AMBÖSFÖORÏSCIH DAGBLAD
VERBOND VAN NED. WERKGEVERS
Zaterdag 22 Augustus 1931
.DE EEMIANDER"
30e Jaargang No. 46
HET VIJFDE JAARVERSLAG
„DEN CONINCK VAN
HISPANIEN"
Een vluchtige tocht
DERDE BLAD
UIT DE STAATSCOURANT
Critieke tijden die het bedrijfsleven
doormaakt
Activiteit op velerlei gebied
Het vijfde jaarverslag van het Verbond
van Nederlandsche Werkgevers, dat wij
zooeven ontvingen, opent met een ruim van
statistische gegevens voorziene uiteenzet
ting van den fcitelijken tpestand.
In deze uiteenzetting, waaruit wij hieron
der het een en ander overnemen, wordt een
beeld gegeven van do critieke tijden, die
het bedrijfsleven doormaakt. Na gewezen
te hebben op de daling der groothandels-
prijzen zegt het verslag:
Hiertegenover vertoonden de kleinhan
delsprijzen een veel grootero traagheid, een
verschijnsel, dat tot talrijke commentaren
aanleiding gaf, omdat het den indruk wek
te, dat de distributie-kosten en de winsten
van tuschenhandclaren en winkeliers in
ons land in verhouding te hoog zijn.
In aanmerking genomen het feit zoo
zegt het verslag dat de cijfers der han
delsbeweging in het algemeen minder vlug
den invloed van de conjunctuurschomme
lingen ondergaan dan andere, mag uit het
verschijnsel, dat de cijfers voor het loopcn-
de jaar, zoowel wat waarde als wat ge
wicht betreft, een vermindering aantoonen,
wel worden geconcludeerd, dat zich reeds
geruimen tijd een achteruitgang in het za
kenleven moet voltrekken. De jongste da
ling van het invocrgcwicht, vooral van mi
nerale grondstoffen, metalen, steenkolen,
kali- en phosphaatmeststoffen, zwavelzure
ammoniak enz., duidt in de eerste plaat6
op een geringere economische activiteit...
Blijkens gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek was de voortbren
ging in het voorjaar van 1931 belangrijk
minder dan een jaar tevoren, het indexcij
fer van het invoersaldo van grondstoffen
was met 15 gedaald, het aantal werk-
Joozen ingeschreven bij de arbeidsbeurzen,
is vermeerderd van 47,000 in Juni 1930 tot
94.300 in Mei 1931. Sedert Januari j.l., toen
het aantal 116,000 was, is het cijfer wel ge
daald, doch het is toch nog altijd onrust
barend hoog. Andere indices van den ach
teruitgang van ons bedrijfsleven zijn voort6:
een daling van het verbruik van steenkool
met 10 van het invoersaldo van mine-
i ale brandstofolicn (na aftrek van bunker
olie) met 10 van het bedrag der aanbe
stedingen met 10 van de tonnage van
zeeschepen in aanbouw met 32 enz. enz.
Het spreekt vanzelf, dat deze ongunstige
factoren hun invloed niet gemist hebben op
de koersen der industrieelc aandeden: het
indexcijfer hiervoor (19211925 100) 6tond
in April 1930 nog op 100, doch was een jaar
later reeds tot 64 gedaald. De scherpe koers
dalingen, die sedert dien nog hebben plaats
gevonden, hebben het indexcijfer op 50 ge
bracht.
In verband met de ernstige crisis en de
sombere perspectieven, die zich voor
's lands financiën openen, heeft het Ver
bond zich tot de vegeering gewend en om
medewerking en leiding in deze moeilijke
tijden verzocht. In tijden als deze mag men
zegt het verslag wat de binnenland-
sche politiek betreft, van de regeering
krachtige maatregelen verwachten.
Uit het op deze inleiding volgende over
zicht van de activiteit van het Verbond in
het afgeloopen verslagjaar noteeren wij,
dat het vcreenigingslcvcn der werkgevers
ender de crisi6 niet heeft geleden; het to
tale aantal leden individueelc leden en
leden van aangesloten vereenigingen
bleef ongeveer op dezelfde hoogte als het
vorige jaar; eenige belangrijke werkgevers
verenigingen traden toe, waarmede het
aantal aangesloten vereenigingen van 50 tot
03 steeg.
Vervolgens doen wij nog een greep uit
de vele onderwerpen, waaraan in het afge
loopen jaar het Verbond zijn aandacht
heeft gewijd.
Onder het hoofd Ha n d e 16 verdra
gen en Tarioven wordt iot6 naders
medegedeeld over de voorlichting die door
de Economische Afdeeling van het Verbond
wordt verstrekt. Deze bestaat uit voorlich
ting van de leden over de talrijke wijzigin
gen, welke dagelijks ontstaan in de bepa
lingen betreffende den in- en uitvoer !n alle
landen van de wereld. Een weerspiegeling
daarvan is wekelijks te vinden in de be-
richtgevigg onder de rubriek „Handelsver
dragen en Tarieven" in hot weekblad „Do
Nederlandscho Werkgever". In spoedgeval
len wordt daarenboven aan de leden, die
bij een bepaalde kwestie belang kunnen
hebben, per circulaire, daarvan mededeeling
gedaan. Te dien einde wordt een z.g. Ex-
portregister bijgehouden, waarin is aange-
teekend welke leden bij den handel op be
paalde landen belang hebben.
O.a. is da verkverschaffingspolitiek van
'de gemeente Amsterdam een voorwerp van
belangstelling van het Verbond geweest,
met name de regeling tot het verstrekken
van prem:o aan eigenaren of huurders van
perceelen tot het uitvoeren van onderhouds
werkzaamheden. In een adres aan den mi
nister van binnenland6che zaken en land
bouw werd er o.a. op gewezen, dat, indien
do genomen proef slaagde, daarmede het
bewijs geleverd zou zijn, dat een tariefsver
laging in den slappen tijd tot normale ver
meerdering. van werkgelegenheid zou heb-
ben geleid. Bovendien werd hier een rege
ling In het leven geroepen voor onderno
mingen, welker arbeiders tot dc hoogst be
taalden in Nederland behooren. De premie-
verleening is op 31 Moart 1931 beëindigd en
het bleek, dat tijdens dc werking van den
maatregel het werkloozenpercentage in deze
branche was gedaald van 40 tot 5.4
Dit bewijst alleen, zegt liet verslag, dat ook
te Amsterdam zonder deze premicver-
leening de werkloosheid der schilders, der
stucadoors en in andere vakken van wo-
ningonderhoud gedurende de eerste maan
den van het jaar heel wat kleiner had kun
nen zijn, wanneer dc ondernemers en dc ar
beiders in deze vakkon gedurende tijden
van slapto wat water in hun wijn hadden
gedaan en zich hadden verwaardigd om te
gen verlaagd tarief te werken.
Intern. Arbciisconventies.
Het verslag geeft een uitvoerige uiteenzet
ting, waaruit blijkt, dat in verschillende
landen, die internationale arbeidsconvcn-
ties ratificeerden, de nationale wetgeving
niettemin belagrijk van deze conventies af
wijkt. In verband hiermede wordt o.a. ge
zegd:
Waar de zaken zoo staan en ernstige lan
den als Nederland bezwaar blijven maken
tegen het ratificeeren von Conventies die
feitelijk onmogelijk behoorlijk kunnen
worden uitgevoerd tenzij men ze op een
uiterst willekeurige wijze „interpreteert'',
daar mag men zich afvragen, wat toch wel
de reden kan zijn, dat alle pogingen tot
herziening van conventies te Gcnève wor
den afgeslagen. Wil men dan met geweld
van de conventies schijnvertoon maken en
neemt men genoegen met ratificaties zon
der reëelcn achtergrond?
Nog tal van apdcre actueele en belang
rijke vraagstukken worden in het verslag
min of meer uitvoerig behandeld, b.v. op
sociaal gebied, veiligheidscommissics, hot
Werktijdenbesluit voor kantoren, de mede
zeggenschap, het Winkehverktijdcnbcsluit,
het ontwerp van wet tot regeling der zie
kenfondsen, de Ongevallenwet, dc arbeids
bemiddeling enz.
En op economisch gebied: de meestbegun-
stigingsclausule, het kartchTaagstuk, het
wegenvraagstuk, verschillende handelsver
dragen enz.
Op 3 en 4 September a.s. zal de algcmeene
ledenvergadering van het Verbond worden
gehouden te Bergen-Binncn, waarbij dit
verslag ter goedkeuring aan dc leden zal
worden aangeboden.
HET TERREIN BIJ HET KASTEEL
RADBOUD.
Door een brand In gunstige
positie gekomen.
De Ver. Ilcndrick de Kcyscr tot behoud
van architectonisch of historisch belang
rijke oude gebouwen heeft een adres ge
zonden aan den Raad der gemeente Medem-
blik, waarin gezegd wordt, dat zij konnis
heeft genomen van het feit, dat do inder
tijd in de onmiddellijke nabijheid van hot
kasteel Radboud staande fabriek eenigen
tijd geleden door brand is verwoest; dat bij
dien brand het Kasteel Radboud zelf geen
schade heeft geleden, terwijl tevens de
beide belendende oude huisjes gespaard
zijn gebleven; dat als gevolg van dien brand
het gezicht van de stad af op het Kasteel
Radboud aanmerkelijk beter is geworden,
waardoor dit monument meer tot zijn recht
komt dan voorheen het geval was; waarom
zij den Raad verzoekt liet daarheen te wil
len leiden, dat in de toekomst het terrein,
waarop dc bedoelde fabriek stond, onbe
bouwd worde gelaten; dat immers hierdoor
zou kunnen worden bereikt, dat dc veilig
heid van het kasteel Radboud beter verze
kerd zou zijn, doch tevens, dat dit monu
ment een meer domincercnde positie zou
verkrijgen en zoodoende het stadsschoon ter
plaatse in niet onbelangrijke mate zou ver-
lioogcn.
OPLEIDING TOT VERKEERS-
VLIEGER.
Den II a a g21 Aug. Wij herinneren er
aan, dat de aannoming van candidaten
voor dc opleiding tot bestuurder van ver
keersvliegtuigen, waarover onlangs een ar
tikel in de dagbladen is verschenen, op 25
Augustus a.s. gesloten zal zijn.
Aanmeldingen kunnen tot dien datum
nog geschie *en bij den directeur van den
Luchtvaartdienst, Heerengracht 2, 's-Gra-
venhage.
HET G. J. VAN HEEK-PARK
TE ENSCHEDE.
De hccren J. H., G. J. en A. H. van Heek.
alsmede dc erven van wijlen den heer
Ludwig van Heek, hebben aan B. en W.
van Enschede mededeeling gedaan van hun
voornemen, aan do gemeente te schenken
een perceel grond, grenzende aan het G.
J. van Heekpark, groot 50 A. 70 c.A. en
daarbij den wensch te kennen gegeven, dat
het geschonkcne een deel zal uitmaken
van het G. J. van Hoekpark en als één ge
heel daarmee zal worden beheerd. De
schenkers zien het terrein bij .voorkeur be
stemd tot den aanleg van tennisvelden,
waaraan behoefte bestaat.
B. en W. 9tellen den raad voor het ge
schenk met betuiging van 'sraads bijzonde
ren dank voor de gemeente te aanvaarden.
Ex*koning Alfonso in Maasstad en
residentie
's-G r a v e n h a g e21 Aug. De cx-koning
van Spanje Alfonso heeft heden een bezoek
gebracht aan de residentie. Na het Maurits-
huis te hebben bezichtigd, bracht hij een be
zoek aan het Vredespaleis, waar met groote
aandacht de verschillende zalen in oogen-
schouw werden genomen. Bij een kort on
derhoud met een der verslaggevers van het
Nederlandsch Correspondentiebureau zeide
ex-koning Alfonso op een vraag naar zijn
indrukken van Holland, dat hij de meest
imposante indruk gekregen heeft van ons
land, van dc aankomst van de boot tot op
dit oogenblik. Op een vraag naar zijn ver
dere reisplannen antwoordde Alfonso met
den vinger op den mond, dat hij zich hier
over niet kon uitlaten.
Tenslotte trachtten wij hem nog te vra
gen naar zijn opinie over de toestanden in
Spanje, doch ook hierop verklaarde hij met
zijn vinger op den mond, dat hij daarover
niet mocht spreken. Daarna werd een be
zoek gebracht aan het Huis Ten Bosch.
Rotterdam, 21 Aug. Rotterdam heeft
van dc aankomst en het vertrek van den
vrocgeren Spaanschen koning niet veel ge
merkt. Het is tien uur geworden voordat
hot s.s. Viceroy of Indie van de P. and O.
line, dat om acht uur verwacht werd, voor
den wal van de IJsselhaven verscheen en
waar het des middags om drie uur reeds
vertrokken zou, heeft dit telaat komen het
verblijf van de eenige honderden toeris
ten, die er aan boord waren, niet onbe
langrijk verkort. Dc ex-koning Alfonso
werd tijdens hat vastleggen van het schip
door de persmensehen, die, behalve eenige
leiders van het reisbureau Cook, de eenige
belangstellenden waren, opgemerkt, doch
hij 6checn van voel belangstelling niets te
moeten hebben. Zoo belangstellend als hij
eerst had staan kijken naar hot typische
gedoe van dc, kleine slaepbooten rondom
het groote toeristenschip, zoo verdekt hield
hij zich later. En eerst toen verreweg het
overgroote deel dar toeristen reeds van
boord gegaan was en met de gereedstaan
de auto's voor een trip door Holland wa
ren vertrokken, kwam ook do ex-koning
te voorschijn, gekleed in een donkerblauw
pak, dat als „erg eenvoudig" buitengewoon
afstak bij de kleurige en opzichte reisge
waden der overige toeristen, en vergezeld
door twee dames en dan hertog do Miran
da. Hij sprong na een kort overleg met
den vertegenwoordiger van Cook direct in
één der auto's, die in volle vaart onmid
dellijk koei-s zette naar dan Haag.
Onderweg werd de auto in het geheel
niet opgemerkt. Een persauto heeft den wa
gen geruimen tijd gevolgd en dc pogingen
om dien lastigen volgaling kwijt te raken,
moesten het opgeven tegen do stugge vol-
houdendheid van den achtervolgcndcn
chauffeur. Voor dc groote fabriek van Van
Nella toonde ex-koning Alfonso slechts heel
even vluchtige belangstelling en voor liet
overige was hij voortdurend in gesprek met
zijn beide reisgenooten, zoodat hij waar
schijnlijk niet eens gemerkt heeft, dat hij
over oen van de slachtste en gevaarlijkste
wegen van West-Europa heeft gereden. In
Delft werd even gestopt voor het raadhuis
en het museum op da Oude Delft, doch
voorbij dit plaatsje werd het tempo op
nieuw versneld. Want er was weinig tijd;
uitdrukkelijk was van te voren meegedeeld
dat alle toeristen om half drie waer aan
boord moesten zijn en dat gebod geldt zelfs
voor een ex-koning.
Omtrent het bezoek van ex-koning Alfon
so aan Den Haag lezen wij nog het volgen
de in Het Vaderland:
Tegen half twaalf arriveerde do gewezen
koning van Spanje, per auto, vergezeld van
eenige medereizigers, uit Rotterdam in de
Residentie. Het gezelschap begaf zich regel
recht naar het Mauritshuis. zoodat een
aantal mcnschen, dat blijkbaar iets van het
bezoek gehoord had. en bij het Holland-
sche Spoorstation stond te wachten, onver-
richterzake kon terugkeeren.
Bij den ingang van het Mauritshuis kocht
de hooge gast eenige couranten, n.l. El Sol.
een Süaansche courant, cn dc Daily Mail
en de Times, welke hij met Engelsch geld
betaalde.
Na, als gewoon bezoeker, entree te heb
ben betaald, werd de gewezen koning in
het fraaie museum rondgeleid door den di
recteur, professor Martin, die den hoogen
gast de fraaiste schilderijen uit zijn col
lectie toonde en hem, waar dit uitkwam,
de bijpassende geschiedenissen vertelde. De
ex-koning volgde dit alles met groote be
langstelling, vxjoral bij dc meesterwerken
uit de Spaanschc school, welke het Mau
ritshuis herbergt. In het Museum ging alles
verder zijn gewonen gang, alleen werd de
zaal, waar het hooge bezoek binnen was,
voor enkele minuten ontruimd.
Bij het afscheidnemen vroeg koning Al
fonso aan prof. Martin, waar II. M. de
Koningin op het oogenblik verblijf hield
waarop hij, kennelijk tot zijn teleurstelling
vernam dat II. M. op Het Loo verblijf
houdt.
Na het verlaten van het Mauritshuis
werd een bezoek gebracht aan het Vredes
paleis; door een der gidsen werd dc gewezen
koning met zijn gezelschap hier rondgeleid;
ook hier toonde hij bijzondere aandacht
voor dc van Spanje afkomstige geschen
ken, zooals bijv. de zilveren inktkokers.
In het Vredespaleis bracht de gewezen
koning ook een bezoek aan den hibliothe.
caris, dr. Jac. ter Meulen, in diens kamer
en bezichtigde daar o. m. do Grotius-col-
lcctio
Hij toondo met name belangstelling voor
de Spaansehe vertaling van het beroemde
boek%van Hugo de Groot. De jure pacis ac
belli, van de hand van Jaime Torrubiano
Ripoll.
Vervolgens maakte de gewezen koning
onder geleide van dr. Ter Meulen een rond
gang door leeszaal en boekenmagazijn.
In dc leeszaal maakte dr. Ter Meulen hem
speciaal opmerkzaam op de Spaansehe
Codes van de Verdragcnvcrzameling en in
het boekenmagazijn werden verschillende
Spaansehe werken vertoond, o. a. ook dc
parlementaire verzameling van de Hande
lingen van de "Cortes, het Spaansehe parle
ment, welke verzameling Alfonso zeer in
teressant noemde.
Na het bezoek aan liet Vredespaleis,
werd via de Waterpartij naar Schevenin-
gen gereden, langs den Boulevard, waarna
het gezelschap zich via Nieuwe Parklaan
Rosarium. Josef Israëlslaan naar het Huis
ten Bosch begaf. Voor liet zomerverblijf
van dc Koningin werd even halt'gehouden,
doch niet lang, het gezelschap had niet
veel tijd meer. Over den Bezuidenhout
schen weg ging het naar de stad terug,
waar nog een kort bezoek aan het Binnen
hof werd gebracht, en vandaar ging het
regelrecht terug naar Rotterdam, waar de
Vjcc-Roy of India reeds voor vertrek ge
reed lag. Voor een lunch m Den Haag,
welke oorspronkelijk op het programma
stond, n.l. in het Palace Ilotcl, bleek geen
tijd meer te zijn.
"Benoemd tot buitengewoon gezant cn ?e-
•olmachtigd minister der 2e klasse bij de
Turksche cn Bulgaarsche rcgccringon met
standplaats Angora mr. J. D. van Ketwivh
Verschuur thans in gelijke hoedanigheid te
Buenos Aires;
bij beschikking minister Binnenlandsche
Zaken en Landbouw is met ingang van
1 September tot wederopzegging benoemd
tot scheikundige bij den dienst der Rijks-
landbouwproefstations* en werkzaam ge
steld aan het Rijkslandbouwproefstation te
GVoningcn dr. Th. B. van Itallie te Am
sterdam.
Monumentenzorg.
Bij Kon. besluit is aan J. W. Hanrath te
IIilvcr6um op zijn verzoek eervol ontslag
verleend als lid van de bij Kon. besluit van
10 Mei 1918 nr. 66 ingestelde rijkscommis
sie voor de monumentenzorg, onder dank
betuiging voor de door hem al6 zoodanig
bewezen diensten.
Technische Hoogeschooi.
Bij beschikking van den minister van on
derwijs, K. en W. zijn tijdelijk benoemd aan
de Technische Hoogeschooi tot hoofdassis
tent bij: dc waterbouwkunde ir. J. A. Sesink
Clee en ir. J. II. Gravcstein; de theoretische
en toegepaste natuurkunde dr. A. C. S. van
Heel; de waterbouwkunde ir. G. A. Nannin-
ga; het landmeten, het waterpassen en de
geodesie ir. J. H. van der Meulen; de toege
paste mechanica ir. J. M. Rademaker; de
acro- en hydrodynamica dr. ir. B. G. van
der Hegge Zijnen; de technische botanie
mej. ar. ir. A. C. Sloep; de metallografie B.
V. Smolensky; de analytische scheikunde
E. van Dalen; de scheikundige technologie
ir. W. Coltof; de technologie der oliën en
vetten dr. ir. J. van Loon; de organische
scheikunde ir. A. T. Küchlin; de phy6ische
scheikunde ir. W. J. Couvée; dc ertskunde
ir C. Schouten; de geologie J. G. van Ewijk.
RANGEERDER VERONGELUKT.
's-Gravenhage, 21 Aug. De rangeer
der, die op 31 Juli j.l. op het emplacement
aan het S.S.-station bekneld geraakte tus
schen een treeplank van een wagon en het
perron en met een kneuzing aan het rech
terdijbeen werd overgebracht naar het zie
kenhuis aan den Zuidwal. is Woensdag j.l
in het ziekenhuis overleden.
DE LEIDER VAN EEN JEUGDKAMP
GEARRESTEERD.
Wegens het plegen van onge
oorloofde handelingen.
Wegens het plegen van onzedelijk©
handelingen met een aan zijn zorgen toe
vertrouwden 18-jarigen jongen is, naar de
N. R. Ct. meldt, Vrijdagochtend te Giet
hoorn op het Kraggenhuis gearresteerd de
leider van de Friesche jeugdkampen, de
61-jarige Sj. de Zuit Irnsum
Reeds eenigen tijd werd door de politie
vermoed, dat De Z. zich aan dergelijke
handelingen schuldig maakte, in verband
waarmee Donderdag de burgemeester, ver
gezeld van den gemeente- en een rijksveld
wachter, per boot naar het kampeerhuis is
gevaren, waar De Z. op hccterdaad werd
betrapt.
Vrijdagmorgen volgde zijn arrestatie en
werd hij op het gemeentehuis door den
burgemeester en den brigade-commandant
van de rijks veld wacht te Steenwijk ver
hoord. Op last van den officier van justitie
is hij naar Zwolle overgebracht.
De Z. heeft eenige jaren Friesche meis
jes- en jongenskampen in do gemeente
Giethoorn geleid.
BLINDE PASSAGIERS,
Rotterdam, 20 Aug. Vannacht heeft dc
rivierpolitie te Rotterdam drie verstekelin
gen afgehaald van het s.s. Grijpskerk, dat
uit Antwerpen hier ter stede was aangeko
men en in de Rijnhaven had ligplaats ge
nomen. Deze drie menschen waren waar
schijnlijk in Antwerpen aan boord gekomen.
Zij zijn ter beschikking gesteld van den
Vrecmdel in^endicn6t.
Voorts kwamen gisteren met het s.s. Ary
Scheffer een drietal Chineczen mee, waar
van er slechts een een deugdelijk visum
van den consul te Shanghai had en dus in
Holland kon blijven. Dc twee anderen had
den geen behoorlijke visa cn zullen door
den Vreemdelingendienst weer worden uit
gezet.
EEN OUDE VROUW OVERVALLEN.
De naar België uitgeweken dader
thans gevat.
Naar het Huis van Bewaring te Middel
burg is overgebracht een achttienjarige
schilder, die te 's-IIertogenboscli in Juni
een woning binnendrong en onder bedrei
ging met geweldpleging een aldaar wonen
de vrouw dwong om de plaats te wijzen,
waar het geld geborgen was. Hij heeft toen
een kabinet opengebroken en is met daar
uit weggenomen geld naar België uitge
weken, waar hij dezer dagen is aangehou
den. Thans heeft naar het Hbld. meldt
de Belgische regcering den jongeman uit
geleverd.
DE WETHOUDERSZETELS
TE ARNHEM.
De S. D. A. P. blijlt afzijdig.
Nadat Woensdagavond de door de fede«
ratie Arnhem heiegde vergadering ter be
spreking van het al of niet aanvaarden van
wethouderszetels niet tot een resultaat was
gekomen, is gisteravond opnieuw verga
derd.
Nadat verschillende sprekers het woord
hadden gevoerd, werd ten slotte, tegen het
advies van het federatiebestuur in, bij groo
te meerderheid besloten in geen geval wet
houderszetels tc aanvaarden.
