BELANGRIJKSTE NIEUWS
BIJKANTOOR
SGESTERKWARTIER
DE EEMLANDED
Vrijdag 4 September 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. =8» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 57
BmiiteDlamidscih
Overzicht
HET VONNIS TEGEN MOULIN
VREDESACTIE DER KERKEN
Buitenland
DE DOOD WAART ROND
IN CHINA
JOH.DE HEER
Piano's, Orgels, Radio
FRANKRIJKS STANDPUNT
INZAKE ONTWAPENING
Amerika verzet zich
hiertegen
NIEUWE TOESTAND IN
J0EG0-SLAVIE
LICHTE OP
8 uur 19 min.
BUITEHLANDSCH WEERBERICHT
L. J. LUYCX ZOON
SOESTERWEG 107
AMERSFQORTSCH DAGBIAB
ABONNEMENTSPRIJS 3 raa'odtn vooi Amersfoort I 2.10. pc. maand 0.75. ptr
gratia verzekering tegen ongelukken) I 0.17'
Binnenland Irnnco per poat per 3 maanden I 3— Afzonderll|ke nummera I 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 513
PHI K nPR inVFRTFHTIPH van 1-4 regels I 1.05 met Inbegrip van een Bewijsnummer
HU":nl':""1-" elke regel meer 10 25 Liefdadigheids-advertentl5n voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertenlifn „KEITJES bi) vooruilberallng 1-5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I 1.-. Bewijsnummer eitra I 0.05
Do overeenstemming tus-
schen kerk en staat in Ita
lië, Do Katholicko Aclie
mag niet acn politiek deen.
De telegrammen hebben er reeds over
ingelicht, dat Vaticaan en Quirinaal hel
enkele dagen geleden eens zijn geworden.
Do strijd om de „Katholieke Actie", die
sinds einde Mei te Home do gemoederen in
beroering bracht cn do beide oevers van
den Tiber tot tweo vijandige legerkampen
maakte, heeft hiermee zijn besl&g gekregen.
De onderhandelingen over dc mogelijkheid
cencr verzoening, die tusschen do beide pai
tijen werden gevoerd, zijn zonder resultaat
gebleven, zoolang het Palazzo Chigi en het
kardinaal-staatskecrctariaat hun toevlucht
zochten tot diplomatieke nota's. Deze ver
ouderde vorm, die gelijk de Neue Zürcher
Zeitung gisteren opmerkte ook op ander
gebied veel onheil heeft gesticht, had tot
gevolg, dat beide partijen hoe langer hoe
moer aan haar posities vasthielden en dat
het bijna tot een afbreken der diplomatie
ke betrekkingen was gekomen. Pas de vol
komen geheime besprekingen, die ongeveer
einde Juli werden ingeleid, liepen uit op
het than6 bereikte resultaat.
Het fascisme heeft behalve het monopo
lie voor de lichamelijke opvoeding dor
jeugd en de vakvoreenigingsorganisatie ook
de politieko onzijdigheid der „Katholieke
Actie" weten te verwerven. Het Vaticaan
van zijn kant daarentegen heeft behouden,
waaraan het de meeste waarde hechtte: de
religieuse opvoeding der jeugd. De Katho
lieke Xztio moet zich van elke politieke
bedrijvigheid onthouden. Zij komt recht
streeks onder de bisschoppen te staan, die
ook de leiders der beweging benoemen. Dc
zen mogen niet worden gekozen uit per
sonen. dia vroeger hebben behoord tot één
der verboden antifascistische partijen,
vooral niet tot de partij der populari.
Ten blijke, dat de Katholieke Actie een
nationale beweging is, moet zij de groen
wit-roode driekleur als bondsvlag voeren.
Zij ziet er van af zich aan te sluiten bij
cenigerlci vakvereenigingsorganisatic en
zal integendeel de fascistische vakvereeni-
gingsbeweging moreelen steun verleencn.
De jeugdorganisaties der Katholieke Actie
worden onder den nieuwen naam „Asso-
ciazione Giovanile dell' Azione Cattolica"
weer in het leven geroepen. Up verschillen
de plaatsen is dit trouwens reeds geschied;
Ook deze organisaties moeten zich van elke
politieke, vakvcrccnigings- of sportieve ac
tie onthouden. Dit beteekent, dat de Opera
Nazionalo Balilla alleen competent zal zijr»
voor de lichamelijko opvoeding der Ita
liaansche jeugd.
Deze bepalingen zo;jden den indruk kun
nen wokken, alsof hot Vaticaan bij deze
overeenkomsten de partij is geweest, die
aliecn maar heeft gegeven. Het Vati
caan echter behoudt zijnerzijds het recht de
religieuse opvoeding der jeugd in zijn geest
ter hand te nemen.
Wanneer het thans bevestigt, dat dc Ka
tholieke Actie en haar jeugdbonden onpoli
tieke, slechts religieuse bonden moeten zijn,
dan erkent het daarmee in zekeren zin, dat
het fascisme toch niet hcelcmaal ongelijk
had, toen het beweerde, dat politiek en
anti-fascismo de rijen der Katholieken wa
ren binnengeslopen. Het behoudt echter dat
gene, waar het paus Pius XI vooral op
aankwam, namelijk zijn organisaties, waar
in het voor kerk en godsdienst naar eigen
goedvinden kan opkomen. Wanneer niet al
lo [tee.kenen bedriegen, zal. dc verzoening,
die zich thans weer tusschen den Italiaan
schen staat cn het Vaticaan heeft voltrok
ken, de vruchten doen rijpen, die zoowel
de. curie als Mussolini van dc Lateraanver
dragen hebben verwacht.
Twee jaar opsluiting.
Terwijl Moulin, Albassini cn Maffi zijn
veroordeeld tot 2 jaar opsluiting, werden
Hoggi cn Fossati vrijgesproken.
De correspondent te Brussel meldt nog
over de zaak:
Nadat mr. Gregoraci, do advocaat van
den te Home voor dc speciale fascistische
rechtbank tcrechtstaandcn Brusselschcn
leeraar, dr. Leo Moulin, Woensdagochtend
had gepleit en de rechtbank verzocht had
te erkennen, dat Moulin weliswaar op on
voorzichtige wijzo was te werk gegaan
maar toch geen boosaardige inzichten
blijkt te hebben gehad en voor het over
brengen van gesloten brieven van den te
Brussel verblijvenden Italiaanschcn anti
fascist Bessanesi aan diens vrienden in
Italië alleen maar gedocht had Bassanesi
een vriendendienst te bewijzen, is na een
repliek van het Openbaar Ministerie in
den loop van den middag in deze zaak von
nis geveld.
Hoewel men te Brussel geen vrijspraak
van Moulin verwachtte, heeft het in som
mige avondbladen verschenen bericht zij
ner veroordeeling nog heel wat opschud
ding teweeggebracht. De vader van den in
universitaire kringen en onder de studen
ten zeer populairen jongen leeraar. die.
samen met den rector der Belgische uni
versiteit cn een viertal Belgische journa
listen, het proces bijwoonde, zal Donder
dog zijn zoon in de gevangenis mogen be
zoeken en vervolgens naar Brussel terug-
keeren.
De politiewacht voor de Italiaansche le
catie cn het Italiaansche consulaat alhier
zijn Woensdag aanzienlijk versterkt. Ook
de Italiaansche consulaten in do groote
Belgische provinciesteden worden zeer
streng bewaakt, ten einde alle anti-Itali
aansche betoogingen te beletten
HAARDEN met onafbrandbare lak
Fabr. Becht Dyserinck.
Prijzen vanaf f 121.50 compleet
geplaatst.
Een congres te Cambridge
Londen, 2 September. (H.N.) Te Cam
bridge i9 gisteren het congres van den we
rcldbond voor den internationalen vriend-
schapsarbeid der kerken bijeengekomen
Vandaag vond een principieel debat plaats
over de meest dringende politieke vraag
stukken van den dag. vooral over het
vraagstuk der ontwapening, welke betec
kenis in verband met de a.s. ontwapenings
conferentie bijzonder op den voorgrond
werd gesteld.
De Anglicaansche leider, dr. Merrill, en
de Anglicaansche bisschop van Plymouth
lieten duidelijk uitkomen, dat Duitschland.
op grond van het verdrag van Versailles
en van het pact van den volkenbond, hei
recht heeft de ontwapening van de andere
naties te verlangen.
Voorts werd de nadruk gelogd op het
moreele en religieuse belang van een ver
mindering der bewapening.
Aan het debat daarover namen ook dp
leiders der Evangelische kerken op he.t
vasteland, orthodoxe aartsbisschoppen
vertegenwoordigers van do bonden van
christelijko jongemannen, deel.
ERNSTIGE BOTSINGEN TE BARCELONA.
Madrid, 3 Sept. (V.D.) Volgens mede-
deelingen van particuliere personen, die uit
Barcelona te Madrid zijn aangekomen, heb
ben stakende arbeiders in do voorstad Sanz
bij Barcelona do kerk in brand gestoken Te
Barcelona zelf is het op talrijke plaatsen
der stad tot schietpartijen gekomen tusschen
stakende arbeiders en politie. Tot dusverre
zouden twee personen zijn gedood cn tal
-ijke andere gewond. De telefoonverbindin
gen zijn nog 6tccds verbroken.
TWEEHONDERD PERSONEN
VERDRONKEN.
New-York. 4 Sept. (V.D.) Naar uit San
Juan (Portorico) wordt gemeld, zijn bij de
overstroomingen, veroorzaakt door den he-
vigen regenval van den laatsten tijd, 200
personen om het leven gekomen.
ERNSTIG MIJNONGELUK IN
ZUID-AFRIKA.
Londen, 4 Sept. (V.D.) Uit Johannes
burg (Zuid-Afrika) wordt gemeld, dat bij
een ontploffing in de Robinson Deep Mine
Work, in de nabijheid van Johannesburg.
Donderdag 40 inlanders werden gedood en
2 Europeanen en 14 inlanders ernstig ge
wond.
Spoedige hulp dringend
noodig
Sjanghai, 3 Sept. (V. D.) Dc hier
aangekomen Amerikaansche zendelingen
dcelen mede, dat in dc provincie Kiangsi
meer dan 100.000 personen tengevolge van
dc overstrooming om het leven zijn geko
men. In deze provincie worden nog meer
dan twee millioen mcnschen met den dood
bedreigd, wanneer niet spoedig hulp word'
verleend.
CEMENTFABRIEK AFGEBRAND.
Kattowitz, 2 Sept. (V. D.) In dc
nabijheid van S-snowicz is Dinsdag door tot
nu toe onbekende oorzaak de cementfabriek
Wiek totaal afgebrand. Aan het blusschings
werk hebben nagenoeg alle brandweren van
het gchcele industriegebied deelgenomen,
doch zij konden niet verhinderen, dat bin
nen twee uur het gehecle fabrieksgebouw
\va6 verwoest. De schade bedraagt ongeveer
zevenhonderd duizend zloty.
HET VOEDINGSVRAAGSTUK IN
RUSLAND.
Moskou, 3 Sept. (V. D.) I)e Russische
levonsmiddelenorganisatie deelt mede, da
volgens een ontworpen plan in het jaar
1032—'33 ongeveer 2o millioen menschen
door de Russische staatskeuken zullen wor
den gevoed. Do verzorging van de arbeiders
en hunne huisgezinnen zal met alle midde
len worden doorgevoerd.
LJIMGE.STM*. QO-Tk 1-288
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Onze orgels, piano's zijn Joist Iets
beter dan andere en goodkooper.
Zal Parijs pogen de interna
tionale conferentie uit
te stellen?
De dictatuur behoort tot
het verleden
P a r ij 6. 2 Sept. (V.D.) De Parijsche
avondbladen melden, dat de regeering te
Washington voorbereidingen treft voor de
ontwapeningsconferentie, die tegengesteld
zijn aan den geest van het Fransche me
mora n dum.
Zoo meldt een Havastelegram uit Wash
ington o.a., dat men zich in Amerikaan
sche kringen verzet tegen ieder uitstel van
de ontwapeningsconferentie. In wcling
ichte kringen aldaar wordt er dc nadruk
op gelegd, dat de regeering der Ver St.
nog geen definitief pian heeft uitgewerkt
en zich er voorloopig toe beperkt den toe
stand dor afzonderlijke Kuropcesche landen
nauwkeurig te bestudeeren Washington zal
vermoedelijk eerst op het laatste oogenblik
met helder omlijnde voorstellen voor den
dag komen. Op het oogenblik schijnt ech
ter vast le staan, dat president Hoover de
ontwapeningsconferentie tot uitgangspunt
wil maken van zoowel de schuldcnregeling
als ook de organisatie van de algemeene
iligheid Mon heeft den indruk, dat Hoo
ver zich verzet tegen het in het Fransche
memorandum verwerkte voorstel betreffen
de de veiligheidsgaranties in geval van een
aanval.
De president is van meening, dat dit
voorstel neerkomt op een voorstel, da.t vol
komen onverecnigbaar is met de Ameri
kaansche opvattingen.
Ook wijst Amerika een samenkoppeling
van ontwapening cn Vo'kcnbond af, het
geen moet worden opgevat als antwoord
op de voorstellen van Paul Boncour. In
ieder geval is het zeker, dat Amerika de
ontwapeningskwestie op een wijze te berde
wil brengen, die ver verwijderd is van het
Fransche standpunt.
G e n v c, 2 Sept. (V.D.) Van de zijde der
Fransche delegatie worden de geruchten,
als zou de Fransche regeering tijdens de
huidige Volkenbondszitting een voorstel
willen indienen, om de a.s. ontwapenings
conferentie uit te stellen, met den meestcn
nadruk als onjuist gekenschetst Daar tc-
cnovcr staat echter, dat de Fransche re
geering het bijeenkomen dor conferentie in
Februari, mot de verkiezingen in Duitsch
land, Frankrijk cn de Vcreenigde Staten in
zicht en voorls in verband met een even
tueel opwerpen dor henstclkwcstie in het
volgend jaar alsmede den ingewikkcldon
politicken toestand, niet voor waarschijn
lijk houdt. Af te wachten blijft, of ondanks
het officicele démenti niet opnieuw door
Frankrijk pogingen zullen worden gedaan
om de ontwapeningsconferentie uit te stel
len.
Belgrado, 3 Sept. (V.D.) Gisteren is
een nieuwe regeering gevormd. In de zit
ting dezer nieuwe regeering, weike Woens
dagavond laat bijeenkwam onder voorzit
terschap van don koning, heeft de hofmi-
nister de nieuwe grondwet voorgelezen.
Deze nieuwe grondwet stelt voor Zuid Sla
vic een parlement en een senaat in Voor
den senaat wordt vastgesteld, dat de ko
ning de helft der leden benoemt en dat de
andere helft door het volk wordt gekozen.
Alle burgers boven 40 jaar hebben het pas
sieve kiesrecht. Voor het parlement, dat
door middel van een gelijk en direct kies
recht wordt gekozen, hebben alle burgers,
die de dertig gepasseerd zijn. het passieve
kiesrecht. Alle burgers hebben van hun
21ste jaar af het actieve kiesrecht.
De groote trekken van de nieuwe grond
wet zijn de volgende: Joogo-Slavië is een
koninkrijk onder de dynastie Karageorge-
witsj. De officicele talen zijn Kroatisch.
Servisch en Sloveensch De grondwet geeft
alle burgerrechten, gelijk deze in de Wes
lelijke democratische landen vastgesteld
zijn. Het land zal. gelijk dit tot dusverre
reeds bet geval was. in negen banaten wor
den ingedeeld Deze banaten genieten een
zoo groot mogelijke autonomie. Absolute
vrijheid van drukpers en onaantastbaarheid
van woning en brieven i9 vastgelegd.
AUe tot dusverre uitgevaardigde wetten
blijven vooreerst van kracht, totdat het
wetgevende parlement bijeengekomen zal
zijn en tot nieuwe wetten besluit.
Met deze proclamatie heeft de koning zijn
woord van 6 Januari 1920 bij de Invoering
van den uitzonderingstoestand gestand ge
daan.
Einde der dictatuur in Joego
slavië.
Belgrado, 3 Sept. (H.N.). De staatscou
rant publiceert den tekst van de nieuwe
grondwet, die uit 120 artikelen bestaat. Het
stuk is alleen door den koning onderteekend
en niet door den minister-president gecon
trasigneerd. De eerste artikelen behandelden
de samenstelling van het koninkrijk Dan
volgen artikelen over de staatserablemen
en vlaggen. Vervolgens komt ëen hoofdstuk
over de rechten en plichten der staatsbur
gers cn een artikel over dc constitutioneele
waarborgen. De tijd van de dictatuur wordt
met deze grondwet afgesloten, zoodat men
weer tot het parlementaire 6telsel terug
keert. Tegelijk met de grondwet is een pro
clamatie van den koning aan zijn volk ver
schenen, waarin hij er op wijst, dat het
handhaven van de staatkundige eenheid
van het land door hem a!s dc hoogste plicht
wordt beschouwd. Deze plicht was ook zijn
beweegreden bij de instelling van de dicta
tuur. De moeilijkheden cn gevaren waren
destijds zeer groot en ernstig en het geheelc
volk heeft ingezien, dat de koning ernstige
beweegredenen voor zijn besluit heeft ge
had. De groote deugden van het Zuid-Sla
vische volk zijn in dezen tijd weder geble
ken en hot vertrouwen op dc groote inner
lijke moreele krachten van het Zuid-Slavi
6che volk heeft den koning thans doen be
sluiten een nieuwe regeling voor het be
stuur van het land te treffen, waardoor dc
eenheid van het land bevestigd wordt. Dc
koning besluit met den wcnsch uit te spre
ken, dat het volk onder de nieuwe grond
wet een tijdperk van welvaart en voorspoed
zal tegemoet gaan.
BUITENLAND.
Het Fransche en Amerikaansche stand
punt inzake de ontwapening.
(Eerste Blad, pag. 1).
Einde der dictatuur in Joego-SIavië.
(Eerste Blad, pag. 1).
Het vonnis tegen Moulin.
(Eerste Blad pag. 1).
BINNENLAND.
Ernstig ongeluk bij Oldehroek.
(Tweede Blad, pag. 2).
Hoogste Barometerstand:
768.9 Akurcrv.
Laagste Barometerstand:
7i6/J Kal shot
Verwachting:
Meest matige Z. tot O.
wind. Zwaar bewolkt tot be
trokken, waarschijnlijk nog
cenige regen, aanvankelijk
weinig verandering in tem
peratuur, later wellicht koe
ler.
MEDEGEDEELD DOOR EET K. N. M. L
Het lang gerekte gebied van lagen druk
waarvan de as van de Scilly eilanden tot
Anglesa reikt splitste zich in twee gedeel
ten waarvan het cenc naar het N.Oosten
attrekt cn het andere als een geïsoleerde
kern over Engeland bleef.
Aan de Z.O zijdo hiervan waait het
krachtig uit Zuid on is dc temperatuur nog
zacht. Aan de N.W. zijde héerschcn krach
tige winden uit Noord die koude lucht aan
voeren over de Noordschc zee. Do Noorde
lijke luchtstroom buigt over de golf van
Elscaye om tot een Westelijke die afkoe
ling bracht in West Frankrijk. Welke af
koeling gepaard ging met zware regens.
Het is te verwachten dat dc koele stroo
ming van N.O. winden van Scandinavië tot
de. golf van Biscayc ook hier te lande af
koeling zal brengen en zich langzamer
hand over geheel West F.urcpa zal uitbrei
den.
ANTI-MILITARISTISCHE
GEESTELIJKEN.
Tweede internationaal c<
gres to Zürich.
Zürich, 2 Sept. (V.D.) Bij de opening
van liet congres van anti-militaristische
geestelijken te Zürich heeft prof. dr. G. J.
Hcering, voorzitter van den raad van de
internationale unie van anti-militaristische
geestelijken het woord gevoerd. Hij 6prak
met blijdschap uit. dat in vele landen het
chrislcn-anti-militarismo groeiende is, ook
onder de voorgangers.
Vooral op deze samenkomst gevoelen wij,
dat onze beweging, evenals het christen
dom. internationaal is. Thans bij do ope
ning van het congres wil spr. slecht6 twee
dingen op het hart drukken; 1. zich bepa
len tot den strijd legen het oorlogsvvczen,
tegen het militarisme. Wij zullen net zoo
lang en steeds sterker op het eene aam
beeld hameren, tot de gehcele wereld het
hoort
2. Agressief zij onze strijd! Wij verdedi
gen ons niet. wij vallen aan. Niet met de
wapenen der barbaren, maar met het
scherpere zwaard des geestes. Dit staat
niet te onzer beschikking, wanneer wij wil
j lcn. God schenkt het, als wij vast gelooven.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Dagelijks ontvangen wij zendingen
BONTKRAGEN
De nieuwste modellen.
Alle prijzen.
HET ENGELSCHE CREDIET VOOR
DE KREDITANSTALT.
Parijs, 3 Sopt. (V.D.) Naar van good in
gelichte zijde medegedeeld wordt, zal Za
terdag een directievergadering van de Bank
van Frankrijk plaal6 hebben, waarin de
kwestie van do overneming van het dooi
de Bank van Fngeland aan dc Oostenrijk
sche Kreditanstalt verleende crediet op kor
ten tormijn van honderdvijftig millioen
schilling door een Fransch bankconsortium,
besproken zal worden. Van Fransche zijde
heeft men met den financieeUn steun aan
Oostenrijk een afwachtende houding aan
genomen in verband met de verklaring van
Schubert over d» intrekking van het Tol-
unie-plan. Nadat heden Schubert de ver
klaring zal hebben afgelegd, zullen van
Fransche zijde do onderhandelingen over
financicele hulp aan Oostenrijk worden ge
opend.
DE MOORD OP HOLOWKO.
De Ockrafners protestecren.
Warschau, 3 Sept. (V.D.) I-Iet bestuur
van de Oekrainsche nationaal-dcmocrati-
scho verecniging Undo en het presidium
van de Oekrainsche parlementaire club heb
ben een gemeenschappelijke verklaring ge
publiceerd, waarin zij te kennen gcven.dat
de partij om principiccle redenen de per
soonlijke en massa-terreur als politiek strijd
middel steeds afgewezen heeft. Verder
wordt geprotesteerd legen de poging Jol-
Poolsche pers, dén moord op den afgevaar
digde Holowko aan de Oekrainischc min
derheid toe te schrijven, zonder dat tot
dusver het resultaat van het politioneel on
derzoek bekend is.
Voor het Soesterkwartier kun
nen abonnementen, adreswijzigin
gen en advertenties opgegeven
worden aan ons Bijkantoor:
EEN VERLOVING VAN
KONING CAROL?
Met een Italiaansche prinses?
Londen, 3 Sept. (V. D.) De ..Daily
Herald" publiceert een bericht van zijn
Weenschcn correspondent, dat op sonde
gronden de verloving te verwachten is van
koning Carol van Roemenië met prinses
Maria, de jongste dochter van het Italinnn-
sche koningspaar De prinses is weliswaar
16 jaar. terwijl zij den laatsten lijd genoemd
is als toekomstige echtgenoote van aarts
hertog Otto van Habsburg, doch de corres
pondent van het Engclschc blad beweert,
dat Manoilescoe, een persoonlijk vriend van
Carol, zich momenteel in Italië ophoudt,
ten einde voorbereidende maatregelen to
treffen voor de aanstaande verloving.
Het zou in de bedoeling liggen door de
aankondiging van deze verloving de ge
ruchten, als zou Carol van plan zijn
vriendin mevrouw Loepcscoe te huwen, to
gen te spreken.
FRANKRIJK'S CREDIET AAN
ENGELAND.
Parijs, 3 Sept. (H.N.) Het voor het
Fransche publiek bestemde gedeelte ten be
drage van VA milliard francs van het aan
de Engelsche regeering verleende crediet,
is volgens de Excelsior gisteren bijna ge
heel volteekend, zoodat deze transactie in
financicele kringen als een groot succes
wordt beschouwd.