F. H. LQMANS
BELANGRIJKSTE NIEUWS
DÉ ÉEMLANDEü
JAN VAN RIEMSDIJK
Bmiteolaodscih
Buitenband
JOH. BEI5EER
BmsrsommicM
BIJKANTOOR
SOESTERKWARTIER
SOESTERWEG 107
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort I 2.10. per maand 0.75, per
wcek (rne» gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Vrijdag 9 October 1931
Uitgave: VALKH9FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 87
LUCHTBOMBARDEMENT
OP TSJENTSJAU
Piano's, Orgels, Radio
PHILIPSLAMPEN
Electro Techn. Bureau
i—
LICHTS .OP
5 uur 52 min.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
L. J. LUYCX ZOON
Binnenland franco per pojt per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 513
DAGBLAD
DDI IP ncn AnUFRTPUTIFM van1 regels f 1.05 met inbegrip van een bewi;snumm«*
rmua ucn Huicnicniicw e|kc regel ^ccr f025 Llefdadighe|dSadvertwtlii. voord.
helft van den pnjs. Kleine Advertentiên ..KEITjES bij vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatiea f 1.—. Bewijsnummer extra 1 0.05
HEERDE (Velawe) Holland
Telefoon 38
I
De Heeren van het Amersfoortsch Dagblad heb mien
weer verzug noar Amicitia te kommen met mien gezel
schoep. En ik kan niet anders zeggen as dak d'r met
groot pleizier noar toekomme op V/oensdag 27 October.
HET GIET WEER BES, DAT ZU'J ES ZIEN.
(Tenminste a'j komt want anders kuj't niet zien
Wie heb merakel moiie nieje stukken. Ook een heele
kluch in een bedrief. Die heet „Goedkoop LogiesZie,
dan kom ik in mien veekooperspakkien in een groot stads
hotel. En dan lach de menschen zich dood. Nou zie en
door is het ons iuust u'm begonnen.
A'j d'r meer van wilt weten dan mu'j maar eens
kommen en kieken.
Tot ziens: De grutenisse van
JAN
HET BEZITRECHT IN SPANJE.
Madrid, 7 Oct. (V.D.) Hedenavond is
met meerderheid van stemmen het compro
mis over het bezitrecht in de grondwet aan
genomen. Da sociaal-democraten stemden
tegen. Do particuliere eigendom kan vol
gens de aangenomen bepaling om redenen
van openbaar nut tegen schadeloosstelling
edwongen onteigend worden. Een onteige
ning zonder schadeloosstelling kan slechts
dan geschieden, wanneer de kamer met ab
solute meerderheid een andere wettige re
geling instelt Hetzelfde geldt voor de socia
lisatie. Openbare bedrijven en instellingen
van algemeen belang kunnen, wanneer dit
noodig mocht blijken, genationaliseerd wor
den. In beslag nernen van goederen als straf
wordt afgeschaft.
DUITSCH-RUSSJSCHS GESCHILLEN
OPGEHELDERD.
Berlijn, 7 October. OLD.) Officieel wordt
mcdgedeeld: De Duitsph-sovjet-Russische
geschillencommissie heeft tijdens haar
tweede buitengewone bijeenkomst van dit
jaar verschillende geschilpunten, voorko
mende in Duitsch-Russischc verdragen, zoo
mede ccnige andere geschilpunten, bijge
legd. De in den tijd van 7 September tot
Be crisis te Berlijn duurt
voort. Brüning ontmoet
bij zijn kabinetsformatie
ernstige moeilijkheden.
Toen Woensdag j.l. rijkskanselier Brü
ning zich naar rijkspresident Hindenburg
begaf om bij dezen bet ontslag in te die
nen van het ministerie, waarvan hij de
leider was, verkeerde hij, nadat hem op
nieuw de opdracht was verstrekt om het
aanzijn te geven hetzij aan een volkomen
nieuw, hetzij aan een gereconstrueerd ka
binet, in de waan binnen enkele uren te
zullen slagen.
De nuchtere feilen hebben inmiddels aan
getoond, dat dr. Brüning zich leelijk heeft
misrekend. Een ongekend aantal moeilijk
heden heeft hij op zijn weg ontmoet. Tal
van persoonlijkheden heeft hij voor ver
schillende portefeuilles aangezocht, maar
dezen meenden vrijwel allen voor dc eer
te moeten bedanken. Onder meer heeft hij
een beroep gedaan op toonaangevende in-
dustrieelen, maar dezen wenschten geen
ministerieels functie tc aanvaarden. Brü
ning zag Woensdag dan ook weldra in, dat
het hem in den loop van den dag niet zou
lukken een nieuw kabinet te formèercn.
Doch ook de dag van gisteren is verstreken,
zonder dat Brüning cenig succes kon boe
ken. Hij was zelf zoo onder den indruk van
dezen tegenvaller, dat hij het zijn plicht
achtte gisteravond don rijkspresident op de
hoogte te stellen van zijn mislukte bespre
kingen. Wel zal Brüning de onderhandelin
gen voortzetten, maar dat de toestand bui
tengewoon moeilijk is, kan opgemaakt wor
den uit het gerucht, hetwelk vermoedelijk
niet veel bezijden de waarheid is, dat Hin
denburg, wanneer er geen andere uitweg
is, zich ïvict zal kanten tegen een evcntuccle
ontbinding van den rijksdag. Dit zou dan
beteekencn, dat er binnen ongeveer zeven
weken nieuwe verkiezingen zouden moeten
worden gehouden.
In allen ernst wordt er dan ook reeds
rekening mee gehouden, dat eindelijk voor
Hugcnbcrg en de zijnen het oogenblik zal
zijn aangebroken om 's lands zaken te lei
den. Dit zou nog meer een opschuiving naar
rechts beteekencn, maar deze ontwikkeling
van den toestand schijnt hoe langer hoe
onvermijdelijker te worden, nu dc parle
mentaire basis, waarop Brüning's regeering
tot dusver steunde, hoe langer hoe smaller
is geworden. Zoo bereidde de Duitsche
Volkspartij het kabinet den laatsten tijd
hou langer hoe meer moeilijkheden; tal
van leden dezer partij leggen openlijk een
grootc sympathie voor de nationale oppo
sitic aan den clag, terwijl ook de staats
partij (de vroegere democraten) vrij critisch
tegenover de rcgeering-Brüning staat, die
alleen nog haar leven heeft kunnen rekken,
dank zij de houding der sociaal-democraten
die voortdurend het leven van het kabinet
bobben gered om te voorkomen, dat nog
rechtscher elementen de lakens zouden
gaan uitdeelen.
De geneigdheid van vele sociaal-demo
craten, om deze „duldings"-politiek voort
tc zetten, wordt met den dag geringer, zoo
dat het zeer dc vraag is, of de sociaal-de
mocraten bereid zijn een welwillende hou
ding aan tc nemen tegen een nieuw kabi-
iiet-B>'üning. Van enkele candidatcn, die
Brüning tot dusver heeft aangezocht, wil
len de sociaal-democraten niets weten, zoo
dat, wanneer de rijkskanselier deze toch in
zijn ministerie zou opnemen, hij daardoor
den steun der sociaal-democraten zou ver
spelen. Laatstgenoemden zijn bovendien, nu
verschillende leden de partij verlaten uit
protest tegen dc tolcranliepolitick, wel ge
noodzaakt een moer linkschen weg in te
slaan.
Uit het bovenstaande blijkt dus overdui
delijk, dat Brüning zich voor een berg van
moeilijkheden ziet geplaatst en dat dc kans,
dat hij opnieuw leider der regeering zal
worden, met het uur geringer wordt. Do
oppositie wacht geduldig af en staat klaar
om elk oogenblik te kunnen toegrijpen.
Londen, 8 Oct. (V.D.). Uit Tokio wordt
gemeld dat negen Japansche vliegtuigen
zijn begonnen met het bombardement van
de Mandsjocrijschc stad Tsjentsjau, waar de
aanhangers van maarschalk Tsjang Hsue
Liang een voorloopige regeering hebben op
gericht.
De Chineesche antwoordnota
aan Japan.
Shanghai, 8 Oct. (V.D.). De Chineesche
antwoordnota aan Japan inzake de in Chi
na uilgebroken anti-Japansche beweging 1
heden aan den Japanschen zaakgelastigde
te Nanking overhandigd. De nota wijst alle
Japansche bezwaren op scherpe wijze af
en verklaart, dat de normale verhoudingen
tusschen Japan en China slechts hersteld
kunnen worden, wanneer Japan zijn troepen
uit China terugtrekt. Maatregelen tegen de
anti-Japansche boycotbeweging kan de Chi
neesche rogeering met den besten wil nici
nemen.
DE FRANSCH-DUITSCHE
COMMISSIE.
Parijs, 7 Oct. (V.D.) Woensdagavond
zijn de Fransche vertegenwoordigers in de
Fransch-Duitsche studiecommissie officieel
benoemd. Aan het hoofd slaat onderstaats
secretaris Gignoux, terwijl Coulondrc secre
larjs-gcneraal der Fransche delegatie zal
worden. In de commissie worden vijf mi
nisteries vertegenwoordigd.
GCEDERENRUIL TUSSCHEN BUITSCH-
LAND EN ERAZILIë.
Roerkolen tegen koffie.
Berlijn, 7 October 1931. (H.N.) Uit Rio
de Janeiro wordt gemeld, dat in Brazilië
geruchten in omloop zijn, volgens welke ge
tracht zal worden een gocderenruil tus
schen Duitschland cn Brazilië tot stand te
brengen, in dier voege, dat Duitschland
Roerkolen aan Brazilië zal leveren en Bra
zilië koffie aan Duitschland.
Varkcnsmarkt 5 Tel. 1309
Onze orgels, piano's zijn juist iets
beter dan andore en goedkooper.
KOOPT UW
bij hot
UTRECHTSCHESTRAAT 15.
Vraagt daar advies over het verbruik.
6 October gevoerde besprekingen hebben de
oplossing gebracht van ccnige practische
kwesties en bijgedragen tot een vergaande
opheldering van geschilkwesties.
De bijeenkomst der commissie heeft op
nieuw de doelmatigheid bewezen van
vriendschappelijke besprekingen. Het re
sultaat hiervan is in een rapport uiteenge
zet. Dit rapport is heden onderteekend en
zal aan de wcderzijdesche regeeringen ter
bevestiging worden voorgelegd.
PIERPONT MORGAN TE PARIJS.
Parijs, 8 O t. (H. N.) Naar de Chicago
Tribune meld', is met den trein, waarmede
lord Reading reisde, ook de Amerikaan-
sclie bankier Pierpont Morgan tc Parijs
aangekomen. Morgan verklaarde, dat hij
zijn gewone jaarlijksche reis deed.
DE NIEUWE HOOFDCOMMISSARIS VAN
POLITIE T2 LONDEN.
L o rid c n, 8 Oct. (V.D.) Op voordracht
van het ministerie van binncnlandsche za
ken heeft de koning benoemd lot hoofdcom
missaris van de London Metropolitan Police
lord Trenchard, maarschalk van de Roval
Airforce, als opvolger van den afgetreden
hoofdcommissaris Byng.
Eerlijk gezega *uc verwachtingen van
de .nieuwe Hoovcr—.hc plannen waren niet
bijster hoog gespannen, na al dc" vorige
mislukte profetieën en pogingen van den
President van Over zee om de econome
sehc situatie te Covigccren. Het begon ai,
vlak na dc bcurspanick in 1929, toen Hoo.*
ver, als met het horloge in de hand, wist
tc vertellen hoe lang de crisis zou duren.
Men moest zich maar goedhouden, niet bes
zuinigen, geen loonen verlagen, de produc*
tic continuccren alsof cr geen vuiltje aan
cc lucht was cn dan zou het binnen ccnige
weken wel weer „jongens daar gaan wc
weer" zijn!
Daarna volgde nog dc cenc provincie
op dc andere cn tenslotte kwam het groo»
tc Hoovcr-plan dc wereld plotseling in
alarm brengen. Duitschland zou geholpen
worden met een geheel jaar uitstel* van be*
taling der oorlogsschuldcn. Dc president
beging hierbij het luttele foutje te verge*
ten dat cr ook nog een Frankrijk was, dat
hij niet voldoende consulteerde cn ook
nog dat zijn hulp wellicht wat laat zou
komen. Op deze twee minimale factoren
strandde eigenlijk dc hccie opzet en het
ging overal ter wereld van kwaad tot erger.
En lezen wij nu weer rustig dc recente
verklaringen af. dan weten wij haast niet
of wc te doen hebben met politiek of met
nog verdergaande naïveteit, dan wij bij dc*
zen president al veronderstellen durven.
In stede van op Delphi's ouden tempel
het: „Leer U zeiven kennen" tc gaan lezen
krijgen we praatjes voor dc vaak als „wij
staan voor moeilijkheden, die we zelf niet
hebben veroorzaakt", en „De duur der
crisis die aan de gebeurtenissen in Europa
is tc wijten." Ziet Amerika dan zijn eigen
economische cn financicële enormiteiten
niet? Weet het dan niet hoe thet zijn pro*
ductic kunstmatig heeft opgezweept met
zijn funeste afbctalingssysteem en heeft het
zelfs het bloedgeld der oorlogsschulden
niet, vele jaren al, kalmpjes in den zak ge*
stoken? Verder mogen wij nog vernemen
„Dat één der sleutels voor dc oplossing
der kwestie bij Frankrijk ligt" cn zeik
heeft men nu ontdekt dat cr eigenlijk een
wereldcrisis gaande is. Werkelijk deze
twee laatste constatceringeii zijn voor ons
openbaringen die dc deur dicht doen! Vers
keert Amerika dan werkeiijk in de abso*
lute onkunde over wat Europa cn dc ver*
dcre buiten*Amerikaanschc wereld denkt
cn doet. dat dit moois eerst nu tot Yan*
kccland doordringt.
Dc enscenecring der recente bijeenkom*
sten van poiitici en van bankieren in
Washington doet sterk aan circusrcclamc
denken. Tcrw ijl men weken cn weken de
misère heeft zien toenemen, werden nu to
nemen maatregelen plotseling onder my*
stericus gebaar uitgebazuind, werden poli*
tici cn bankiers per vliegmachine naar
Washington gehaald en kon het geen d"*?
cn geen uur meer lijden. De conclusie van
dit alles mag, naar wij denken kort. zeer
kort zijn. Het bankwezen in Amerika ook
•het grootcrc cn wellicht het grootste kwam
in het gedrang cn coutc que coute moest
dit voorkomen worden. Wat besloten werd
voor zoover ons bekend? Er zal een finan*
cieringsmaatschappij worden opgericht in
den geest van de vroegere „War Finance
Corporation" met een kapitaal van 500
milliocn dollar hetgeen ons voor Amen*
kaanschc toestanden niet overdreven veel
toeschijnt. Met Laval zal besproken wor*
den een vcrlce.ning van het moratorium
aan Duitschland verleend Dit terwijl c!it
land juist met Franken, dollars cn Ponden
gereed stond om „op tijd" te betalen! Of
waren liet marken van echt papier? Ook
zal men pogen het grondcrcdiet liquide te
maken.
Tollens. „Europa zag verbaasd het rij*
zend wonder wassen" mag hier wel worden
aangehaald!
Als het verder waar is dat Amerika uit*
stel of schenking der oorlugssohuldcn af*
hankelijk wil stellen van Europa's ontwa*
pening, dan gaat dc wereld zeker nog ccni*
ge vroolijkc dagen van ontnuchtering te*
gemoct. Jammer, maar waar! De beurzen
die eerst zoo hoopvol uitzagen naar het
nieuwe Amcrikaanschc licht, voelden zich
dan ook al spoedig ontmoedigd toen het
jongste kleine muisje door den grootcn
berg gebaard was. Laten wij hopen dat
Laval met gcdecidccrder plannen naar
Amerika zal gaan, plannen die tot alge*
meen vertrouwen cn samenwerking kunnen
leiden. Maar wellicht is dc toestand, ook
nu nog, daarvoor niet genoegzaam rijp. In
dc teckens van politiek, van wantrouwen
cn van wanorde staat dc gchcclc wereld,
staan ook dc beurzen.
Wat zullen dc Engclschc verkiezingen
brengen?
Hoe zal Duitschland verder rcagcercn op
dc nieuwe noodverordeningen die steeds
sterker aan dictatuur doen denken. Hoe
zal, het nieuw tc. vormen Ministerie kun*
ncn handelen cn wandelen?
Frankrijk begint meer en meer den in*
vloed der wereldcrisis tc ondervinden en
ook hier kraakte het in de bankwereld. Na
dc Bar.quc Nationale de Crédit, die in*
middels met een honderd milliocn franken
geholpen werd, moest thans wederom het
Comptoir L\on*Allemand de loketten slui*
ten. En vele andere déconfitures werden
gemeld. Aan onze beurs werden hierdoor
de „Tweetjes Fransche Banken" scherp
getroffen, temeer waar ook dc 2c helft van
dit papier niet buiten opspraak bleef. Maar
daar schijnt geholpen tc zijn. Grootc
steunaankoopen werden, in de dagen der
Beurssluitingen elders, aan dc Parijschc
Beurs uitgevoerd, naar het heette voor re*
kening der Caisse de dépots et des Cons
signalions, een sembofficicel lichaam dat
ook het beheer der Fransche Spaarbanken
heeft. Gezien het tegenwoordige kocrspcil
moet daarop sedert massaal verloren zijn,
hetgeen de algcmccnc gerustheid in Frank*
rijk zeker r.ict bevorderd heeft. Wellicht
dat het eigen leed Frankrijk gemakkelijker
tot concessies kan brengen op den weg
die tot algcmccne samenwerking moet lei*
den, hoewel dit voor dit spaarzame land
tegenover dc verkwistende debiteuren, wel
minder prettig aanvoelen kan.
Bespreken wij nog even Sir Dcterding's
publicatie, die voor Engeland invoerrechten
wilde heffen gebaseerd op het verschil
tusscihcn de loonen van het c.xportcerend
land cn Engeland. Is zulks wel in dc prac*
tijk uitvoerbaar? Immers zijn dc loonen
in een exportcercnd land bij lange niet
overal gelijk cn dan wordt, naar wij mcc*
ncn, de sociale wetgeving hierbij geheel
vergeten. Wat het bedrijf daaraan mee
betaalt op welke wijze dan ook, is een niet
te vcrwaarloozcn factor en voor controle
moeilijk vatbaar. Ook zijn dc loonen in
de zo tijden vooral vaak wisselend. Neen,
zoo eenvoudig lijkt ons Sir Dcterding's
rekening niet!
Woensdagmiddag kwam ten onzent nog*
al opzien brengen het bericht dat dr. Vis*
sering zou aftreden als President der Ne*
dcrlandsche Bank en zou worden opge*
volgd door Mr. L. J. A. Trip. Oud*Prcsi*
dent der Javasche Bank, die inmiddels
reeds verklaarde den Gouden Standaard
te willen handhaven, evenals zijn voor*
ganger.
Uit alles wat wij boven ten aanzien der
politieke en financicële mogelijkheden zei*
den, kan door onze lezers gemakkelijk dc
conclusie worden getrokken dat cr nog
weinig aanleiding bestaat om „met kousen
cn schoenen" in dc markt tc trekken cn
zou het ons niet verwonderen wanneer
nog desillusies te over mogelijk waren. Dc
gewclidgc depreciatie van 't pond Sterling
heeft allen handel en vele industrieën op
losse basis gezet, dit. afgezien van dc
rechtstreeks neleden verliezen, die ook voor
Nederland vaak uiterst beduidend 2ijn ge*
weest. Dc spanning in het Oosten tusschen
Japan en China neemt bedenkelijk toe.
Een frisch oorlogje is eigenlijk haast het
ecnigc wat ons, in deze ellendige tijden nog
ontbrcckj! En de winter nadert steeds
meer. Al scheen het Octobcrzonnctjc Dins*
dag warmer dan in Januari.
Speciale behandeling der differente Beurs*
hoeken lijkt ons ditmaal overbodig. Zeg*
gen wij dat alles zwarter cn zwarter ging
zien tot Hoover's suggestie wat opbeuring
bracht. Woensdag echter was, zooals gc*
zegd, vooral ten onzent de aardigheid cr
al spoedig af. temeer waar het aftreden
van dr. Vissering, in deze dagen, naar men
meende geen prcttigen indruk, vooral op
het Buitenland, zou maken.
BUITENLAND.
Lord Reading terug naar Londen.
(Derdo Blad, pag. IJ.
Japansche vliegtuigen bombardeeren
Tsjentsjau.
(Eerste Blad, Pag. I).
BINNENLAND.
Het spoorwegongeluk te Groningen voor
de rechtbank behandeld.
(Derde Blad pag. 3).
Een nieuwe vergadering van belangheb
benden bij den pondenkoers.
(Tweede Blad. pag. J.J
Adres der Rotterdamsche K. van K. tegen
de verhooging der invoerrechten.
(Tweede Blad, pag. l.J
Het vrachtauto-ongeluk op den Ooster-
houtscbenweg voor de Bredasche rechtbank
behandeld.
(Tweede Blad, Pag. 1). j
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Zeist.
(Eerste Blad pag. 2).
Slaking aan de „Sola'Mabriek te Zeist.
(Tweede Blad, pag. 2),
STADSNIEUWS.
Binnen een uur ontnuchterd. (Kantonge
rechtszitting).
(Eerste Blad, pag. 3).
Jonkvrouwe Van Lcnnep spreekt voor het
Nut over het Wezen van onze gebaren en
bewegingen.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Teraardebestelling van J. J. C. v. d.
Starre.
(Eerste Rlad, pag. 3).
Pantomimespel op de tentoonstelling voor
slechthoorenden.
(Eerste Blad, pag. 3).
Auto-ongeval bij Oud-Lcusden; de inzit
tenden gewond.
(Eerste Blad, pag. 3).
Hoogste Barometerstand.'
773.1 te Weenen.
Laagste Barometerstand:
735.3 te RcykjaMk.
V erwachting:
Zwakke tot matige, later
tijdelijk toenemende Z. tot
W. wind, half tot zwaar be
wolkt of betrokken, later
waarschijnlijk eenige regen,
weinig verandering in tem
peratuur.
Medegedeeld door bet K.N.M.I. te De Bilt.
Het gebied van liooge luchtdruk dat gis
teren over Frankrijk was gelegen heeft zich
in O.N.O. richting verplaatst. Over Frank
rijk, Duitschland cn onzo omgeving is het
weer thans fraai met meest zwakken wind,
nevelig des morgens en zonnig overdag.
De depressie over IJsland nam in diepte
en omvang toe. Over de Britsche eilanden
bracht zij reeds zware regen, terwijl 't over
Ierland en Schotland krachtig waait in Z.
tot W. richtingen. Dc aanvoer van warme
lucht uit liet Z.W. deed over Engeland, ons
land on W. Duitschland dc temperatuur
stijgen. Tengevolge van de nachtelijke uit
straling daalde do temperatuur in Frank
rijk. Men mag verwachten dat de depressio
zich langzamerhand over onze omgeving zal
uitbreiden zoodat morgen op den dag do
bewolking toeneemt cn de regenkansen
grooter worden.
Langestraat 49-51 Tel. 190
ONDERJURKEN en DIRECTOIRES
Wol en Wol m. zijde.
Voor dames en hinderen.
Voor het Soesterkwariier Kun
nen abonnementen, adreswijzigin
gen en advertenties opgegeven
v/orden aan ons Bijkantoor: