TRICOTAGE
TAXI VERHUUR
FIRMA DUIM BURGER
DE ÉEMLANDEÜ
BELANGRIJKSTE NIEUWS
BIJKANTOOR
SOESTERKwARTIER
SOESTERWEG 107
GARAGE MOLENAAR
EXTRA VOORDEELIGE AANBIEDINGEN
IN
Petitionnement voor
Internationale Ontwapening
Zaterdag 29 Augustus 1931 Uitgave: VALKHOFF Co. «s» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 52
HET PROCES TEGEN
W0LDEMARAS
WAT ER TE LISSABON
GEBEURDE
NOODKREET VAN HET
DUITSCHE BOUWBEDRIJF
BRUNING ONTVANGT
HUGENBERG
LICHT OP
8 uur 33 min.
L. J. LUYCX ZOON
ARNHEMSCHE WEG 26
DAMESMODEZAAK
AMERSFOORISCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pe' 3 ™il,nc'tn vo°' ArojriJoort I2,I0, per m»aod 0.75. per
week (me* gratis verzekerlog tegen ongeluWkeol I Ö.171/,-
BlnneaUod franco per pos* per 3 maanden I 3.-. Afzonderlijke nammera f 0.05,
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTiEN van 1-4 re^e,s f 105 met ,nbe«ri? van ttn ^^jsnummer
elke regel meer f0 25 Llefdadlghetda-advertentUü» voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentlta „KEITJES bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.0S
van het Nederlandache Volk aan de Ontwapeningsconferentie
in Februari 1932 te Genève te houden. Georganiseerd door de
Nederlandsche Dagbladpers.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der
menschelijkheid, die maatregelen te nemen die tot ontwapening der naties
zullen leiden.
Naam:
Adres:
Naam:
Adres:
Naam:
Adres:
Naam:
Adres:
D;t formulier ingevuld en geteekend toe te zenden door personen 18 jaar en
ouoer aan Administratie van het Amcrsfoortsch Dagblad, met vermelding op
de enveloppe „Petitionnement".
Hierboven \indt men een oude bekende terug: het pctitionncmentsforrnulicr Wij
7.u len dit nog eenigo dagen in ons dagblad opnemen, om hen, die nog niet mochten
hebben geteekend, in de gelegenheid tc stellen, dat alsnog tc doen. Ondertcekening
na 31 Augustus is niet meer mogelijk. Tot dien datum zullen wij nog eiken dag het
lormulier opnemen. Maar dan is het ook definitief geëindigd.
Wie nog niet geteekend heeft doe het nu!
Dq nieuwe rontietafel-con.
ferentie. Ook Gandhi zal
tegenwoordig zijn.
De bcteekeiiis van het berient, hetwelk
inhoudt, dat Gandhi, de invloodrijke leider
der Britsch-Indische nationalisten, zich
naar Londen zal begeven, waar hij vermoe
delijk even na rnidden-Septcmbcr zal aan
komen, mag niet worden onderschat. Op
de eerste rondetafelconferentie, waar be
raadslaagd vvord over den tockomstigen
status van Brilech-Indië, dat in den vervolge
een veol grooter mate van onafhankelijk
heid deelachtig zal worden, schitterden do,
nationalisten door afwezigheid en bijgeyolg
was ook de mahatma er niet aanwezig. Éen
en ander was te danken aan de roerlghcld
der extremisten, wier felle ijveren meerma
len Gandhi's volledige instemming had
Dat de nationalistische leider echtéf ook
voor rede vatbaar is, mag thans worden
afgeleid uit-het feit, dat hij de Engelsche
uitnoodigiug heeft aanvaard om persoon
lijk in de Britschc hoofdstad to verschijnen
De vooruitzichten waren anders den laat-
sten tijd met bizonder gunstig. Enkele we
ken lang toch vond er een twistgeschrijf
plaats tusschen lord Willingdon, den.Engel
schcn onderkoning, en Gandhi Laatstge
noemde had zich in een brief beklaagd over
onbehoorlijk oplreden der Britschc autori
teiten in Indië en te kennen gegeven, dat
een en a-ndcr indruischtc tegen de overeen
komst, die ihderti^l tc Delhi was gesloten
tusschcn Gandhi en lord Willingdon'a
voorganger, lord Irwin. Van Engelsche zijde
daarentegen wei'd beweerd, dat de Britscho
overheden in geen enkci opzicht buiten
haar boekje waren gegaan. Het werd een
weinig amusant spelletje van welles en
nietes. Toen daarop dc Britsch-Indischo
regecring zich weigerachtig betoonde om
dpor een boven de partijen staande commis
sie te laten uitmaken, of de beschuldigde
autoriteiten al dan niet correct hadden ge
handeld, beantwoordden de nationalisten
deze houding door mede te. doelen, dat zij
zich te Londen niet zouden laten vertegen
woordigen. Dit was een weinig bemoedigend
besluit, doch een welwillend gestelde brief
van den onderkoning, die duidelijk, liet uit
komen, dat de EngWschc regeering bij
voortduring bereid was ten opzichte van do
aspiraties der Britsclv-Indischo nationalis
ten ccn tegemoetkomende houding aan to
nemen, riep ook bij Gandhi een geest van
verzoening wakker; de nationalistische lei
der verzocht aan lord Willingdon of dc2e
hem wilde ontvangen en in den loop van
dit onderhoud kwam men dermate tot
overeenstemming, dal de rnahatma zijn be
slissing, om niet naar Londen tc gaan, her
riep.
Dit feit verhoogt in aanzienlijke mate de
betcekenis der tweede rondetafelconferen
tie en Gandhi's aanzien zal er m Engoland
ongetwijfeld door toenemen. Zijn prestige
aldaar was overigens den laatstcn tijd wel
cenigszins geschokt en dit is tc verklaren;
daar Gandhi's on begrijpelijk- weiföïerido
houding maakte, dat men ten slotte niet
precies meer wist wat men aan hem had.
Zijn vrienden in Engeland namen het heni
reeds euvel, dat hij, door voortdurend met
twijfeluchr.gc of althans vrij onbetekenen
de bedenkingen voor don dag tc komen,
het greote dool Indië een zelfstandig
constitutie te geven uit het oog verloor.
Ondertusschen is alles tc elfder ure nog
terecht gCKomen en mag men weilicht do
hoop koesteren, dat beide partijen tc Lon
den met een gezonden zin voor realiteiten
zullen streven naar een accoord. Wèl ziet
Gandhi zich thans, nu het Labourkabinct is
weggevaagd, voor een nieuw Britsch be
wind geplaatst, maar, naar het schijnt, is
de kabinetswijziging geen reden om thans
aan het tot stand komen van een vergelijk
te twijfelen. Ook- dc nieuwe minister voor
Indië., sir Samuel Hoarc, is van-goeden wil
le en vrijwel algemeen is men dc opvatting
toegedaan, dat dc conccntratieregeering het
Indische probleem onpartijdig zal behande
len. De Engelsche delegatie naar de ronde
tafelconferentie zal nauwelijks gewijzigd
worden. De vrócgcrc minister voor Iiidlb,
Wedgwood Benn en Henderson, de aige?
'f ttfèden minister van buitenlandse!}^ zftkcp,.
zullen er wei-is-waar geen-deel van uitmaf
ken, doch overigens blijft vrijwel alles bij
het oude. Macdonald zal weer ('oorzitter
zijn, terwij lord Sankev opnieuw-de belang
rijkste commissie, die voor de constitutie
van den Indischen bondsstaat, zal presidee-
ren. Tevens kan men aannemen, dat de libe
rale lord Beading, dc vroegere vice-koning
van Indië, die nu Hendersons nlaat$ h^eft
ingenomen, thans een nog belangrijker rol
zal spelen dan op de eerste conferentie in
zake Indië
Moeilijkheden zullen vermoedelijk niet
uitblijven, doch bizondcre redenen voor
pessimisme bestaan er geenszins, al heeft
dc politieke toestand in Engeland zich aan
merkelijk gewijzigd.
Men verwacht geen zware
straffen
K o f n o, 2 7 Aug. (V. D.) Woensdag cn
Donderdag zijn dc pleidooien van dc ver
dedigers in hcU proces-Woldemara9 gehou
den. Van de elf verdedigers zijn thans acht
aan bet woord geweest. Dé weinig strenge
oisch van den officier van justitie, die in
zijn pleidooi de aanklacht Wegens hoogver
raad liet vallcu, heeft de verdediging in
haar taak zeer verlicht, zoódat zij zonder
veel moeite haar argumenten voor vrij
spraak naar voren kon brengen. Algemeen
is de verdediging van raeoiling, dat de.ge-
heele aanklacht slechts is opgebouwd op
verklaringen van den provocateur en voor-
naamstcn schuldige aan den aanslag, Vait-
kevicius. Het is daarom niet uitgesloten,
dat de gchoclo aanklacht Vrijdagmorgen,
wanneer hM tot de te verwachten gedach
ten,wisselingen zal komen tusschen O. M.
en verdediging, geheel zal komen to ver
vallen. De belangstelling in het proces is in-
tusschen ten zeerste verminderd en met
zekere spanning ziet men het slotwoord van
Woldemnros tegemoet. ITem is echter alleen
toegestaan op dc procesmatcric in tc gaan,
voorzoover zijn eigen aangelegenheden be
treft.
NYMPHAEA ALBA.
Onze fotopagina van Dinsdag jj; liet U
zien, uat uc&e week in dc Kassen van den
„Hortus Botanicus' tc Amsterdam dc Ko»
mngn) der olocnicn, dc seniticrcnuc victu*
ria i\egina olocit en wekt lezers op er heen
tc gaan cn dc nckormg tc beleven van dit
natuurverschijnsel.
t Js prettig voor dc Amsterdammers, die
cr eventjes neen kunnen gaan op ccn avond,
want vooral 's avonds valt dit exquise genot
tc smaken. En wie van dc Amcrstoortcrs
toevallig op zoo n bloemcntcestavoud in dc
nooidstad is. moet vooral niet vcr/uimcn de
planten te gaan zien, die ook ab zc niet
olocicn bewondering verdienen: voor haar
drijvende bladeren van ccn vierkante meter
en meer oppervlakte, waarop een kind kan
zitten.
Voor wie in Amersfoort moet blijven is
van deze genietingen ook nog wel wat te
beleven, al is het misschien minder indruk*
wekkend dan th den Amsterdamsehen Hor*
tus: ca jc behoeft den avond er niet voor
af te wachten. Een beetje zon is echter wel
gewenscht en wat meer warmte dan van»
uaag, nu mijn haard brandt, door mococr
Natuur geleverd wordt.
Want bet is wel dien; tig, dqt ge cr wat
bij kunt zitten, in het g:as van den berm
langs ilon Arnhcmschcn weg tegenover het
huis „Nimmcrdor" D.'-vr bloeit op het
oogenblik dc koningin d r waterplanten, dc
Drachtige Nymphaea aita, dc witte water*
lelie, waarmee wij in Mooi Amersfoort"
niet zoo bijzonder gezegend zijn. Eigenlijk
weet ik ze nergens 'n -Jen onmiddclijken
omtrek anders aan in d slooien bij Nimf
merdor. Maar daar zijn zc d3n ook bijzons
der mooi.
Als gc daar nu eens rustig bij gaat zitten,
dc prachtige drijvende bh'deren opgemerkt
hebt. die nooit nat worden, wel eens ccn
plasje water dragen, cn dc lange bruine
buigzame bladstelen, dan moet gc eens U
zelf afvragen, hoe die schommelende rein*
witte bloemen mooier entourage zouden
kunnen hebben, dan waarmee zc nu zijn uit»
gerust.
Endan moet gc ook 'eens even op*
letten, welke insecten deze honingschotcls.
zoöals zc u tocTijJccn, bezoeken. Dat valt
niet mcc. Dc mooio dtowireno*. ""vHjtc korin»
flinneï^emen ontvangen ;v *>imgc ho»
v-dingen, die hulde komen betuigen.
Maar dc onze mag niet ohtbreken, vind ik.
A. JOMAN.
1
Een hevig vuurgevecht
P a r ij s2 7 Aug. (V. D.) Over de ge
beurtenissen tc Lissabon worden alhier do
volgende bijzonderheden bekend:
Nadat de opstandelingen do kazerne van
het eerste machinegeweer-regiment en van
het derde artillerieregiment bestormd had
den, zijn de regceringstroepen tot den aan
val overgegaan. Do ministers van binnen
in ndsctie zaken, van financiën en van on
derwijs en handel hebben onmiddellijk een
beraadslaging gehouden, waarna zij gene
raal Beirao belastten mot het oppercom
mando over dc regceringstroepen. Een bui
tengewoon hevig vuurgevecht, met mede
werking van de artillerie, ontspon zich, tot
dat de insurgenten ten slotte de vlucht na
men. In tusschen bracht men cenige regi
menten infanterie on artillerie tezamen, ten-
sinde het kwartier van de opstandelingen
van alle kanten te kunnen aanvallen. In
verschillende buurten van de stad kwam
het tot vuurgevechten tusschen rebellen en
regeoringstrouwe troepen, waarbij aam de
zijde der opstandelingen dooden en gewon
den vielen, terwijl tevens een aantal hunncT
gevangen genomen werd. Onder de rebel
len bevindt zich ook een groep brandweer
lieden uit Ouelez cn een afdceling bommen
werpers uit Alvcrcu, die onder leiding
stonden van Sarmcnto Beires.
Madrid," 2S Aug. (V.D.) liet verloop der
revolutie in Portugal blijft nog steeds
eenigszins vaag, wat niet in hzt minst ver
oorzaakt wordt door de geheimzinnigheid,
die men te Lissabon te officieeier plaatse
bij bet doen van raededeellngen betracht.
Hoewal do Portugeesche regeering verkla irt
dat alles rustig is, 'verklaarden de Portu-
geosche vliegers, die op Spaanschen bodem
zi.in geland, dat de opstand nog lang niet
overal in het land is onderdrukt. Te Lissa
bon hïbbcn hevige straatgevechten plaats
gehad, waarbij pantserauto's zijn gebruikt.
Alle strategische punten in de stad zijn be
zet. In totaal zouden 800 personen zijn ge
arresteerd. Vele vreemdelingen t* Lissabon
hebben hun toevlucht genomen in de Brit
schc ambassade.
Pleidooi voor een gewijzigde
politiek
Berlijn, 27 Aug. (V. D.) Alle indus-
triegroepen, betrokken bij het bouwbedrijf
in Duitschland, alsmede verschillende or
ganisaties op bouwkundig gebied, hebben
zich in een schrijven gewend tot den rijks
kanselier. In dit schrijven wijzen zij op
de gevaren, die tengevolge van de thans
gevolgde officieele bouwpolitiek het Duit-
sche bouwbedrijf bedreigen. Sedert 1929 is
de productie op bouwgebied met 55 A 60
percent achteruitgegaan, terwijl dit percen
tage bij de productie van de goederenindus
trie is gedaald met ongeveer 26,3 percent
cn bij de industrie van consumptiegoederen
slechts met 13.8 percent. Als men bedenkt,
dat ruim 70 80 percent van do waarde
van op te ri.chten bouwwerken aan arbelds
loon wordt betaald, dan volgt hieruit, dat
elk milliard, dat op woningbouw wordt
bespaard, ruim 350 000 arbeiders werkloos
maakt. Niettemin onthoudt men het bouw
bedrijf verdere middelen uit de openbare
kassen. Een millioen werkloozen in het
bouwbedrijf beteëkent meer dan een mil
liard mark per juar aan werkloosheidsuit-
keering. Een totale omkeer op het gebied
der woruhgbouw-politick is daarom beslist
noodzakelijk.
De brief bevat een opsomming van maat
regelen, die verbetering in don bestaanden
toestand zouden kunnen brengen Het offi-
cieefe woningbouwprogram voor 1931 moei
zonder beperking geheel worden uitgevoerd
en waar noodig dienen subsidies uit de
openbare kassen te worden gegeven.
BUITENLAND.
Rust te Lissabon.
'Derde Blad. pag. 1).
Henderson leider der Labour Partij.
(Derde Blad. pag. 1).
Credicten voor Engeland.
(Derde Blad. pag. 1).
Hevige aardbeving in Voor-Indië.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De organisatie van den reseeringsperö-
dienst. (Tweede Blad. pag. 1.)
Overleden dr. Charles M. van Deventer.
(Tweede Blad, pag.
Kleinhandelsprijzen cn verbruiksartike-
len. (Vierde Blad, pag. 2).
Dr. Wibaut ontvangt de groote gouden
medaille der 6tad Amsterdam.
(Tweede Blad, pag. 2).
Wethouderskwestie te Rotterdam.
(Eerste Blad, pag. 2).
Soc. economisch congres.
(Tweede Blad, pag. 2).
De uitvoering van de Tarwcwet.
(Eerste blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Vergadering van den gemeenteraad.
(Zesde Blad, pag. 2).
Dc gemeentebegrooting voor 1932.
fZesde Blad. pag. 2).
Voorstel van B. cn W. tot finame van
tijdelijk kasgeld.
(Zesde Blad, pag. 2).
Het programma voor den Koninginnedag.
(Eerste blad. pag. 3).
Het groote riolcoringsplan.
(Eerste Blad. pag. 3).
Berlijn, 27 Aug. (V. D.) Donderdagmid
dag heeft tusschen rijkskanselier dr. Brü
ning cn den leider der Duitsch-natiojiale
volksptrtij^dr. Hugeriherg. een bespreking
plaats gevonden Aan dezo bespreking na
men bovendien deel prelaat Kaas, de voor
zittcr der centrumsparHJ, en geheimraad
Quaalz, partijgenoot van Hugenberg.
Berlijn, 27 Aug. (H. N.) Het onderhoud
tusschen den rijkskanselier en geheimraad
Hugenberg duurde eenige uren Pas na
zeven uur was het onderhoud ten einde.
Dr. Brüning heeft, naar vernomen wordt,
den Duitsch-nationalen leiders een uitvoe
rig overzicht gegeven, waarop ook zij hun
standpunt hebben uiteengezet. Overigens
zijn geen nadere bizonderheden over den
inhoud van het besprokene bekend gewor
den.
Opnieuw wordt verzekerd, dat er geen
sprake is van een reorganisatie van het
kabinet, waarover naar aanleiding van dit
onderhoud geruchten m omloop waren.
DE STAKING TE BARCELONA,
M a d r i d, 28 Augustus. (V.p.) De slaking
der metaalarbeiders tc Barcelona, waaraan
tot nu toe door -10.000 arbeiders wordt deel
genomen dreigt uitgebreid te worden tot de
andere industrieën. De regeering heeft om
dio reden uitgebreide voorzorgsmaatregelen
getroffen.
TENTOONSTELLING MODERN EN
BETER DRUKWERK.
De van 28 October tot cn met 5 November
a.s. door de Federatie van Werkgeversorga
nisaties in het Boekdrukkersbcdrijf te hou
den groote tentoonstelling van modern en
beter drukwerk in de zalen van Musis
Sacrum tc Arnhem, belooft een bizonder
succes te worden.
Behalve mat een groote collectie mooi
drukwerk en in werking zijnde grafische
machines, zal men ook kennis kunnen ma
ken met de buitengewoon interessante in
zending van het Xederlandsch Persmuseum
te Amsterdam.
Hoogste Barometerstand
771.3 te Thorshavn.
Laagste Barometerstand:
75S.I te La Corunba.
Verwachting:
Zwakke tot matige, N. O.
tot O. wind. meest hekier tot
half bewolkt, droog weer,
behoudens geringe kan9 op
onweer in het Zuiden, iets
warmer.
Langestraat 49*51 Tel. 190
Onze nieuwe collectie
WOLLEN STOFFEN
voor het na]aar is compleet.
Voor het Soesterkwartier kun
nen abonnementen, adreswijzigin
gen en advertenties opgegeven
worden aan ons Bijkantoor:
AFDEELING
TEL. 1210 (3 lijnen).