MOEZEL WIJNEN
J. A. Schoterman Zn.
A. H. VAN NIEUWKERK N.V.
Utrechtschestraat 17 Telef. 145
ONDERWIJSSTATISTIEK
PAN EUR0PEESCHE
JONGERENBEWEGING
BELEG EN ONTZET VAN
STEENWIJK
Sleutel van het Noorden
ERNSTIG AUTO-ONGELUK
BIJ 0LDEBR0EK
ZIJN VROUW GESTOKEN
Beekensteinschelaan Beekstraat Tel. 543
Complete IVIeubESeering
HUMORHOEKJE
Trittenheimer Riesling
Piesporter Goldtröpschen
Gewas
1930
1929
p. fl.
f 1.20
f 1.60
p. anker
f 48.—
f 66.—
Openbare Bizondere L S
39 61
De Statistiek van bet gewoon en uitge
breid lager onderwijs ver 1929, is. door om
standigheden vertraagd, verschenen.
Daaruit blijkt, dal op de lagere scholen
31 December 1929 gingen 1.161.411 leerlin
gen. waarvan 592.249 jongens en 569.117
meisjes.
Van deze leerlingen bezochten er 455.583
of 39.23 pet. de openbaie scholen, 286.702 of
24.60 pet de Protestantsch-Christelijke
scholen, 402.357 of 34.64 pet. de Katholieke
scholen, 607 of 0.05 pet. de Israëlietische
scholen en 7730 of 1.39 pet. de oxerige bij
zondere scholen door 705.828 leerlingen of
60.77 pet van het totaal bezocht, zoodat de
verhouding van de schoolbevolking der
openbare scholen, »iond tot die der bijzon
dere scholen, als 39 tot 61.
Oprichting eener af dee:
ling Nederland
Dinsdagavond vond in Den Haag de op-
richtersvergadering plaats van de Pan-
Luropeesche Jongerenbeweging, afd. Neder
land. De heer W. A. Ruysch, die de ver
gadering presideerde, leidde haar in met
een overzicht van de ontwikkeling der pan-
europeesche gedachte, waarbij hij in het
kort de denkbeelden van Graaf Coudenho-
ve-Kalergi uiteenzette en aan kritiek on
derwierp en de werkzaamheid van Chri3-
tiaan Günther en Briand releveerde. Voor
al het plan Briand, dat de verwezenlijking
beoogt van de Vereenigde Staten van Euro
pa binnen het kader van den Volkenbond
en de besluiten der Europeesche Commis
sie achtte inleider belangrijke stappen in
de goede richting, vooral waar de aaneen
sluiting hiermede geen gevaar dreigt te
worden voor andere werelddeelen on -rij
ken. Zoo spoedig mogelijk dient de conso
lidatie van Europa bereikt te worden, wil
een nieuwe oorlogsramp ons worden be
spaard. Daarom moeten alle krachten op
dit doel geconcentreerd worden en moeten
alle jongeren zich verecnigen in een groote
internationale Pan-Europeesche Jongeren
beweging.
Na eenige gedachtenwisseling werd tot
oprichting der afd. Nederland besloten met
de volgende doelstelling: De Pan-Europee
sche Jongeren-beweging stelt zich ten doel
in den ruimsten zin des woords, zonder
zich te mengen in aangelegenheden van
binnenlandsch-politieken aard, de gedach
te te propageeren der Vereenigde Staten
van Europa binnen het kader van den Vol
kenbond, ten einde zoodoende positief me
de te werken aan de bevordering van den
wereldvrede.
Tot leden van het Hoofdbestuur werden
gekozen de heeren W. A. Ruysch, voorzit
ter, M. Eisen, secretaris, G. Scheltema, pen
ningmeesler, mej. E. van Bergen, depót
houdster en de heer G. J. de Voogd.
Tot bestuursleden der afd. Den Haag, do
heer W. A. Ruysch, voorzitter; M. Eisen,
secretaris, W. van Laar, penningmeester,
C. Arandsc, 2e secr. en Mevr. A. P. Meijer-
Gerhard.
Als officieel orgaan zal onder redactie
van den heer W. A. Ruysch verschijnen het
tijdschrift: „Jong Europa." Het secretariaat
zoowel van het Hoofdbestuur als van de
afd. Den Haag, is gevestigd, Sneeuwbal
straat 208, Den Haag.
EEN GEDECOREERDE SOC.-DEMOCRAAT.
De „Vrijheid" wijst er op, dat onder de ge
decoreerden ook is de sociaal-democraat A
Mühlenfeld, directeur van het binnen
landsch bestuur in Ned. Oost-Indië (ridder
in de orde van den Nederlandschen Leeuw)
Hoe lang zal het nog duren voordat ook
moederlandsche sociaal-democraten dur
ven te paradeeren op de vermaarde jaarlijk
sche lijst, vraagt het Vrijheidsbondsche
orgaan.
VERBOND VAN NED. WERKGEVERS.
De algem. vergadering.
Donderdag heeft het Verbond van Nedor-
landsche Werkgevers te Bergen-Binnen zijn
jaarlijksche algemeene ledenvergadering
gehouden.
Na de openingsrode van den algem. voor
zitter, ir. J. A. Kalff, werd het uitvoerig
jaarverslag goedgekeurd.
Hierna werd overgegaan tot de verkie
zing van drie nieuwe bestuursleden ter
vervulling van de vacatures ontstaan door
het periodiek aftreden van do heeren mr.
A. Haex, A. H. van Heck, C. A. Honig en
J. Zwaardemaker Czn. en door het tuê-
schentijdsehe aftreden van den heer ir. J.
A. Kalff. In deze vacatures werd voorzien
door dc benoeming van do heeren A. J. M.
Hulsman, G. van der Muelen, Joh. A. Laan.
H. Smidt van Gelder en K. C. Honig Mzn.
Na goedkeuring van de balans en de re
kening en verantwoording per 31 Dec. 1930
werden tot leden van de rekcningscommis-
sio voor het jaar 1931 aangewezen de hee
ren jhr. C. C. Roëll, ir. J. H. Telders en ir.
S. H. Stoffel, met als plaatsvervangende le
den dc heeren J. C. Redele Jr., A. F. J.
Beukers en prof. D. P. dc Voovs.
Vervolgens werd ter voorbereiding van
de excursio naar dc Zuiderzeewerken, die
den volgenden dag zou worden gehouden,
een inleiding gegeven door ir. J. H. Tel
ders, voorzitter van de Verecniging „Het
Groot-Baggerbedrijf", welke verecniging als
gastvrouwe van de ledenvergadering op
trad.
Daarna hield ir. A. Roebroek, lid van de
directie van den Wieringermeorpolder, een
belangwekkende beschouwing betreffende
indijking en industrie.
Feestviering na 350 jaar
strijd een actie op touw worden gezet om
te komen tot dc stichting van eon persbu
reau voor dc Frloscho zaak.
De groote actualiteit van do Frioscho
vraag heeft dr. M. dc Jong Hzn., privaat
docent aan de Amsterdamschc universiteit,
schrijver van Het Geheim van het Oera
Lindaboek, bewogen een -lijvige brochure
te schrijven, getiteld Friescho Kuituurpro
blemen. die binnenkort bij dc firma den
Boer to Middelburg zal verschijnen
Een Rotterdamsch architect gedood
Oldebroek, 3 Sept. Hedenmiddag om
streeks drie uur heeft op den Zuiderzee-
schen straatweg nabij Oldebroek een ern
stig auto-ongeluk plaats gehad. Een per
sonenauto, komende uit de richting Elburg,
geraakte op een gegeven oogenblik, door
dat de bestuurder schijnbaar de macht over
het stuur kwijt raakte, tusschen de tram
rails en slingerde daarna dwars over den
straatweg tegen een paal van de electrischc
geleiding. De paal brak af. De auto sloeg
daarna over den kop, waardoor de beide
inzittenden uit den wagen werden geslin
gerd. De beide heeren kwamen in een
langs den weg loopende sloot terecht. Toen
zij op het droge waren gebracht, bleek een
der inzittenden, de heer F. van Gils, archi
tect te Rotterdam, reeds te zijn overleden.
De tweede inzittende, de architect Buizing
uit Ridderkerk, kreeg een wonde aan het
hoofd. Hij klaagde over pijn in de borst.
De gewonde werd per auto naar het zie
kenhuis te Zwolle overgebracht. Het lijk
van den heer v. Gils, die ongehuwd was, is
naar het lijkenhuis op de begraafplaats te
Oldebroek vervoerd.
De auto is geheel vernield
DE EERSTE VROUWELIJKE
PASSAGIER NAAR INDIfi.
De eerste vrouwelijke passagier naar In-
die is, zooals gemeld, per K. L. M. „Ooie
vaar" van Schiphol vertrokken. Het was
mevr. Hewlett, een 64-jarige Engelsche, die
als eindbestemming Nieuw Zeeland heeft
en tot Batavia per K. L. M. reist.
Zij zelve is een bekwaam vliegster en
heeft o. a. haar eigen zoon, die nu bij de
Engelsche luchtmacht is, opgeleid. Om dien
zoon te bezoeken was zij naar Engeland ge
gaan.
Mevr. Hewlett was over het eerste ge
deelte van haar reis per K. L. M., n.I. van
Londen naar Amsterdam, ze»r ingenomen,
doch gaf haar spijt er over te kennen, dat
tusschen Nederlandsch-Indië en Australië
nog geen luchtverbinding bestaat, waarvan
anders, naar haar meening, zeer veel ge
bruik zou worden gemaakt.
INBRAAK BIJ DE COÖPERATIEVE
LANDBOUWVEREENIGING.
Bathm ïn, 3 Sept. Hedennacht is inge
broken in het kantoor der Coöperatieve
Landbouwvereeniging te Bathmen. Pogin
gen om de brandkast te openen, misluk
ten. Vast staat evenwel, dat een bedrag van
ongeveer dertig gulden w»rd ontvreemd. De
dief of de dieven zijn binnengekomen door
een ruit van het kantoor uit te snijden, na
tevoren een vergeefsche poging te hebben
gedaan met een breekijzer het raam om
hoog to schuiven.
Ook is ingebroken in het kantoor van
de Coöperatieve Zuivelfabriek te Colm-
schate. Nadere gegevens ontbreken hier
omtrent nog.
Het vermoeden bestaat, dat hier dezelfde
inbrekers aan het werk zijn gewaest.
MUNTENDAM HEFT DE TOLLEN OP!
Muntendam, 3 Sept. De gemeente
raad van Muntendam heeft besloten tot op
heffing van do tollen, die de gemeente een
jaarlijksch bedrag opbrachten van vier k
vijfduizend gulden.
RUSSISCH GRAAN NAAR NEDERLAND.
Voor één millioeu mark-
Uit Moskou wordt aan de Telegraaf ge
meld
De Sovjet-regeering heeft de onderhande
lingen over de levering van een groote hoe
veelhoid Russisch graan naar Nederland
afgesloten. De betreffende leveringen moe
ten een waarde van Mk. 1 millioen vertegen
woordigen, voor welk bedrag de Sovjct-
rcgcering in Nederland goederen koopt.
Bovendien onderhandelen de Russen over
den verkoop van darmen. Deze onderhan
delingen zijn echter nog niet beëindigd.
Het beleg en ontzet van Steenwijk vormt
een belangrijke episode uit den tachtigja
rigen oorlog.
Steenwijk en Cocvorden, do strategische
sleutels van het Noorden, waren voor Ren
nenberg, den naar do Spanjaarden overge-
loopen verrader, van het grootsto gewicht.
Nadat deze Groningen onder Spaansch be
wind had teruggebracht, moest hij ook
trachten Steenwijk weer voor Filips te win
nen.
In October 1580 sloeg hij met 6000 voet
knechten cn 1200 ruiters het beleg voor
Steenwijk, dat tot 23 Februari 15S1 heeft ge- j
duurd. Alleen aan den moed en het be-
leid van den dapperen Staatsehen hopman
Johan van den Kornput, was het te dan-
ken, dat Steenwijk voor den Prin6 vani
Oranje bewaard bleef, en dat Rennenberg
het beleg moest opgeven.
Geen wonder, dat men te Steenwijk de
figuur van Johan van den Kornput hoog
vereert. Thans, na 350 jaar, heeft men zich
opgemaakt, het ontzet feestelijk te herden
ken. Wèl is dit eigenlijk na den eigenlijken
ontzetdatum, maar de koude Februarida
gen leenden zich niet voor feestvieren.
I Reeds maanden to voren is men bezig ge
weest met het maken van plannen, om het
herdenkingsfeest zoo schitterend mogelijk
te doen slageD. De geheele binnenstad is
fraai versierd en dc aanblik van do flcu-
rigo straten en smaakvolle poorten is bui
tengewoon.
Woensdagmorgen zijn de feestelijkheden
aangevangen met plechtige koraalmuziek j
van den grooten toren der St. Clemen6kerk.
Herauten gingen te paard door de stad, om
aan te kondigen, dat het feest was begon
nen.
Van half 9 tot 9 uur luidden alie kerk
klokken, waarna talloozen zich opmaakten
naar de Grooto of Clemenskerk, waar de
kerkelijke herdenking is gehouden. Het
zeer groote kerkgebouw was tot in alle hoe
ken gevuld toen to half tien dr. J. Th. de
Visser, den kansel beklom om de herden
kingsrede uit te spreken. Het orgel werd
bespeeld door den organist der kerk, den
heer Kalsbeek.
Het comité had de sympathieke gedachte,
in den gevel van het oude gemeentehuis,
op het historische marktplein, een geden*-
steen te plaatsen. Na den kerkdienst werd
deze steen onthuld door den eere-voorzitter
van het feest-comité, den heer mr. A. H.
Goeman Borgesius, burgemeester van Steen
wijk, die daarbij c?n rede uitsprak. Deze-
gedenkplaat laat ccn voorstelling zien van
het eigenlijke beleg cn is een fraai stuk
werk. Ontwerper cn vervaardiger is dc heer
J. Tromp Meesters. Deze plechtigheid werd
opgeluisterd door zan& van eenige honder
den schoolkinderen, onder leiding van den
heer Ed. Ponten.
Het hoogtepunt van den eersten dag was
echter de opvoering van het door mr. A.
W. Kamp tc 's-Gravenhage geschreven land
spel „Houd Steenwijk''. Duizenden waren te
12 uur aanwezig in het prachtige park
Ramswoerthe om dit 6pel bij te wonen.
Het spel liet als hoofdmotief zien den
strijd van Johan van den Kornput, den
hoogbegaafden krijgskundige, die door ve
len eerst niet begrepen, later toch als meer
dere erkend wordt. Dc schrijver is in dit
stuk zeer geslaagd en de opvoering was
een schitterend succes. 125 spelers werkten
onder regie van den schrijver mede, terwijl
het tooneel gebouwd was door ir. J. A. G.
v. d. Steur. De muzikale leiding was in
handen van den heer Ed. Ponton van Zwol
le.
Hot spel duurde van 12 tot 6 uur.
Na het tweede bedrijf werd het spel on
derbroken, omdat Z.K.H. Prins Hendrik in
aantocht was. Z.K.H., die van Het Loo
kwam gereden, werd opgewacht op den Ha-
vcltcrbcrg, bij dc grens der provincie Over-
rijssel, waar het dag. bestuur der gemeente
ter begroeting aanwezig was. Dc commis
saris der Koningin in Overijssel kwam met
den Prins mede. In open wagens werd dooi
de stad gereden, waar Z.K.H. hartelijk werd
toegejuicht door de grooto menigte die
langs den weg was geschaard.
Z.K.H. werd op het gemeentehuis ontvan
gen door het feestcomité, waarna onmid
dellijk met het derde bedrijf werd aange
vangen. Na afloop betuigdo Z.K.H. zijn hoo-
ge ingenomenheid aan den schrijver.
Op het gemeentehuis werden vervcrschin-
gen aangeboden, waarna een rijtoer door
de stad werd gemaakt cn dc versiering be
zichtigd. I
De eerste feestdag werd besloten met een
avondfeest in het park Ramswoerthe en een
concert, waarna een groot vuurwerk werd
afgestoken. Het aantal bezoekers van bui- j
ten was zeer groot, de stad was overvol,
terwijl een opgewekte stemming overal
werd geconstateerd. (Msb.)
Omdat zij van hem was
weggeloopen
Amsterdam, 3 Sept. Voor het gerechts
hof diende in hooger beroep dc zaak tegen
oen 48-jarigcn electro technicus uit Leiden,
die door dc Haarlemsche rechtbank wegens
poging tot doodslag op zijn vrouw was ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van twee
jaar met aftrek van do voorloopige hechte
nis.
De man had op 7 Januari j.l. zijn vrouw,
die hem verlaten had, opgezocht te Bloc-
mcndaal Hij had haar 's avonds in de na
bijheid van haar woning opgewacht. In een
gesprek, dat volgde, wond de man zich
zeer op, daar de vrouw weigerde de echte
lijke woning weer te betrekkon. De man
trok een mes en bracht zijn vrouw een
aantal steken toe; zij werd echter niet ern
stig getroffen
Verdachte was in hooger beroep gekomen,
omdat hij niet de bedoeling had gehad zijn
vrouw te dooden of te verwonden. Verd
herinnerde zich slechts zeer vaag wat er
dien avond was gebeurd. De vrouw, als ge
tuige gehoord, zeide dat de man haar nooit
had bedreigd, ook dien avond niet. Zij ver
klaarde dat zij na afloop van deze zaak
weer bij hem wilde komen.
De procureur-generaal mr. Bauduin wees
er in zijn requisitoir op, dat ook de vrouw
niet vrij van schuld was, zij toch had haar
man en kinderen verlaten. Nu er weer een
verzoening is tot stand gekomen, wil spre
kcr een aanmerkelijk lagero straf eischen.
Mr. Bauduin requireerde vernietiging van
het Haarlemsche vonnis en verd.'s veroor
deeling tot tien maanden gevangenisstraf,
met aftrek der voorloopige hechtenis (vanaf
1 Jan.).
De verdediger, mr. Fokker, achtte de op
zet tot doodslag of mishandeling niet aan
wezig. Verd. was onder invloed van sterke
drank. PI. drong aan op vrijspraak subs,
hoopte hij, dat het Hof het requisitoir zou
volgen, meer subs, vroeg pl. een voorwaar
delijke straf. Arrest 17 September.
REKENING VAN HET BURGERLIJK
ARMBESTUUR NIET
GOEDGEKEURD.
Muntendam, 3 Sept. De Commissio
van Onderzoek van dc rekening van het
Burgerlijk Armbestuur der gemeente Mun
tendam kwam tot de ontdekking, dat 158
posten ter waarde van zevenduizend gulden
niet waren gedekt door nota's of mandaten.
Zij stelde daarom den gemeenteraad voor,
de rekening niet goed te keuren, waartoe
met algemeene stemmen werd besloten.
DE MOORD TE SASSENHEIM.
De Haagschc advocaat mr. E. O. Gold
stein heeft dc verdediging op zich genomen
van den bloembollenkweeker P. dc R die
voor de Haagsche rechtbank zal moeten te
rechtstaan als verdacht van den moord op
26 Augustus tc Sassenheim op den zwer
ver A. J. van Kesscl gepleegd.
NaaV wij vernemen, wordt op liet oogen
blik door de doktoren Scholten cn Gerritsen
oen onderzoek ingesteld naar dc geestver
mogens van den verdachte.
VRAAGT WINKELIER
OF NV HUISKO tel"I2QO AMERSFOORT
WARNSBORN EN VIJVERBERG.
Een taxatie-commissie Ingesteld.
De rechtbank to Arnhem heeft een drio-
tal deskundigcu benoemd ten einde de waar
de to schatten van do landgoederen Warns-
horn en Vijverberg, met name do heeren W.
Krocse te Dieren, ir. Schaap te Arnhem en
prof. A. te Wochel te Wageningen. De hoe
ren hebben tezamen met den rcchter-com-
missaris en de -rechtskundige raadsleden
van beide partijen oen bezoek aan do land
goederen gebracht. Het vermoeden wordt
uitgesproken, dat dit jaar de vaststelling
door de rechtbank van het bedrag, waarvoor
deze goederen aan de onteigenende partij
zullen worden toegewezen, wel niet meer zal
plaats kunnen vinden.
DE STAKING BIJ DE CHAMOTTE-
FABRIEK.
A r n li e m, 3 Sept. Op 20 Augustus heeft
voor liet Hof te Arnhem gediend de zaak
tegen C. v. U., H. v. S. cn S. v. S., alle y
beiders der chamottefabrick tc Geldermal
sen, die geweld hadden gepleegd tegen do
politic cn gepoogd hadden een rijksveld
wachter met een bicrflcschjc tc kwetsen.
Dc rechtbank te Tiel had eerstgenoemde
verdachte veroordeeld tot drie maanden, do
beido anderen tot twee maanden.
Het Hof heeft thans den eersten veroor
deeld tot vier maanden mot aftrek cn do
beide anderen ieder tot twee maanden.
CHINEESCHE VEREENIGINGEN
IN SURINAME.
's-G ravenhage, 3 Sept. Mr. Duijs
heeft heden voor den Hoogen Raad als
raadsman van dc verecniging Kong-Ngic-
Tong tc Paramaribo gepleit en geconclu
deerd dat als nog zal worden vernietigd de
beschikking van het Hof van Justitie in
Suroiname, waarbij aan deze Chineesche
verecniging dc lioedanighoid van rechtsper
soon is ontnomen. De advocaat-generaal
zal op 17 September conclusie nemen.
AANRANDING EENER ENGELSCHE
DAME TE BEEKBERGEN.
De dader tot tien Jaar ver
oordeeld.
Arnhem, 3 Sept. Het gerechtshof tc Am-
hem heeft heden uitspraak gedaan in de
strafzaak tegen D v. B., 24 juar, landbou
wer, zonder vastu woonplaats, gedetineerd,
die het vorig jaar op den weg te Beekber
gen onder Apeldoorn een Engelsche dame,
die daar gelogeerd was, heeft aangerand.
Ilij werd door den rechter te Zutphen ver
oordeeld wegens poging tot afperking, dief
stal met geweldpleging cn verkrachting tot
acht jaar gevangenisstraf met Ier beschik
kingstelling van de regeering.
Dit vonnis werd thans door hot Hof ver
nietigd en verdachte tot tien jaar gevange
nisstraf veroordocld.
STICHTING VOOR PROTESTANTSCHE
PLEEGZUSTERS.
Dinsdagmiddag heeft de officieele opening
plaats gevonden van huize Beukenstein, de
stichting van weldadigheid voor protestant-
sche pleegzusters, door notaris Swanborn te
Zutphen, in tegenwoordigheid van een groot
aantal genoodigden. Het huis met kapitaal,
gelegateerd door wijlen mevrouw Dull
Quintius, is gelegen in Ampsen bij Loghem
aan dc spoorlijn Loghem—Zutphen.
COMMISSARIS PATEER MET PENSIOEN.
Naar het Handelsblad verneemt, zal de
chef van de centrale recherche te Amster
dam, de commissaris voor den justitionee-
lcn dienst E. J. Pateer, op 16 October a.s.
met pensioen het politiecorps verlaten.
Ons moderne garnituur: 2 crapeauds (veerende voorkanten)
4 stoelen prima moquette f 127.50.
NIEUWE PLANNEN IN DE FRIESCHE
BEWEGING.
Een Frie»ch onderwljscongres
In verband met de wijziging der wet op
het Lager Onderwijs, die weldra door do
regeering aan de orde zal worden gesteld.
bestaat het voornemen, dat nog in den loop
van dit jaar te Leeuwarden een Friesch On-
1 derwijscongrcs wordt gehouden, uitgaande
van dc leidende organieatios in de Friesch-
nationale beweging.
Tevens zal naar aanleiding van den 6Cher
pen aanval door prof. dr. A. W. dc Groot te
Amsterdam in een Telcgraaf-artikel van ?.6
Aug. 1.1. gericht tegen den Frieschcn taal
Klant: „Heeft mijn zoon hier niet drie jaar geleden
een pak laten maken?"
Kleermaker: „Zokcr mijnheer. U komt do rekening
voldoen?"
Klant: „Pardon, ik wilde ook zoo'n pak -hebben en dan
op dezelfde conditie.' (Passing Show).
