uit mooi Amersfoort TAXI—VERHUUR FIRMA DUIM BURGER DÉ EEMLANDEü GARAGE MOLENAAR Zaterdag 14 November 1931 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 30e Jaargang No. 119 GE0RG WILHELM FRIEDRICH HEGEL 1831—1931 F0RMEELE OORLOG IN MANDSJ0ERIJE Piano's, Orgels, Radio DE CONFERENTIE AAN DE RONDE TAFEL Gunstige vooruitzichten 4 uur 42 min. L. J. LUYCX ZOON WOLLEN TRICOT WARME WINTER- DRACHT ARNHEMSCHE WEG 26 DAMESMODEZAAK: ABONNEMENTSPRIJS 1 maandeo voor Amersfoort f 2.10 per tuaand 0.75, per Wcek (me* gratis verzekering tegeD ongelukken! f 0.17J/t. Binnealaod franco per post per 3 maanden f3.-» Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 513 DAGBLAD PRIJS OER AOVERTENTIEN vao i—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnumm«t elke regel meer f0 25 Llefdadighelds-advertentiën voor dê helft van den prijs. - Kleine Advertenti&n „KEITJES bij vooruitbetaling 1—5 regels 50 cen*v elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer extra f 0.05 L Een der grootste filosolen van alle eeuwen door Dr. H. WESTERMAN - Georg Wilhelm Fried rich Hegel werd 27 Augustus 1770 to Stuttgart geboren cn is 1 'k November 1831 to Berlijn een slachtoffer geworden van de toen heerachonJc cholo- ra-cpidemie. Hen behoort lot dezelfde bui tengewone generatie uit het Zwabenland, die o.a. ook Höldorlin cn Schelling heeft voorlgebricht. Deze drie grooto goestfin wa ren in hun jeugd door een innige vriend schap met elkaar verbonden; destijds scheen Kegel de minst begaafde van hen. Eerst stond hij sterk onder den invloed van Hölderlin, die naar bet Hellenisme neigde, cn later onder dien van Schelling, die zich volkomen aan de romantiek had overgegeven. Eerst op ouderen leeftijd werd hij zelfstandig in zijn opvattingen en bleek hij do grootste, diepzinnigste <m veelzijdig- ste lo zijn onder zijn vrienden. Tienlallen jaren hebben zijn ideeën do wetenschap, de literatuur cn zelfs het helei\l d.or verant woordelijke regceringspcisonen behce'rscht. - Zooals Aristo.leles in do oudheid en Tho mas van Aquino in de middeleeuwen heeft Ilegel in den nieuwcrcn tijd -een. groolsch, samenhangend eii alles omvattend filoso-. fisch systeem opgebouwd, een wereld van idecen, waarin voor alle uitingen van den rnenschelijkcn geest plaats was en dat neg steeds onovertroffen is. Evenals Kant was ook Hcgel een fanaticus van het logische denken; een willekeurig verschijnsel liet hem niet eerder mot rust, voordat hij het grondig doorgewerkt had cn het geplaatst en gerangschikt had in het systeem van zijn denkbeelden. Hij bezat echter een ei genschap, die hem boven Jen wijsgeer van Königsbergcn plaatst; hij had een buiten gewoon ontwikkeld gevoel voor het histo risch gegroeide en een diepgaande kennis van alle, maar dan toch ook alle takken der wetenschap. Ilij was bijv. zOó goed op de hoogte der geologie, dat hij daarin ge makkelijk professor had kunnen worden cn met dc andere vakken was hetzelfde het geval. Zoo kon hij door dit logische en te vens historisch juiste inzicht.in allo. din gen zijn wereldbeschouwing, zijn systeem opbouwen en hij bouwde 'nM niet slechts op. doch hij grondvestte hot ook op «Vh en kele, zeer eenvoudig formule, op de wet van these, antitheso en synthese, die hij overal in. het mcnscheliik donken en in den loop der geschiedenis terugvond. Hü kwam dus tot de conclusie, dat over al (in do idee, in dc nol uur. in het bewus-, te denken, om ziin uitdrukkingen te ge bruiken) een dricdeelige golfbeweging heerscMe, een driedeplig rhvthme; een verschijnsel of een denkbeeld komt op (dc these), slaat dan in het tegendeel om (dc antithese) cn vereeniet zich hiermede ten slotte tot een harmonisch col:eel( de 6vn- thesé). Dit zag hii overal: in de ereschiede- nis der gods-diensten, waar hii natuurgods diensten (Confucianisme. Brahmanisme, Boeddhisme), godsdiensten der geestelijke individualiteit (io'dmidom. Grïekscho en Romeinschc godsdiensten) en absolute godsdiensten (bet christendom) onder scheidt Ziin grondwet van these, antithese en synthese vond hij echter ook Terug in do kunstgeschiedenis, dc geschiedenis van het recht. enz. Deze gedachte is zoo groot en veelomvattend dat zii. zooais wij zullen zien. thans no.g doorwerkt. Na volgens dc gewoonto van dien tijd ecnigo jaren als gouverneur te hebben doorgi'hraeht. cn wel te Bern en Frankfort, bezocht Ilegel de universiteit te Jcna. Daarna was hii eenige jaren directeur van een school te Neurenberg, werd professor aan de Heidelbergsphe universiteit en ein delijk in 1818 als zoodanig te Berlijn be noemd Destijds was zijn systeem reeds af gewerkt; in zijn Bovlijnscho jaren heeft hij derhalve geen werken van overwegend be lang meer gepubliceerd. Hij oefende echter een grooton invloed uit door zijn: persoon lijk woord; op zijn colleges trof men niet alleen studenten aan. doch evengoed hoog geplaatste ambtenaren cn vertegenwoordi gers van alle takken van kunst ei» welen- schap. die ziin slecht voorgedragen rede, waarin hij telkens bleef s,leken, met ge spannen aandacht volgden. Een van zijn toehoorders beschrijft hem ais volgt: ..Dc vroeg verouderde gestalte was gebogen, doch van aangeboren kracht en uithou dingsvermogen; in ziin uiterlijk was geen spoor van indrukwekkende hoogheid of boeiende aantrekkingskracht. Ik zal nooit den eersten indruk vergeten, dien ik van hem kreeg. Vaal cn slap hingen alle trok ken neer. Geen vurige gevoelens, «'och een geheel verleden van een dag en nacht in stilte voort werkend denken weerspiegelde zich in hem". Dezen man, die tientallen jaran dc gees teshouding van Pruisen bepaald heeft, is zeer ten onrechte meermalen verwéten, dat liii vreemd stond tegenover de werke lijkheid. Misschien is.dit een gevolg van zijn zware en dikwijls duistere stijl, doch met dat al is zijn filosofie zoo werkelijk en reëel, dat zijn werken „Philosophic der Geschiclitc", „Aestctik" en „Rcligionsphilo- sophie" nog altijd niet geëvenaard zijn cn den geest van den zoeker meer kunnen ge ven dan de meeste andere werken, die na hem op dit gebied geschreven zijn. Wan neer men er eenmaal in geslaagd is, het stof der soms moeilijk te begrijpen en ver ouderde begripsvorming weg te blazen, staat men verbaasd over de geheel ccnigc diepte van zijngadach ten wereld - en over dc bijna gchQimzinnigc zekerheid, waarmee hij de kern aangrijpt' door allo verbergen de lagen heen. Het is trouwens even ver bazingwekkend, dat dc persoonlijkheid van Hegcl zelfs op personen, die in het geheel niet filosofisch waren aangelegd, zoon groolen invloed, heeft gehad. Even groot als, zijn geestelijke macht w;ak echter;zijn feitelijke .macht in zijn vader land, als gevolg van zijn invloed op den minister Altenslcin. De objectieve cn sub jectieve macht van de filosofie over de ge- licelc bcscha.v ing bad destijds een van haar weinige hoogtepunten bereikt. In -Je jaren tusschen ,1870 en 1914 stond men echter, ook lil Duitschland zelf, ver van Hëgel af. Reeds het enkele feit, dat hij do „staals- filosoof van het oiidó Pruisen was ge weest, maakte hem verdacht; zijn stijl scheen gemaniëreerd en onnoodig imeilijk, zijn denkwijze gold voor verouderd cn juist omdat zij bij alle gemakkelijk te be grijpen logica-aan het-tastbare vasthield ongeestelijk. 'riiiihs schijnt zich echter een Hegeliaan- sche Renaissance te ontwikkelen, die bui tengewoon vruchtbaar belooft te worden. Zeiler. Diithey, Kuno: Fischer cn Vinkel- band steunen op Ilegel en dc bekende fi losofische schrijver Oswald Spongier io zonder hem niet denkbaar. Uit dou laat- eten tijd noemen wij nog Friedcrich Hiel. Doch ook in vroegere tijdperken had Hc gel begaafde aanhangers; Jacob Burekhart, wiens werk thans nog grooten invloed op dc kunstgeschiedenis hoeft, werkte be wust door op de resultaten van Hegel's denken en ook Nietzsche is van Hcgel af hankelijk geworden, misschien direct, mis schien indirect door de tusschenkomst van Jacob Burekhart. En vyaar de ideeën van Nietzsche juist thans weer sterk de aan dacht trekken, is daaruit reeds te zien, hoeveel blijvende waarde de filosofie van Ilegel direct of indirect heeft voor elk ge bied van bet zuivere denken. Helaas blijft liet feit bestaan, dat Ilegel slechts gelezen kan worden door filoso fisch comgszins-ontwikkelde personen oök voor lien is hij nog moeilijk genoeg. Het is tc betretirch. dat er tot nu toe nog steeds geen werkelijk goede, diepgaande cn uitvoerige beschrijving van zijn systeem en zijn filosofie bestaat. Zoolang de meerder heid der menschcn ondanks alle moeite °r ternauwernood in slaagt te begrijpen, wat Hcgel eigenlijk bedoeld heeft, kan echter van een werkelijk Hegêliaanschc Renais sance nog geen sprake .zijn. Verergering van den toestand in Mcndsjcerije. Feitelijk is de oorlogstoestand uitgetreden Uit Tsitsikar is het bericht gekomen, dat daar gisteren de Japansche consulaatsgc- bouwen door Chinecsche militairen werden omsingeld; alle personen, die liet consulaat binnen gingen of verlieten, werden door dc soldaten verhoord cn onderzocht. Deze maatregel der Chineezen kwam practisch neer op een internecring van den Japan- schcn consul-generaal en de aan dezen toe gevoegde ambtenaren. liet is nog niet heclcmaal duidelijk, of tol bovenvermelden stap is overgegaan, na dat dc Chinecsche leider, generaal Ma Tsjang Tsjan, daartoe order heeft gegeven, of dat deze de verantwoordelijkheid daar voor op zich heeft genomen. In elk geval is de bezetting van het consulaatsgcbouw een onvoorzichtige handeling, omdat dc Ja panners nu een voorwendsel hebben om hun opmarsch voort tc zetten. Misschien verheugt men zich in Tokio zelfs wel over dit incident. Het is namelijk geenszins een geheim, dat dc Japansche legerleiding, die nog a. voort varend is, niet dan noode halt heeft ge maakt bij Tsitsikar. Van zuiver strategisch standpunt bezien, is het bezit van Tsitsikar namelijk van buitengewoon groot gewicht. Ook- dc Kölnische Zeitung meent, dat, aangezien tegen den Japanschcn consul in Tsitsikar reeds sinds enkele dagen van Chinecsche zijden ernstige bezwaren wer den ingebracht zoo werd beweerd, dat hij zich met Mandsjoerijsche separatisten had ingelaten er- eigenlijk weinig aan leiding is aan dc juistheid van het be richt tc- twijfelen, al komt den onz ij (li gen waarnemer liet Chineesch optreden oak on doelmatig voor, daar liet opnieuw moei lei den tot verscherping van den toestand, voordat de Volkenbond aanstaanden Maan dag bijeenkomt ter behandeling van het Mandsjoerijsche conflict. JEREMIADE. Ik zit voor mijn raam cn kijk naar het voorbereidende werk, dat noodig is tot stichten van alweer een nieuwe buurt. Web dra zullen, waar dezen zomer nog dc koes tjes graasden huizenrijen verrijzen aan dc „mooie breede Ycrmccrstraat." Grootc vrachtauto's rijden maar steeds.zand aan cn ik zie'voor'mijn oogen de laatste brandnc» tclbossen bedelven Och. 'i zijn maar brand» netels! Jawel, dat is zoo, maar juist dit slootje met deze brandnetels verschaften me jaar op jaar de rupsen van dat fraaie vlindertje, dat Kleine Vos heet cn dat zoo'n dankbaar object was om aan kindc» ren het telkens weer nieuwe wonder van dc verandering der doornige rupsen in schitterende vlinders tc tooncn. En dan die gouden popjes, hc? Met ëenigen weemoed zie ik dc dorre brandnctclplantcn verdwijnen. Zoo nam ik jaren geleden afscheid van net zoo'n grep» pclslcotjc, waar ik steeds de rupsen van dc Atalanta's kon halen cn waar nu dc huizen van dc Kruiskampstratcn staan. Zeker er zullen wel weer andere brand» netelbosjcs met Vanessarupsen gevonden worden, maar deze zijn we dan toch kwijt. Het waren vaste vindplaatsen cn tusschen haakjes: van de Atalanta's zag ik nog geen nieuwe. Zoo gaat het: Voor een paar weken heb» ben ze mijn Kurkiephaag opgeruimd, waar alle jaren dc olicbollengallcn aan zaten. En zoo derfden we voor een paar jaar de vind» plaats der „Hoornen van Overvloed" bij den Spitsheuvcl. Later werd een nieuwe ontdekt cn die zit nu al in den ontworpen tuin van een huis»in»aanbouw Misschien nog tc redden? Ik denk het niet. Dc stichting „Zon cn schild"' ontnam mc groeiplaatsen van Stofzaad. Gaspeldoorn, cn een drietal zeldzamè zwammen. Een der weilanden met Gulden-boterbloemen wordt ccn deel van het Vermcerstraatolan. Wan» neer het andere? En wat blijft voor ons cn die na ons komen? Wordt ook het ge» zicht op Randenbroek ons ontnomen? Wie weet het? A. JOMAN. Londen, 13 Nov. (V. D.) Na afloop van het ultimatum tot ontruiming van Tsitsikar is een lievige strijd ontbrand tusschen Ja panners en Chineezen. Naar verluidt zou een sovjet-brigade dc Chineezen geholpen hebben en de Japan ners tot een terugtocht gedwongen. Ook uit Sjanghai Wordt gemeld, dat dc troepen van generaal Maa met goed geoe fende Russische troepen zijn versterkt, met behulp waarvan zij den linkervleugel van de Japansche troepen hebben afgesneden Een stootbrigade van sovjet-troepen doet naar gemeld wordt verrassende aanvallen op de Japanners. Ook zouden verscheiden* Japansche vliegtuigen in handen van do Chineezen gevallen zijn. Naar verder gemeld wordt, zijn Russi sche trogpen uit Blagowetsjensk derwaarts gedirigeerd, gewapend met machinegcwc ren en ondersteund door Chinecsche een heden. Varkensmarkt 5 Tel. 1309 Kwaliteit wint aitijd. Tenslotte is het echter ook geenszins uit gesloten, dat dc stap, die tegen den Japan schcn consul in Tsitsikar is ondernomen, met een algemeen optreden der Chincgsclie strijdkrachten tegen dc Japansche bezet tingstroepen in verband 6taat De verklaring van den Chineeschcn gene raal Ma-Tsjang-Tsjan, die het Japansche ultimatum, waarin dc onverwijlde ontrui ming van Tsitsikar werd gcëischt, met een weigering en een versterking der stad be antwoordde, wettigt dc verwachting, dat hij er niet aan denkt den Japannors de vrije hand tc laten. Via Tokio on Moskou wor den dan ook berichten naar Europa gezon den, die gewagen van de waarschijnlijkheid ecner felle hotsing tusschen Chineezen en Japanners. Wanneer Ma-Tsjang-Tsjan in derdaad tot het offensief zou overgaan, zou den dc gevolgen daarvan voor dc ontwik keling van den toestand in het Verre Oos ten niet tc overzien zijn. Het spreekt va: - zelf, dat de Japanners dan onmiddellijk velscho troepen naar Mandsjoerije zou Jon zenden. Inderdaad luiden dc-laatste berichten buitengewoon ongunstig cn wordt reeds ge rept van eon formcclen oorlog tusschen dc twee fel tegenover elkaar staande partijen Een feit is in elk geval, dat, wanneer do Vol kenbondsraad overmorgen opnieuw bijeen komt, hij zich coor een uiterst moeilijken toestand zal zien geplaatst. Naar een oplossing inzake het vraagstuk der minder heden? Londen, 13 No v. (V. D.) Aan den voor avond van den dag, waarop dc minder heden-commissie der Indische ronde tafel conferentie onder voorzitterschap van Mac- donald In het St. James Palace bijeen zal komen, is een belangrijke keer in de onder handelingen gekomen, waardoor een der voornaamste moeilijkheden waarschijnlijk uit den weg zal worden geruimd. Dc nieuwe overeenkomst wordt door alle minderheden goedgekeurd, met uitzondering van de Sikhs. De overeenstemming is bereikt tus schen de Mohammedanen, de Indische Christenen, dc Engclsch-Indiërs en Euro peanen. In de nieuwe Indische grondwet zullen waarborgen worden opgenomen voor de bescherming van den godsdienst, de cul tuur. het onderwijs, de taal cn de liefdadige instellingen der gemeenschappen van min derheden. De minderheden zullen in de vertegenwoordigende lichamen een aantal zetels toegewezen krijgen, zoodat zij niet door meerderheden kunnen worden wegge stemd. De Hindoes en de Sikhs gingen in liet algemeen met de nieuwe regeling ac coord, doch de Sikhs hadden bezwaren te gen dc zetelverdceling in dc vertegenwoor digende lichamen EEN VLIEGHUWELIJK. New-York. 13 Nov. (V.D.) Tc Lexington in den staat Kentucky is de bekende En- gelscho aviatricc Lady Mary Heath in het. huwelijk getreden met den piloot G. Wil liams, afkomstig van Windward Island in Britsch-West-Indië. Dc gouverneur van den staat Kentucky trad op als getuige voor ladv Heath eiv tal van vooraanstaan de personen op sport en luchtvaartgebied woonden het huwelijk bij. NIEUWE OPSTAND IN ECUADOR. N cwïo r k, 13 Nov. (YD.). Uit Guayaquil wordt gemeld, dal in Ecuador een nieuwe opstand is uitgebroken. De opstandelingen hebben o.a. de stad Santa Rosa bezet. Dc voormalige minis er president kolonel AIba beeft een poging ge daan om zich tot dictator te laten uitroepen POEYI TOEKOMSTIG KEIZER VAN MANDSJOERIJE? Lo n, d c n. 13 Nov. (V.D,) Dc Daily Ex prees meldt, dat de.ex-keizer van Chin; Poeyi te D'airen is aangekomen, om van daar naar Moekden tc vertrekken. To Moekdcn zouden reeds voorbereiding» zijn getroffen om,Poeyi met steun van J pan tot keizer van Mandsjoerije uit tc roepen. DUITSCH-ZWITSERSCHE ONDERHANDELINGEN. B c r 1 ij n. 1 2 No v. (V. D.) Hedenmorgen zijn tc Berlijn dc onderhandelingen over het Duitsch-Zwitsersch handelsverdrag in het rijksminisleric voor buiteiilaiidsclic zaken hervat. BUITENLAND. Toenemende spanning in Mandsjoerije. (Vierde Blad, pag. 1 en Eersto Blad, pag. 1). De lóckenning van de Nobelprijzen. (Vierde Blad, pag. 1). De Ronde Tafelconferentie. (Eerste Blad, pag. 1). BINNENLAND. Een wetsontwerp i6 ingediend tot het hef fen van vermogensbelasting in Indic. (Tweede Blad, pag. 1), STADSNIEUWS. Een Verecniging tot. bevordering van een zuinig beheer der openbare gelden opge richt. (Eerste Blad, pag. 3). Een nieuwe Specltuinvereeniging opge richt. (Eerste Blad, pag. 3). LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD. Het conflict tusschen China en Japan. Een reis door het gebied van den Strijd dooi; S. Vogt. Een zachte winter wacht ons. Een weer voorspelling op langen termijn door Dr. II. Wcslerman. „Ongeduld" door H. G. Cannegieter. Letterkundige Kroniek door Herman Poort. Bespreking van „Ontredderde Wereld" door Maurice Hindus. „Zoo kwam ik bij de Film" door Maurico Chevalier. „Amersfoort uit de Lucht" door Grocgroe. Hoe begiet ik 's Winters mijn Cactussen? Dc muziek in den Aether door Piet Tiggers. Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt: Hoogste barometerstand: 763.9 to Hapa- raiida. Laagste barometerstand: 714.7 te Stenselo en Isa fjord. Verwachting: Zwakke lot matigo Z.O. tot Z.W. wind, half tot zwaar bewolkt, weinig of geen regen, zelfde temperatuur. Medegedeeld door het K.N.M.I. te de Bilt: Dc diepe oceaandepressie bleef ver in het Westen. Het minimum van den lucht druk wordt thans ten N.W. van 85 gevon den met een barometerstand beneden 715 m.M. In Finland hield dc luchtdrukstijging kan. Ook aan de Westzijde van den oceaan- depressie sleeg de luchtdruk snel. Over de golf van Biscayc ligt nog een depressie die aldaar en voor den ingang van bet •Kanaal nog storm en regen.geeft. Het mini mum in het Middellandscbe zee-gebied trok naar Centraal Europa en gaf zware' regens in de O. Alpen. Over geheel Duitsch land en ons land en Noord-Frankrijk ligt oen uitgestrekt gebied van mist. Langs den i Westkant van den oceaan- depressie. vielen zware regens. Tot in de Poolzee is dc temperatuur zeer hoog. Alle stationsin het Pooler" i melden temperaturen boven het vriespunt. Het is tc verwachten, dat het zachte weer zal aanhouden met kans op mist en zonder neerslag van bctcekcnis. Langestraat 49-51 Tel. 190 Dames Kousen WOL, WOL m. ZIJDE, WOL m. FLOR Best, best, best en niet duur. AFDEELING TEL. 1210 (3 lijnen). COSTUMES PULU-OVERS VESTEN ONDERJURKEN, DIRECTOIRES KOUSEN HANDSCHOENEN

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 1