.vandaar dat
overal gebruikt wordt!
DE WEG UIT DE WERKLOOSHEID
UïR:STR:17 Tel:
ST. EMILiON p. fl. f 1.40 p. anker f 56.-
A. H. VAM NIEUWKERK N.V.
WEDERZIJDS MOETEN ER
OFFERS GEBRACHT
DRA15I{1A-VANVALKEMBURC
e
M. H. van Raalte U
t
M. H. van Raalte 5
IMMOREELE PRACTIJKEN
AAN DE BEURS?
DEN KONING VAN
HÏSPANJE
DE FRAUDE BIJ FINANCIËN
Beekstraat Tel. 543 Beekensteinschelaan
HUMORHOEKJE
Een andere geest moet de verhouding
tusschen werkgevers en arbeid
ders bepalen
Het erkennen van de werkelijkheid
In „Maatschappij Belangen", het tijd
schrift van de Nederlandsche Maatschappij
voor Nijverheid én Handel, van September
schrijft de redacteur- Mr. J. Biercns de
Haan, onder bovcnslaanden titel een arti
kel, waarin gewezen wordt op de noodzake
lijkheid, dat een andere geest de verhou
ding tusschen werkgevers en arbeiders be
paalt. de geest van begrip voor de weder-
zfjdsche moeilijkheden, erkenning van de
werkelijke verhoudingen, niet slechts op
economisch, maar ook op psychologisch ge
bied.
Wederzijds zullen offers gebracht moeten
worden. Hoe zwaar deze voor vele onder
nemingen reeds zijn blijkt iederen dag dui
delijker. Dat echter aan de arbeiders de al-
gemcene daling van prijzen en inkomen zou
voorbijgaan, zal ook door hen zelf niet ge
loofd worden Zij zullen daar waar dit tot
nieuwe werkgelegenheid kan leiden een
offer van loonsverlaging, wellicht van werk
tijdverlenging moeten brengen, omdat er
slechts ;-6én oplossing mogelijk is ter over
winning van de werkloosheid: meer voort-
brens'AS. Dit beteekent: meer koopkracht
scheppen, meer arbeiders in het productie
proces inschakelen, de beschikbare goede
renvoorraad vergrooten. Er is nog aan al-
lëfTei Aei'bruiks-göcderen een schrijnend te
kort.
Yam het offer, aldus de schrijver, dat
hier gebracht zal moeten worden is de psy
chologische zijde de belangrijkste. Dit offer
zou natuurlijk op den duur ook met strijd
afgedwongen kunnen worden: steeds ster
kec-dwingen de onveranderbare ekonomi
sche verhoudingen ertoe. Maar hier staan
tegelijkertijd waaiden op het spel, die van
nog'grocter belang zijn dan de arbeidsvoor
waarden. Het gaat hier om hot leven der
gemeenschap dat, al wordt het ook gevormd
in den strijd en de conflicten van iederen
dAg,"toch in den grond alleen kan berusten
op den wil tot gemeenschap, den wil tot
samenwerking, en niet op een alles onder
mijnende verdeeldheid. Ons ekonomisch-
maatschappelijk leven kan niet meer ge
bouwd worden op strijd en wantrouwen en
groepsbelangen, die bereid staan elkaar te
vernietigen. Noodig is: een arbeidsgemeen
schap, welks leden weten, dat ze niet kun
nen werken voor anderen, maar voor eigen
belang; dat zij in hun eigen belang offers
hebben te brengen, maar ook t.z.t. de
vruchten daarvan zullen plukken. Noodig
is: een gemeenschap waar ook bij de massa
der minstbevoorrechten de overtuiging kan
leven, dat het algemeen belang niet dat is
van een kleine bevoorrechte klasse, maar
ieders belang. En waar ieders belang in
werkelijkheid alléén ondergeschikt is aan:
het algemeen belang.
Hiertoe zullen wedcrzijdsche offers moe
ten worden gebracht. Aan de zijde van de
arbeiders zal do verstarde, de onwrikbare,
irreeële houding in den strijd tegen loon®
verlaging opgegeven moeten worden. Maar
aan de andere zijde, aan de zijde die de
arbeiders zien als „de klasse van onderne
mers en kapitalisten", zal alles gedaan moe
ten worden wat mogelijk is om de arbeiders
de overtuiging te geven, dat het belang dor
onderneming hun belang is; dat ze niet
slechts de lasten mee moeten dragen, maar
«8
*8
«8
«8
«8
«8
«8
«8
«8
I 1
«8
«8
«8
*8
Amersfoort
Afd. Stoffen en Bonneterie
Bontper meter voor korte J asjes
in bruii-, zwart, grijs. L
Zwarte en kleurige Kant-
stoffen in wol en zijde
voor avondjaponnen ||k
Mantelstoffen r'
Bont-kragen
Mantelvoering en knoopen 8*
§9*
Vryella's, Clydella's
Pyama-Flanellen
Handschoenen, Shawls,
Kraagjes jjlk
Lumber-Jacquets, Vesten,
Pull-overs, Kinder-kleeding.
ook in do voordeelcn zullen deelen. Gelei
delijk moet bij de arbeiders de overtuiging
kunnen groeien, dat ze niet zijn de name-
looze massa, wier kracht cn beteckenis in
de eerste plaats gelegen is in den strijd
kracht hunner organisaties, maar dat zo
zijn menschen, die als menschen erkend
worden, dat zij als mensch een plaats in
nemen in het bedrijf, waaraan ze iedere
dag hun werkkracht geven. Dat de levens-
beperkingen, die zij hebben tc aanvaarden,
niet voortspruiten uit de willekeur of het
eigenbelang van personen of groepen, maar
een onafwendbaar gevolg zijn van de zake
lijke, onveranderbare ekohftnisclie verhou
dingen, waaraan ieder lid der gemeenschap
op zijn wijze onderworpen is.
De toepassing hiervan zal niet gemakke
lijk zijn: hiervoor is geen algemeen schema
te geven. Het zal financieele offers kunnen
kosten: van baten die in beter tijd den ar
beid zullen moeten toevloeierx waar ze
vroeger naar elders vloeiden. Het zal offers
eischen aan beginselen en rechten, die tot
nu toe als van zelf sprekend werden be
schouwd. Het zal echter vooral vcrcischen
persoonlijke eigenschappen en persoonlijke
verhoudingen, die het vertrouwen van den
arbeider, den wil om mede te werken cn de
bereidheid een offer te dragen, kunnen doen
groeien: die hem ook grond moeten geven
voor de zekerheid, dat het zijn zaak is, die
hij dient, dat in beter tijden ook zijn belang
in de onderneming gewaarborgd is. H-:t
eischt de bijzondere kwaliteiten van een lei
der een leider niet slechts van een indu-
strieele onderneming, maar een leider van
een levende gemeenschap. Het is in iedere
gemeenschap, ook die der onderneming,
niet alleen het systeem, maar meer nog de
mcnscholijkheid, waarmee het uitgevoerd
wordt, die den geest bepaalt; en het komt
vóór alles op dezen geest aan.
De vraag waarom het nu vooral gaat is:
hoe kan op grond van de bestaande ver
houdingen de ekonomischc en maatschap
pelijke dreiging, die over deze samenleving
hangt, overwonnen worden voordat de
vernieling nog verder gaat? Hiertoe is vóór
alles noodig: wederzijds de werkelijkheid
te zien en te aanvaarden. I)it eischt eener
zijds erkenning van de dwingende ekono-
mische verhoudingen, die geen macht van
organisaties of politiek kan vernndcrerf
Maar het eischt anderzijds erkenning van
de mentaliteit, die een zeer belangrijk deel
van ons volk bezielt, die, voor wie zich in
denkt in het standpunt der arbeiders, ver
klaarbaar is en waaraan door rationalist!
sche ekonomische redeneering zeker niets
te veranderen is. De economische en de
psychologische realiteit zullen beiden we
derzijds erkend moeten worden cn op
grond van deze twee zal getracht moeten
worden het afbrokkelende ekonomische- en
maatschappelijke leven opnieuw op te bou
wen. De voordeden, die hiermede verkre
gen zullen worden, zijn waard, dat hiervoor
eenige nadoelen aanvaard worden.
Het gaat nu, wederzijds, niet meer om ge
lijk hebben, niet om phrases en beginselen,
het kan alleen nog maar gaan om het er
kennen van de werkelijkheid, om het aan
vaarden van nieuwe verhoudingen, die deze
oplegt Om het inzicht, dat al het leven
groei is cn verandering ook dat der sa
menleving; en dat andere tijden een andere
geestelijke instelling vereischen. Alleen- in
deze wederzijdsche volkomen aanvaarding
der werkelijkheid kan de weg gevonden
worden, die zal leiden uit de werkloosheid
kan het materiaal gevonden worden, dat
benoodigd is voor hechter opbouw onzer
economische samenleving, voor den opbouw
van de gemeenschap van ons volk.
Het Eerste Kamerlid Dobbelman
stelt vragen aan den minister
Het Eerste Kamerlid Dobbelman heeft
aan den minister van financiën gevraagd
of deze niet tot de conclusie is gekomen,
dat er aan de beurs immoreelc praktijken
worden toegepast, en dat het gerechtvaar
digd vertrouwen in den financieelen toe
stand in ons land mede daardoor wordt ge
schaad.
Voorts vraagt de heer Dobbelman of de
minister niet overtuigd is, dat een groot
deel van de angst en de vrees onder bona
fide fondsen-bezitters gewekt, mede veroor
zaakt of verergerd is door baisse-praktijken
en of de minister niet van meening is, dat
thans een toestand in het leven is geroe
pen, waartegen het dringend noodzaak is
in het algemeene Nederlandsche belang
maatregclon te nemen en of Z. Exc. hier
toe bereid is.
TE WATER GESPRONGEN.
Groningen, 21 September. Een aantal
patiënten van do ziekeninrichting „Dennen
oord" te Zuidlaren maakte onder geleide
van vier verplegers een wandeling door het
dorp. Bij de vaart op den weg naar Hooge
zand wist een van hen, de 24-jarige A. de B.
uit Dalfsen aan de waakzaamheid der ver
plegers te ontsnappen, en sprong plotseling
in het water. De verpleger H. Wilkamp
sprong hem geheel gekleed na, doch het
mocht hem niet gelukken den patiënt bo
ven te brengen.
Het lijk is later opgehaald. De verpleger
VV. kon zich zelf ook niet redden en moest
door anderen uit het water worden gehaald.
W. had het bewustzijn verloren, zijn toe
stand is niet zonder zorg.
EEN „MENEER, DIE AARDAPPELS VOOR
HET RIJK KOCHT".
Wapenveld e, 23 Sept. In de eerste da
gen dezer "week heeft een als heer gekleed
persoon in Wapenvoldc bij do boeren aard
appels opgekocht. Zooals hij zeide, kocht h":
voor het Rijk on waren de aardappelen be
stemd voor di Garnizoenen. Bij diverse boe
ren had hij do afspraak gemaakt om de
uardappelen voor een prijs van 5.80 per
100 K.G. op Woensdagmorgen pasklaar m
zakken gereed te houden.
Voor do aflevering op Woensdag had hij
een flinko ploeg arbeiders aangenomen.
Zelfs kleine jongens cn meisjes kon hij
voor dit werk gebruiken.
Woensdagmorgen was de opgeroopen ar-
beidersploeg op de aangewezen plaats aan
wezig, sommigen hiervan hadden ander
werk hiervoor vaarwel gezegd; do boeren
hadden naar afspraak 40. 50 of GO mud
aardappelen klaargezet, doch de „mijnheer"
liet op zich wachten Alhoewel voorloopig
nog van geen strafbaar feit sprake kan zijn
en do boeren en de arbeidors nog geen fi
nancieele nadeelcn hebben ondervonden, is
men in Wapenvelde cn omstreken in do
stellige overtuiging, dat zij bij den neus zijn
genomen Ook hot kosthuis, alwaar hij van
Maandag- tot Woensdagmorgen vertoefde,
heeft nadien niet6 van hem vernomen.
(Tel.).
DE NIEUWE MARGARINE-
In De Tijd troffen wij den volgenden „Tijd
spiegel" aan:
De Spaanschc Koning is niet lang geleden
in den Haag geweest. Hij heeft het Maurits-
huis bezocht, den Vijverberg bewonderd,
het Binnenhof geroemd, de oude Zeestraat
van liuygens geprezen en een blik van ge
heimzinnige verstandhouding laten weiden
over het Groene Zoodje. Toen hij met deze
touristische verrichtingen klaar was. bleven
er vier uur tijds over, die hij besteden mocht
zooals hij wenschte. Hij wildo in die vier
uren iets nuttigs doen. zooals dat past aan
een monarch op non-activiteit. (Met dit
zonderlinge woord is, eigenaardig genoeg
niet bedoeld de activiteit eener non).
Het Vredespaleis boezemde den koning
weinig belang in. voor de Gevangenpoort
voelde hij een verklaarbare huivering in
zijn huidige omstandigheden, van badplaat
sen walgde hij na eenige maanden gedwon
gen vacantia met regen, om winkels kijken
heeft hij nimmer veel gegeven en de dieren
tuin is minder rijk aan monsters dan hel
Escurial was gewenst. Ilij is toen maar naar
Delft gegaan, het schoonste historische stad
je van Holland, dat hij kende uit de aarde
werk verzameling der roemruchtige raani
akken, die zijn voorgangers waren. En te
Delft heeft hij de bezienswaardigheden in
oogenschouw genomen- het standbeeld van
Hugo dc Groot op de markt, het huisje van
Vermeer op den Ouden Langcdijk. den zil
verwinkel, waar vroeger de dichter Poot
heeft gewoond, het binnenpleintje van het
klooster, waar Balthazar Gheracrts den
Prins hoeft doodgeschoten. P.n eindelijk het
graf van Willem/van Oranje, de tombe van
den grootên opstandeling...
Hij heeft stilzwijgend gestaan bij do zerk
van den prins, die „den koning van Hispan
je altijd geëerd heeft'', minder dankbaar dan
wij wellicht voor de gevolgen van dien zon
derlingen eerbied, maar met het ontzag,
dat een onttroonde vorst, wanneer hem
grootheid des geraoeds niet vreemd is, kan
voelen voor een ifcbel. die een genie was.
Het bezoek van den Spaanschen koning
aan dit graf is bijna onopgemerkt gebleven
slechts enkele Ilaagsche bladen hebben hel
terloops vermeld. Toch was dit een histo
risch oogenblik. vol van de schoonste ro
mantiek: de romantiek der eerbiedige ver
zoening tusschen twee tegenstanders, dip
elkaar bevechten, maar begrijpen.
Dat de prins „den koning van Hispanjc'
zou hebben geëerd is, feitelijk gezien, een
onwaarheid, maar in het wezen der zaak
dat boven de feiten uit stijgt, is het juist.
Want er is eer in gelogen, wanneer een
man als de Prin6 van Oranje u tot zijn vij
and verklaart.
HET NIEUWE ONTSMETTINGSGAS.
Amsterdam, 24 Sopt. Dc proeven met
het nieuwe ontsmettingsgas, het T-gas, die
gisteren werden genomen in een tweetal
perceelen in de Joden Houttuinen zijn te
zooverre mislukt, dat doordat de openingen
niet volledig waren gedicht, de concentra
tie van het gas te gering was. Veel gas
ontsnapte en de giftigheid is veel geringer
dan blauwzuungas. Er wordt nu gezocht
naar een methode om de vertrekken goed te
dichten. Hedenmiddag zullen de proeven
worden voortgezet.
DE PROEFZENDER VOOR DEN Z. O. TE
KOOTWIJK ZENDT ZONDAG A.S. UIT.
Zondag 27 September a.s. tusschen 10 cn
12 uur (dit uur is gekozen om technische
redenen) zal over den proefzender van den
Zakclijken Omroep te Kootwijk op een golf
lengte van 1051 meter een uitzending wor
den gegeven, waarbij eenige gramofoonpla-
ten ten gehoorc zullen worden gebracht.
Rapporten van luisteraars, speciaal uit de
meer afgelegen deelen van het land, zooals
Zeeland, Limburg, Groningen, Friesland en
bet noorden van Noord-Amerika zullen
gaarne worden inga wacht door den chef
van het Rijks-Radio-Laboratorium, Park
straat 29, te 's Gravenhage.
Nadere bizonderheden omtrent de in deze
rapporten te verstreken gegevens zullen
over den zender worden bekend gemaakt.
DE WERKLOOSHEIDSVERZEKERING.
Meer dan 500.0C0 arbeiders
verzekerd.
In de laatste vergadering van den Rijks
commissie van Advies voor de Werkloos
heidsverzekering deelde de directeur van
den Rijksdienst der Werkloosheidsverzeke
ring en Arbeidsbemiddeling mede, dat
thans meer dan 500.000 -arbeiders in het
land tegen werkloosheid verzekerd zijn vol
gens de regeling, vervat in het Werkloos
heidsbesluit 1917.
Gev/as 1324.
In ruim tien jaar tijd meer dan
drie ton verduisterd
Naar „De Avondpost" verneemt, heeft het
onderzoek door hoofdambtenaren van het
Dep. van Financiën en door de Algemeene
Rekenkamer, ingesteld naar rlc fraude, ge
pleegd door een gewezen commies bij de af
deeling Generale Thesaurie, die intusschen
is overleden, een verbijsterend resultaat op
geleverd.
Hoewel het onderzoek nog lang niet is
geëindigd, staat reeds thans vast dat de om
vang der gepleegde fraude veel cn veel
grooter is dan aanvankelijk gedacht werd
Gebleken is n.l.t dat de malversaties ge
pleegd zijn over een tijdvak van meer dan
tien jaar.
Het bedrag der reeds thans gevonden val
sche betalingsmandaten beloopt meer clan
f 300.000. terwijl verwacht wórdt dat dit be
drag nog aanmerkelijk zal stijgen.
Hoe het mogelijk is dat een departements
ambtenaar gedurende meer dan tien jaar
ernstige fraude pleegt zonder dat men daar
aan het Departement of aan de Algemeene
Rekenkamer, die met de controle belast is
iets van bemerkt, acht de redactie van ge
noemd blad temeer verwonderlijk, daar
haar ter oorc is gekomen, dat bet Departe
ment gewaarschuwd was.
Reeds geruimen tijd toch had de weelde
rige levenswijze van den commies do aan
dacht getrokken. Niet alleen van collega s
cn particulieren, maar ook van de politie
autoriteiten. Laatstgenoemden zouden de
aandacht van het departement op die bui
tensporige uitgaven hebben gevestigd. Het
departement schijnt deze waarschuwing
naast zich te hebben neergelegd, althans
met een zeer onvoldoende verklaring over
de herkomst van het geld voor de groote
uitgaven, genoegen te hebben genomen.
In tot oordeelen bevoegde kringen ver
wacht men, dat uiteindelijk het bedrag,
waarvoor het Rijk is benadeeld, meer dan
een half milliocn zal blijken te beloopen.
DE AUTOBUSKWESTIE TE GRONINGEN.
Parkeermoeilijkheden.
Groningen, 24 Sept. De autobestuur
der A. van Es had onlangs geweigerd te vol
doen aan het bevel van een agent van po
litie om zijn auto, die hij op dc Vischmarkt
had neergezet, over te brengen naar een
door de politie-agent aangewezen parkeer
terrein. De agent maakte proces-verbaal op,
maar de kantonrechter sprak verd. vrij,
omdat de politie geen recht heeft min of
meer officieele parkeerterreinen aan te wij
zen. Daarvoor moet een gemeentelijke ver
ordening worden gemaakt en dit is tot nog
toe niet geschied
Het gevolg van deze beslissing kan zijn,
dat de bestuurders van autobussen en
vrachtauto's hun auto's niet meer naar het
parkeerterrein zullen brengen dat hun wordt
aangewezen, en naar aanleiding van de
beslissing van den Hoogen Raad dat het ge
meentebestuur niet het 'recht heeft, zooals
was geschied, hun te verbieden de binnen
stad binnen te rijden, zich nu ook op een
willekeurige plaats, die hun het meest ge
schikt voorkomt, voor hun route kunnen
stationneeren.
SLUITING VAN DE BLINDE GEUL.
W i c r i n g c n, 24 September. Het laat
zich aanzien dat de sluiting van het dijkvak
door de „Blinde Geul'' van den afsluitdijk
WieringcnFriesland nog deze week tot
stand zal worden gebracht. Door deze slui
ting blijven er dan dus nog twee z.g. sluit
gaten over en wel de dijksgcdccltcn „Mid-
delgronden" en „Vliéter". De afsluiting van
eerstgenoemde gedeelte moet nog in dit jaar
worden voltooid.
DR. H. J. DOORENBOSCH OVERLEDEN.
Groningen, 24 Sept. In den ouderdom
van 48 jaren is alhier overleden dr. H. J.
Doorenbosch, directeur van het Chemisch
Laboratorium Dooranboscb en Pannenborg.
Do overledene was een zeer bekendó en ge
ziene persoonlijkheid Dr Doorenbosch had
verscheidene functies in het publieke leven,
om was hij voorzitter van „Burgerplicht",
de Vrijzinnig-Democratische Vereeniging,
secretarie van het Natuurkundig Genoot-,
schap.
8 dagen Exceptioneel aanbieding van Tafe!, Divan en
KapstohkZeeden. Ziet de étaSage.
„Kij'k uit, meneer. U loopt met uw eene voet op liet trot
toir en met uw andere in de goot."
„O, gelukkig. Ik was al gaan denken dat iik kreupel
was geworden." (Passing Show),
