag
Hilversum.
Bravo! De A.V.R.O, heeft een één-actcr
van E. Wolf-Ferrari (geb. 1876 in Venetië)
op haar uitzendprogramma. De trieste ach
terstand in de dramatische muziek kan
door radio-uitzendingen wel niet ingehaald
worden, doch men kan do belangstelling
tenminste prikkelen. Hetgeen op den duur
zijn nut zal afwerpen, als de leiders maar
kunnen volhouden. Frappez, frappez, tou-
jours!
„liet geheim van Suzanne" is een zoo
genaamd intermezzo een éénacter. Er
kómen slechts twee' vocale stemmen in
voor: Graaf Gil en Gravin Suzanne. Een
zekere heer Santé is de zwijgende bedien
de. Men ziet: het is een soort nieuwe opora-
buffo in den trant van Tergolesi. Het be
drijf speelt in de chique salon van graaf
Gil. Gil is jaloersch, omdat hij ernstig ge
looft zijn jonge, mooie vrouw op straat ge
zien te hebben, terwijl hij dacht, dat ze
thuis was. Vreesclijkc veronderstelling,
niet? Inderdaad is de gravin ook stilletjes
uitgegaan om cigareltcn te koopon. Zij be
zit namelijk één groote hartstocht: goede
cigarctten te rooken. Maar dc graaf zelf
•ookt nooit en lioudt er ook niet van in
een kamer, waar gerookt wordt, to zitten.
Dientengevolge kan Suzanna slechts aan
haar hartstocht toegeven, als haar gemaal
niet thuis is. Zij animeert graaf Gil dik
wijls om uit to gaan, dat hem verdacht
voorkomt. Gil gaat op een goeden dag uit,
maar komt Onverwachts terug. Hij vindt de
salon grijs Van de cigarcttenrook cn ver
moedt wie zou ook iets anders verom
dcrstellen? dat zijn vrouw heimelijk hé-
zoek van een medeminnaar heeft ontvan
gen. Woedend zoekt de graaf het huis door,
tot hij Suzannu's geheim ontdekt. Gil was
dus ongemotiveerd jaloersch cn uit blijd
schap hierover staat hij vrouwlief het roo
ken toe (höc oüdérwetsch!) èïi steekt zelf
een cigarette op. De zwijgende rol van den
dienaar Santé is de komische partij in dit
gegeven, Het wachten is maar op televisie,
dan kan de radiovriend nóg intenser genie
ten dan krijgen dc zwijgers óók eens een
beurt.
Huize n.
Het N. C. R. V.-concert trekt wederom
do aandacht door de goede samenstelling
der programma's. Het concert van 5.00 tot
6.30 brengt goede achttiend' eeuwsche mu
ziek voor fluit, viool en piano, 's Avonds
treedt dezelfde omroeporganisatie bemidde
lend op bij het concert door de Kon.
Utrcchtsche Mannenzangvereeniging. Deze
vcreeniging zingt onder leiding van Bern-
hardt Diamant bekende, doch goede stuk
ken voor mannenkoor.
M h 1 a c k c r.
Het Kurorkest te Kreuznnch geeft een
Regcr-concert onder leiding van een zeke
ren heer Schneider. Ja, do goede dirigen
ten althans de dirigenten van naam zijn
meest met vacantia. Maar het gaat geluk
kig nie* meer zoo c*>kol en alleen om den
dirigent tegenwoordig. Er komt wat meer
belangstelling voor de muziek als eerste
waarde. Daarom kondig ik met wolgezind
heid dit Reger-concert aan. Max Reger
(1873—1916) is een veel omstreden figuur.
Velen hebben hem als een afgod vereerd
en doen dit nog; velen hebben hem veracht.
Hoe dit alles ook zij: Reger blijft historisch
bezien het verbindingslid tusschen na-ro-
mantiek en na-klas9iek ton eene zijde en
de nieuwe muziek ten andere zijde. Het is
hoogst merkwaardig bijvoorbeeld en
hierop wordt veel te weinig de aandacht ge
vestigd, dat Reger een afkeer heeft gehad
van opera- cn programma-muziok. Hij voel
de voor „absolute" muziek cn hij stond in
dit opzicht lijnrecht tegenover zijn tijdgc
nooten: R. Strauss, Mahler en Hans Pfitz-
ner. Zijn geneigdheid tot het Fransche im
pressionisme is voor een Duitsch compo
nist uit dio jaren hoogst merkwaardig. Wc
moeten namelijk niet vergeten, dat zelfs dc
„grooton" (Strauss— Mahler) in. wezen na-
Wagncrianen waren en dat in dezen Duit-
schcn Meester (Wagner) belichaamd werd
dc Duitsche geest cn het muzikale pan-Ger-
manismc. Niet-mecdocn in de gccstesstroo-
ming bracht onverbiddellijk met zich mee:
het boycot. Nu, daaronder heeft Reger zijn
leven lang gebukt gegaan.
Men verwijt hem en ik meng mij onder
het koor der aanklagers zijn bijna zieke
lijke modulatorischo hartstochten. Maar
is het niet begrijpelijk? Voor een man, die
links cn rechts, voor cn achter alléén heeft
gestaan in zijn loven? Ik hoor in zijn Bal-
lctt-suitc opus 130 iets van het strijden en
van hot zoeken van een éénling, die den
nieuwen tijd heimelijk voelt... U kunt het
zelf ervaren door dezen avond oens te luis
teren. Ik bewonder Roger niet om zijn mu
ziek; zo bleef in aanleg steken; maar wel
staat de mensch Reger mij na, dc strijder
en de durver.
Woensdag.
Langenberg.
Het heeft al weer do aandacht getrokken,
dat de Duitschcrs in dc radiowereld veel
doen voor de muzikale ontwikkeling der
schooljeugd. Het werk is to: op dezen da$
vrijwel fragmentarisch, maar het jongste
congres in München zal wel dc noodige
schemata brengen. De vraag blijft intus-
schen open, waarom de Ncdcrlandschc om-
roepvereeniging deze zaak niet eens grondig
onder de oogen zien en spoedig een aan
vang maken mot goed-gcloldo schooluitzon-
dingen. Niet alléén muziek is vercischt; ook
schoono kunsten en al hetgeen do gewone
scholen toch niet kunnen brengen. Langen
berg hoeft bijvoorbeeld vandaag tot onder
werp (om 11.40 zendt men uit) „Duitsche ge
schiedenis in den spiegel van het Volks
lied" van 161817G3. Dit is een brok cul
tuurgeschiedenis, welke geen allcdagskost
is op de middelbare scholen en toch zeer
belangwekkend kan zijn. De muzikale vor
ming der schoolvrije jeugd door middel van
de radio in korte paedagogische concerten
lijkt een mooi en ruim arbeidsveld voor om
roeporganisaties, die de cultureele vorming
op hun programma hebben staan.
Klrschkc zal wel in het Duitsch zijn, het
geen voor den Nederlandschen omroep niet
aanbevelenswaardig is.
Aandacht verdient men op dezen dag ook
to schenken aan de Weensche uitzending
van de feestelijke opvoering van Rossini'6
„Barbier". Brussel, Oslo, Hamburg,
Mtlblack 3r, M o t a 1 a. W e e n e n, ja,
wolk 6tation al niet, heeft de Barbier op
zijn programma. Rossini (1792—1868) bijge
naamd „do zwaan van Pesaro" (naar zijn
geboorteplaats) heeft met do „Barbier van
Scviglia" een werk nagelaten, dat d 3 parel
in den kroon der Italiaansche vroolijke
opera's is. Het werk beleefde te Rome in
1816 ztjn -aersto uitvoering en had als
zoovele meesterwerken een lijdensge
schiedenis: het werd niet begrepen. Pas na
do tweede en volgende opvoeringen had
Rossini succes en thans is het nog een
der subliemste repertoirestukken van elk
opera-gezelschap.
P. TIGGERS.
door VOX.
dat moeten wcnschcn, niet alleen omdat zij
zelf daarvan zouden prolitecren, doch ook
omdat zij de critici, die dat vermogen wil
len in beslag nemen, juist o.a. omdat het
niet met voldoende wijsheid hebcerd wordt,
dan den wind uit de zeilen zouden nemen.
Er is laatstelijk trouwens nog een nieuw
argument van algemeen belang aan het op
komen, dat voor een nauwkeurigo voor
lichting van de geldbeleggers pleit. Het is
da bedenkelijke staat der financien in en
kele gemeenten.
Ook hier heeft de belegger onvoldoende
voorlichting, ook hier waet hij niet wat er
waar is van de verwijten, die men, in den
politieken strijd van de laat3te dagen spe
ciaal, gehoord heeft over slecht beheerde
gcmeente-financiën. Is dat inderdaad erg,
zoo erg, dat de beleggsrs onverstandig de
den met hun geld in schuldbrieven van een
zoodanige gemeente to beleggen?
Het zou zeker van veel bslang zijn, dat
namens de beleggers hier een nnuwkeiHg,
minutieus en objectief onderzaak naar de
gegrondheid van deze verwijten werd inge
steld. Dat zou stellig kosten en moeite met
zich brengen. Doch het zouden k06ten en
moeite zijn, die haar rente ruimschoots
zouden opbrengen, eensdeels omdat het re
sultaat een betere belegging van het Xeder-
landsclie vermogen zou zijn, anderdeels om
dat een dergelijk objectief onderzoek ook
den kiezers in dj bedoelde gemeenten tot
leering zou kunnen zijn, waar toch alle
kiezers hetzelfde belang hebben bij een goed
financieel beheer, tsrwijl zij dun een ze
kerheid van informatie zouden kunnen
krijgen, die in de hitte van het politiek ge
vecht 6tellig niet te verkrijgen was.
Een nieuwe r3dcn dus, waarom het in
nooge mate in het algemeen belang zou
zijn als de belegger zich wat meer bekom
merde om zijn eigen b slang, om de soli
diteit van zijn belegging cn niet rustte
voordat hij de groote mogelijke waarbor
gen zou hebben, dat die belegging inder
daad volmaakt solide was.
Donderdag.
Londen regional.
m.- ,»-.>• 'it
Het zevende concert van moderne muziek
begint hier om 9.15. Hermann Sckerchen, die
zich even verdienstelijk heeft gedragen ten
opzichte van dc nieuwere Europoescho mu
ziek alB jegens zichzelf dirigeert een lyri
sche suite van Loff Knipper. Lcff of Low
Konslantinowil8ch Knipper is een Kauka-
sischo Rus in 1898 geboren. De jongo mnn
studeerde bij zijn in Berlijn wonendon land
genoot Jarnach cn "te Moscou bij Glióre en
Shiljajew. Deze suite is van 1928; bij mijn
weten is in Nederland nimmer een werk
vnn hem uitgevoerd. Muzickvricnden dus:
opgelet. Van don Lijflnndschen componist
Grzcgorz Fitclbcrg (1879) worden vier Jn-
pnnBche chansons uitgevoerd, die van 1930
dateeren. Deze omroep houdt ons dus wèl
op de hoogte van de muziek van dezen tijd!
Fitelberg heeft een reputatie to verdedigen;
hij studeerde in Warschau en is er thans di
rigent. Eenigen tijd lang heeft hij het ballet
van Diaghélcw in Parijs gedirigeerd. HIJ
schijnt een bezield voorstander te zijn van
rln nationaal Poolsche muziek. Vnn Egon
Wellosz ,don Wconschcn Professor in de
Byzantijnscho muziek worden drie a-cnpel-
la-koren (1930!) uitgevoerd on tot slot do
sinfonictta. van den Spanjaard Halfftor. Fi
telberg en Halfftor dirigceren hun werkon
zelf. Is dit nu niet iets voor onze Neder-
landschc omroep. De tijd voor een uurtje
moderno muziek geleid door bevoegde diri
genten en uitgevoerd door een goed inge
speeld ensemble zou toch Wel op een week-
uitzending te vinden zijn; dunkt ons. En
dan kan men nog genoeg goed werk verrich
ten voor dc propaganda van goodo klassie
ke werken en vcrpoozingsmuzick.
H ilvcTsura.
Zaterdag.
En thans, in aansluiting mot bovenstaand
uitgesproken verlangen, een bravo voor de
V.A.R.A., zooals Maandag voor dc A.V.R.O.-
leidingl Om 8.00 worden namelijk frag
menten uitgevoerd van Kurt Weilla „Drei-
Groschen-oper"; men maakt gebruikt vin
Ultrafoon gramofoonplaton.
Kurt Weill, do componist en Bart Breclit,
die het scenario 6chrecf, hebben met hun
„drie stuivers-opera" een persiflage willen
geven van de huichelachtige moraal van
den tegenwoordigon tijd. ZIJ bewerkten
daartoe een oud-Engclsch gegeven van
172S, bekend als „the Beggars Opera" (do
opera van de bedelaars), dat toentertijd
reeds bekend stond als fijne bespotting d^r
officiecle en deftige muziek. Do opera van
Weill is een lij van melodrama's en
„songs", welke door een gesproken dialoog
onderling verbonden is Deze gramoföón-
platen-uitzcndlng geeft natuurlijk slechts
fragmenten; het ware tc wenschen, dat in
het komende seizoen dergelijke nieuwe
Werken, die de aandacht van den rïiensch
opvorderen, in hun geheel werden gege
ven. Tot nu toe zijn \vo voor do V.A.R.A -
uitzending in dezen vorm reeds erkente
lijk-
Huizen.
Een uitstekend en opvoedend programma
geeft de K R O. om 7.15 mot hst Onderwerp:
„Zoo dan9t onze wereld". Dc toelichting van
Er is vroeger een economische theore
ticus geweest, die bsweerde, dat het der
gemeenschap goed zou gaan als de ver
schillende elementen maar inderdaad hun
best deden om hun eigen belang zoo goed
mogïlljk te bevorderen.
Over die theorie is veel gelachen en te
genwoordig is zij zeker allerminst in de
mode. En toch valt het, wicn consciëntieus
don gang van zaken in de gemeenschap
volgt, zoo vaak op, dat het inderdaad be
ter zou gaan al6 een gegeven categorie van
menschcn beter hun plicht tegenover zich
zelf deed. Laten wij een voorbeeld mogen
nemen van een plichtverzakende categorie:
de beleggers, de menschcn, die hun geld in
fondsen beleggen.
Zou er iemand zijn die durft beweren,
dat zij met voldoende zorg die fondsen uit
kiezen, dat zij mot do grootst mogelijke
nauwkeurigheid dc gegevens trachten te
krijgen ovsr de waarde van een gegeven
belegging?
Zeker, zij vrögcn wel naar het rende
ment, zij informecren wel naar de soliditeit.
Doch zij doen hot op do manier van de
listige zijken, die zich eèn doktersrekening
willen besparen cn dan naar de apotheker
gaan om hem te vragen wat voor drank
hen zou helpen cn levens dien drank klaar
te maken. Zij voelen niet dc behoefte aan
verdere ristco-bcperklng door risico-verdee
ling, scheppen in elk geval niet zelf de
organen om nan die behoefte te voldoen.
Hoe sterk dat is, blijkt uit hot fïit, dat
er uit den kring der beleggers nooit een
aandrang is gekomen om door-den-staat-
gobrcvetccrdo deskundigen te kunnen raad
plegen.
Nu bjgrijpc men ons wel. Wij willen op
het oogonblik niet dc kwestie in debat bren
gen of de aanstelling van zoodanige des
kundigen op zichzelf gewcnscht i6. Wij wil
len slechts stellen: Er is een (nog steeds
toenemende) nsiging om op allerlei gebied
ran den staat bescherming to vragen. Die
bescherming zou dus ook stellig op dit ge
bied gevraagd zijn als men maar ceniger-
mate het belang had ingezien. Dat zij niet
gevraagd is bjwijst dus welhaast, dat de
beleggers het belang om zooveel mogelijk
betrouwbare inlichtingon over eventueole
beleggingen te krijgen volstrekt niet inziet.
Naar onze mooning bewijst dat echter
ook, dat degene, die moer het algemeene
belang dan het bcleggars-bclang in het oog
houden, ook niet altijd voldoende inzien,
dat het in het algemeen belang wonschclijk
ware, dat de beleggers beter, nauwkeuriger
en objectiever inlichtingen, desnoods vail
van staatswoge gebrevctcerdo personen krij
gen. Want dat een juiste belegging wel dege
lijk een nationaal belang is, zal tenslotte wel
niemand meer tegenspreken. Als men eens
wil uitrakenen lncveel verloren is door de
Russische katnetrophe alleen, hoeveel geld
dus niet kan worden uitgegeven of niet in
betere en voor ons landsbelang meer be-
tcckenende fondsen kan worden belegd, al
leen omdat het in de Russisch a put was
gegooid door menschen, die net a. b. c. van
de belegging niet kenden en verkeerd wer
den voorgelicht, dan zal men al gauw tot
de conclusie komen dat inderdaad een
groot staatsbelang benadeeld wordt, alleen
LUCHTVAARTNIEUWS
EEN MERKWAARDIGE JAPANSCHE
LUCHTLIJN
Een Japansche LuclitvaartmaatschaDpij
onderhoudt een dagelijksche verbinding
tusschen Tokio en de Chineesche stad
Diaren. Hieruit blijkt wel dat de Japan
ners, hoewel zij er niet in geslaagd zijn een
eigen vliegtuigindustrie op te bouwen, met
buitenlandsch materiaal toch zeer veel
presteeren. Op het 2000 K.M. lange traject
wordt gevlogen met Fokkers, die zijn uit
gerust met Whirl wind-motoren. Zoowel
passagiers als mail worden geregeld ver
voerd. wat zeer zeker onze bewondering
afdwingt, als wij in aanmerking nemen,
dat men groote afstanden over bergachtig
terrein moet afleggen en dat in deze stre
ken dikwijls veel mist heerscht. De nood
landingsterreinen liggen zeer ver uit el
kaar. doch in geval van nood kan men ook
landen op een der vele jonge bamboe-
aanplantingen. De stammen met hun taaie
vezels zijn bij jonge boomen nog zeer buig
zaam. en al kan zoo'n vliegtuig dan niet
meer opstijgen, men bereikt er tenminste
mee, dat de passagiers niet gewond raken,
terwijl het vliegtuig als regel opvallend
weinig beschadigd wordt. Er wordt op 2400
tot 3000 M. hoogte gevlogen cn de piloten
zijn niet alleen bekwame vligers, doch too-
ncn ook een groote ervaring in het uitkie
zen van de veiligste route. Zoo gaan zij
altijd langs de kust, wanneer het door de
mist onverantwoordelijk is over het geberg
te vliegen, waarin een landing onmogelijk
is. Men vliegt hier zonder mcteorologischo
berichtgeving en zoo goed als altijd zonder
radio; des te grooter prestatie is het dus,
dat deze luchtverbinding zoo geregeld
wordt onderhouden en dat daarbij tot nu
toe nog geen ernstige ongelukken zijn voor
gekomen.
EEN REUZEN-WINDTUNNEL.
De windtunnel is een van de voornaamste
middelen om modellen van vliegtuigen le
beproeven. Men wekt er een kunstmatige
luchtstroom in op en kan dan bestudeeren
hoe het model daarop reageert. In Ame
rika is men hiermee echter niet tevreden:
daar hoeft men een zeer groote windtunnel
gemaakt met een doorsnede van 9 bij 18
M., waarin vliegtuigen voor gewoon gebruik
kunnen vliegen. Met een kracht van 8000
P.K. kan er een luchtstroom in worden ont
wikkeld, die een snelheid van 200 K.M.
heeft.
Verder heeft men er een groot kanaal
van gewapend beton, waarin watervliegtui
gen kunen landen en opstijgen. Dit kanaal
is 1 K.M. lang, dus eigenlijk een zeer lange
bak. Het water kan in golvende beweging
worden gebracht, zoodat men nauwkeurig
kan nagaan, hoe de meest verschillende
omstandigheden op een bepaald vliegtuig
werkon.
Het grootste vliegtuig dat ooit in Canada
is gemaakt, werd dezer dagen afgeleverd
omdat belanghebbenden hun belang niet xr- i T r* w
met voldoende ijver en nauwgezetheid heb- I f.® Canadian Vickers Ltd. tc Montreal.
...iji. ;_i.--i- Uit vliegtuig zal door de regeering worden
ben voorgestaan en niet voldoende inlich
tingen hebben ingewonnen.
Nu zouden wij die belegging niet nood
zakelijk nationaal wenschen. Wij zouden
niet wenschen, dat de voorlichting tenden
tieus werd cn werkte in de richting van di
recte belegging in aandeden, waardoor de
gebruikt bij het bestrijden van boschbran-
den. De beide motoren hebben elk een ver
mogen van 150 P.K. cn liet vliegtuig kan
zes personen vervoeren.
Het gezin van den heer Kleis te Phila-
workgolegcnheld zou worden verruimd. Men ^elphia leert in zijn geheel vliegen. Jaren
zou voorloopig stellig al tevreden kunnen Skieden had zijn vrouw eens een gratis
zijn als de bsleggers maar een grooter deel .c'11 ?°maakt met haar oudste dochter,
van hun kapitaal behielden cn dan door "°iden waren enthousiast, doch Kleis bleef
ruimer te leven grootere welvaart mogelijk onvei'schillig onder al wat zij zeiden. Ver-
maakton. En men zou bovendien al tcvrc- 'oc'c'n janr worn hij voor het eerst van zijn
den kunnen zijn met voor den belegger de 'oven door een zwager in een vliegtuig mee-
mogelijkhoid te scheppen om zich beter Ssnomen en eenigo dagen later ging hij
over dc waarde van aandeetcn tc infor- naaz ecn vliegschool cn liet zijn geheele ge-
meeren, om het bezit daarvan beter te ver- ,z'n inschrijven voor vlieglessen. Dat waren
dcelen (b.v. door onderlinge belrgglngn- zes personen tegelijk, want hij had tweo
combinaties). Vanzelf zou men zoo al de zoons en twee dochters. Zijn vrouw
N'ederlandsche werkgelegenheid bivordc
ren.
En men zou dit moeten wenschen, om
dat het toch inderdaad wcnschelijk is dat
liet nationale vermogen zoo goed mogelijk
baheerd wordt. Speciaal dc beleggers, voor
standers toch van particulier bezit, zouden
klaarde na enkele lessen, het vliegen toch
niet te kunnen leeren. Doch zij gaat dikwijls
mee naar boven. De jongste zoon en de
jongste dochter kunnen nog niet alleen vlie
gen, de anderen echter wel. ook do vroeger
zoo onverschillige vader. De heer Kleis is
autoreparateur cn heeft een eigen zaafc
