AMBRSFOORTSCH DAGBLAD
HET POSITIEF CHRISTENDOM EN S.D.A.P.
Feuilleton
7)é blauw£
Vrijdag 24 Juli 1931
30e Jaargang No. 21
WILLEM GROENHUIZEN
HET BIOSCOOPCONFLICT
TE GRONINGEN
Bioscopen aan de
gemeentegrens!
UIT DE STAATSCOURANT
HET NIEUWE COLLEGE
IN AMSTERDAM
MAISON DE JAGER
LUNCHROOM
PROBEERT U ONZE
PETIT GLACE!
.DE EEMLANDER-
MR. STUFKENS CONTRA PROF.
SLOTEMAKER DE BRUINE
Dat de Christelijke gemeente deze
beweging niet heeft verstaan,
blijft haar groote
schuld."
Zomerconferentie Ethische
Vereeniging
Deze week heeft de Ethische Vereeniging
tc Lunteren haar zomcrconferen lie gehou
den, onder leiding van dr. .1. F. Beerens.
Herv. predikant te Utrecht, die in zijn ope
ningsrede een beschouwing hield over de
belangrijke maatschappelijke onderwerpen,
die op de agenda der conferentie stonden.
De eerste spreker was daarna ds. T. J.
Jansen Schoonhoven uit Oegstgeest, die een
inleiding hield over „Verlangen naar God."
Na de morgengodsdienstoefening van den
tweeden dag, onder leiding van ds. A.
Keers, sprak mr. N. Stufkens over: „Po
sitief Christendom binnen de S. D. A. P."
Wij ontleenen het verslag hiervan aan hot
Handelsblad.
Spr. betoogde, dat
de christen een
mensch is, niet met
een specifieke we
reldbeschouwing,
maar iemand, die
Gods woord van ooi -
deel hoort en de be
lofte der vergeving
in Christus en de
werkelijkheid der
verzoening, die
hoopt op verlossing
van mcnsch en we
reld. terwijl hij in
dagelijks nieuwe ge
hoorzaamheid Gods
liefdewil aan den naaste zoekt tc vervullen,
van wie hij niet geschieden is, maar waar
hij vlak bij staat. Zoo ontmoet hij het mo
derne socialisme, dat is naar ziin wezen
het wereld-historisch protest tegen het on
recht en het ziel- en lichaam-verwoestende
karakter der tegenwoordige economische or
de. Het is een beweging, die groeit en ver
andert. Zoowel het marxisme als de Engel-
sche arbeiderspartij behooren er toe, en er
kennen elkaar. Het is de internationale
machtsorganisatie van do arbeidersklasse,
waardoor zij den zak cl ij ken strijd voor een
radicale verandering der individualistische
productiewijze voert, die geboren is uit den
directen nood van haar leven en gericht
naar een nieuwe maatschappelijke ordening
uit de gemeenschapsgedachte.
Dat de christelijke gemeente deze bewe
ging niet naar haar wezen heeft verstaan,
moge verklaarbaar zijn, het blijft haar
groote schuld. Wij dragen deze schuld al
leen rnet de daad, wanneer wij onzerzijds
deze vicieusc gescheidenheid, met al haar
erbarmelijke gevolgen, doorbreken en ons
stellen in de rijen der moderne arbeiders
beweging. Waar partij en vakbeweging
principieel strijd- en arbeidsgemeenschap
voor concrete doeleinden zijn willen, wordt
ons mogelijk gemaakt aldus in toegewijde
samenwerking iets van het levensverband
terug te winnen tusschen de christelijke ge
meente en proletariaat, dat zoo jammerlijk
verloren ging.
Hiertegenover sprak prof. dr. J. R. S 1 o-
te maker do Bruine over: „Verhouding
tusschen positief Christendom en S. D. A.
P."
Spr. begon met de opmerking, dat de dis
cussie over het onderwerp pas moet begin
nen na de beide referaten, en dat referenten
MR. N. STUFKENS.
ZENTRA HORLOGES.
3000 horlogemakers in Duitschland, Oosten
rijk, Nederland en Koloniën verkoopen en
garandcercn Zentra uurwerken voor Amers
foort.
Langestraat 43.
Gevestigd 1885. Tel. 852.
Gedipl. horlogemaker
Prof. dr. J. R. Slotcmaker de Bruine.
beiden positief ieder van hun eigen gezichts
hoek moesten spreken; hij zou dan ook mr.
Stufkens niet bestrijden en zich evenmin
aan hem oriënteeren.
Tot zijn referaat komend, stelde spreker
voorop, dat voleens den christen de wereld
beschouwing altijd de eigenlijke drijfkracht
vormt. Niet het kader van maatregelen be
slist, doch dc geest, die tot de maatregelen
drijft en die straks het bouwsel vervult.
Het is de fout der liberalen altijd geweest,
dat zij voor deze werkelijkheid geen oog
hadden.
De sociaal-democratie nu is in liet buiten
land overal een wereldbeschouwing; de
grootste partij, die van Duitschland, is blij
kens baar jongste program scherp-secularis-
tisch. In Nederland schijnt de toestand an
ders. Daargelaten echter, in hoeverre hier
het opportunisme een rol speelt, verandert
het beeld ten onzent. De eigen radio-bewe
ging en de eigen jeugdbeweging bewijzen
het. Trouwens is een cultuurbeweging zon
der geestelijk-drijvende kracht ondenkbaar;
niemand stelt zich voor, dat het werk van
de V.A.R.A. en van dc A.J.C. gevuld is door
sociaal-economische beschouwingen. Do
idealistische uitingen der jeugdbeweging
toonen het omgekeerde aan.
Wat de taak van het christendom betreft,
het is zaak. tegenover de piëtistische, Lu
therschc en neo-Kohlbruggiaanschc (Barth?)
ideeën den cisch te handhaven, dat de gees
telijke krachten bepalend op het politiek-
sociaal-economische leven inwerken. Indien
hier dc christenen in verzuim zijn, kan dit
slechts een reden vormen om ze tot hun
plicht tc brengen; maar nooit om elders
zijn werkterrein te gaan zoeken. Overigens
vraagt spreker zich af, of het juist is, dat de
christenen hier gezwegen hebben; de cri-
tisch-socialc stemmen van het Reveil zijn
ouder dan dc socialistische critiek.
Intusschen blijft nu toch in theorie do
vraag, of de christenen hun kracht moeten
indragen in alle kringen, dan wel in de
eerste plaats een eigen kring moeten vor
men. Ilicr kiest spr. theoretisch beslist het
eerste, zoolang dit mogelijk is; hij verwijst
naar Engeland. Maar praclisch staat do
zaak geheel anders, zoodra gelijk op het
vaste land van Europa alle kringen zich
eerst door wereldbeschouwing laten leiden.
Dan is het cisch, dat de christenen zich ver-
cenigcn in kringen, waarin het geestelijk*»
primair is.
Ongetwijfeld kan de keus zeer zwaar zijn,
wanneer in een kring het sociale afstoot èn
het christelijke aantrekt of omgekeerd. Maar
onzeker is de keus ook dan niet. Het geeste
lijke gaat voor. Bovendien behoort de chris
ten daar, waar zijn overtuiging mag hecr-
schen, en niet daar, waar zij hoogstens ge
duld wordt. Eindelijk mag men niet de
kracht der christenen verkleinen door afzij
digheid of zelfs bestrijding, wanneer op de
tweo terreinen, die de sociaal-democratie be
strijkt het politieke cn het sociale
krachtige organisaties aanwezig zijn. Het
zegt iets, dat in Nederland van dc arbeiders
massa bijna de helft zich op rcligieuse basis
economisch georganiseerd heeft; van een
kloof tusschen proletariaat cn christendom
kan men dus in absolutcn zin ten onzent in
het geheel niet meer uitgaan.
Spr. concludeerde, dat de plaats der „posi
tieve christenen'1 zeker niet is in de S. D.
A. P.
Men wil een petitionnement
onder de burgerij.
Groningen, 23 Juli. In verband met
het nog steeds hangende bioscoopconflict
hebben hoofdbestuursleden van den Neder-
landschcn Bioscoopbond hedenmiddag te
Groningen besprekingen gevoerd met plaat
selijke bioscoop-exploitanten.
Naar wij vernemen, ligt het In de bedoe
ling met ingang van 1 September a.s. aan
dc grens der gemeente een of meer tijde
lijke bioscoopinrichtingen te openen, ter
wijl de burgerij gelegenheid krijgt zich uit
te spreken door middel van een petitionne
ment.
EEN VALSCHE CANDIDATENLIJST.
Vier personen staan terecht.
Voor de rechtbank te Alkmaar li ebb 3 n
Dinsdag vier personen uit Oudorp bij Alk
maar terécht gestaan wegené het verv.il-
schen van een lijst van Candida ten voor
den gemeenteraad en gebruikmaking van
dit stuk door het als echt in te leveren
op het raadhuis van genoemde gemeente.
Op die lijst kwamen namen voor van per
sonen, die niet bevoegd waren tot deel
neming aan de raadsverkiezing cn boven
dien waren eenige namen niet door de per
sonen zelf geschreven. Deze namen zouden
op de lijst zijn geplaatst door W. v. d. W.,
candidaat voor het raadslidmaatschap.
Als getuigen werden eenige personen
gehoord, die allen verklaarden hun naam
niet op de lijst te hebben gezet. Burgemees
ter Bos zei nog, dat op dc lijst ook de naam
voorkwam van een juffrouw, van wie be
kend was, dat zij lezen noch schrijven kon.
Verd. v. d. W. erkende het gebeurde en
betreurde het.
De president der rechtbank herinnerde
hem aan een in 1929 te Haarlem gepleegde
valschheid in geschrifte.
De cisch tegen v. d. W. luidde ƒ40 boete
of 40 dagen hechtenis, tegen de anderen
ƒ20 of 20 dogen.
HERSTEMMING TE BOVENSMILDE.
S m i 1 d c, 23 Juli. De stemming voor den
gemeenteraad te Boven-Smilde. noodig ge
worden doordat dc uitslag ongeldig wordt
verklaard, zal worden gehouden op Maan
dag 3 Aug. a.s.
Onderscheidingen.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lid van de
commissie van toezicht op dc Middelbare
Koloniale Landbouwschool te Deventer J.
A. van der Lee te Amsterdam;
is benoemd tot lecraar bij de Middelbare
Landbouwschool te Groningen, tevens be
last met het geven van onderwijs aan dc
Rijk6landbouwwinterechool aldaar J. H.
Wilde tc Groningen, thans tijdelijk als zoo
danig werkzaam.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit zijn op hun verzoek eer
vol ontslagen T. Krol als burgemeester van
Uithuizermedcn, en jhr. mr. J. Th. M.
Smits van Oijen als burgemeester van
Nunen, Gerwen en Nederwetten;
zijn herbenoemd tot burgemeester van
Schoonhoven mr. F. L. J. E. Rambonnet;
van Voorschoten E. Vernède. secretaris dier
gemeente; van Bergambacht J. A. A. Mil
kens: van Bennebroek mr. K. J. G. Baron
van Hardenbrock; van Texel W. B. Oort;
van Westwoud G. P. Haverkamp, secretaris
dier gemeente; van Tienhoven (U.) A. A.
van den Hoorn, secretaris dier gemeente;
van Den Ham J. J. Beukenkamp.
Departement van Justitie.
Bij Kon. besluit is benoemd tot adjunct-
commies bij het Departement van Justitie
J. A. van der Toorn, thans tijdelijk.
Raad van Beroep (O.)
Bij Kon. besluit is benoemd tot plaatsver
vangend griffier Raad van Beroep (O.)
's-Gravenhage mr. Tj. D. Schaper, advo
caat-procureur te Leiden.
L andboa w-lnspectie.
Bij Kon. besluit is benoemd tot adviseur
van den Landbouw I. G. J. Kakebeeke tc
's-Gravenhage, onder gelijktijdig eervol ont
slag al6 inspecteur van den Landbouw;
is benoemd tot inspecteur van den Land
bouw mr. J. J. Win termans te 's-Graven-
hagc, onder gelijktijdig eervol ontslag als
inspecteur van het Landbouwonderwijs, le
vens belast met de waarneming van de
functies van Inspecteur van het Zuivelwe-
zen en van Rijk6zuivelinspecteur cn is hem
als inspecteur van den Landbouw ook ver
der dc waarneming van beide hiervoor be
doelde functies opgedragen;
is benoemd tot Inspecteur van het Land
bouwonderwijs, tevens hoofd van den bin
nenlandschen voorlichtingsdienst, ir. D. S
Huizinga, te Roermond, onder gelijktijdig
eervol ontslag als Rijkslandbouwconsulent.
Notariaat.
Bij Kon. besluit is benoemd tot notaris to
Rotterdam P. W. M. Esser, candidaat-nota-
ris aldaar.
Landboaw-Hoogeschool.
Bij Kon. besluit is benoemd voor het stu
diejaar 1931—1932 tot rector-magnificu6 der
Landbouwhoogeschool te Wageningen de
hoogleeraar aan die onderwijsinstelling Ir
J. II. Thai Larseo.
Statistiek-Congres.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot verte
genwoordigers der Nederlandsche regeering
op het in September te Madrid te houden
20c congres van het Institut International
de Statistique mr. H. W. Methorst, direc
teur-generaal van de Statistiek te 's-Gra
venhage, en dr. C. A. Verrijn Stuart, hoog-
lecraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht.
Voogdijraden-
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot lid van
den Voogdijraad te Amsterdam II P. De-
kema, bestuurslid van de Vereeniging Pro
Juventute Gooiland, wonende te Hilversum,
en P. Hoogland, gemeentelijk ondcrwij6ln-
specteur te Amsterdam.
Gevangenissen.
Bij Kon. besluit is op zijn verzoek eervol
ontslagen met dank mr. G. J. Sprcnger als
lid van het college van regenten der gevan
genis te Middelburg;
is benoemd tot lid van het college van.
regenten der gevangenissen te Breda lr. A.
F. J. Beukers, directeur der Machinefabriek
aldaar;
is met Ingang van 1 September benoemd
tot directeur van het Huis van Bewaring
te Rotterdam J. de Weerd, adjunct-direc
teur der bijzondere strafgevangenis to
Leeuwarden.
Departement van Onderwijs enz.
Bij Kon. Besluit i6 bij liet Departement
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
benoemd tot adjunct-accountant J. P. Nieu-
wenhuijscn, than6 adjunct-commies bij dat
Departement.
Arbeidsinspectie.
Het hoofd van het 2c district der Arbeids
inspectie tc Breda zal van 3 tot cn met 29
Augu6tu6 1931 als zoodanig worden vervan
gen door den Inspecteur van den Arbeid D.
J. Burger te s-Gravenhagq.
Oneenigheid fusschen R.K.
en S.D.AJ>.
Woensdagavond zou een bijeenkomst wor
den gehouden van de onderhandelende
raadsfracties, ten einde do samenstelling
van het nieuwe college van B. en W. te be
spreken. Deze bijeenkomst is niet doorge
gaan, daar de S.D.A.P.-raadsfractie om uit
stel had verzocht, teneinde in de gelegen
heid te zijn zich allereerst te verslaan met
de verschillende partij-instanties.
Er zou namelijk tusschen de R. K. en S. D.
A. P.-raadsfracties oneenigheid zijn gerezen
over verschillende program-punten.
De ..Tel." meldt, dat de hoofdpunten van
verschil zijn: een evcntueele wederinvoering
der zakelijke belasting op het bedrijf, ver
laging van den erfpachtcanon voor arbei
derswoningen; definitieve oplossing van het
vraagstuk der melkvoorziening door do
stichting van een gemengd of van een ste
delijk melk bedrijf; invoering van een loon-
stelsel voor gemeentepersoneel. dat over
eenkomst vertoont met het gezinsloon en
voorts vermindering van de pensioenbij
drage van het gemeentepersoneel.
De Msb. heeft den voorzitter van de
katholieke raadsfractie hierover geraad
pleegd. Deze deelde mede, dat deze berich
ten slechts ten dcele gegrond zijn. Wat er
precies door de katholieke fractie zou zijn
voorgesteld, kon mr. Romme niet mededee-
len, aangezien door hem en zijn fractie
strikt geheimhouding was beloofd.
Het is nog niet bekend, wanneer de
katholieke en sociaal-democratische fractie
weer gecombineerd zullen vergaderen.
ONS PAVILJOEN TE VINCENNES.
Militaire bewaking
A.s. Zondag zal met den nachttrein van
den Haag naar Parijs vertrekken een deta
chement van 22 man politietroepen onder
bevel van den len luitenant H. de Stoppe
laar met bestemming voor het verrichten
van bewakingsdienst op de terreinen van
het Nederlandsche Paviljoen op de Inter
nationale Koloniale Tentoonstelling te Vin-
H. v. d. PAVERT
LANGESTRAAT 5* TEL. 115
Men blijft aan hot winnen, als men genot
opoffert om smart te ontgaan.
SCHOPENHAUER.
Geautoriseerde vertaling uit het Engelscli
van J. S. FLETSCHER door
Jhr. C .A. L. v. d. W.
14
Een oude schaapherder met zijn
vrouw; Jim Cowie heet hij. En zooals ik
gezegd heb, hij hoorde niets.
Maythorne ging voor naar de hut en
klopte aan de deur. Een 6chrillo vrouwen
stem vroeg ons om binnen tc komen.
Een aangename etenslucht kwam ons te
gemoet toen wij binnentraden. Een oude
man en een oude vrouw zaten aan tafel.
De vrouw stond beleefd op; de man bleef
zitten en keek ons niet bijzonder vriende
lijk aan. Hij nam het woord voor May
thorne iets kon zeggen.
Ik weet van die zaak niks af, hoor!
bromde hij. Ik heb al verteld aan do po
litie, dat ik niks hel) gehoord; wij gaan
vroeg naar bed en ik wil ook niet verder
lastig gevallen worden-
Jim Cowie cn zijn vrouw.
Mün waarde vriend, zeidc Maythorne.
Wij zijn niet van de politic. Wij willen al
leen maar weten waar dat voetpad, dat
over Reiver's Den loopt, heengaat.
Zie je nou wel, man! merkte de vrouw
op, de lieeren komen alleen den weg vra
gen. U moet het hem niet kwalijk nomen,
mijnheer, ging zij voort. Er zijn al twee
of drie mcnschcn hier geweest om te vra
gen of hij iets van de zaak af weet en hij
weet er niks van af. Het pad, mijnheer,
dat gaat naar High Cap Lodge, het >igen-
dom van mijnheer Courthope.
Dat snijdt dus heel wat af naar....
Waar loopt dat pad heen?
Mijnheer, het is de kortste weg van 1
huis van mijnheer Courthope naar Birnside
en naar „Dc Houtsnip", antwoordde de
vrouw. Maar dat pad wordt weinig ge
bruikt het is alleen maar een pad voor
de schapen.
En wij hebben op dien avond niet
langs het pad gekeken, bromde de oude
man. Ik weet niks, hoorl
Wij gingen iieen. Maythorne glimlachte.
Toch volgde Mazaroff dit pad, zcide hij.
Waarom wilde hij naar High Cap Lodge?
Of was hij daar geweest cn kwam vandaar
terug? Wie weet het? In ieder geval wil ik
naar den top van die rotsen.
Het was een vermoeiende tocht. Ten laat
ste kwamen wij op een plateau, van waar
wij in de diepte konden, waarin Mazaroff's
lijk was geworpen. En op dat plateau stond
een oud man rond tc kijken. Toen wij na
derbij kwamen, keek hij ons uitvorsehend
aan. Het leek mij iemand uit goeden stand
In zijn witte das droeg hij een mooie caméc.
Het was een flinke oude heer cn zijn ge
zonds kleur cn sneeuwwitte 6nor gaven
hem een gcdistinguccrd uiterlijk.
Dit plekje trekt veel mcnschcn, merkte
hij ironisch op. Het is eigenaardig, zoo
spoedig zoo'n gebeurtenis bekend wordt.
Het is iets meer dan nieuwsgierigheid
dat ons trekt, mijnheer, merkte Crolc op.
Wij zijn vrienden van liet slachtoffer.
Dc oude lieer knikte dc woorden van
Crolo maakten niefs geen indruk op hem.
Is dat het jongmensch, dat bij hem
was, vroeg hij, naar mij kijkend.
Juist mijnheer, antwoordde Crolc. Mag
ik u vragen want u stelt geloof ik be
lang in dezo zaak of u ons Iets kunt
mededeelen, dat voor ons van belang is.
Hij keek van den een naar den ander.
Of ik u iets kan mededeelen? herhaal-
de hij. Ja, ik kan u wel iets vertellen; of
het van belang is, dat weet ik niet Mis
schien! Ik hoorde een gowecr afschieten,
hier in den omtrek, op den avond dat deze
man werd vermist.
Dat is al iets, zcido Crole. En was u
dichtbij, mijnheer?
De oude heer wees naar do heide in de
ricliting van Birnside.
Ziet u dat plaatsje daar? Een gehucht,
Birnside. Daar woon ik. Zooals u ziet ts
het maar een paar honderd meter van hier.
Daar, in die richting, ziet u mijn huis.
En hoe laat was dat ongeveer?
Ongeveer toen ik naar bed ging, ant
woordde hij. Tien uur. Dien avond was ik
echter later op dan gewoonlijk.
Crolc keok Maythorne aan.
Dat moet het bewuste 6chot geweest
zijn, zeide hij. Ik veronderstel, mijnheer,
ging hij verder, dat 't iets bijzonders Is om
hiir op dien tijd een geweer tc hooreil af
schieten? Tien uur des avonds!
De oude heer lachte cn schudde het
hoofd.
Heelemaal niet. Ik hoor dikwijls
's avonds zoo'n enkel schot. Stroopere, ziet
u. Gewoonlijk hoor je uat, als er maanlicht
is. Toen was het echter pikdonker. Maar...
Wat lnj verder wilde zeggen weet ik niet
Juist op dat oogenblik keek dc agent op,
dien ik had zien rondscharrelen aan den
voet der rotsen. Hij wuifde opgewonden
met zijn hand.
Kom beneden! riep hij. Ik heb wat
gevonden! Een geweer!
HOOFDSTUK IX.
Eet poststempel Kaapstad,
Dezo verrassende mededeeling veroor
zaakte groote opschudding. Do oude heer
bleek hoogst verbaasd tc zijn.
Een geweer! zcide hij. Onmogelijk.
Agent vindt het geweer.
Maythorne keek hem aan, met een vra-
genden blik, alsof hij wenschte te weten
wat hij bedoelde. Hij zeido echter niets en
Crolc evenmin. Wij gingen allen de rots af
naar den politieagent. Hij hield behoed
zaam een jachtgeweer in de hoogto cn wees
naar een bos varens.
Daar was hot tusschen gestopt! riep hij
uit. Ik zag wat glinsteren en zoo ontdekta
ik het. Het is hier cn daar een beetje ver
roest.
Maythorne hield zijn hand op en nam het
geweer over. Hij ontspande de grendel en
vond nog twee patroonhuizen in den loop,
een er van was afgevuurd.
fWordt vervolgd).
